მმართველი გუნდი კრახისთვის განწირულია. ბოლო დროს განვითარებულმა მოვლენებმა განსაკუთრებით თვალში საცემი გახადა „ქართული ოცნების“ ზეობის პერიოდში არსებული მანკიერი მხარეები. არაფორმალური მმართველობა, ელიტური კორუფცია, ბიზნესრეკეტი სახელმწიფოს სახელით და ამ ყველაფრის პარალელურად ქუჩაში სამართლის საძებნად გამოსული შვილმოკლული მამების დაუსრულებელი პროტესტი, რომლის მიმართაც ხელისუფლება სრულიად არაადეკვატურია. ყველა ამ ფაქტორმა და საპრეზიდენტო არჩევნებზე მოღალატე სალომედ წოდებულ კანდიდატზე ფსონის დადებამ საზოგადოებაში დიდი იმედგაცრუება გამოიწვია და „ოცნების“ პოლიტიკური დაისიც აქტიურ ფაზაში გადავიდა.

პირველ ოქტომბერს, „ქართული ოცნების“ მმართველობის 6 წლის თავზე, ჩვენ ვნახეთ პოლიტიკური სანაგვისთვის განწირული პოლიტიკოსები, რომლებმაც, მიღწევების ნაცვლად, „ნაციონალური მოძრაობის“ 9-წლიან რეჟიმზე ისაუბრეს. როგორც ჩანს, „ოცნება“ ჩარჩა და ვერ გამოდის წინა ხელისუფლების მმართველობის კრიტიკიდან. მათ ვერაფერი გვითხრეს მიღწევებზე, რადგან რეალური მიღწევები 6 წლის განმავლობაში არც ჰქონიათ.

მმართველ გუნდში არსებულ კრიზისზე „ქრონიკა+“-ს ექსპერტი გია ხუხაშვილი ესაუბრა:

_ დღეის მდგომარეობით ხელისუფლებას, გარკვეულწილად, დაკარგული აქვს თუ არა ლეგიტიმაცია?
_ ვფიქრობ, ინერცია ნეგატიურია. ამ ინერციითვე თავდაღმა მიემართება ყველაფერი. გარკვეულწილად, ხელისუფლებას დაკარგული აქვს ლეგიტიმაცია. თუ ჩვენ დემოკრატიაზე ან სახალხო მმართველობაზე ვსაუბრობთ, ხელისუფლების ლეგიტიმაცია ძალიან დასუსტებულია, მას ნატურალური მხარდამჭერი ძალიან ცოტა დარჩა. ხელისუფლების სტაბილურობა კი მხოლოდ ორი ფაქტორითაა უზრუნველყოფილი: 1. რესურსი აქვს მონოპოლიზებული და ბუნებრივია, ეს აძლევს უპირატესობას; 2. პოლიტიკური ალტერნატივაც თავისთავად დისკრედიტებულია. ალტერნატივის არარსებობა და რესურსების მონოპოლიზება, შეიძლება ვთქვათ, რომ ეს ორი ფაქტორი არის სტაბლურობის გარანტი. ამ ორიდან არც ერთი არ არის მუდმივი ფაქტორი, ორივე დროებითია, რომელიც, ადრე თუ გვიან, უბრალოდ, ამოიწურება.
_ ამ რესურსების ამოწურვის დაჩქარება, კონკრეტულად, რაზეა დამოკიდებული?
_ ამაზე საზოგადოება იღებს გადაწყვეტილებას. ასე რომ ვთქვათ, საზოგადოება ხელისუფლებას რესურსების ბოროტად გამოყენების საშუალებას ხელიდან აცლის. მეორე მხრივ კი აყალიბებს ახალი პოლიტიკური ძალის ცენტრს, რომელიც სახელმწიფო განვითარებაზე პასუხისმგებლობას გადაიბარებს. ეს ორი რამ არის გასაკეთებელი, ორივე საზოგადოებისა და ხალხის გასაკეთებელია. სხვა ამას ვერავინ შეძლებს. როდის დადგება ეს კრიტიკული წერტილი, როდესაც დაქსაქსული, სამზარეულოებში გამოკეტილი, მოჩურჩულე საზოგადოება შეიკრიბება და შესაბამის გადაწყვეტილებებს მიიღებს, ამაზე პასუხი არ მაქვს, ეს, ალბათ, ლელა კაკულიას უნდა ჰკითხოთ, მაგრამ თვითონ სცენარი გარდაუვალია. ამ ქვეყნის უახლესი ისტორია აჩვენებს, რომ მსგავს ვითარებაში სხვა სცენარი არ არსებობს. ეს, რა თქმა უნდა, იმ დათქმით, თუ ხელისუფლებამ ვერ იპოვა თავის თავში იმის რესურსი, რომ სერიოზული, რადიკალური ტრანსფორმაცია მოახდინოს უკეთესობისკენ, თუ ვერ შექმნა პოზიტიური დღის წესრიგი, რასაც, სამწუხაროდ, დღემდე ვერ ახერხებს.
_ რეალურად, ჩვენს ხელისუფლებას იმის პოტენციალი აქვს, რომ პოზიტიური დღის წესრიგი შექმნას? ამ ეტაპზე როგორი შანსები აქვს?
