მიხეილ ხაჩიძე

უკრაინის წინააღმდეგ დაწყებული სრულმასშტაბიანი ომი უკვე მესამე წელს ითვლის. ამ ხნის განმავლობაში ბევრჯერ დაისვა კითხვა: _ შეგვიძლია თუ არა ჯერ კიდევ ვირწმუნოთ უკრაინის გამარჯვება? და ხშირად ჩნდება მეორე, არანაკლებ მნიშვნელოვანი კითხვა: _ აქვს კი უკრაინას კარტები?

პასუხი არც მარტივია, არც ერთმნიშვნელოვანი. მაგრამ თუ კარტებში ვგულისხმობთ სტრატეგიულ ბერკეტებს _ სამხედრო, დიპლომატიურ, საინფორმაციო და ფსიქოლოგიურ ასპექტებში, მაშინ უკრაინას ნამდვილად აქვს თამაშის სერიოზული შესაძლებლობები.

დასავლური მხარდაჭერა _ მთავარი კოზირი

უკრაინის ყველაზე ძლიერი ბარათი დასავლური მხარდაჭერაა.

სამხედრო ექსპერტ ტომას ტაისონის (Royal United Services Institute (RUSI)) თქმით:

„უკრაინა შეიძლება ამჟამად შეტევით რეჟიმში არ იმყოფებოდეს, მაგრამ მას აქვს წვდომა ისეთ ტექნოლოგიებზე, რომლებიც რუსეთს 10 წლით უკან აბრუნებს. ეს არ არის პატარა კარტი, ეს გრძელვადიანი ძალაა, რომელიც მოითხოვს მოთმინებას“.

თუმცა დასავლური დახმარება ხშირად დაგვიანებულია ან არასრულად კოორდინებული, რაც უკრაინას ასუსტებს ფრონტზე.

მხარდაჭერა საკმარისად არათანაბრად და დაგვიანებით მოდის, რაც პუტინს დროს აძლევს თავდასხმის ახალი ტალღებისთვის. და სწორედ ამიტომ უკრაინას სჭირდება დიპლომატიური კარტის გაძლიერება, რომ დახმარება გახდეს სტრუქტურირებული და პროგნოზირებადი _ არა მხოლოდ პოლიტიკური დეკლარაციებით, არამედ რეალური, წინასწარ შეთანხმებული სამხედრო ვალდებულებებით.

მორალური უპირატესობა და რბილი ძალა

უკრაინა დღესაც ინარჩუნებს მორალურ უპირატესობას, რაც თავისთავად რბილი ძალის ბერკეტია. დასავლეთისთვის ეს არის ბრძოლა ავტორიტარიზმის წინააღმდეგ.

ანა კოვალჩუკი, უკრაინელი პოლიტოლოგი (New Europe Center): „პუტინი ებრძვის დასავლურ ღირებულებებს და თავისუფლებას, უკრაინა კი ამ ღირებულებების ფორპოსტია. ამიტომაც, როცა ზელენსკის ეხმარებიან, დასავლეთი საკუთარ თავს იცავს“.

დრო და ამტანობა _ უჩინარი კარტი

რუსეთის დემოგრაფიული კრიზისი, ტექნოლოგიური ჩამორჩენილობა და იზოლაცია დროის გავლენით გაღრმავდება.

ბენ ჰოჯესი, აშშ-ის არმიის ევროპული სარდლობის ყოფილი მეთაური: „რუსეთს შეუძლია აწარმოოს ომი, მაგრამ ვერ მოიგებს მას. უკრაინა კი, თუ შეინარჩუნებს ერთიანობასა და მხარდაჭერას, ოდესღაც მოიგებს, რადგან დრო რუსეთის წინააღმდეგ მუშაობს“.

საინფორმაციო ომი და სიმართლის ძალა

საინფორმაციო სივრცეში უკრაინამ აშკარად დაამარცხა რუსული პროპაგანდა.

ნატალია დემბინსკა, ჟურნალისტი და ანალიტიკოსი (DW): „უკრაინელებმა შეძლეს, მსოფლიომ ირწმუნოს მათი სიმართლე. როცა ბუჩის ან ირპინის კადრებს ვუყურებთ, ეს არის არგუმენტი, რომელსაც ვეღარაფერი ებრძვის _ ვერც პროპაგანდის მანქანა, ვერც ცინიზმი“.

დასკვნა: კარტები არსებობს, მაგრამ მათ სწორად გათამაშება სჭირდება.

უკრაინას ნამდვილად აქვს კარტები, ოღონდ რთულ თამაშში. და ეს თამაში არ არის მხოლოდ ფრონტისპირეთში, არამედ ის მოიცავს გეოპოლიტიკურ ფონსა და ფსიქოლოგიურ წინააღმდეგობებს.

თუ კიევმა მოახერხა სტრატეგიის შენარჩუნება, შიდა სტაბილურობის უზრუნველყოფა და დასავლეთთან ურთიერთობების გაღრმავება, ის შეძლებს არა მხოლოდ გადარჩენას, არამედ ისტორიის შეცვლასაც.

„ბრძოლა უკრაინისთვის ჯერ არ დამთავრებულა. მაგრამ ამ ბრძოლაში მათ არა მხოლოდ იარაღი, არამედ რწმენა, სიმართლე და პარტნიორები ჰყავთ. ეს კი უფრო ძლიერია, ვიდრე ტანკი“, _ ელენე ზუბკოვა, აღმოსავლეთ ევროპის ანალიტიკოსი, (CEPA).

