„საქართველოს რკინიგზის ხაშური-ზესტაფონის მონაკვეთის მოდერნიზაციის ტენდერში გამარჯვებული კომპანია „ALF“ საპროექტო და სამშენებლო სამუშაოებს დარღვევებით აწარმოებს,  დარღვეულია ეკოლოგიური პირობებიც“, _ კომპანიის ყოფილი თანამშრომელი აკაკი კიკნაძე „ქრონიკა+“-თან არსებულ დარღვევებზე საუბრობს.

აკაკი კიკნაძე _ ინჟინერ-გეოდეზისტი:

_ ბატონო აკაკი, რკინიგზის მონაკვეთზე რა სამშენებლო-ეკოლოგიური ნორმების დარღვევაზე საუბრობთ?

_ აქ ერთი პრობლემაა, _ სამუშაოს გაწყვეტის ხელშეკრულებაში მიწერია, რომ 7 წლის განმავლობაში პროექტზე არსებული დარღვევების შესახებ (რაც ჩემი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას ცნობილი გახდა) საუბარი არ შემიძლია. წინააღმდეგ შემთხვევაში, 20 ათასი ლარის ჯარიმა უნდა გადავიხადო.

მათი მხრიდანაც იგივე ხდება, ჩემი რეპუტაციის შელახვის შემთხვევაში.

ამის გამო მაქსიმალურად თავი შევიკავე და კონკრეტულად არ ვთქვი ის, რაც არ ჩანს. ხოლო რაც ჩანს, ამაზე, როგორც რიგითმა მოქალაქემ, ვისაუბრე. საპასუხოდ, კომპანიის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ ჩემი კვალიფიკაცია მოთხოვნას არ შეესაბამებოდა.  არადა, დოკუმენტში კვალიფიციური თანამშრომლობისთვის მადლობა და ასეთი რამეები უწერიათ. მოკლედ, დამადასტურებელი ფაქტი მაქვს, რომ რეალურად ცილი დამწამეს. ამიტომ, როგორც პირადულ, ასევე პროფესიულ შეურაცხყოფაზე სამართლებრივ შეფასებას მივცემთ.

რაც შეეხება საქმის არსს, რკინიგზას დაქირავებული აქვს ჩინური კომპანია, ჩინეთის რკინიგზის 23-ე ბიურო, რომელიც სამშენებლო სამუშაოებს ასრულებს. ასევე დაქირავებული აქვს კომპანია „ეი-ელ-ეფი“, რომელიც ამ მშენებლობას ტექნიკურ ზედამხედველობას უწევს.

_ იმაზე ვისაუბროთ, რასაც ხელშეკრულება არ გიკრძალავთ, შრომის პირობებზე, ეკოლოგიურ დარღვევებზე…

_ უამრავი ეკოლოგიური დარღვევაა, ეს ეხება სანაყაროების, გზის პრობლემას, აუტანელი სიტუაციაა, სადაც უშუალოდ ეს მშენებლობა მიმდინარეობს. რაღაც საშინელი მტვერია, ამაზე იქ ყველა წუხს და აღშფოთებულია.

მაგრამ ხარაგაულში პრობლემას ის წარმოადგენს, რომ 90% საქართველოს რკინიგზაზეა დამოკიდებული, ადგილობრივ მოსახლეობას ვგულისხმობ. ოჯახიდან ვიღაც მუშაობს რკინიგზაში, ან თვითონ ამ პროექტზე, დანარჩენი, რაც ხარაგაულში სამსახური დარჩა, ეს აიპია, ან გამგეობა, ან სხვა მსგავსი ადგილი.

სხვა ხარაგაულში არანაირი სამსახური არ არის. რაღაც კერძო სექტორში რომ იყოს ადამიანი და აზრი თავისუფლად გამოხატოს, ამის საშუალებაც არ არსებობს.

ამ ფონზე, ჩინელებზე პირდაპირი ზეწოლა მიდის. გამოივლიან მანქანით, ეჩხუბებიან, აგინებენ. მაგრამ სულ ვამბობ, რომ აქ ჩინური კომპანია არაფერ შუაშია. კი ბატონო, რაღაცებს არღვევს, მაგრამ თუ მოსთხოვ, იმას კარგად აკეთებს. თუ არ მოსთხოვ, არ გააკეთებს. ისინი ჩვენ გვყავს საქართველოში, თორემ ევროპაში მათ არაფერს აკეთებინებენ.