_ თეორიულად, რა თქმა უნდა, აქვს, რადგან არ მგონია, რომ ხელისუფლება ერთგვაროვანი და დეგრადირებული იყოს. ცხადია, მასში ჩაბუდებულია ურჩხული, რომელიც ცდილობს, თავის მშობელი შეჭამოს, მაგრამ ჯერ კიდევ შესაძლებელია, რომ ამ ურჩხულს თავი წააცალონ. ურჩხულში ვგულისხმობ იმ მანკიერ სისტემას, რომელიც ამ ხელისუფლებამ წინა ხელისუფლებისგან გადმოიბარა. ამ სისტემას „კოლექტიურ მურუსიძეს“ ვეძახი, რომელიც, გარკვეულწილად, კიდევ უფრო გათამამდა იმიტომ, რომ თუ ეს სისტემა მიშა სააკაშვილის პირობებში პოლიტიკაზე მუშაობდა, ახლა მას პრეტენზია გაუჩნდა, რომ საკუთარ თავზე ამუშაოს პოლიტიკა, ანუ პოლიტიკური ელიტა მძევლად აიყვანა, რაც, ჩემი აზრით, ბევრად უფრო სახიფათოა. სახიფათოა როგორც ხელისუფლებისთვის, ასევე სახელმწიფოს განვითარებისთვის, რადგან ამ შემთხვევაში ინსტიტუციური წესრიგი ეჭვქვეშ დგება. ძალისა და ინსტიტუციური ცენტრები ერთმანეთს აცდენილია და, ფაქტობრივად, უკონტროლო სიტუაცია იქმნება, რომელიც ქაოსის წინაპირობაა.
_ ამ ქაოსის შექმნასა და გამოსწორებაში ივანიშვილის ფაქტორი, შეიძლება ითქვას, გადამწყვეტია, რამდენად ადეკვატურია ის?
_ რა თქმა უნდა, ჩვენ ვერ ვიტყვით, რომ ივანიშვილი ამ პროცესების მიღმაა. მისი პასუხისმგებლობა იკვეთება ამ ყველაფერზე. ორი სხვადასხვა ტიპის პასუხისმგებლობასთან აქვს საქმე: პირველი, ეს იყო მისი მხრიდან დაშვებული შეცდომები და მეორე, ეს იყო მისი წინასწარ განსაზღვრული ქმედებები. მაინც მგონია და იმედი მაქვს, რომ ამ ტიპის განვითარება უფრო შეცდომებით იყო განპირობებული, მაგრამ იმისთვის, რომ ეს აზრი არ შემეცვალოს, საჭიროა, მან დღეს მაინც რადიკალური და ძალიან აგრესიული ზომები მიიღოს ამ მანკიერი სისტემის თავის წასაცლელად. თუ ივანიშვილმა ეს არ გააკეთა, მაშინ სახელმწიფოებრივ პროცესში მისი ადვოკატობა გაჭირდება.
_ პარალელები რომ გაავლოთ 2012-2016 წლებისა და 2016 წლიდან დღემდე მმართველ გუნდებს შორის, რეალურად, ბოლო ორი წლის განმავლობაში ხელისუფლების რეიტინგი საგანგაშოდ დაეცა. როგორ ფიქრობთ, ეს რით არის განპირობებული, მაშინ უფრო ძლიერი გუნდი ჰყავდა ივანიშვილს?
_ გარკვეულწილად, ასეა. პერსონალური და პროფესიული დეგრადაცია თვალნათელია, მაგრამ არ მგონია, რომ ეს იყოს მთავარი მიზეზი. შეიძლება ვთქვათ, არაკომპეტენტურობა იყოს ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, თუმცა განმსაზღვრელი მაინც ის არის, რომ ხელისუფლებამ ყველაფერ იმასთან თანაცხოვრების კომფორტი იგრძნო, რის გამოც 2012 წლის მშვიდობიანი რევოლუცია მოხდა _ მე ასე დავარქმევდი. ხელისუფლებამ ყველა ის მანკიერება შეისრუტა, თუმცა მაინც ჰუმანურია და გარკვეულ პლუსებს ინარჩუნებს, მაგრამ რიგი მიმართულებებით ვითარება გაუარესდა, რაც არაკომპეტენტურობამ განაპირობა. უფრო გასაგები, რომ იყოს, ერთ მაგალითს მოგიყვანთ: გარდამავალ პერიოდში, როდესაც ასეთი პროცესები ხდება, სხვადასხვა ინტერესჯგუფი და პოლიტიკური ელიტა ბუნებრივად უპირისპირდება ერთმანეთს, ანუ ფუნდამენტური საკითხი წყდება. პოლიტიკა მუშაობს ფულზე თუ ფული მუშაობს პოლიტიკაზე. მიშა სააკაშვილის დროს მანკიერი სისტემა იყო, მაგრამ სააკაშვილი ახერხებდა, რომ ფული ემუშავებინა პოლიტიკაზე, ანუ ეს ყველაფერი პოლიტიკურ ვერტიკალში ჰქონდა განთავსებული და მეტ-ნაკლებად ამ ყველაფერს აკონტროლებდა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს დიდი უბედურება იყო, გარკვეული ინსტიტუციური წესრიგი უზრუნველყოფილი გახლდათ, სწორედ პოლიტიკის დომინირებით ეკონომიკასა და ფინანსურ ინტერესებზე. სახელმწიფოებრივად ეს დამღუპველი იყო, იმიტომ, რომ რეალურ, ცივილიზებულ სამყაროში ფული და პოლიტიკა ერთმანეთისგან მაქსიმალურად დაშორიშორებული უნდა იყოს. რომელიმე ერთის დომინირება დამღუპველია და სახელმწიფოს არ აძლევს განვითარების საშუალებას, ასე რომ, ბალანსი დაცული უნდა იყოს.
