„გულმხურველე 2012-ელი“, გედევან ფოფხაძე, ახლა „ქართული ოცნების“ კორუმპირებულობაზე საუბრობს და ოპოზიციას გულშემატკივრობს. რას ფიქრობს მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე და სად ხედავს იგი საკუთარ თავს უახლოეს მომავალში? _ პოლიტიკოსი „ქრონიკა+“-ს ესაუბრა:

_ ბატონო გედევან, დავიწყოთ შარლ მიშელის შეთანხმებით: რამდენად სწორად მოიქცა ოპოზიცია?

_ არ ვფიქრობ, ვინც მიშელის შეთანხმებას ხელი მოაწერა, ამით სამშობლოს უღალატა-მეთქი, მაგრამ ვეთანხმები იმ პოლიტიკურ სპექტრს, რომელიც ამბობდა, რომ თუ ჩვენ ამ ეტაპზე გამოვიჩენდით უფრო მეტ პრინციპულობასა და თანმიმდევრულობას, შედეგი უკეთესი იქნებოდა. ბოიკოტის მიზეზი იყო არა ის, რომ „ქართული ოცნება“ დათმობებზე წასულიყო, არამედ ის, რომ არჩევნები გაყალბდა…
ვინც ამბობს, ბოიკოტის შედეგია ის, რომ „ქართული ოცნება“ დათმობაზე წამოვიდა და ამით რაღაც რეზულტატს მაინც მივაღწიეთ, ისინი, საბოლოო ჯამში, მაინც „ქართული ოცნების“ პოლიტიკური გადარჩენის თანამონაწილეები ხდებიან. არ ვარ კატეგორიული, არ მიმაჩნია, რომ ხელის მოწერაში ისეთია, ამის გამო ვინმეს პოლიტიკური პასუხისმგებლობა მოეთხოვოს, მაგრამ მგონია, ოპოზიციური პოლიტიკური სპექტრი ბოლომდე ერთიანი უნდა დარჩენილიყო, თანმიმდევრობა დაეცვა, _ ვიდრე ნიკა მელია არ გამოვიდოდა ციხიდან, იმ დრომდე საერთოდ არანაირ შეთანხმებაზე ხელი არ მოეწერა. ამასაც პრინციპული მნიშვნელობა ჰქონდა, არა ნიკა მელიას პერსონალური პატივისცემის გამო, არამედ როდესაც პოლიტიკური მოტივით იჭერს ხელისუფლება ვინმეს, ამაზე უნდა არსებობდეს შესაბამისი რეაქცია. ამ მხრივ ოპოზიცია, ვფიქრობ, არ მოიქცა თანმიმდევრულად. ახლა უკვე ახალი პოლიტიკური რეალობის წინაშე დავდექით. მიმაჩნია, „ნაციონალური მოძრაობა“ დღეს თუ შევა პარლამენტში, ეს იქნება ამ ახალი რეალობით გათვალისწინებული. ოპოზიციამ ყველაფერი უნდა გააკეთოს, რათა შეთანხმება შესრულდეს და ადგილობრივ არჩევნებში ის შედეგი გაფორმდეს, რომ ხელისუფლება ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნებით შეიცვალოს.

_ არ ფიქრობთ, რომ შეთანხმება მნიშვნელოვანია და მასში გაწერილი საკითხების შესრულება გააუმჯობესებს საარჩევნო გარემოს?