ეკოლოგიასთან ერთად, ასევე უსაფრთხოების მხრივ, ძალიან დიდი დარღვევებია. რაც შეეხება იქ დასაქმებულ მუშახელს, მათი პირობები, უბრალოდ, აუტანელია. ელემენტარულად, 500-600 ლარ ხელფასს აძლევენ და აქედან კვებაც კი თავიანთია. მე, დაახლოებით, 18 კომპანიაში ვარ ნამუშევარი და ჯერ ასეთი რამ არსად მინახავს, რომ ხალხს საჭმელი არ აჭამონ.

თან, მოგეხსენებათ, გვირაბები რა სპეციფიკაა… როდესაც ავსტრიაში გამგზავნეს (10 დღით ვიყავი ჩასული), იქ სამჯერადი კვება, რძის ნაწარმი და ამ პირობებში მომუშავეთათვის სპეციალური საკვებია, ესენი კი გვირაბიდან გამოვლენ და დღეში ერთხელ მაღაზიაში თევზს ყიდულობენ. ასე არ გამოვა, ამიტომ ადგილზე აუტანელი სიტუაციაა. ეს რაც შეეხება ეკოლოგიას და უსაფრთხოებას.

ასევე ძალიან დიდი პრობლემაა რაიონის ცენტრალური გზა, რომელიც სამი რაიონის დამაკავშირებელია _ ჩუმათელეთი, ხარაგაული, ძირულა. ფაქტობრივად, ხაშური-ზესტაფონი-ხარაგაულის მონაკვეთს აკავშირებს. რეალურად, ეს გზა მთლიანად განადგურდა. შემდეგ შეკეთება ჩინურმა კომპანიამ დაიწყო. გვერდითა მხრიდან ვითომ მასალას ჩამოიღებდნენ და გზაზე ყრიდნენ. ახლა იქაც პრობლემები იქმნება, მთის მასალა უკვე წამოსულია, რომელსაც გზაზე დასაყრელად ძირი გამოუღეს.

შემდეგ, ტალახით რომ არაფერი გამოვიდა, ახალი სქემა მოიგონეს, გვირაბიდან გამოტანილ მასალას პირდაპირ გზაზე ყრიან. ამით, ფაქტობრივად, ქვის სანაყაროს პრობლემასაც იხსნიან. რომ გააკეთო, ადგილი უნდა შეისყიდო და ზედ დაყარო. აქვთ ასეთები, მაგრამ ის სანაყაროებიც დარღვევებითაა, პროექტს არც ერთი არ შეესაბამება. მე თვითონ გავზომე, ამაში უშუალო მონაწილეობა მივიღეთ. მაგას გადავყევი კიდეც. ბოლო წვეთი სწორედ ეს სანაყაროები იყო, არსებულ მძიმე ეკოლოგიურ მდგომარეობას რომ შევეხე.

მოკლედ, ეს მასალა გზაზე გამოაქვთ და ყრიან, რაც, დაახლოებით, თვეში, მაქსიმუმ, ორ თვეში, ნაცრად, ისევ ტალახად იქცევა. რამხელა ზომის ქვაც არ უნდა იყოს, იფშვნება და თიხა ხდება. შემდეგ ეს თიხა გვერდებზე გადადის, ის ტალახი გზაზე აღმოჩნდება. დაახლოებით, 6 ათას კუბზეა საუბარი იმ ორკილომეტრიან მონაკვეთზე, ისევ დაყრიან და ვითომ გზას აკეთებენ.

ხალხი ხედავს, რომ რაღაც დაყარეს. გასაგებია, რომ ხალხმა გზის კეთების ტექნოლოგია არ იცის, მაგრამ ეს იმისთვის კეთდება, რომ თავიანთმა მანქანებმა იარონ, თორემ პატარა მანქანის გადაადგილებისთვის საერთოდ უვარგისია.

ასეთ გამოვლინებებს, რეალურად, არავინ აქცევს ყურადღებას. არც რკინიგზა და არც კომპანია „ეი-ელ-ეფი“ ყურადღებას არ აქცევს, არადა, ეს ორივეს კომპეტენციაში შედის, ჩინელებს მოსთხოვონ, რომ მსგავსი პრობლემები არ არსებობდეს. ეს გარეთა მხარეს რაც შეეხება.

ახლა მე რომ ამ თემაზე ვისაუბრე, ჩამეძიენ, რატომ არ საუბრობთ, თვითონ გვირაბში რა დარღვევებიაო? ვეუბნები, რომ ხელშეკრულებით ამაზე საუბრის უფლება არ მაქვს. ყოველ შემთხვევაში, ყველაფრის თქმის უფლება მაქვს, რაც სასამართლო გზით დადასტურდება, მაგრამ ამას ექსპერტი სჭირდება, რომელიც წამოჭრილ საკითხს შეისწავლის. თორემ იქ ვინც მუშაობს, ყველამ იცის, გვირაბებში რა დარღვევებია, მაგრამ ამაზე ღიად ვერავინ ისაუბრებს.

