ფიქრია ჩიხრაძე : „არ მინდა, ცუდი წინასწარმეტყველებასავით გამომივიდეს, მაგრამ…“

ქვეყანაში შექმნილ ვითარებაზე „ქრონიკა+“ ფიქრია ჩიხრაძეს ესაუბრება:
_ ქვეყანაში უმძიმესი ვითარებაა, წლებია, თვალს ვადევნებთ ერთი ოლიგარქის თეატრს, რომელიც ახლა ჟანრსაც ძაბავს და დიქტატურისკენ მიგვაქანებს. მრჩება შთაბეჭდილება, რომ სავალალო მდგომარეობას სათანადოდ ვერ აფასებს საზოგადოება, ვერც ოპოზიციური სპექტრი, ვერც ხალხი. რაღაც გაცილებით რთული გვჭირს, ვიდრე გვგონია.
_ სიტუაცია მართლა ძალიან რთულია და არაორდნალური. შეიძლება მასეც დავარქვათ, ერთი ოლიგარქის თუ ერთი „მსახიობის“ თეატრიც, ოღონდ ეს მსახიობი სცენაზეც არ დგას, კულისებიდან გველაპარაკება და მთელ საზოგადოებას აიძულებს, მაინც მოხიბლულები იყვნენ იმით, თითქოს სცენაზე რაღაც ხდება. სიტუაცია მართლაც ძალიან არაორდინალურია ამ თვალსაზრისით. იმ ძველ დაპირებებზე არაფერს ვამბობ, რომლითაც 2012 წელს მოვიდა და რომელთაც რეალიზება არც ეწერათ და ეს იმთავითვე ცხადი იყო. საუბარი მაქვს ბოლო დაპირებებზე, როდესაც ის შემობრუნდა ვითომ პარტიის ლიდერად და ხალხს დაჰპირდა, რომ ძალიან მალე სიტუაცია შეიცვლებოდა, რომ დადგა პოლიტიკაში მისი შემობრუნების, მისი მეორედ მოსვლის ჟამი, რომ ეს არ უნდოდა, მაგრამ იძულებული გახდა, პირადად იღებდა პასუხისმგებლობას და ა. შ., მაგრამ რა ვნახეთ? არაფერი, გარდა იმისა, რომ მან ამ „გამოსვლით“ ხალხი კიდევ ერთხელ მოატყუა და მათი მხარდაჭერა მიიღო საპრეზიდენტო არჩევნებში. ეს იყო, თორემ ხალხისთვის არაფერი შეცვლილა არც ეკონომიკური, არც სოციალური თვალსაზრისით. კრიმინალი იზრდება, ქურდული გარჩევები გარჩევებზეა, აგერ ნახეთ, ადამიანს საერთოდ ყური მოაჭრეს ბიზნესგარჩევების დროს. საით მიდის ქვეყანა? რისკენ მივემართებით? ეს ხომ გამოვლილი და ნანახი გვაქვს და ჩვენთვის, ყველასთვის, ვისაც ეს გვახსოვს, ძალიან მძიმეა იგივეს ყურება ახლა, 21-ე საუკუნეში. იმის ნაცვლად, რომ მივდიოდეთ წინ ევროპული საზოგადოებისკენ, ევროატლანტიკური სივრცისკენ, მივდივართ რუსეთისკენ, სადაც არც კანონი კანონობს, არც მრავალპარტიულობა არსებობს, არც მედია სივრცე არსებობს, არსებობენ აქტიური ადამიანები, მაგრამ ეს აქტიური ადამიანები ყოველ წუთს შეიძლება აღმოჩნდნენ ციხეში. ქართველი ხალხის არჩევანი ნამდვილად არაა ჩვენი ქვეყნის რუსეთისკენ სვლა და რუსეთის მაგვარი დახურული, ოლიგარქიული, კორუმპირებული ქვეყნის ჩამოყალიბება. ასეთ შემთხვევაში საქართველოს მომავალი არ აქვს. მე ძალიან ბევრ ადამიანთან მიწევს ურთიერთობა, _ ქუჩაში, ნებისმიერი გასვლისას მინიმუმ ათ ადამიანს ველაპარაკები, მიზიარებენ თავის გულის ტკივილს. ქვეყანაში სოციალური ფონი მძიმდება. ამას ემატება აპათიური განწყობა.
_ რას მიიჩნევთ აპათიური განწყობის გამომწვევ მიზეზად?