_ დღეს რა მდგომარეობაა, პოლიტიკა მუშაობს ფულზე?
_ დღეს გაჩნდა იმის სიმპტომები, რომ ეს ვითარება შეიძლება, შეტრიალდეს, ანუ პოლიტიკა მუშაობდეს ფულზე. ამის სახიფათო ნიშნები უკვე გამოჩნდა, რაც ბევრად უარესია იმაზე, როცა ფული მუშაობს პოლიტიკაზე. რატომ არის უარესი? იმიტომ, რომ ამ დროს იკარგება კონტროლი და სახელმწიფო ინსტიტუციური წესრიგი ეჭვქვეშ დგება, რაც სისტემური, გრძელვადიანი თვალსაზრისით დამანგრეველია.
_ ასეთ დროს, როდესაც საუბარია იმაზე, რომ პოლიტიკა მუშაობს ფულზე, „ომეგა“ ჯგუფთან დაკავშირებული მოვლენები მახსენდება, როგორ ფიქრობთ, რა ხდება?
_ არ მგონია, რომ ამ საკითხში ვინმე ანგელოზი იყოს. გასაგებია, რომ ოქუაშვილს თავისი ინტერესი აქვს და ის საკუთარი ინტერესიდან გამომდინარე მოქმედებს იმ მეთოდით, რაც შეუძლია. არ აქვს მნიშვნელობა, ეს მოგვწონს თუ _ არა. რა თქმა უნდა, ამ ტიპის საქციელი არ მომწონს, მაგრამ ეს მისი უფლებაა, ის ასე იცავს თავს. რეალურად, თავის ინტერესს იცავს ამ პროცესში.
_ მხოლოდ ოქუაშვილის ინტერესების დაცვას ხედავთ ამ პროცესში?
_ არა, ჯერ მხოლოდ ოქუაშვილის მხარე შევაფასე, რაც შეეხება სავარაუდო თაღლითურ დანაშაულს (სავარაუდოს ვამბობ, რადგან უდანაშაულობის პრეზუმპცია უნდა დავიცვა), მეორე მხრიდან ვინც ცდილობდა, რომ მისი ამ პრობლემების გადაწყვეტის ხარჯზე საკუთარი კეთილდღეობა მოეწყო და რაც ყველაზე აღმაშფოთებელია, ეს გაეკეთებინა ბიძინა ივანიშვილის სახელის ბოროტად გამოყენებით, ეს გარემოება უკვე ძიების საკითხია. ვფიქრობ, ხელისუფლება ზუსტადაც დაინტერესებული უნდა იყოს, რომ ეს საქმე გამოიძიოს. ჯერჯერობით, რბილად რომ ვთქვათ, ხელისუფლებას დამაჯერებლობა ნამდვილად აკლია, დაწყებული კომენტარებით და დამთავრებული ლევან ყიფიანის ტრაგიკომიკური ფანტაზიის ნაყოფით. შეიძლება, ეს ხელისუფლებას ამ ვითარების სამართლებრივად გადაგორების საფუძველს აძლევს, მაგრამ რა ვუყოთ ამ თემის პოლიტიკურ პროცესსა და საზოგადოებრივ განწყობას?!
_ არჩევნების წინ ეს ვითარება იქნება თუ არა გადამწყვეტი არჩევნების შედეგზე?
_ არ მგონია, გადამწყვეტი იყოს. იქიდან გამომდინარე, რომ ხელისუფლების პოლიტიკური ალტერნატივა, რბილად რომ ვთქვათ, იგივე დანაშაულშია შემჩნეული, რადგან მათი მმართველობის პერიოდში ოქუაშვილის მაგვარი რამდენი ისტორია გვინახავს. ისინი სხვანაირად იქცეოდნენ?! ხშირ შემთხვევაში ბევრად უფრო აგრესიულებიც იყვნენ და ამისი არაერთი მაგალითიც ვიცით.
_ უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეს ხელისუფლება იმ პირობით მოვიდა, რომ იგივე არ განმეორდებოდა. ამაში ხომ დიდი სხვაობაა?