ოთხი მუშა იყო, ვინც ეს აზრი გამოთქვა და ოთხივე სამსახურიდან გაათავისუფლეს. მაგრამ გარეთ რაც ხდება, ყველაფერი დარღვევითაა და რა გარანტია გვაქვს, რომ შიგნით იგივე არ არის? მე კი ვიცი, რა დარღვევებიცაა… ლოგიკურად რომ მივუდგეთ, თუ გარეთ სულ არღვევენ და ამ მხრივ მწვანე აქვთ ანთებული, როგორ შეიძლება, შიგნით ყველაფერი დალაგებული იყოს?

ამაზე ღიად იქ ვერავინ ისაუბრებს, გასაგები მიზეზების გამო. ამ საუბრისა და მათთან დატაკების გამო ის მივიღე, რომ ყველანაირად საარსებო წყაროს გარეშე დამტოვეს. წინასწარ მითხრეს, რომ ასე მოხდებოდა, თუ არ გავჩერდებოდი. მართლა შეასრულეს, არ მეგონა, თუ საქმე აქამდე მივიდოდა. მერე კი მივხვდი, რასაც დავეტაკე, მაგრამ რა ვქნა, რაც არის, ის არის. ბოლომდე უნდა მივყვე და ჩემი სიმართლე დავამტკიცო.

_ რა გახდა თქვენი გაშვების კონკრეტული მიზეზი და ვინ მიიღო ეს გადაწყვეტილება?

_ როგორც ძალიან გვიან წერილობით მაცნობეს (მანამდე სიტყვიერად ნათქვამი იყო), ბიუჯეტი არ გვყოფნისო. ეს ჩემზე და გერმანელ ინჟინერ მილერზე, ორივე ამ მიზეზით გაგვათავისუფლეს. ახლა უკვე განაცხადეს, კომპეტენცია არ ჰყოფნიდაო. ამ დროს, ამის დამადასტურებელი ყველა საბუთი მაქვს, რაზეც ბატონი სტეპენ მორანი სასამართლოში პასუხს აგებს.

ასევე, ავსტრიაში მოსამზადებლად გავგზავნეთო. ფაქტობრივად, იქ 10 დღით გაგვიშვეს. აქედან ორი დღე გზაში ვიყავით, ორი დღე ექსკურსიაზე, ერთი დღე შოპინგზე, ერთი დღე გვირაბში და, მოკლედ, ორი დღე გვქონდა იმისთვის, რომ იქიდან ახალი ხელსაწყო წამოგვეღო, რომელიც საერთოდ არ იყო საჭირო. მაგრამ ამაზე დაწვრილებით საუბარიც იმ ხელშეკრულების დარღვევა იქნება, თუ რატომ, რისთვის ჩამოიტანეს აღნიშნული ხელსაწყო.

_ გადაწყვეტილება „ეი-ელ-ეფმა“ მიიღო?

_ დიახ და რკინიგზიდან ეს საკითხი არავინ მოიკითხა. როდესაც შემდეგ აღნიშნულ უწყებაში სიარული დავიწყე, როგორც იქნა, ყველაფერი გაიგეს, მაგრამ შედეგი, ფაქტობრივად, არაფერია. ბოლოს ეს ხელშეკრულება გამიფორმეს, _ სამი თვის კომპენსაციას მთავაზობდნენ იმ შემთხვევში, თუ 7 წელი საჯაროდ ხმას არ ამოვიღებდი. იძულებული გავხდი, ხელი მომეწერა, რადგან ამ მდგომარეობამდე მიმიყვანეს.

ამ პერიოდში დედა ავად გამიხდა, ინსულტი დაემართა და ყველანაირი საარსებო წყაროს გარეშე დავრჩი, ამიტომ სხვა გზა არ მქონდა.

პარალელურად, ხარაგაულის გამგეობაში ვმუშაობდი. იქ ყველა საქმე იდეალურად გავაკეთე წელიწადნახევრის განმავლობაში. კობა ლურსმანაშვილის გამგებლობისას ვმუშაობდი, ძალიან ბევრი მადლობა მივიღე.