_ რა თქმა უნდა, ბევრი რამ იცვლება და ამ ფაქტორების გამოყენება ოპოზიციას შეუძლია… მაგრამ ეს არ იყო ბოიკოტის მიზეზი… მე ოპოზიციის მაგიდასთან რატომ მივედი? _ არა იმიტომ, რომ იქ მსხდომი ყველა გულზე მეხატებოდა. გასაგებია, რომ ჩვენ ერთმანეთი დიდად არ გვეპიტნავება, შეურაცხყოფებიც გვაქვს ერთმანეთისთვის საჯარო სივრცეში მიყენებული, განსხვავებული შეხედულებების ხალხი ვართ, მე კონსერვატორი ვარ და როცა ლიბერალურ პოლიტიკურ სპექტრთან ვჯდები, გასაგებია, რომ ღირებულებითი თანხვედრა იმ ხალხთან არ მაქვს, მაგრამ ამის მიუხედავად, არჩევნების გაყალბება იყო მიზეზი ფორმალური ხედვების უკან გადაწევისა და ერთად დასხდომისა. როცა ეს ერთობა იშლებოდა, მაშინ ამ შედეგზე უნდა ეფიქრათ და ეს ის შედეგი იყო, რისთვისაც ერთობა გაჩნდა? ერთობა გაჩნდა იმის გამო, რომ არჩევნები გაყალბდა, გაჩნდა უზურპატორი ხელისუფლება. არჩევნების გაყალბებას აქვს სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა. 20 ივნისის ამნისტია რომ არ უნდათ, არჩევნების გაყალბებაზე პასუხისმგებელი პირის ამნისტირება მოხდა იმით, რომ ოპოზიცია შევიდა პარლამენტში, ეს „ქართულ ოცნებას“ უფრო აინტერესებდა. „ქართული ოცნების“ ინტერესი იყო, რომ ოპოზიციას გაყალბებულ არჩევნებზე აღარ ედავა.
ვიმეორებ: არჩევნების გაყალბება სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობის დანაშაულია. როცა სუსი აკომპლექტებს საარჩევნო უბნებს, მერე ამ უბნებზე გასცემს განკარგულებას, რომ უნდა მოიტანოთ ამდენი ხმა და აყალბებს არჩევნებს, არის პოლიტიზებული, ჰყავს ძალოვნები ჩართული ამ საქმეში. გგონიათ, ეს 20 ივნისის დარბევაზე ნაკლები დანაშაულია?! ეს არის ძალაუფლების უზურპაცია, როდესაც შენს ხალხს მოპარე არჩევნები, ხელისუფლება მიიღე უკანონოდ, ეს არის ისეთი სახელმწიფო დონის დანაშაული, რომელზედაც, რა თქმა უნდა, ვინმემ პასუხი უნდა აგოს. როდესაც შენ ხელს აწერ შეთანხმებას, ე. ი. პატიობ გაყალბებულ არჩევნებს.

_ მას შემდეგ, რაც ევროპელი და ამერიკელი პარტნიორები ჩაერთნენ მედიაციის საკითხში, ოპოზიციას რა გზა ჰქონდა, _ ამ ახალი მოცემულობის გათვალისწინებით არ უნდა ემოქმედა?

_ რასაც თქვენ ამბობთ, აბსოლუტურად ლოგიკურია, ამიტომ აღვნიშნავ, რომ არ ვარ კატეგორიული. მესმის, ოპოზიციურმა სპექტრმა ამ მოცემულობას ანგარიში გაუწია. მაგრამ თუ ვთანხმდებით, რომ ოპოზიციამ ეს ნაბიჯი გადადგა საერთაშორისო ფაქტორის გათვალისწინებით, მაშინ იმაზეც შევთანხმდეთ, რომ ეს არის არა გამარჯვება, არამედ კომპრომისი.
ვფიქრობ, ოპოზიცია თავიდანვე არ იყო თანმიმდევრული. როდესაც ამბობ, რომ ხელისუფლებამ არჩევნები გააყალბა, მაშინ ყველაფერი უნდა გააკეთო, რომ ხელისუფლებამ ეს ვერ გააკეთოს. როდესაც პარტია რამდენიმე მილიონს ხარჯავ გარე რეკლამაზე და დამკვირვებლები არ გყავს 7 ათასი უბნიდან თუნდაც ერთ უბანზე, ეს უკვე არის არათანმიმდევრულობაა. მე რომ არ მქონდა ფული, არ დამიხარჯავს გარე რეკლამაზე. საარჩევნო პლაკატიც არ დამიბეჭდავს, დიდუბე-ჩუღურეთში ჩემი პლაკატი არც ყოფილა ფიზიკურად, შესაბამისად, ის პასუხისმგებლობა, რომ არჩევნები დამეცვა, არც მქონდა. იმ ოპოზიციურ სპექტრს, რომელსაც ჰქონდა ამის პრეტენზია, 5 და 6 მილიონი კი არ უნდა გადაეხადა იმისთვის, რომ ავტობუსებიდან და უზარმაზარი კედლებიდან თავი მოეწონებინა ამომრჩევლისთვის, რესურსი უნდა დახარჯულიყო არჩევნების დაცვაზე. თუკი უშვებდნენ, რომ შეიძლებოდა ოპოზიცია მაინც შესულიყო პარლამენტში, მაშინ რა აზრი ჰქონდა მეორე ტურებზე უარის თქმას? ესეც არის არათანმიმდევრულობა.

_ ახლა თვითმმართველობის არჩევნებზე რა სტრატეგიით უნდა გავიდეს ოპოზიცია?

