„ქრონიკა+“-ის კითხვებს პასუხობს პოლიტიკური პარტია „გირჩის“ ერთ ერთი ლიდერი _ იაგო ხვიჩია:
_ ბატონო იაგო, რამდენიმე დღის წინ ელექტორატის ასაკის ქვედა ზღვრის დაწევაზე ისაუბრეთ. გამოხვედით ინიციატივით, რომ მოქალაქეებს არჩევნებში ხმის მიცემის უფლება 16 წლიდან ჰქონდეთ. რატომ 16 წლიდან და, ზოგადად, რას ისახავს მიზნად ეს ინიციატივა?
_ ასაკის დაწევის ორნაირი ინიციატივით გამოვედით: ერთი იყო აქტიური საარჩევნო ხმის უფლების ასაკის დაწევით, _ ადამიანებს 18 წლიდან შეუძლიათ ხმის მიცემა და მინიმუმ 16 წლიდან რომ შეეძლოთ; და მეორე: პრალამენტის წევრად ადამიანი შეიძლება არჩეულ იქნას 25 წლიდან და მინიმუმ ეს ასაკი რომ დავწიოთ, რამდენიც იყო, იქამდე _ 21 წლამდე. ეს მონაპოვარი _ პროპორციული არჩევნები _ ძირითადად უკავშირდება ახალგაზრდებს, რომლებიც დღემდე დგანან რუსთაველზე. მათი დიდი ნაწილი 25 წლამდე არ არის, ზოგიერთს კი 18 წელიც არ შესრულებია. ჩემი აზრით, ეს ადამიანები პოლიტიკურ პროცესში მონაწილეობენ და ეს არის შანსი ამ ქვეყნისთვის, რომ ახალი პოლიტიკური ჯგუფი დაიბადოს. თუ ჩვენ კანონმდებლობით ვუზღუდავთ ახალგაზრდებს, რომ თავიანთი თანატოლები ან კოლეგები აირჩიონ, ჩემი აზრით, ესეც უსამართლობაა ახალგაზრდა თაობასთან. აქედან გამომდინარე, მიგვაჩნია, რომ ორივე ტიპის საარჩევნო ასაკამდე დაწევით გავანეიტრალოთ პოლიტიკური სპექტრი, რომელიც ბოლო 50 წლის განმავლობაში ჩაკეტილია ახალგაზრდებისთვის. პროპორციული არჩევნების პირობებში კი ამას კიდევ ცალკე უპირატესობა აქვს _ ახალგაზრდათა ჯგუფს უკვე შეუძლია ჰყავდეს თავისი კანდიდატი და მეგობარი პარლამენტში. ამ შანსის ხელიდან გაშვება არასწორი იქნებოდა ახალგაზრდების წინაშე და სწორედ ამიტომ დავაყენეთ ასეთი ინიციატივა, რომელიც საკმაოდ ლოგიკურად მიგვაჩნია ამ რეალობაში.
_ რომ არა ეს აქციები და ახალგაზრდების ასეთი აქტიურობა, გაგიჩნდებოდათ მსგავსი ინიციატივა?
_ ეს ინიციატივა სულ გვქონდა. იგივე კითხვა რომ დაგესვათ სამი წლის წინ, ანალოგიურად გიპასუხებდით. უბრალოდ, ადეკვატური არ იქნებოდა ამის დაყენება ისეთ დროს, როდესაც შესაბამისი ახსნა არ გაქვს. არასდროს მითქვამს, რომ 21 წლის ასაკში არ შეიძლება პარლამენტის წევრის არჩევა. გენიოსი რომ გვყავდეს, ასაკის გამო არ უნდა ავირჩიოთ საქართველოს პარლამენტში? ეს ხომ აბსურდია. წამოიდგინეთ, ადამიანს არ სთხოვენ სკოლის ატესტატსაც კი, რომ პარლამენტის წევრი გახდეს, ანუ მას არაფერი მოეთხოვება, რადგან ხალხი ირჩევს მას. 25-წლიანი ბარიერის დადგენა არასერიოზულია. ხალხს ვინც სურს, ის უნდა აირჩიოს, რამდენი წლისაც არ უნდა იყოს იგი.