_ გასაგებია, რომ ესენი იგივეს აშავებენ, ეს დავინახეთ, მაგრამ ალტერნატივა ვინც არის, ისიც იგივე დანაშაულშია შემჩნეული. ამომრჩეველი ცუდსა და უარესს შორის არჩევანის პირისპირ არის დარჩენილი. როდესაც ამომრჩეველი ცდილობს, ცუდსა და უარესს შორის გააკეთოს არჩევანი და, ფაქტობრივად, პერსპექტივას ვერ ხედავს, ამ შემთხვევაში მზად არის, ერთჯერადი კონტრაქტით გაიყიდოს, ანუ გადაუგდოს თავისი ხმა იმას, ვინც მეტს გადაუხდის. ძალიან მარტივადაა საქმე. იქიდან გამომდინარე, რომ ხელისუფლებას ბევრად უფრო მეტი რესურსი აქვს, ვიდრე ამ ალტერნატივას, ბუნებრივია, იგი სერიოზულ უპირატესობას ფლობს ამ პროცესში. მიუხედავად იმისა, რომ შეცდომებს უშვებს, რაღაცას არასწორად აკეთებს და დანაშაულის ზღვარზე გადის, მაინც აქვს ეს უპირატესობა. არჩევნებამდე კი ეს კრიტიკული წერტილი გადაილახება თუ არა, ამას ვერ გეტყვით. ფაქტია, რომ ხელისუფლებას უპირატესობა აქვს, თუმცა ამ უპირატესობის რეალიზებას მოახერებს თუ არა, ვერ გეტყვით.
_ თქვენ ერთ-ერთ ინტერვიუში განაცხადეთ, რომ ივანიშვილის ავტორიტეტით „კაჩაობენ“. ივანიშვილი ამას სათანადოდ ვერ აფასებს? როგორ ფიქრობთ, რა არის მისი მთავარი შეცდომა?
_ ბიძინა ივანიშვილის მთავარი შეცდომა არის ის, რომ მან ყველაფერი აიკიდა ზურგზე და მთელი პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე აიღო. მან ე. წ. პოლიტიკურ ელიტას ვერ ასწავლა პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღება. სწორედ ამ ელიტამ ვერ შეიძინა ის უნარები, რომლითაც გადაწყვეტილების მიღებასა და მასზე პასუხისმგებლობის აღებას შეძლებდნენ. ივანიშვილმა ყველა პარაზიტებად აქცია. მთელი პოლიტიკური ელიტა დღეს პარაზიტებს წარმოადგენს, რომელიც ბიძინა ივანიშვილის მხრებზე არის ამხედრებული. მათ პარაზიტობის მეტი არაფერი იციან. კომფორტში ცხოვრობენ, თვითონ რაღაც სახლობანას თამაშობენ და ყველაფერი ბიძინას ბრალია.
_ შეიძლება ვთქვათ, რომ ეს „პოლიტიკური პარაზიტი“ ივანიშვილს ხელს აწმენდს?
_ რა თქმა უნდა, ეს ხელის შეწმენდაა. ვხედავთ, რომ რაც არ უნდა მოხდეს პოლიტიკაში, ბიზნესსა თუ ეკონომიკაში ყველაფერი ბიძინა ივანიშვილს ბრალდება. გინახავთ, რომ „ქართულ ოცნებას“ ეს ვითარება აქტიურად გაეპროტესტებინა? არა, რადგან ისინი კომფორტულად გრძნობენ თავს და რაღაცას თამაშობენ. დარწმუნებული ვარ, ამ ქვეყანაში რამე თუ შეიცვალა, ამ ხალხს გამომძიებლები კალამს ვერ გააგდებინებენ ხელიდან, ისინი ყველაფერს ბიძინას დააბრალებენ. იმაშიც დარწმუნებული ვარ, რომ 80% ტყუილი იქნება… მაგრამ ტყუილი გაგვაკვირვებს ლევან ყიფიანის კომენტარების შემდეგ? ასე რომ, მერე ყველა ყიფიანი გახდება.
_ სწორედ არაფორმალური მმართველობის ბრალი ხომ არ არის, ივანიშვილს რომ აწმენდენ ხელს?
_ ეს ბიძინა ივანიშვილის შეცდომაა, რომ მას ილუზია შეექმნა, თითქოს შესაძლებელი იყო ამ ყველაფრის გვერდიდან მართვა და სწორი მიმართულებით წაყვანა. ამ პროცესში ინსტიტუციური წესრიგი დაირღვა ან ინსტიტუციური და ძალის ცენტრები ასცდა ერთმანეთს და, ფაქტობრივად, მართვა შეუძლებელი გახდა, სისტემამ დეგრადირება დაიწყო. სამწუხაროდ, დღეს ამ დეგრადაციის პიკზე ვართ.
_ მაშინ, როცა ივანიშვილმა პროცესების გვერდიდან მართვა გადაწყვიტა, ეს ნაბიჯი შიშის გამო გადადგა? პასუხისმგებლობის აღების შეეშინდა?
_ მისი სურვილი მართვა არ იყო, მისი სურვილი, ალბათ, უფრო დისტანცირება და მონიტორინგი იყო _ სისტემას ავტომატურ რეჟიმში რომ ემუშავა, მაგრამ თვითონ ჰქონოდა გარკვეული კონტროლი, პროცესები არასწორი მიმართულებით რომ არ გაქცეულიყო. როგორც წესი, ასე არ ხდება. სისტემამ ის ძალაუფლება, რომლის დათმობაზეც ივანიშვილი თანახმა იყო, უკან გადაუგდო იმიტომ, რომ ამ კომფორტის დაკარგვა არ უნდათ. პარაზიტი რას ნიშნავს, _ ეს არის არსება, რომელიც სხვის სხეულზე ზის და მისით იკვებება, ამ სხეულის გარეშე კი კვდება, დაახლოებით ასეთი პარაზიტული სისტემა შექმნა. მან აიტანა თავის სხეულზე რაღაც პერიოდის განმავლობაში პარაზიტირება და ახლა მოშორება ჭირს, რადგან მოშორება ნიშნავს კვდომას. იქიდან გამომდინარე, რომ მან, ფაქტობრივად, ეს პარაზიტები იშვილა, თავისი შვილის კვდომა არავის უნდა. ახლა ის დილემის წინაშე დგას.