_ საზოგადოება ხედავს პრობლემებს და ვერ ხედავს გამოსავალს. ხედავს, რომ არის პრობლემები და ვერ ხედავს პრობლემის მომგვარებელს. პრობლემების მომგვარებელი რეალურად არ ჩანს. ჩვენთან მთავრობა მთავრობა არ არის, რეალურად მას არავინ აღიქვამს რამის გადამწყვეტად. არც პარლამენტი არაა პარლამენტი ამ ქვეყანაში, რადგან არც იქ მიიღება არანაირი გადაწყვეტილება. ყველამ კარგად ვიცით, სადაც მიიღება გადაწყვეტილებები და მას საერთოდ არ გააჩნია ფორმალურად ძალაუფლება. ჩვენ არაფორმალური მმართველობიდან გადავედით არაფორმალური ავტორიტარიზმის ფაზაში, მისთვის დამახასიათებელი ყველა ნიშნით. აღმასრულებელი ხელისუფლებაც და საკანონმდებლოც არაფორმალური პირის ხელშია თავმოყრილი და ეს ინსტიტუციები გაუქმებულია ფუნქციურად. სასამართლო ხელისუფლებაში რაც ხდება, ისიც ყველამ ვიცით და იმასაც ვხედავთ, რა პროცესიც მიდის ახლა. უვადოდ ინიშნება კლანი და ახლა უვადოდ უნდა გააგრძელონ ის, რასაც აქამდე, ამდენი ხნის განმავლობაში აკეთებდნენ და რისიც ძალიან უკმაყოფილო იყო ქართული საზოგადოება. მედიაში რა პროცესებიც მიდის, ამასაც ყველა ვხედავთ და რაც დღეს „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებით ხდება, არა მგონია, მხოლოდ „რუსთავი 2-ს“ შეეხოს. სერიოზული ეჭვი მაქვს, რომ სხვა მედია საშუალებებზეც იქნება სერიოზული ზეწოლა. მაგალითად, „ტვ-პირველზე“. არ მინდა ცუდი წინასწარმეტყველებასავით გამომივიდეს, მაგრამ ეს არ არის უბრალოდ მოსაზრებების დონეზე, ძალიან ბევრი ისეთი ფაქტი ჩანს მთელ ამ პროცესებში, რომელიც, ადრე თუ გვიან, „ტვ პირველის“ კართანაც მივა და ეს ნიშნავს იმას, რომ მედია ასევე უნდა მოექცეს სერიოზული კონტროლის ქვეშ, გახდეს ერთფეროვანი , განსხვავებული და კრიტიკული აზრი ნაკლებად ისმოდეს. ვსაუბრობ ტელევიზიებზე, რადგან ფართო გავლენას საზოგადოებაზე ჯერ მაინც ისევ ტელევიზია ახდენს და არა ინტერნეტი. ივანიშვილი მართლაც გეგმაზომიერად ასუფთავებს ველს 2020 წლის არჩევნებისთვის. ხელისუფლებაში მოსვლის დღიდან ის გეგმაზომიერად ასუსტებს პოლიტიკურ ძალებს. დღეს, ცხადია, არიან პოლიტიკური მოთამაშეები, იღებენ გარკვეულ პროცენტს, მაგრამ მათ არ აქვთ ელექტორატის მასშტაბური ზრდის შესაძლებლობა და ეს ძალიან იწყობს იმას, ვინც ამ ყველაფერს ალაგებს, იმიტომ რომ ეს რეალობა, როდესაც პარტიები ვერ ახერხებენ გადაუწყვეტელი ამომრჩევლის მიმხრობას და მათი დიდი უმეტესობა არჩევნების დღეს შინ რჩება და არ მიდის არჩევნებზე, ხელს უწყობს სტატუსკვოს შენარჩუნებას. ისევ და ისევ ამ სტატუსკვოს შენარჩუნებისთვის ხდება ის, რაც ტრიალებს მამუკა ხაზარაძის თავს.
_ რას გულისხმობთ?