მაგრამ ამათ ბრძოლა რომ დავუწყე, ჩავედი და განთავისუფლების ბრძანება დამხვდა იმის გამო, რომ სამსახური ოთხი დღე გაგიცდენიაო. იმ ოთხი დღიდან პარლამენტში ვიყავი, დეპუტატ გიორგი მიქელაძეს შევხვდი და კიდევ ერთი დღე სახალხო დამცველის წარმომადგენელს, _ გიორგი გარსევანიშვილს. კიდევ ორი დღე პროექტზე გამგზავნეს, რის შესახებაც ახალმა გამგებელმა არ იცოდა.

მოკლედ, ეს დღეებიც მიაყოლეს და ყოველგვარი გაფრთხილება-საყვედურის გარეშე სამსახურიდან გამიშვეს. თან მემუქრებოდნენ, რომ ასეთ თემას ვეჭიდებოდი. იმის მაგივრად, რომ გამგებელსა და მის მოადგილეს დავებარებინე და გვერდში დამდგომოდნენ (ამ ყველაფერს რაიონისთვის ვაკეთებდი, იმ თანხაზე ხელშეკრულება უკვე გაფორმებული მქონდა და, უბრალოდ, მინდოდა, რომ ეს სიმართლე ბოლომდე დამემტკიცებინა), ჩავედი და განთავისუფლების ბრძანება დამახვედრეს.

ამიხსნეს ის, რაც თავიდანვე სტეპენ მორანმა მითხრა, _ თუ არ გაჩერდები, ე. წ. მისაღებს მიიღებ, ყველაფერს დაკარგავო, რაც ბოლოს ამისრულეს კიდეც. რვა თვის შემდეგ იძულებული გავხდი, ამაზე ხელი მომეწერა, რადგან სხვა გამოსავალი არ მქონდა. სოფლიდან აქეთ ვეღარ მოვდიოდი, დედაჩემს მე ვუვლიდი, ყველანაირი საარსებო გზა დამიკეტეს. სხვა გზა აღარ მქონდა, რომ აღნიშნულ ხელშეკრულებაზე ხელი არ მომეწერა.

_ მუქარა ახსენთ და ეს ვისგან მოდიოდა?

_ ამ ეტაპზე სახელსა და გვარს ვერ დავაკონკრეტებ. არ მინდა კიდევ რამე მოსადავებელი გამიხდეს, რადგან მსურს, ეს საქმე სამართლებრივად ბოლომდე მივიყვანო. არ მინდა ისეთი რამ წამომცდეს, რასაც უკან შემომიტრიალებენ. ვერაფერს მიზამენ, საერთოდ საქართველოს მოქალაქეობაზე უარს ვიტყვი, წავალ ქვეყნიდან და ეგ იქნება. რაღაც ორი წელი გავა, ყველა დაინახავს, რაზეც ვსაუბრობდი და ფაქტის წინაშე დადგებიან.

_ ზემოხსენებული პრობლემები ადგილზე რა შედეგებს იწვევს?

_ ერთ კონკრეტულ მაგალითს გეტყვით: სამი წლის განმავლობაში მდინარე ჩხირიმელაში საბანაოდ არავინ ჩასულა, მთლიანად ცემენტიანი წყალი მოდის.

ასეთი ტენდენცია აქვთ, ორასი მეტრის იქით სანაყაროს აიღებენ, შემდეგ ამდენივე მანძილით აქეთ და შუა ტერიტორიას, ფაქტობრივად, არ ყიდულობენ, ვითომ გზაზე ყრიან და ამ დროს მასალებს მდინარის პირას ცლიან. უფრო სწორად, ჩაყრა პირდაპირ მდინარეში ხდება. მთელი ეს გაყოლება, ორი კილომეტრი, გვირაბიდან გამოტანილი მასალა ამ მდინარეშია ჩაყრილი.

ეს ყოვლად დაუშვებელია! სპეციალურ ადგილზე დამარხული და ზემოდან ე. წ. ტოპსოერი უნდა იყოს დაყრილი. ამაზე ერთი ამბავი ავტეხე. გუშინ ჩასული ვიყავი და დავინახე, რომ ზემოდან მიწას აყრიან, ვითომ ტოპსოერია. ასეთ აბსურდულ რაღაცებს აკეთებენ.

მდინარე ასეთ დღეშია, ხეები გაჩეხილი და განადგურებულია. იქ ადამიანმა ერთი ხე თავისთვის რომ მოჭრას, ალბათ, ერთ ამბავს ატეხენ. მდინარის მიმართულებით მანქანას წყალი რომ გადაავლო, ამაზე ჯარიმაა. ამ დროს ცემენტიან ლაფს იღებენ და პირდაპირ მდინარეში ასხამენ. იქ რომ ნებისმიერს ჰკითხოთ, სამი წელიწადია, მდინარეში აღარავინ ჩასულა, ფიზიკურად ვერ ჩახვალ.