_ როგორ ფიქრობთ, ივანიშვილს გააზრებული აქვს, რომ ეს პარაზიტები ჰყავს აკიდებული?
_ ის ძალიან ნიჭიერი ადამიანია, შეიძლება ამ სახით არა, მაგრამ სხვა კუთხით უყურებს. უბრალოდ, შეუძლებელია, ეს ვერ დაინახოს.
_ 6 წელი გავიდა, რაც „ქართული ოცნება“ ქვეყნის სათავეშია. ჩვენ პირველ ოქტომბერს მათი განცხადებები მოვისმინეთ. რეალურად, მიღწევების ნაცვლად „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობაზე ისაუბრეს. როგორ ფიქრობთ, მმართველობიდან 6 წლის შემდეგ ეს ნარატივი რამდენად ლოგიკურია?
_ რა თქმა უნდა, ეს სახელმწიფოებრივად არასწორია. პოლიტტექნოლოგიურად ამას გასავალი აქვს, მაგრამ სახელმწიფოს მართვა არ არის პოლიტტექნოლოგია. 6 წელია, „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ბრძოლაში არიან და არ ამთავრებენ. რაც მთავარია, ეს ბრძოლა ყოველდღიურად კიდევ უფრო დრამატული ხდება და მძიმე ხასიათს ატარებს. აღარ უნდა ამ საზოგადოებას წარსულით ცხოვრება და „სისხლიან 9 წელზე“ დაფუძნებული მომავალი. საზოგადოებას ნათელი მომავალი და პოზიტიური დღის წესრიგი სჭირდება. ხელისუფლება კი ამას ვერ სთავაზობს, ისევ იქ არის ჩარჩენილი. ჩვენ 10-ით ნულს მოვუგებთ „ნაციონალურ მოძრაობასო“, _ ეს არის ახლა მათი ამოცანა. რაში გვაინტერესებს, „ნაცონალურ მოძრაობას“ ათით ნულს მოუგებენ თუ პენალტებით მოუგებენ, ეს არ არის საზოგადოების ინტერესი, ეს მათი პოლიტიკური ინტერესია. სახელმწიფოს მართვა მათ მუდმივ ორპოლუსიანი გაუგებარი თამაში ჰგონიათ.
მიუხედავად იმისა, რომ იყო რაღაც პოზიტივი და ეს პოზიტივი დღემდე რჩება, მაგალითად, ის, რომ ამჟამინდელი ხელისუფლება უფრო ჰუმანურად გამოიყურება, ვიდრე წინა, სამწუხაროდ, არსებულ ხელისუფლებას არაფერი გაუკეთებია იმის ფასი, რაც შეიძლება ისტორიაში ჩაიწეროს. 10-15 წლის შემდეგ ეს ხელისუფლება აღარავის ემახსოვრება.
_ რა არის დღეს „ქართული ოცნების“ წინასაარჩევნო გამოწვევა?
_ საქმე ის გახლავთ, რომ საარჩევნო პრობლემა გარედან კი არ მოედინება ან საარჩევნო კამპანიიდან და პოლიტიკური ოპონენტებიდან კი არ მოდის, უბრალოდ, საფრთხე შიგნით არის ჩაბუდებული. შიგნით ძალიან ბევრი ნაღმია, რომელიც ნებისმიერ მომენტში შეიძლება აფეთქდეს და კონტროლი დაკარგოს. მაგალითად, სალომე ზურაბიშვილი ავიღოთ: მას რომ გამოეცხადებინა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებში იყრის კენჭს, ამის შემდეგ დაეტოვებინა ქვეყანა 27 ოქტომბრამდე და 17-ში საღამოს ჩამოსულიყო, ფაქტია, ბევრად მეტ ხმას მიიღებდა, ვიდრე იმ ანტიკამპანიით, რასაც ის ატარებს. ხელისუფლება თავის ყველა ნაბიჯით და სკანდალით, რაც ამ პერიოდში ხდება, თვითდაზიანებას იყენებს. ეს ნაღმები შიგნიდან ფეთქდება. თუნდაც პარლამენტის ქუთაისიდან თბილისში გადმოტანა ესეც ხომ ერთ-ერთი აფეთქებაა, ამიტომ ერთი თვის განმავლობაში კიდევ ასეთი რამდენი სისულელე მოხდება, ამის პროგნოზს ვერ გავაკეთებ. ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს არა იმისთვის, რომ არჩევნები მოიგოს, არამედ იმისთვის, რომ როგორმე წააგოს. ეს არის სწორედ ძალიან სასაცილო.
_ ეს მიზანმიმართულად ხდება თუ უმეცრებით და უგუნურობით მოსდით ყველაფერი?