_ რაც მოხდა თვეების წინ „თიბისი ბანკის“ მესვეურების წინააღმდეგ და რაც ხდება ახლა. ერთი მხრივ, ანაკლიის პორტის, საქართველოსთვის ამ სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელებას ვიცით, რომ არ თანაუგრძნობს რუსეთი, მაგრამ ამის გარდა, ივანიშვილისთვის ხაზარაძე მიუღებელია, როგორც ახალი პოლიტიკური მოთამაშე. მისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რომ პოლიტიკურ ველზე არ გამოჩნდეს ვინმე ახალი მოთამაშე და არ დაურღვიოს უკვე დალაგებული პროპორციები, რომელიც მას აწყობს. ეს სიტუაცია აწყობს ივანიშვილს, მაგრამ არანაირად არ აწყობს ქართულ საზოგადოებას. ჩვენ ძალიან დიდხანს ვიწონებდით თავს იმით, რომ რეგიონში პირველები ვართ. სტატისტიკურად შეიძლება ეს კიდევ ასეა ინერციით, მაგრამ რეალური პოლიტიკური მოცემულობით დღეს ჩვენ აღარ ვართ კარგ მდგომარეობაში დემოკრატიის თვალსაზრისით. თუ რომელიმე მეზობელ ქვეყანაზე ვიტყვით, რომ იქ კლანური მმართველობაა, ერთპარტიული მმართველობაა და ა. შ., არავისზე უკეთესი სიტუაცია ჩვენ არ გვაქვს, რადგან ჩვენთან ერთი პარტიის მმართველობაც არაა, ერთი კაცის მმართველობაა, მართლა ერთი ოლიგარქის თეატრია.
_ წეღან ახსენეთ, რომ ხალხი აპათიაშია, რადგან ვერ ხედავს გამოსავალს, ვერ ხედავს პრობლემების მომგვარებელს. ალბათ ხალხი ბევრად იმედიანად იქნებოდა, რომ ხედავდეს ძალას, რომელსაც ამ ხელისუფლების შეცვლა შეუძლია.
_ დიახ, საზოგადოებისთვის ძალიან რთულია, როდესაც ვერ ხედავს ძალას, რომელიც მისთვის პრობლემად ქცეულ ხელისუფლებას მოერევა… ოპოზიცია უფრო ძლიერი რომ იყოს, დარწმუნებული ვარ, ხელისუფლებას მეტი პრობლემა ექნებოდა.
_ რა იწვევს ოპოზიციის სისუსტეს, მხოლოდ ის, რომ ლიდერთა ნაწილი ციხეშია გამომწყვდეული, ნაწილი ქვეყნიდან განდევნილი და დარჩენილებიც ერთგვარად დათრგუნული „9 წლის“ ძახილით?
_ ალბათ ყველაფერი ერთად. ნამდვილად არ მივეკუთვნები იმ პირთა რიცხვს, ვინც დაუსრულებლად 9 წელზე ლაპარაკობს. ჩემთვის ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, დღეს რა ხდება და ხვალ რა მოხდება, ვიდრე რა ხდებოდა გუშინ და გუშინწინ. ჩემთვის ის 9 წელი აქტუალური იყო იმ 9 წლის განმავლობაში და ძალიან აქტიურად ვლაპარაკობდი და ვიბრძოდი კიდეც, მაგრამ იმ ადამიანების არ მესმის, მაშინ ხმა რომ არ ამოუღიათ, მაშინ არსად რომ არ ჩანდნენ და ახლა რომ გვიყვებიან მძაფრ ფერებში, თურმე რა ხდებოდა იმ 9 წელიწადს. დღეს „ნაციონალური მოძრაობა“ არის ოპოზიციაში, მას გარკვეული ელექტორალური მხარდაჭერა აქვს და ეს, გინდა თუ არ გინდა, უნდა მიიღო მოცემულობად. გასაგებია, არის რაღაც თემები, რომელზედაც მეც მიჩნდება ხოლმე პროტესტი, გადასარევად მახსოვს მათი პოზიცია ანალოგიურ თემებზე, როდესაც ისინი ხელისუფლებაში იყვნენ. ვბრაზდები კიდეც, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ იმ თემებზე არ ვილაპარაკოთ. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“ საუბარი ავუკრძალოთ, როცა დღევანდელი ხელისუფლება აშავებს, არღვევს ადამიანის უფლებებს, უბედურ დღეში აგდებს სასამართლოს, როდესაც არბევენ საპროტესტო აქციებს, ასახიჩრებენ ახალგაზრდებს და პასუხისმგებლობის აღებაც არავის უნდა. ასეთ დროს, ცხადია, ვერ გაჩერდები და პასუხი უნდა მოსთხოვო მოქმედ ხელისუფლებას და ყველა იმ თანამდებობის პირს, ვინც პასუხისმგებელია გადაწყვეტილების მიღებაზე.
_ ასე გაუთავებელი შედარებებით თუ ვიარეთ, ყველა ხელისუფლება კომფორტულ პირობებში იქნება. 20 ივნისზე საუბრისას თუ 7 ნოემბერზე დავიწყებთ ლაპარაკს, რომ თურმე მაშინაც ხდებოდა დარბევა და ა. შ., მაშინ ვინმე, თუნდაც, მე მოგიტრიალდებით და გეტყვით, _ 1992 წელს ჯაბა, კიტოვანი, შევარდნაძე კი არ არბევდნენ, ცივსისხლიანად ხვრეტდნენ მიტინგებს და ეგ თქვენი 7 ნოემბერიც, 26 მაისიც და 20 ივნისიც ღიტინია იმ დახვრეტებთან შედარებით!