_ თუმცა რამდენად სერიოზულად მიგაჩნიათ ეს ყველაფერი? პირობითად დავარქვათ ბავშვი, რომელიც ზის პარლამენტში, რომელსაც არ გააჩნია შესაფერისი განათლება და, შესაბამისად, გამოცდილება?
_ არ მგონია, რომ ასაკი იყოს გადამწყვეტი უპირატესობა ვინმესთვის, ვინც პარლამენტში ზის. ვინც გონიერია, ის გონიერია ახალგაზრდა ასაკშიც. მათ შეიძლება აკლიათ რაღაც გამოცდილება, მაგრამ გონიერება, ზოგადად, იმას ნიშნავს, რომ ეს ადამიანი თავის გამოუცდელობას სხვა რაღაცით აბალანსებს. ისედაც, თუ 14 ათასი ადამიანი მხარს უჭერს ვიღაცის ყოფნას პარლამენტში მათ წარმომადგენლად, რა მორალური ლეგიტიმაცია არსებობს, რომ მათ ამაზე უარი ვუთხრათ და პარალელურ რეჟიმში საქართველოს პარლამენტში ისეთი ხალხი გვყავს, რასაც დღეს ვუყურებთ. ეს პარლამენტი როგორ შეიძლება, ჭკუას ასწავლიდეს და ეუბნებოდეს ახალგაზრდებს, რომ ჯერ პატარები ხართ და სწორ გადაწყვეტილებს ვერ მიიღებთო?! არასერიოზულია და ეს, მგონი, ესმით საქართველოს პარლამენტის წევრებს. სადაც შეხვედრა მიწევს, ყველგან ვაყენებ ამ ინიციატივას და მანამ არ დავანებებ თავს, სანამ მისი გატანის შანსი იქნება. ახალგაზრდებს რომ ნდობა გამოვუცხადოთ, ამაზე უკეთესს ვერაფერს იზამს საქართველოს ამ მოწვევის პარლამენტი. პოსტსაბჭოთა პერიოდში ვენდობით კომუნიზმგამოვლილ ადამიანებს და ისინი გვყავდეს პარლამენტის წევრებად, ბევრად უსამართლოა, ვიდრე ვენდობოდეთ ადამიანებს, რომლებიც დაიბადნენ კომუნიზმის წასვლის შემდეგ დამოუკიდებელ საქართველოში.
_ დამეთანხმებით, რომ ეს ყველაფერი, გარკვეულწილად, დიდ მომზადებას საჭიროებს, რომ საბოლოოდ პარლამენტში ისხდნენ და ქვეყნის ბედს წყვეტდნენ 21 წლის ადამიანები.
_ 21 წლის ასაკში გიჟები ვიყავით და ქვეყანას დავღუპავდით? მე ასე არ მგონია. მით უმეტეს, როდესაც ვიცით, რომ ასეთი შანსია. მერე ერთ დღეში ხომ არ ხდები პარლამენტის წევრი, ამისთვის ემზადები, შემდეგ პროპორციული არჩევნების დროს გიწევს პოლიტიკოსობა რაღაც თვალსაზრისით და აქ არის საშუალების მიცემა, თორემ ის კი არა, რომ ყველა 21 წლის ასაკის მქონე პირი პარლამენტის წევრი უნდა იყოს. უბრალოდ, ბარიერი არ უნდა არსებობდეს ნორმალური ადამიანებისთვის, თორემ არანორმალური თუ ხარ, არც 21 წლის, არც 31-ის და არც 61 წლის ასაკის უნდა ავირჩიოთ.