_ სიმართლე გითხრათ, ამ ხელისუფლების მიზანმიმართულობის არ მჯერა იმიტომ, რომ მიზანმიმართულობას სჭირდება გეგმა, მისი დალაგება, აწყობა და შემდეგ სკრუპულოზურად გაყოლა. „ქართულ ოცნებაში“ ამას ვერ ვხედავ. შეიძლება ვიღაც რაღაცას შიგნით ჩალიჩობს, მაგრამ ეს იმდენად არაპროფესიონალურად კეთდება, რომ ამას გეგმას ვერ დავარქმევდი. შეიძლება, კარგის გაკეთება უნდათ, მაგრამ, რეალურად, ცუდი გამოსდით. შიგნით იმდენად კრიზისული სიტუაციაა, რომ კეთილი სურვილებით საკუთარ შვილს ახრჩობენ.
_ წინასაარჩევნოდ, რეალურად, ხელისუფლებას ბევრი პრობლემა დაუგროვდა, მათ შორის, კანაფის კულტივაციასთან დაკავშირებით, რასაც ყველა მხრიდან დიდი საპროტესტო ტალღა მოყვა. თქვენ ივანიშვილს კარგად იცნობთ, როგორ ფიქრობთ, ის მართლა დაინტერესებული იყო ამ ბიზნესით?
_ ეს აბსოლუტურად არასერიოზულია, მას კარგად ვიცნობ და ამიტომ სასაცილოდ მეჩვენება, რომ თითქოს ის კანაფის ბიზნესით იყოს დაინტერესებული. ეს ისეთივე არასერიოზული თემაა, როგორც თითქოს მისი მხრიდან ქრთამის აღება. დეგრადირებულ სისტემაში ყოველთვის მოიძებნებიან გარკვეული ლობისტური ჯგუფები, მათ შორის, არ გამოვრიცხავ, რომ საერთაშორისო ტრანსნაციონალური ძალებიც იყოს ჩართული, რომელიც პრობლემებიდან გამომდინარე, რაღაც საკითხებს ლობირებს და ახორციელებს. წარმოიდგინეთ, რა უძღოდა წინ კანაფის თემას და ყველაფერს მიხვდებით. ტრანსნაციონალური კორპორაციები დღეს ძალიან ყურადღებით ადევნებს თვალყურს, რა ხდება სამყაროში. მათ დაინახეს, რომ არსებობს ასეთი ქვეყანა საქართველო, სადაც 30 ათასი კაცი გამოვიდა ნარკოლიბერალიზაციის მოთხოვნით და ლამის სახელისუფლებო კრიზისი შექმნა, ამის შემდეგ საკონსტიტუციო სასამართლო იღებს გადაწყვეტილებას და დაინახეს, რომ აქ საკმაოდ ნოყიერი ნიადაგია იმისთვის, რომ პროცესი დაიწყონ. ამის შემდეგ უკვე ლობისტური ჯგუფის მოძებნა საქართველოში ძალიან მარტივია. ორ შაურად შეიძლება ნებისმიერი ლობისტური ჯგუფის ფორმირება, მით უმეტეს, სუსტი ხელისუფლების პირობებში. ასე დაიწყო ყველაფერი. რაც მთავარია, თითქოს კეთილი ზრახვებით, რომ იმპორტ-ექსპორტის სალდოს მარიხუანას ექსპორტით დააბალანსებენ, რაც სრული აბსურდია და ტრაგიკომედიაა.
_ სალომე ზურაბიშვილის განცხადება, რომ ის საინფორმაციო კამპანიას ჩაუდგებოდა სათავეში, რისი მანიშნებელი იყო?
_ ესეც მისი მორიგი პოლიტიკური კეკლუცობა იყო. ქალბატონი სალომე აღარ არის პატარა გოგო, თუმცა ის პოლიტიკურად ძალიან კეკლუცობს, ამას ჩვენ ვატყობთ. ყველა მისი გამონათქვამი, ქაჯების უადგილოდ ხსენება, ეს ყველაფერი პოლიტიკური კეკლუცობაა, რაც, სამწუხაროდ, მის სიმსუბუქესა და არაკომპეტენტურობაზე მიუთითებს.
_ კულუარებში ამბობენ, რომ ივანიშვილი ზურაბიშვილის კანდიდატურის წინააღმდეგი იყო, თუმცა ის იძულებული გახდა, რუსეთის მოთხოვნა შეესრულებინა, რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით?