_ რატომ არ ერევა საკითხში რკინიგზის დეპარტამენტი?

_ არ ვიცი, მეც ზუსტად ამის პასუხს ვეძებ. ჯერ ვერ გავიგე. ამ ყველაფერზე თუ ხალხი ძალიან აყვირდება, ერთი დღით ჩამოვლენ ხოლმე, გამგებელიც, რკინიგზის წარმომადგენლებიც ჩაერევიან და აი, გზაც გავაკეთებინეთო. დაიწყებენ ჩინელები ამ მასალის, ქვის გამოტანას, გზაზე დაყრიან…

ეს ყველაფერი სამეგრელოში ან სვანეთში რომ ხდებოდეს, დამერწმუნეთ, სულ სხვა მდგომარეობა იქნებოდა. ახლა მანდ ცოტა სხვანაირი, მორიდებული ხალხი ცხოვრობს. იმ გაგებით, რომ, უბრალოდ, ამაზე დამოკიდებული არიან. მეტი იქ არაფერია, მხოლოდ რკინიგზაა და ამაზეა მოსახლეობის 90% დამოკიდებული. ძალიან რთულია, იქ ადამიანს ღიად რაღაცის დაფიქსირება მოსთხოვო, რადგან მერე ჩემს მდგომარეობაში აღმოჩნდება.

_ ჩინურ კომპანიას რატომ არ მოუწოდებენ ელემეტარული წესების დაცვისკენ?

_ ვერ გეტყვით. ვიცი, რაზეც გსურთ პასუხის მიღება, მაგრამ… ალბათ, მათი შეწუხება არ უნდათ, სხვა რა უნდა ვთქვა?

_ პარლამენტსა და ომბუდსმენის ოფისში რა გითხრეს, რას აპირებთ თქვენი უფლებების დასაცავად?

_ ძალიან აღშფოთდნენ. სახალხო დამცველის აპარატში მითხრეს, რომ მაინც ფრთხილად იყავი, რთული თემააო. პარლამენტის წევრმა დაურეკა ინფრასტრუქტურის სამსახურის უფროსს და ჩემზე უთხრა. მერე როცა მიხვდნენ, რომ შეშინებით არაფერი გამოვიდოდა, არაფრით გავჩერდებოდი, მხოლოდ ამის შემდეგ გამიფორმეს ზემოაღნიშნული ხელშეკრულება.

თან შესწავლილი ვყავდი, იცოდნენ ჩემი მდგომარეობა, რომ ფინანსურად უკვე ძალიან მძიმე დღეში ჩავვარდი, ეს 3 ათასი დოლარიც რაღაცას ნიშნავდა და ეს ხელშეკრულება გააფორმეს. ვცდილობ ამ შეთანხების დაცვას. მან დაარღვია და ამიტომ ეს საქმე სამართლებრივად უნდა გავაგრძელოთ.

სავარაუდოდ, თუ ეს საქმე სასამართლომდე მივა, მე იქ უკვე ყველაფრის თქმა მომიწევს. ახლაც კიდევ უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვა, ამის დადასტურება შემიძლია, მაგრამ ამაზე შემდეგ სასამართლომ ექსპერტიზა უნდა დანიშნოს, _ გვირაბებშიც და ყველგან, სადაც კი მე რამეს ვიტყვი. საკითხავია, სასამართლო რამდენად გაითვალისწინებს, ვინ ჩაერევა, ვინ დამიდგება გვერდით, ვინ იქნება მათ მხარეს და ა. შ. ხოლო ამ წუთში ადვოკატის აყვანის საშუალებაც არ მაქვს. სტეპენ მორანს კი მსოფლიოს ათი საუკეთესო ადვოკატიდან სამის ჩამოყვანაც კი შეუძლია.

ამიტომ არ მსურს ისეთი რამის თქმა, რაზეც მერე მომედავებიან და დამტკიცების საქმე გართულდება. ეს ყველაფერი რომ ნამდვილი იქნება, ვიცი, მაგრამ ექსპერტიზის გარეშე ასე ხილულად არ ჩანს. თუ ვინმე მხარს დამიჭერს, ან მთავრობიდან დაინტერესდებიან, მერე უკვე პრობლემა არ იქნება. ჯერჯერობით, მეტს ვერაფერს გეტყვით.

გელა მამულაშვილი