_ დიახ, ასე ყველა ახალი ხელისუფლება კომფორტულ მდგომარეობაში იქნება, რომ ძველსაც აქვს ჩადენილი და თუ ისიც ჩაიდენს, არანაირი პრობლემა არ არის. არა, ბატონებო, ხელისუფლება იმიტომ იცვლება, რომ ის, რაც ცუდი იყო, აღარ განმეორდეს და თუ რამე კარგი იყო, ის კარგი გაგრძელდეს. ჩვენ რა მივიღეთ? რაც კარგი იყო, არაფერი გაგრძელდა, ცუდი რაც იყო, ყველაფერი დარჩა და გაუარესდა კიდეც. სისტემური ცვლილების მაგივრად მივიღეთ აბსოლუტურად უცვლელი, საკუთარ თავზე მორგებული სისტემა, რომელიც უკვე ძალაუფლების შენარჩუნების წყაროდ გვევლინება ხელისუფლებისთვის. მე სისტემა მძულდა და არა ისინი, ვისაც მაშინ ოპონირებას ვუწევდი. დღესაც სისტემა მძულს, მაგრამ ცხადია, ვბრაზდები იმ ადამიანებზე, რომლებიც ქუჩაში იბრძოდნენ ოპოზიციის მხარეს, შემდეგ სადღაც სკამზე აღმოჩნდნენ და აბსოლუტურად დაივიწყეს ის ბრძოლაც და ის ოპოზიციური მოთხოვნებიც. ვიმეორებ: დღეს რომ ოპოზიცია ძლიერი იყოს, ხელისუფლება ამდენს ვერ გაბედავდა.
_ სწორედ ამიტომ ხომ არ ანეიტრალებს მოწინააღმდეგეებს? ხელისუფლებაში მოსვლის დღიდან ოპონენტებს ანეიტრალებს ნებისმიერ ფასად _ ციხეში ამწყვდევს, ქვეყნიდან დევნის. ახლაც, ვინც კი ახალი პარტია ან ტელევიზია ახსენა, ყველას იჭერს.
_ კი, რა თქმა უნდა. თავიდან მისი მიზანი იყო ასეთი, შუა უნდა გაიკრიფოსო. შუა გაიკრიფოს და მთელი პოლიტიკური ველი უნდა იქცეს ორი პოლიტიკური ლიდერის, ორი ძალის დაპირისპირების ასპარეზად. მართლაც ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ ეს შუა გაკრეფილიყო. ვიღაცებს დაჭერით დაემუქრა, ვიღაცებს _ კადრების გამოქვეყნებით და სხვა აკრძალული მეთოდებით. პოლიტიკის გაუფასურებისკენ, პოლიტიკური ლიდერების დასუსტებისკენ, პარტიების დასუსტებისკენ მიჰყავდა ეს ყველაფერი. გაკრიფა შუა და დღეს, ერთი მხრივ, მტრის ხატად იყენებს „ნაციონალურ მოძრაობას“ და, მეორე მხრივ, ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ელექტორალურად ვერ გაიზარდოს და ვიღებთ ამ მოცემულობას, რომ „ოცნებას“ თავისი ელექტორატი ჰყავს და „ნაციონალურ მოძრაობას“ _ თავისი ელექტორატი, ასევე მისგან წამოსულ ევროპულ საქართველოს თავისი ელქტორატი ჰყავს, საკუთარი ელექტორატი ჰყავს ე. წ. პრორუსულ ძალებს და აქ იკეტება ყველაფერი. ამის ფონზე, რა თქმა უნდა, ყოველთვის მმართველ პარტიას ჰქონდა უპირატესობა. მით უმეტეს, შერეული მაჟორიტარულ-პროპორციული სისტემის პირობებში. ახლა ჩვენ გარანტირებულად არავინ ვიცით, მართლა გვექნება პროპორციული არჩევნები თუ არა, ყოველ წუთს შეიძლება რაღაც შეტრიალდეს, მაგრამ თუ მას პროპორციულ არჩევნებზე წასვლა მოუხდა, კიდევ უფრო გაძლიერდება წნეხი იმ მიმართულებით, რომ პოლიტიკურ ველზე არავინ გაჩნდეს, რომ მედიაში განსხვავებული ხმა არ ისმოდეს და პროპორციულმა არჩევნებმაც იგივე შედეგი დააყენოს, რაც შერეული საარჩევნო სისტემის პირობებში დგებოდა. ივანიშვილის სუსტად მიჩნევა არ მგონია სწორად. ივანიშვილი უნდა იყოს ისე აღქმული, რა ძალაც მას რეალურად აქვს და რასაც იყენებს ინსტრუმენტად. ის ინსტრუმენტად იყენებს ხალხის უკიდურეს გაჭირვებასაც. ძალიან კარგად მახსოვს წინა ხელისუფლების დროს, სოციალური ქულების გამო, ხალხი სახლში ქათამს არ იჩერებდა, რომ როგორმე სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მოხვედრილიყო და შემწეობა მიეღო. ეს მანკიერება არ შეცვლილა, პირიქით, უფრო და უფრო გამძაფრდა და გაუარესდა. ასეთ ტოტალურად გაჭირვებაში მყოფ ადამიანს მართლა ძალიან მარტივად ყიდულობ ხახვით, კარტოფილით, იმიტომ რომ ის პოლიტიკის მიმართ უკვე გაგულგრილებულია და ფიქრობს, რომ მის პირობებს მაინც აღარაფერი შეცვლის და ეს მაინც არ დაკარგოს, ეს ხეირი მაინც ნახოს არჩევნებისგან, რაც აქტიური საზოგადოების იდეას საერთოდ კლავს.