_ დღევანდელ მოცემულობას თუ გავითვალისწინებთ, საქართველო რამდენად მზადაა ექსპერიმენტებისთვის?
_ მარიამ საჯაია 21 წლის იყო პარლამენტში, მაგრამ რა გააფუჭა ამ ადამიანმა იქ ყოფნით? სხვა საკითხია, ვის მოსწონს მისი გამოსვლები და ვის _ არა. საქართველოში ყოფილან 25 წლამდე ასაკის პარლამენტის წევრები: გია ბარამიძე იყო ასეთი, თუ არ ვცდები, თავის დროზე. ჩვენ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ დესაბჭოთაკავშირიზაციისთვის. ბევრი ისეთი ექსპერიმენტი უნდა ჩავატაროთ, რომელიც ახალგაზრდებზე ფსონის დადებას მოიცავს.
_ თქვენ თქვით, რომ რამდენიმე წელი ამ ინიციატივაზე ვფიქრობდითო, თუმცა დღევანდელი მოცემულობიდან გამომდინარე, სწორედ ახლა წამოაყენეთ ეს ინიციატივა. იქიდან გამომდინარეც ხომ არ ფიქრობთ ამას, რომ „გირჩს“ სწორედ პატარა ასაკის მხარდამჭერები ჰყავს?
_ ამ საკითხს ასე შევხედოთ: ახალგაზრდები, სამწუხაროდ, არ დადიან არჩევნებზე, მათ შორის, ჩვენი მხარდაჭერების ძირითადი ნაწილი 18 წლის ზემოთ არის. ეს ადამიანები არ არიან მიდრეკილები არჩევნებზე სასიარულოდ, მათ შორის, „გირჩის“ მხარდამჭერების დიდი ნაწილი საერთოდ არ მისულა არჩევნებზე. ამიტომ არ მგონია, დიდად რამე შეცვალოს ამან „გირჩისთვის“, მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს „გირჩსაც“ აწყობს, ცხადია. უბრალოდ, თუ „გირჩს“ აწყობს რამე მართებული, ამის გამო მასზე უარი არ უნდა ვთქვათ. თქვენ შეგიძლიათ, სხვა რამე მითხრათ, რაც „გირჩს“ არ აწყობს, მაგრამ სწორია და მე ამასაც დიდი სიამოვნებით დავუჭერ მხარს. „გირჩს“ აწყობს ის, რაც ქვეყნისთვის კარგია. ასეთი პარტია ვართ და ვცდილობთ, რომ სულ ასეთი პოლიტიკა გვქონდეს. ვერც ერთ ჩვენს ინიციატივაზე ვერ გვეტყვით, რომელიც „გირჩს“ აწყობს და ქვეყანას _ არა.
_ პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე მინდა გკითხოთ, რამდენად მნიშვნელოვანია მსგავსი მოდელი ჩვენი ქვეყნისთვის, მის დადებით და უარყოფით მხარეებზე რომ ისაუბროთ. ბევრი პოლიტიკოსისთვის იგი მიუღებელი აღმოჩნდა.
_ პროპორციული სისტემის არჩევნებს უარყოფითი არაფერი აქვს და ვინც ამას ამბობს, ამ სისტემის მოწინააღმდეგეა. ესენი არიან ძირითადად დიდი პარტიები, რადგან მათ არ აწყობთ პროპორციული, რადგან მეტ კონკურენციას აჩენს. ზოგადად ადამიანებისთვის ბევრი მოთამაშის შემოსვლა ბაზარზე მომგებიანია, ეს სწორი პოზიციაა. პროპორციული არჩევნები კარგია ახალი პოლიტიკური კულტურის დასამკვიდრებლად.
_ როგორია „გირჩის“ გეგმები 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე. როგორ და რა ფორმით აპირებთ ბრძოლას?