_ ესეც შეთქმულების თეორიაა. სალომე ზურაბიშვილს, მახსოვს, საქართველოს პრეზიდენტობის სურვილი დიდი ხნის წინათაც ჰქონდა. ეს არ არის მისი პირველი მცდელობა. 2012-შიც ცდილობდა, მომზადებულიყო საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის. ვფიქრობ, ქალბატონმა სალომემ სხვებზე მეტად იაქტიურა. გაფუჭებული ტელეფონის მუშაობის პირობებში, ანუ როდესაც სისტემა მოშლილია, ასეთი განსაკუთრებული სიჯიუტის გამოვლენით რაღაც სიკეთის მიღება შესაძლებელია. ვფიქრობ, ასეთმა გაფუჭებულმა ტელეფონმა იმუშავა და შეთქმულებას აქ არ განვავითარებდი. არც იმას ვფიქრობ, რომ სალომე ზურაბიშვილი მაინცდამაინც რუსეთის აგენტია, მე მას არც მოღალატედ მოვნათლავდი. რასაც ის აკეთებს, ეს არის პოლიტიკური სიბეცე, უფრო სწორად, პოლიტიკური კეკლუცობა. ის თავის განსაკუთრებული აზრით კეკლუცობს და რაც მთავარია, ამ პოლიტიკურ გზავნილებს სახელმწიფო ინტერესს აყოლებს. მის მიმართ ერთი მარტივი კითხვა ჩნდება, _ როდესაც ის საუბრობს 2008 წლის აგვისტოს მოვლენებზე, ჰააგის სასამართლოში შესაძლებელია თუ არა საქართველოსა და მიშა სააკაშვილის ერთმანეთისგან გამიჯვნა, იმიჯნება ეს საკითხი? თუ არ იმიჯნება, მაშინ ხომ გამოდის, რომ სააკაშვილის მისამართით გაკეთებული ბრალდებები ჩვენს სახელმწიფოსაც აზიანებს. თუნდაც ზურაბიშვილი აბსოლუტურ სიმართლეს ამბობდეს, ამ პრობლემას რა ვუყოთ?! ამაზე რა პასუხი აქვს, ანუ მზად არის, რომ პირად პოლიტიკურ ვენდეტას ვიღაცის მიმართ სახელმწიფო ინტერესი გადააყოლოს. პოლიტიკოსი თუ მზად არის, რომ საკუთარ პოლიტიკურ ინტერესსა და შეხედულებებს გადააყოლოს სახელმწიფო ინტერესი, ეს პოლიტიკოსი ქვეყნის მართვაში სახიფათოა.
_ ზურაბიშვილსა და მარგველაშვილს შორის რომ გავავლოთ პარალელები, რეალურად, ივანიშვილი ორივეს უჭერს მხარს, ჩვენ მოვისმინეთ, რომ ზურაბიშვილი თამარ მეფეს შეადარა.
_ პირადად არ შევადარებდი, იმდენად შორს არიან ერთმანეთისგან ზურაბიშვილი და თამარ მეფე, რომ შედარება წარმოუდგენელია. მიუხედავად იმისა, რომ გიორგი მარგველაშვილი ჩემი მეგობარია, ეს ადამიანი ჩემთვის სულერთი არ არის და მე მისი გულშემატკივარი ვარ, მას აქვს თავისი მინუსები და მეც მაქვს გიორგისთან პრეტენზიები, მაგრამ ის ყოველთვის ეტეოდა თავის კონსტიტუციურ ფორმატში. ის არასდროს გამოდიოდა კონსტიტუციური ფორმატიდან. ჩვენ გვახსოვს ვეტოების, ხელმოწერების თემა, რასთან დაკავშირებითაც საზოგადოებას ხშირად ჰქონდა მასთან პრეტენზიები, მაგრამ ის ძალიან მკაცრად იცავდა იმ წითელ ხაზებს, რაშიც ინსტიტუციურად უნდა ჩატეულიყო. ეჭვი მაქვს, რომ სალომე ზურაბიშვილი არ განეკუთვნება ასეთი ტიპის მოღვაწეების რიგს. მისთვის არ არსებობს კონსტიტუციური ფორმატი. დარწმუნებული ვარ, მან დღემდე არ იცის, რა არის პრეზიდენტის რეალური კომპენტენცია და ის მუდმივად იქნება მიდრეკილი, რომ ეს საზღვრები დაარღვიოს თავისი განცხადებებით და ა. შ. მის რიტორიკას თუ დავაკვირდებით, ის ისეთ დაპირებებს იძლევა, რაც პრეზიდენტის კომპენტენციაში არ შედის. სამწუხაროდ, მგონია, რომ პირველი, ვისაც ის ატყუებს, არის სალომე ზურაბიშვილი, ანუ საკუთარი თავი. სალომე ზურაბიშვილის პრობლემა, ისევე როგორც „ქართული ოცნების“, ვაშაძე ან ვინმე სხვა კი არ არის, სალომე ზურაბიშვილის პრობლემა სალომე ზურაბიშვილია, ანუ მას მთავარი, გადაუჭრელი პრობლემა საკუთარ თავთან აქვს.
_ ზურაბიშვილსა და მარგველაშვილს შორის შესაძლოა, რაიმე საერთო დავინახოთ?
_ მათ შორის საერთოს ვერ ვხედავ. თუ გიორგი მარგველაშვილი ჯიუტობდა და ხელისუფლებასთან კონფლიქტში შევიდა, ეს იყო მისი მსოფლმხედველობრივი არჩევანი. რაც შეეხება სალომე ზურაბიშვილს, ამ შემთხვევაში მსოფლმხედველობრივ არჩევანზე არ ვსაუბრობთ. ვფიქრობ, რომ ის შევა ხელისუფლებასთან კონფლიქტში, მაგრამ ეს არ იქნება მსოფლმხედველობრივი კონფლიქტი. ეს იქნება წმინდა პიროვნული და საკმაოდ სასაცილო კონფლიქტი. გპირდებით, რომ გასართობი გვექნება.