_ კი მაგრამ, ხალხის ასეთი გაღატაკება, ასე დამშევა მას არ შეუბრუნდებდა ცუდად? ლარის გაუფასურება, ფასების არნახული ზრდა კიდევ უფრო არ გააღატაკებს ხალხს და არ შექმნის ელექტორატის ქუჩაში გამოვარდნის საფრთხეს, რაც შეარყევს მის ძალაუფლებას? თუ ეს, რაღაც ეტაპზე, პირიქით, მის სასარგებლოდ მუშაობს?
_ ჯერჯერობით ეს მაინც მუშაობს მის სასარგებლოდ. წლების წინათ ხალხს მოლოდინი ჰქონდა, რომ მდიდარი კაცის სიმდიდრე შეიძლება პირდაპირ მათ ჯიბეებში არ გადადინებულიყო, მაგრამ იმედი ჰქონდათ, რომ მდიდარი კაცი ქვეყანაში გამდიდრების პირობებს, სამუშაო ადგილებს შექმნიდა. ეს ცხადია, არ მოხდა და ხალხი თავს მოტყუებულად გრძნობს, ეს პროტესტი პირდაპირ ბიძინა ივანიშვილს უკავშირდება. მაგრამ ქვეყანაში, ამ ეტაპზე, არავინაა მისი მომრევი და ამას ხალხი ხედავს. ისე არ გამიგოთ, რომ ოპოზიციას ვაკრიტიკებდე, არაფერს აკეთებთ-მეთქი. არა! ისინი ყველაფერს აკეთებენ, რაც მათ ძალებშია, მაგრამ ვერ უწევენ კონკურენციას იმას, ვის ხელშიც უზარმაზარი ფულია. როდესაც უიმედოდ არის ადამიანი და ვერც მომრევს ხედავს, დამმარცხებელს, ვინც მას აჯობებს, იგი იძულებული ხდება, ამ გაბრაზების მიუხედავად, მაინც მის მხარეს დარჩეს და ეს არის მართლა ტრაგიკული მოცემულობა _ იცის, რომ მოტყუებულია, შეურაცხყოფილია, დამცირებულია, მაგრამ იძულებულია, არჩევანი ისევ მის სასარგებლოდ გააკეთოს.
_ კი მაგრამ, ეს დიდხანს გასტანს, თუ რაღაც მოკლევადიანია?