_ არჩევნები ჩვენთვის ჩვეულებრივი მოვლენაა, თორემ კამპანიაში სულ ვართ ჩართულები და ამისთვის განსაკუთრებულად არ ვემზადებით. ყოველდღიურობისთვის ვემზადებით და ყოველდღიურად ვსაუბრობთ პრობლემებზე. უბრალოდ ამ პროპორციულმა არჩევნებმა ახალი შესაძლებლობები გააჩინა, მეტი დაინტერესება გამოიწვია სხვადასხვა ადამიანში _ უკვე ხვდებიან, რომ „გირჩი“ აუცილებლად მოხვდება პარლამენტში, შესაბამისად, იმ პარტიასთან თანამშრომლობა, ვინც პარლამენტში მოხვდება, უფრო მიმზიდველია. ამიტომ, ამ თვალსაზრისით, ორი დიდი პარტიის გამოკლებით ეს ცვლილება აწყობდათ, შესაბამისად, ჩვენც გვაწყობდა და არ ვართ უკმაყოფილოები. იმისთვის ვემზადებით, რომ ღირსეულად წარვდგეთ 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე. გვინდა, რომ ჩვენ გარეშე არ ჩაიაროს პოლიტიკურმა პროცესებმა და ყველას დასჭირდეს ჩვენთან თანამშრომლობა, რომ ჩვენ ადამიანების თავისუფლების თვალსაზრისით შევძლოთ „ვაჭრობა“, ანუ ვინც შემოგვთავაზებს უკეთეს პირობას ადამიანის თავისუფლებისთვის, იმ წინადადებას დავეთანხმოთ და ასევე გავლენა ვიქონიოთ პოლიტიკურ პროცესებზე.
_ დღევანდელი რეალობით თუ ვიმსჯელებთ, ქვეყანაში პოლიტიკური და ეკონომიკური კრიზისია, რაზედაც ხელისუფლება დუმს. თქვენ სად ხედავთ გამოსავალს?
_ პოლიტიკური კრიზისი განაპირობა ერთი პარტიის ხელში საკონსტიტუციო უმრავლესობამ. ზოგადად ასე იცის ხოლმე საკონსტიტუციო უმრავლესობამ: შეცდომაში შეჰყავხარ, გგონია, რომ ყველაფერი შენს ხელშია, არავის ჭკუის სწავლება არ გჭირდება, ყველაფერს დამოუკიდებლად მართავ და ფლობ, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, შედეგი დღევანდელი რეალობაა. მიუხედავად იმისა, რომ 48%-იანი მხარდაჭერა მიიღე და ამით ხმების 80% მოიპოვე, ეს რეალურად არ არის ის 80% და შენს მოწინააღმდეგეს ძალა შესწევს, რომ პოლიტიკური კრიზისი გამოიწვიოს. პოლიტიკურ კრიზისს თან ახლავს ეკონომიკური კრიზისიც, ამას პლუს რუსეთი, რომელიც ჩვენი ერთ-ერთი ძირითადი სავაჭრო პარტნიორია, მისგან გამოშვებული უსიამოვნო მესიჯები და რაღაც თვალსაზრისით ტურისტების ნაკლებობა უარყოფითად აისახება… თუმცა იმიტომ, რომ რუსი ტურისტები დავკარგეთ და ამის გამო ცხოვრების გაგრძელებას აზრი არ აქვს, არასერიოზულია. არ მჯერა, როცა დასვენება გვინდა რომელიმე ქვეყანაში, საკუთარი ქვეყნის პრეზიდენტის გადაწყვეტილებას ვუგდებთ ყურს. ეს ფრენებიც აღდგება დროთა განმავლობაში. მთავარია, მკაფიო დამოკიდებულება გვქონდეს ოკუპანტი რუსეთის წინააღმდეგ, რაც, მგონი, ძალიან გასაგებად და სწორად ვაჩვენეთ. ამან გამოიწვია ასეთი გაღიზიანება. ასეთი რყევები ყოველთვის გვექნება, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ეს არის თავისუფლების ფასი.