_ ადგილობრივ არჩევნებზე ერთიანი საკოორდინაციო ცენტრი მაინც უნდა ჰქონდეს ოპოზიციას, რომ არჩევნები დაიცვას, რომ ეს 43% ვერ მიიღოს „ოცნებამ“. რატომ მაინცდამაინც 43 და არა 50, რაც უფრო ლოგიკურია? ადგილობრივ არჩევნებს სხვა სპეციფიკა აქვს. წინა ადგილობრივ არჩევნებზე 58% აიღო „ქართულმა ოცნებამ“ და საპარლამენტოზე 50-ს ვერ იღებს. „ნაციონალური მოძრაობა“ როცა ხელისუფლებაში იყო, ადგილობრივ არჩვენებზე 60%-ს იღებდა და საპარლამენტოზე _ ნაკლებს. ეს ბუნებრივია, რადგან ადგილობრივ არჩევნებზე საპროტესტო ელექტორატის მესამედი არ მიდის. თუ ჩვენ ვამბობთ, რომ ეს რეფერენდუმის ტოლფასი არჩევნებია, მაშინ ეს უნდა ნიშნავდეს იმას, რომ ოპოზიცია უნდა იყოს რაღაც დონეზე ერთიანი.

_ როგორ ფიქრობთ, ერთიანი კანდიდატებით უნდა გამოვიდეს ადგილობრივ არჩევნებზე ოპოზიცია თუ პარტიული?

_ ეს მათი საქმეა, მაგრამ რადგანაც ამ 43%-ზე არის საუბარი, მაშინ ოპოზიციას რაღაც კოორდინაცია უნდა ჰქონდეს. პარტიული ინტერესი თუ წინ წამოვა, ამან შეიძლება მაინც დააზიანოს საერთო საქმე. ამ ვითარებაში, როდესაც „ოცნებას“ მეტი რესურსი აქვს, ოპოზიციამ უნდა მოახერხოს, რათა საერთო კოორდინაციით მიიღოს მეტი შედეგი.
მერობის კანდიდატი შეიძლება, ყველა პარტიიდან იყოს დაყენებული, რადგან მაინც თავისი პარტიული ინტერესი აქვთ, მაგრამ მეორე ტურში მაღალი შედეგის მქონე კანდიდატს დაუჭირონ მხარი.
საკრებულოს მაჟორიტარ კანდიდატებზე კი, რაზედაც 50%-იანი ბარიერი არ არის, თუ ვერ შეთანხმდა ოპოზიცია, მაშინ შესაძლოა, კანდიდატები ვერ გაიყვანოს.
საპარლამენტო არჩევნებზე ყველაზე ცუდი სიტუაცია იყო რეგიონებში, ზოგან სრული განუკითხაობა გახლდათ, პროცენტი ხელისუფლებას ყოველთვის მოაქვს რეგიონებიდან. დედაქალაქში „ოცნება“ 43%-ს რომ ვერ აიღებს, ამაზე ორი აზრი არ არის, მაგრამ პრობლემა არის რეგიონები. ამიტომ ოპოზიციამ გაერთიანება უნდა მოახერხოს ხმების დაცვასთან დაკავშირებით.

_ თქვენ, ალბათ, პოლიტიკური საქმიანობის გაგრძელებას აპირებთ და სად ხედავთ საკუთარ თავს?

_ ადგილობრივ არჩევნებზე ჩემი თავი წარმომიდგენია არა კანდიდატად, არამედ არჩევნების დამცველად. თანახმა ვარ, ნებისმიერ უბანზე შევიდე, როგორც დამკვირვებელი, მე გამიკეთებია ეს. „გრეჩიხას“ არჩევნები ასე დავიცავით ბორჯომში. 2008 წელს უბნებზე ფიზიკურად ვიდექით მე და ჩემი მეგობრები, ამის ხარჯზე დავიცავით ბორჯომში არჩევნები, სხვა ჩვენ ირგვლივ ყველა რაიონი გაყალბდა, მაგრამ ბორჯომი დავიცავით, იგივეს გაკეთებას ვაპირებ ახლა თვითმმართველობის არჩევნებზე.

_ თქვენი პარტია, „სოლიდარობის ალიანსი“, აღარ აქტიურობს. თქვენც ჩამოშორდით ამ პარტიას, რა გახდა ამის მიზეზი?