_ მე ზოგადად ოპტიმისტი ვარ და არ მიყვარს პესიმისტური განწყობები, მაგრამ ეს ჩემი ოპტიმიზმი საკმაოდ საფუძვლიანია ხოლმე… ამ ბოლო პერიოდებში ძალიან მიჭირდა ხალხთან ურთიერთობა, რამე დამაიმედებლის თქმა. 20 ივნისის ღამემ რამდენადაც დამთრგუნა იმ ტრაგიკული შედეგის გამო, იმდენად იმედიანად განმაწყო, რომ ახალგაზრდობაში არის პროტესტის მუხტი, ენერგია, რომელიც არსად ქრება, არსად იკარგება, შეიძლება ამ წუთში მიჩუმებულია, გაწოვილია, მაგრამ ხვალ-ზეგ იფეთქებს! ეს თაობა დიდხანს ვერ აიტანს ოლიგარქიულ წნეხს! არც ჩვენი და ჩვენზე უფროსი თაობა დაუშვებს ამას, ვინც ამდენი ვიბრძოლეთ, ამდენი სისხლი ვღვარეთ თავისუფლებისთვის! და ეს უცებ უნდა გადაითარგმნოს ოლიგარქიულ მმართველობად? ამის დაშვება, ამის წარმოდგენაც შეუძლებელია. რაც არ უნდა მძიმე სიტუაცია იყოს საქართველოში, როგორც არ უნდა იყო გაბრაზებული პოლიტიკურ ძალებზეც და საზოგადოებაზეც და რომ ჩვენ იოლად ვეჩვევით და იოლად ვიღებთ რაღაცებს, საქართველოში არის მუხტი, ნაპერწკალი, რომელიც უცებ ისე იფეთქებს ხოლმე, რომ ყველაფერს დაგავიწყებს. საქართველოს აქვს ეს თავისებურება, საქართველოში ბოლომდე არ კვდება თავისუფლების სული, ის შეიძლება მიინავლოს, შეიძლება რაღაც არხეინობაც ახასიათებდეს, მაგრამ საჭირო დროს იღვიძებს და სასწაულებს ახდენს. მეორეც: საქართველოში ხელისუფლებაში ყოფნას გარკვეული ციკლურობა აქვს, _ სააკაშვილის ხელისუფლებასაც კი მოწია წასვლა, არადა, სააკაშვილის ხელისუფლება საკმაოდ ეფექტიანი ხელისუფლება იყო! პროგრესზე ორიენტირებული ეფექტიანი ვერტიკალი ჰქონდა და მასთან ოპოზიციური ბრძოლა საკმაოდ რთული იყო.
_ იმიტომ, რომ ის აკეთებდა საქმეს.
_ დიახ და ბევრი ხედავდა „ნაციონალების“ ეფექტიანობას და გვეუბნებოდნენ კიდეც, აცადეთ! ვისაც უშუალოდ არ ეხებოდა ის წნეხი და ადამიანის უფლებების დარღვევა თუ ბიზნესის წართმევა, ის მაინც ფიქრობდა, რომ ჩვენ ახირებულად ვიქცეოდით და ბრაზდებოდა კიდეც ჩვენზე. ესენი არაფერს აკეთებენ! დღეს ხელშესახები არაფერი აქვთ ადამიანებს, რომ თქვან, მოდი, ვაცალოთო. რა ვაცალოთ, ხეების მოთხრა და გადატანა? ყველაფრის ყიდვა, თუკი რამე ღირებულია ამქვეყნად? ყველა ბიზნესის წილში ჩაჯდომა? გამდიდრება? აი, ასეთი უცაბედი გამდიდრებები, რომელიც ამ ხელისუფლების პირობებში მოხდა, ამდენი ხანია პოლიტიკაში ვარ და არ მახსოვს. ეს უნდა ვაცადოთ? ამიტომ მგონია, რომ ერთია ის გათვლა, რაც აქვს ოლიგარქს, რაც აჟურშია მოყვანილი, მაგრამ მეორეა რეალობა, რომელიც ნდობაამოწურულ ხელისუფლებას აუცილებლად აჩვენებს წითელ ბარათს. საერთოდ ვფიქრობ, რომ დღეს იმდენად რთულ ფაზაში ვართ და იმდენად ვერ ვხედავთ ადეკვატურ საპასუხო ქმედებას ხელისუფლებისგან, რომ შეიძლება 2020 წლამდე მშვიდობიანად მიღწევაც სერიოზული პრობლემა იყოს. არ ვიცი, რისი მოლოდეინების გაჩენა სურს ამ ხელისუფლებას, როდესაც ვიგებთ, რომ შემოდგომიდან დაიწყება რეპრესიები, ოღონდ გარეთ კი არა, უკვე გუნდის შიგნით.
_ ახლაც არის საუბარი ქუმსიშვილის დაჭერაზე, ყოველ შემთხვევაში, განაახლეს საქმე, რომელიც შარშან აღძრეს.
_ თუ დანაშაული არსებობდა, რატომ მინავლდა და დაწყებული გამოძიება რატომ ბოლომდე არ მივიდა? ხალხმა უკვე იცის, რომ ეს ყველაფერი სპექტაკლში მძაფრი ელემენტების შემოსატანად სჭირდებათ, რომ კიდევ ერთხელ მიიპყრონ და გადაიტანონ ხალხის ყურადღება არსებითიდან არაარსებითზე. ეს ვეღარ იქნება შედეგის მომტანი, როგორიც სხვა სიტუაციაში იქნებოდა.