_ თქვენ საპატრიარქოსთან გქონდათ გამოსვლები და ზურა ჯაფარიძემ განაცხადა, რომ დღევანდელ მოვლენებში დამნაშავეა არა მხოლოდ პოლიტიკური სპექტრი, არამედ საპატრიარქოც. როგორ ფიქრობთ, რა თამაშს თამაშობს და რა როლი უნდა დაიკავოს ამ შემთხვევაში საპატრიარქომ?
_ საპატრიარქომ უკვე ითამაშა როლი, რადგან ყველაზე საწყენი ის არის, რომ გავრილოვი მათი სტუმარიც იყო და მათი ლოცვა-კურთხევით ჩამოვიდა საქართველოში. ამიტომ ჩვენ პირველი აქცია დავგეგმეთ საქართველოს საპატრიარქოსთან და მერე შევუერთდით აქციას პარლამენტის წინ. მიგვაჩნია, რომ მარტო მთავრობის ბრალი არ არის ის, რაც მოხდა. უნდა გვესმოდეს, რომ საქართველოს საპატრიარქოც იგივე აზრზე იყო და იგივე აზრზე არის დღესაც. ამიტომ უნდა მოვითხოვოთ ლუსტრაცია საპატრიარქოში, _ ვინ გველაპარაკება საპატრიარქოს სახელით? ხომ არ იმართება ეს ხალხი რუსეთიდან? და, ზოგადად, როგორ მოხდა, რომ ბოლო 40 წლის განმავლობაში საერთოდ ვერაფერი გავიგეთ, რა ხდებოდა საბჭოთა კავშირში საპატრიარქოსა და საბჭოთა ხელისუფლებას შორის? ნუთუ, მათ შორის არანაირი თანამშრომლობა არ იყო? ამასთან დაკავშირებით ქართველი ხალხი ახსნა-განმარტებას არ იმსახურებს? სანამ ამას არ გავაკეთებთ, ყოველთვის გვექნება ის რისკი, რომ არ გვეცოდინება, ღმერთის სახელით რაზე გველაპარაკებიან. ამაზე მეტს საპატრიარქო ვერაფერს იზამს, ისაუბროს მხოლოდ საკუთარ თავსა და ისტორიაზე. საპატრიარქოს მთავარი ამოცანაა საკუთარი ისტორიის გააზრება აწმყოში.
_ ყველას გვახსოვს, რომ პროსტიტუციის ლეგალიზებას ითხოვდით და „გირჩის“ ოფისში საროსკიპო „პიონერი“ გახსენით. კიდევ ფუნქციონირებს ეს საროსკიპო თუ ამით, ერთგვარი, მხარდაჭერა გამოუცხადეთ როენა ხუცურაულს, იგივე „მამიდას“?
_ გულწრფელად რომ გითხრათ, არც არასდროს ფუნქციონირებდა, არც ყოფილა ჩანაფიქრი, რომ იქ ქალებს ან კაცებს ევლოთ. მიზანი იყო იმ აბსურდის ჩვენება და ყურადღების მიქცევა, რაც როენას შემთხვევაში მოხდა, ანუ როცა სისტემას გაუხარდება, მაშინ შეუძლია აიყვანოს ადამიანი, წაართვას ფული ან მისთვის საჭირო სხვა ინფორმაცია მოიპოვოს და ეს მიიჩნევა, თითქოს, ზნეობისთვის ბრძოლად. ამ უზნეობამ მიიპყრო ჩვენი ყურადღება, როდესაც ვითომ ზნეობის დამცველები ებრძვიან მშრომელ ადამიანებს, რომლებიც საკუთარი სხეულით შოულობენ ფულს. აი, ამ შერჩევითობას გავუსვით ხაზი და მივიქციეთ საზოგადოების ყურადღება.

გიორგი საკარული