_ ეს პარტია ჩვენი ერთობლივი პროექტი იყო, იგი პარლამენტში ყოფნის დროს შევქმენით. ჩვენ ვამბობდით, რომ 2012 წლის ვალდებულების ერთგულები ვართ, მაგრამ ახლა რაც ხდება, იმ იდეების ღალატად მიგვაჩნია. ამის საფუძველზე გაჩნდა ეს პარტია, მაგრამ შემდეგ მან კონიუნქტურას შესწირა საერთო ინტერესები… ჩვენ ვერ შევძელით საერთო პოზიციაზე შეჯერება, მე ჩემი პოზიცია მქონდა, ბექას _ თავისი, მარიამი, ჩემი აზრით, საერთოდ შორსაა პოლიტიკისგან, მას პოლიტიკური ბიოგრაფია არასდროს ჰქონია. როდესაც შეიქმნა ასეთი სიტუაცია, რომ არჩევანი უნდა გაგვეკეთებინა „ოცნებისკენ“, თუ „ნაციონალური მოძრაობისკენ“, ამ დროს პარტიის ვექტორი მაინც „ოცნებისკენ“ გადაიხარა. მივიჩნიე, რომ როდესაც გქვია „სოლიდარობის ალიანსი“, სოლიდარული უნდა იყო იმ ადამიანების მიმართ, ვინც ამბობს, რომ არჩევნები გაუყალბეს, მიუხედავად იმისა, შენ ეს ადამიანები მოგწონს თუ არ მოგწონს.

_ ოპოზიციურ ფლანგზე ლევან ვასაძე გააქტიურდა, რა აზრის ხართ მის მოძრაობაზე?

_ კონსერვატორულ ფრთაზე რომ ვიღაც გამოჩნდებოდა, ამაში არაფერი არაბუნებრივი არ არის, რადგან საზოგადოების დიდი ნაწილი კონსერვატორია. ყველას აქვს პოლიტიკური აქტიურობის უფლება და ლევან ვასაძეს რატომ არ უნდა ჰქონდეს? არანაირი წინასწარი სტერეოტიპი ლევანთან მიმართებით ან პოზიტიური ან ნეგატიური არ გამაჩნია. ხაზგასმით გეუბნებით, გახარიასა და ვასაძის მონაწილეობას პოლიტიკურ პროცესში ვაფასებ დადებითად და მივიჩნევ, რომ პოლიტიკური სპექტრი უნდა იყოს მრავალფეროვანი.

_ თქვენ თქვით, რომ კონსერვატორი ხართ და ხომ არ აპირებთ შეუერთდეთ ვასაძის მოძრაობას?

_ არა მგონია, მეეჭვება. კონსერვატორობა არ ნიშნავს, რომ კონსერვატორული შეხედულებების ადამიანები ერთ ცენტრში გავერთიანდებით. ჩემი შეხედულებები ბევრ რამეში განსხვავებულია ლევან ვასაძისგან.

_ თქვით, რომ თქვენ არ გაქვთ სტერეოტიპი ვასაძესთან მიმართებით, მაგრამ ასეთი სტერეოტიპი არსებობს, რომ ის პრორუსული ძალაა, თან ულტრარადიკალური.

_ კი, ეს სტერეოტიპი არსებობს, მაგრამ მე არ ვიზიარებ ამას.

_ რა ელექტორალური მხარდაჭერა შეიძლება ჰქონდეს ამ მოძრაობას?