_ ანუ არ გამორიცხავთ, რომ შეიძლება არჩევნებამდე ვერც მივიდეთ და სიტუაცია აირიოს?
_ იმედი მინდა ვიქონიო, რომ ასე არ მოხდება და არც მინდა, რომ ეგ მოხდეს. მინდა, რომ პროპორციულ არჩევნებამდე მშვიდად მივიდეს ქვეყანა, მაგრამ მათი ქმედებები მაეჭვებს.
_ რა ქმედებებს გულისხმობთ?
_ ვერ მიხვდნენ, კობახიძე როდის უნდა გადამდგარიყო, რომ კრიზისი არ გაეჩინათ. ვერ მიხვდნენ, ზაქარია ქუცნაშვილს როგორ უნდა აეღო პასუხისმგებლობა; დღეს ვერ ხვდებიან, რომ გახარიას მიერ პასუხისმგებლობის აღება ბევრად უფრო კარგი იქნება მათივე ხელისუფლებისთვის, ვიდრე ასე გაჯიუტება და პირიქით _ აქეთ შეტევაზე გადმოსვლა.
_ მოთხოვნა გახარიას გადადგომის შესახებ აბსოლუტურად ლეგიტიმურია, იგი არის შს მინისტრი და მას უნდა მიეღო გადაწყვეტილება ძალის გამოყენებაზე და თუ მან არ მიიღო და სხვამ მიიღო, მაინც უნდა აგოს პასუხი სწორედ იმიტომ, რომ სხვა, არაუფლებამოსილი პირი იღებს ასეთ დროს გადაწყვეტილებას და არა _ იგი! ჩვენ არ ვართ დარწმუნებული, რომ გახარიამ მიიღო ეს გადაწყვეტილება, ჩვენ არ ვიცით, ჩუბინიძემ გასცა ბრძანება თუ ვინ, მაგრამ ნანახი გვაქვს კადრები, როგორ ხელმძღვანელობს პროცესს ჩუბინიძე… ამ ფონზე, ერთგვარ, უხერხულობას არ გიქმნით ის ფაქტი, რომ ჯიუტად მხოლოდ გახარიას თავს ვითხოვთ და არც ივანიშვილს ვახსენებთ და არც ჩუბინიძეს?
_ ივანიშვილის უხსენებლობა არც ერთ შემთხვევაში არ შეიძლება, მის გარეშე ვერც გახარია მიიღებდა ამ გადაწყვეტილებას და ვერც _ ჩუბინიძე. თავს დროზე, „ტრაქტორების საქმეზე“, ივანიშვილი თავს იწონებდა, რომ სოფლის მეურნეობის მინისტრი გადადგა, ამბობდა, რომ ეს მათი სტანდარტია, რომ მინისტრი გადადგა, რათა ხელი არ შეუშალოს გამოიძებას და ა. შ. ახლა რატომ აიღეს ხელი ამ სტანდარტზე? ვფიქრობ, უპრიანი იქნებოდა, რომ თვითონ გახარია წასულიყო დროებით თანამდებობიდან გამოძიების დასრულებამდე. ჩვენი სირთულე სწორედ ეგ არის. პასუხი ვის უნდა მოსთხოვო? პრემიერ-მონისტრს უნდა მოსთხოვო. რაზე უნდა მოსთხოვო? ის არც ვინმეს დანიშვნაზე იღებს გადაწყვეტილებას, არც ვინმეს გადაყენებაზე, ამ შემთხვევაში თავად მინისტრს უნდა მიეღო ეს გადაწყვეტილება, რადგან ის უფრო ადეკვატური ჩანდა ხოლმე გარკვეულ სიტუაციებში. მაგრამ, როგორც ჩანს, დღეს მას უკვე აღარ მისცეს ადეკვატური ქცევის შესაძლებლობა და ამიტომ გაიჩხირა ეს საკითხი ასე. რა თქმა უნდა, ეს ხელს უშლის იმასაც, რომ გამოძიება სხვა მიმართულებებითაც წავიდეს.
როცა ამბობენ, რომ შიგნით გარკვეულ თანამდებობის პირებს შეუჩერდათ უფლებამისილება თუ საერთოდ გადააყენეს თანამდებობებიდან, ჩვენ არ ვიცით, მათ რა ჩვენებები მისცეს, რის გამო გადაამეტეს ძალას, ეს მათი პერსონალური გაბრაზების გამო ხდებოდა თუ ვინმეს ბრძანებით? ბნელით და ბურუსით მოცული არის ეს ყველაფერი.
_ დამიზნებით სროლას გულისხმობთ?