_ დავუბრუნდეთ მმართველ გუნდზე საუბარს: ამ პროცესების პარალელურად კულუარებში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ივანიშვილი ახალი გუნდის შექმნაზე ფიქრობს. რამდენად რეალურად და სწორად მიგაჩნიათ მისი მხრიდან ეს ნაბიჯი?
_ შეიძლება და ეს ასეც უნდა იყოს. ჩემი აზრით, ეს აუცილებელია, მაგრამ ის, რომ ახალ პარტიას შექმნის, გამოვრიცხავ, რადგან ახალი პარტიის შექმნა მისი მოქმედების სტილი არაა.
_ როგორია ივანიშვილის მოქმედების სტილი?
_ არ მგონია, რომ ბიძინა ივანიშვილმა „ქართული ოცნების“ ალტერნატივის შექმნა გადაწყვიტოს. მით უმეტეს, რომ მას სრული კომფორტი აქვს იმისთვის, რომ „ქართული ოცნების“ ტრანსფორმირება მოახდინოს.
_ იმ შემთხვევაში თუ „ქართულ ოცნებას“ უცვლელად დატოვებს, როგორი იქნება ამ პარტიის პოლიტიკური მომავალი?
_ ვფიქრობ, რომ ამ სახით და ამ პრობლემებით თუ გაგრძელდა, „ქართულ ოცნებას“ მომავალი არ გააჩნია. ერთადერთი გზა გადასარჩენად არის რადიკალური ცვლილებები, მხოლოდ კოსმეტიკური ცვლილებები არ უშველის.
_ კონკრეტულად რომ გვითხრათ, რა არის საჭირო ამ პარტიის გადასარჩენად?
_ მხოლოდ პიროვნებებისა და პერსონების შეცვლა არ იქნება საკმარისი, მართვის სტილი უნდა შეიცვალოს. ძალიან მარტივადაა საქმე, ინსტიტუციური წესრიგი უნდა აღდგეს და ადამიანი, რომელიც რაღაც თანამდებობაზეა, ის თავისი კომპეტენციის ფარგლებში თვითონ უნდა იღებდეს გადაწყვეტილებებს და ამაზე პასუხისმგებელი თავად უნდა იყოს. სისტემა ასე მუშაობს, სხვანაირად არ იმუშავებს. დღეს ჩვენ სხვა ტიპის მენეჯერული სისტემა გვაქვს ჩამოყალიბებული, აბსოლუტურად გაუგებარი.
_ რა გარანტია გვაქვს, რომ ივანიშვილის მიერ ტრანსფორმირებული „ქართული ოცნება“ განვლილ გზას არ დაადგება ან უარეს ნაბიჯებს არ გადადგამს?
_ არანაირი გარანტია აქ არ არსებობს. ეს არის, ფაქტობრივად, მისი ფინალური შანსი, რომ ტრანსფორმაცია მოახდინოს სწორი მიმართულებით, თუ მან ეს ვერ მოახერხა, მაშინ კიდევ ერთხელ გავიმეორებ: ამ ყველაფერს პერსპექტივა არ გააჩნია.
_ თუ მან ეს ვერ მოახერხა, პოლიტიკურ ასპარეზზე აუცილებელი გახდება თუ არა ახალი პოლიტიკური ძალის გამოჩენა?
_ ნებისმიერ შემთხვევაში, ვფიქრობ, რომ მესამე პოლიტკური ცენტრის ფორმირება გარდაუვალია. პოლიტიკაში, ისევე როგორც ეკონომიკაში, ბაზრის პრინციპები ასე მუშაობს: თუ არსებობს მოთხოვნა, აუცილებლად ჩნდება მიწოდება. დღეს პოლიტიკურ ბაზარზე მესამე პოლიტიკურ ცენტრზე მოთხოვნა ძალიან დიდია, მაგრამ მიწოდება არ ხდება. ადრე თუ გვიან კი მოთხოვნაზე აუცილებლად ჩნდება მიწოდება. ვერ ვიტყვი, რომ ეს 1-2 თვეში მოხდება, მაგრამ უახლოეს მომავალში მესამე პოლიტიკური ცენტრი ჩამოყალიბდება.
_ შეიძლება თუ არა ვთქვათ, რომ ივანიშვილის მცდელობა, უკეთესობისკენ შეეცვალა საქართველოს მოსახლეობის მდგომარეობა, კრახით სრულდება?
_ მოვლენების ასეთ განვითარებას არ ვისურვებდი, არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მე მის მიმართ გარკვეული ადამიანური სენტიმენტები მაქვს, არამედ იმიტომ, რომ ამ პროცესში სახელმწიფო ზიანდება, რადგან ჯერჯერობით არ არსებობს მესამე პოლიტიკური ძალა, რომელიც ამ ყველაფერს გადაიბარებს. სანამ ეს ძალა არ შეიქმნება, ეს ძალიან სახიფათო იქნება. ამიტომ მე ასეთ სცენებს არ ვისურვებ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ვერც გამოვრიცხავ.
_ რეალური მდგომრეობით, რასაც ახლა ვუყურებთ, თუ ასე გააგრძელებენ, კრახისთვის არიან განწირულნი, ხომ ასეა?
_ რა თქმა უნდა, თუ ასე გააგრძელეს, მაშინ კრახია.

ნენე ინჯგია