_ ეს საარჩევნო კონიუნქტურაა, ძნელია წინასწარმეტყველება. არჩევნები ხომ ზუსტი მეცნიერება არ არის, არჩევნებამდე სამი-ოთხი დღით ადრე შეიძლება მოხდეს განწყობების შეცვლა. ამის გათვალისწინებითაც, ლევან ვასაძეს რაღაც მხარდაჭერა ექნება.
_ გახარია ახსენეთ: რაც შეხება პოსტიდან წასვლას, მის პარტიას და არჩევნებში მონაწილეობის შესაძლებლობას, არსებობს მოსაზრება, რომ ის ივანიშვილის მორიგი პროექტი და „ოცნება-2“ შეიძლება იყოს, თქვენ რას ფიქრობთ ამაზე, რეალური პოლიტიკური ფიგურა იქნება გახარია, თუ ვინმეს მარიონეტი?
_ მიმაჩნია, რომ გიორგი გახარიამ თავისი გადაწყვეტილება მიიღო და არ ვიზიარებ მოსაზრებას, თითქოს ის არის ივანიშვილის ან სხვა ვინმეს მარიონეტი. მან თავისი არჩევანი გააკეთა და პოლიტიკური ამბიცია აქვს. რაც შეეხება წასვლის ფაქტორსა და დროს, მიმაჩნია, რომ მას ამის ახსნა ხშირად მოუწევს, თუ რამ განაპირობა მისი წასვლა: ის, რომ მას ისედაც უპირებდნენ გაშვებას, თუ ეს იყო მისი მორალური არჩევანი? მიმაჩნია, რომ გიორგი გახარიას სერიოზული პრობლები ჰქონდა სამეგრელოში საარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებით, როცა შს მინისტრი იყო. ახლა, როცა მისი მომხრეები მათი თანამოაზრეების დევნაზე საუბრობენ, ავტომატურად ჩნდება კითხვა, _ თუ შენ ეს არ მოგწონს, სკოლის დირექტორი ია კერზაია რომ გარდაიცვალა, რომელზედაც ზეწოლა ხდებოდა, მაშინ რატომ არ გქონდა რეაქცია?! ამ კითხვებზე პასუხის გაცემა გახარიას მოუწევს, თუმცა პოლიტიკური პროცესის ყველა მონაწილეს აქვს ბიოგრაფიული პრობლემები. საქართველოში თუ გაქვს პილიტიკური ბიოგრაფია, გაქვს პრობლემები. პოლიტიკური კომპრომისების გარეშე არც ერთ პოლიტიკოსს არ უცხოვრია. რა თქმა უნდა, ელექტორალურად „ქართული ოცნება“ ვასაძისგანაც და გახარიასგან დაზარალდება, „ქართული ოცნების“ იდეური ამომრჩევლის უმრავლესობა კონსერვატორია და ის შეიძლება წავიდეს გახარიასკენ ან ვასაძისკენ.
ობიექტური რეალობაა, რომ ორი ფიგურა, რომელიც „ქართული ოცნების“ სახე იყო, ივანიშვილი და გახარია, „ქართულმა ოცნებამ“ დაკარგა და ეს არის მისი პრობლემა, რაც მიმდინარე პროცესებზე უნდა აისახოს.

_ მიხეილ სააკაშვილის არჩევნებში მონაწილეობის საკითხზე რა აზრის ხართ?

_ უკვე 9 წელი გავიდა, რაც სააკაშვილი ხელისუფლებაში აღარ არის და ჩვენ თუ რამეს ვაპირებდით, აქამდე უნდა გვექნა. როცა პრეტენზიები გაქვს სააკაშვილთან, მინიმუმ, მასზე უკეთესი უნდა იყო. ვინ უფრო მეტადაა დამნაშავე _ სააკაშვილი თუ ამ სისტემის ესა თუ ის ჩინოვნიკი, ჩემთვის ეს საკითხი ძალიან პირობითი გახდა უკვე. „ქართული ოცნების“ პირობებში ვხედავ, ხელისუფლებაში ხალხი მოვიდა ცალ-ცალი კალოშით და მილიონები იშოვა. უკვე მორალურად აღარ მაქვს ის პოზიცია, რაც 2012 წელს მქონდა მიხეილ სააკაშვილის მიმართ. მაშინ იყო ერთ მხარეს რეჟიმი და მეორე მხარეს ვიყავით იდეალისტები, რომელთაც ხალხისთვის და ქვეყნისთვის უანგარო სამსახური გვინდოდა. ეს მოცემულობა ამ 9 წელმა შეცვალა, მე დღეს ვხედავ ძალიან დიდ კორუფციას ამ ხელისუფლებაში, აშენდა ხალხი, ძალიან დიდი ფული იშოვა ამ გაჭირვებულ ქვეყანაში. ამ ფონზე ისევ სააკაშვილზე ლაპარაკი, რომ მას არ აქვს პოლიტიკაში მონაწილეობის უფლება, უადგილოა. სააკაშვილი რომ ჩამოვიდეს ახლა საქართველოში, მგონია, რომ გადაიჭედება რუსთაველი მაგისი მომხრეებით.

_ სააკაშვილის პერიოდის 9 წელსა და „ოცნების“ 9 წელს როგორ შეადარებდით ერთმანეთს, თავისი პლუსებით და მინუსებით?

_ ფაქტობრივად, „ოცნებამ“ გადმოიბარა სააკაშვილის რეჟიმი საკაშვილის გარეშე.

_ ივანიშვილის მმართველობის სტილი იცით და რა ტრიუკი შეიძლება ჰქონდეს მას ხელისუფლების შესანარჩუნებლად?

_ ფორმალურად ივანიშვილი პოლიტიკიდან წასულია და მისი არაფორმალური მონაწილეობა ეფექტიანი ვერ იქნება. შეიძლება, რამე ჩანაფიქრი ჰქონდეს, მაგრამ მეეჭვება, რაიმე კიდევ შეძლოს. ხალხს ახლა ცვლილებები სჭირდება.

ირინა მაკარიძე