ფრონტის ხაზი 2025: სად იწერება უკრაინის ომის ბედი დღეს?

უკრაინაში ომის მე-3 წელს ფრონტის ხაზი კვლავაც იცვლება, თუმცა ყოველდღე უფრო მკაფიოდ იკვეთება რუსეთის მიერ არჩეული მთავარი შეტევითი მიმართულებები და უკრაინის მძიმე, მაგრამ სტრატეგიულად გააზრებული წინააღმდეგობა. ივნისში განსაკუთრებული სისწრაფით იძაბება ვითარება დონბასში, ხარკოვის ოლქსა და ჩრდილოეთ სუმთან, სადაც რუსეთი ცდილობს ახალი ფრონტების გახსნას, მიუხედავად მძიმე დანაკარგებისა.

უკრაინის არმია რამდენიმე მიმართულებით აწარმოებს თავდაცვით ბრძოლას. ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი წერტილია ტორეცკი, სადაც ქალაქის დიდი ნაწილი უკვე რუსეთის ხელშია.

მეორე უმნიშვნელოვანესი წერტილია ჩასივ იარი _ სტრატეგიული სიმაღლე, რომლის დაკარგვა დონეცკის სრულად აღების შესაძლებლობას მისცემდა რუსეთს. თუმცა უკრაინელები ჯერ ისევ იბრძვიან და ინარჩუნებენ პოზიციებს.

პოკროვსკის რაიონი კი იქცა რუსული არმიის ახალ მთავარ სამიზნედ. იქ დღეში 50-ზე მეტი იერიში ფიქსირდება, რომელთა უმეტესობას უკრაინის თავდაცვა იგერიებს. ბოლო ცნობებით, ერთ დღეში რუსეთმა დაკარგა 157 ჯარისკაცი და რამდენიმე ერთეული ტექნიკა.

რუსეთის ძალებმა არ შეწყვიტეს ხარკოვზე წნეხის ზრდა. Lancet -ის ტიპის დრონებით ყოველდღიური იერიშები ხორციელდება როგორც ქალაქზე, ისე მის გარშემო პოზიციებზე. თუმცა უკრაინულმა საჰაერო თავდაცვამ უკვე კარგად აითვისა მტრის ტაქტიკა და მისი მრავალი თავდასხმა უშედეგოდ მთავრდება.

კუპიანსკის მიმართულებით რუსეთი ცდილობს შეტევას ნოემბრიდან, მაგრამ სერიოზული გარღვევა ჯერ ვერ მოახერხა _ ფრონტი მყარია, ხოლო ადგილობრივი კონტრშეტევებით უკრაინელებმა შეაჩერეს მოწინააღმდეგე.

ჩრდილო-აღმოსავლეთ საზღვარზე, სუმის ოლქში, რუსეთმა მაისის ბოლოს მოულოდნელად გახსნა ახალი ფრონტი. მათ მცირე წარმატებით დაიკავეს სოფლები: ანდრიივკა, კინდრატივკა და ოლექსიივკა. თუმცა უკრაინელი ანალიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ ეს მხოლოდ გადატყუების მანევრია და არა მასშტაბური ოპერაცია. გარღვევის სიღრმე 5-10 კმ-ს არ აღემატება.

უკრაინის სამხრეთში, ორიხივისა და რობოტინეს მიდამოებში, რუსეთი ცდილობს წინსვლას, მაგრამ თითოეული შეტევა ძვირად უჯდება.

აპრილის შემდეგ უკვე 7000-დან 10.000-მდე რუსი ჯარისკაცია მოკლული ან დაჭრილი ამ ერთ სეგმენტში. უკრაინელებმა გააძლიერეს თავდაცვა და მაღალი ხარისხის დრონებით ეფექტიანად ანადგურებენ მოწინააღმდეგის ტექნიკას.

რუსეთის ჯარი ყოველდღიურად ახორციელებს დაახლოებით 4000 საარტილერიო დაბომბვას, გამოიყენება 1200-ზე მეტი დრონი და მართვადი რაკეტა. კიევში, ოდესასა და ხარკივში ბოლო დღეებში კვლავ იყო მსხვერპლი მშვიდობიან მოსახლეობაში. 28 ადამიანი დაიღუპა კიევში ერთ-ერთი დარტყმისას.

მეორე მხრივ, უკრაინა ახორციელებს უკიდურესად გამბედავ ოპერაციებს _ მათ შორისაა ოპერაცია „ობობას ქსელი“ (Операція «Павутина»), რომელიც გულისხმობდა რუსული ავიაბაზების დრონებით დაბომბვას რუსეთის შიგნით. დაზვერვის ცნობებით, უკრაინამ ათობით თვითმფრინავი და საწვავის საცავი გაანადგურა.

2025 წლის ზაფხული ფრონტზე არა მხოლოდ სამხედრო დაპირისპირების, არამედ გამძლეობის გამოცდის პერიოდია. რუსეთი ცდილობს მაქსიმალურ ზეწოლას დონბასისა და ხარკივის მიმართულებით, მაგრამ უკრაინელების თავდაცვა კვლავ მტკიცეა. ბრძოლის შედეგი დამოკიდებულია თითოეულ მეტრზე და საბოლოო ბედს მხოლოდ ისინი წყვეტენ, რომლებიც ფრონტის ხაზზე დგანან.