_ დამიზნებით სროლასაც და დაუსრულებელ რბევასაც. მთელი ღამე იქ ვიყავი, ასე დაუსრულებელი რბევა არ მახსოვს. ვკითხულობდით კიდეც, ახლა რაღატომ არბევენ, ახლა რაღატომ ხდება ეს ამბავი, რაკი ათი შორტებიანი ბიჭი და გოგო დარბევის მერე ისევ ბრუნდებოდა უკან? იქ ხომ აღარც წინააღმდეგობის ველი იყო აღარსად და აღარც წინააღმდეგობისთვის საჭირო ადამიანების რაოდენობა? საერთოდ, იმთავითვე ეს რბევა მაშინ დაიწყო, როცა ყველაფერი ჩაწყნარდა.
_ სწორედ ეგ გარემოება აჩენს იმ ეჭვს, რომ იმწუთიერი საფრთხე კი არ გაანეიტრალეს, არამედ დაარბიეს იმიტომ, რომ ხალხში შიში გაეჩინათ, რომ აღარავინ გაეკაროს აქციებს. ყველას სცოდნოდა, რომ თუ გამოვა აქციებზე, სექტემბერში თუ ოქტომბერში, ლარის კურსზე თუ ქვეყნის კურსზე, შეიძლება ეს თვალის ფასად, ციხის ფასად დუჯდეს.
_ კი მე იმ ღამეს მქონდა შეგრძნება, რომ ეს მიტინგის მოგერიება კი არა, სადამსჯელო ღონისძიება იყო, ზუსტად ისე, როგორც 9 აპრილს. ეს არ იყო მიტინგის გარეკვა, მოგერიება, როგორც მერე დაარქვეს, ეს იყო დასჯა. რა საჭირო იყო ეს, თუ არა, ერთი მხრივ, გავრილოვის გამო რუსეთისთვის სამაგალითოდ ეჩვენებინათ, რომ აი, ჩვენ ასეთ სიტუაციაში ასე მოვიქეცით…
_ ხომ არ ფიქრობთ, რომ დარბევის გადაწყვეტილება საერთოდ პირდაპირ მოსკოვიდან მოდიოდა და არ იყო ადგილზე მიღებული გადაწყვეტილება?
_ ჰო, არ ვიცით… უბედურება იქნება, თუ ასეა!.. თუმცაღა, რაღაცნაირად, ეს რუსული სული, თუ რუსული სუნთქვა ამ აქციის დარბევაში იდო, იგრძნობოდა ეს რუსული უგრძნობლობა რაღაცნაირი… იმ დონეზე, რომ ზოგს იმის განცდაც გაუჩინა, მე მგონი, ესენი ქართველები არ იყვნენო.
_ სრულიად აღვირახსნილი იყო ხელისუფლების ქცევა ჯერ გავრილოვის და მერე გაბუნიას გინების შემდეგ. ხელისუფლება, ქალბატონი პრეზიდენტი, ბოდიშებს უხდიდა რუსეთს და შემდეგ როდესაც პუტინმა აქეთ ოკუპანტები გვეძახა, ზურაბიშვილმა არათუ მწვავე, საერთოდ პასუხი არ გასცა. ნებისმიერ საკითხზე გაიძახის, რომ მისი კომპეტენცია არაა. როგორც ირკვევა, მისი საქმე მხოლოდ პუტინის ლოკვა და ატმის კრეფა ყოფილა.
_ საერთოდ, ის რეაქცია, რაც ქართულ სახელმწიფოს ჰქონდა პუტინის ბოლოდროინდელ განცხადებებზე, შემაშფოთებელია. იყო უამრავი ბოდიში და თავზე ნაცრის ყრა ერთი ჟურნალისტის უცენზურო გამოთქმის გამო და აბსოლუტურად სრული დუმილი პუტინის განცხადებებზე! ოკუპანტმა აქეთ ჩვენ გვეძახა ოკუპანტები. არც ქალბატონმა პრეზიდენტმა, არც საგარეო საქმეთა სამინისტრომ, არც პრემიერ-მინისტრმა, არც პარლამენტმა არ შეიმჩიეს ეს ამბავი! საერთაშორისო საზოგადოების თვალში მაინც დაეფიქსირებინათ პოზიცია პუტინის თავხედურ განცხადებებზე. სახელმწიფო ხარ მაშინ, როდესაც ადეკვატურ ნაბიჯებს დგამ და როდესაც სხვა სახელმწიფოს მეთაური შენს სახელმწიფოზე ასეთ განცხადებებს აკეთებს, წარმოუდგენელია, რომ რეაქცია არ გქონდეს!

რეზო შატაკიშვილი