ირინა მაკარიძე

უწყვეტი პროტესტის დაწყებიდან ერთი წელი გავიდა. ამ ხნის განმავლობაში ქვეყანა მოიცვა პოლიტიკურმა რეპრესიებმა. აქციების დარბევა, ცემა, დაპატიმრება, დაჯარიმება ყოველდღიურობად იქცა. ქვეყანას ჰყავს 200-ზე მეტი პოლიტიკური პატიმარი. ამის გარდა, ადმინისტრაციული წესით ყოველდღე იჭერენ, აპატიმრებენ, აჯარიმებენ ადამიანებს. მიუხედავად ამისა, სამოქალაქო პროტესტი ერთი დღით არ შეწყვეტილა.

ამ საკითხების შესახებ „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება სამოქალაქო აქტივისტი, ჯგუფ „წინაპრების“ დამფუძნებელი თათია მექვაბიშვილი:

_ თათია, როგორ დაიწყო თქვენი პროტესტი?

_ ეს იყო პირველი „რუსული კანონის“ მიღების დროს, როდესაც ახალგაზრდები იდგნენ რუსთაველზე. ერთხელ მოგვმართეს, მშობლები დაგვიდექით გვერდითო. იმ დღეს მე და ჩემმა მეგობრებმა, ზოგი ძველი მეგობარი იყო, ზოგი აქციებზე გაცნობილი, გადავწყვიტეთ შეგვექმნა ეს ჯგუფი _ „წინაპრები“, ჩვენი დევიზი იყო: „რაც შვილებს უნდათ“. ანუ ეს უნდოდათ შვილებს, ჩვენი გვერდით დგომა და მხარდაჭერა.  მაშინ ახალგაზრდები ძალიან წუხდნენ, რომ არ ეთმობოდათ ასპარეზი, პოლიტიკოსებზე ბრაზობდნენ, არ ითვალისწინებენ ჩვენს აზრსო. ამიტომ ჩვენ ვთქვით, _ თქვენ გაგვიძეხით წინ, ჩვენ დავდგებით თქვენს უკან, როგორც ფარი, როგორც მშობლები, ოღონდ ისე, რომ როცა ბრძოლა იქნებოდა საჭირო, ჩვენ გადავინაცვლებდით წინ. პირველი მძაფრი განცდა, რაც არ მაძლევს მოსვენებას, არის აქციაზე მოწამლული ახალგაზრდები, _ წყლის ჭავლში გარეული გაზითა და წიწაკის სპრეით იყვნენ მოწამლულები, დაწითლებულები. მე არ ვიყავი მოწამლული და როდესაც მათ ვუვლიდი, მათთან კონტაქტით მეც მოვიწამლე და გადასარჩენი გავხდი. მაშინ წარმოვიდგინე, თუ რა დღეში იყვნენ ისინი და რა გადაიტანეს. ძალიან მძიმე დღე იყო ასევე 2024 წლის 19 ნოემბერი, მაშინ დაიწყეს მასობრივი დაკავებები, ღამენათევი ახალგაზრდები დაიჭირეს. სამი ღამე გავათენეთ უნივერსიტეტის ეზოში, მე აღვმოჩნდი ამ კორდონის უკან, ვხედავდი, როგორ მიარბენინებდნენ ამ დაკავებულ ადამიანებს. მაშინ ვიგრძენი პირველად ასეთი შიში, აღვმოჩნდი მარტო და არ ვიცოდი, რა ხდებოდა ამ ადამიანების თავს. მწერდნენ, არ გამოხვიდე წინ, მაგრამ ვერაფრით მოვითმინე და გამოვედი. როცა გამოვიხედე, დავინახე, რომ მთელი ვარაზის ხევი იყო გაშავებული სპეცრაზმით. შემდეგ გაგრძელდა დაკავებები მელიქიშვილზე. რაც ხდებოდა იქ, ამის ამსახველი კადრები ყველასთვის ცნობილია. 28 ნოემბერს დაიწყო უწყვეტი პროტესტი: დარბევები, დაჭერები... ჩვენ ვიკრიბებოდით, ვსაუბრობდით რა და როგორ გაგვეკეთებინა, ვგეგმავდით მსვლელობებს, ასევე ვეხმარებოდით ადამიანებს, რომ ერთმანეთთან კოორდინაცია მოეხდინათ. ჩემთან შემოდიოდა უამრავი ზარი, როდესაც სჭირდებოდათ რაღაცის დაორგანიზება. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ არ გაგვაჩნდა არანაირი რესურსი და საშუალება, გვიწევდა ამ ბანერების დამზადება, შემდეგ მარშების წაძღოლა. მთხოვდნენ ამას, საჭირო იყო რუპორის შოვნა, გამოცხადება. თავიდან ამ საორგანიზაციო საკითხების გამო მიწევდა ყველა მარშზე ყოფნა. შემდეგ მეხუმრებოდნენ, რომ მგონი, კალაძე შენზე ამბობს ამას, რომ ერთი და იგივე ადამიანები დადიან სხვადასხვა მარშზე, ტანსაცმელებს იცვლიანო. იცინოდნენ, _ ყველაფერი ხომ არ ხარ, მასწავლებელი, ექიმი, გურული, სვანი? ელექტრიკოსების მარშითაც შემოვედი რუსთაველზე, იმიტომ რომ „მოგზაურთა კლუბის“ წევრებმა მთხოვეს, რომ ცოტანი იყვნენ და დავხმარებოდი. ვიწრო ქუჩებით წამოვიყვანე „კონკასთან“, სადაც იკრიბებოდნენ ელექტრიკოსები და იქ შევაერთე ეს ორი მარში. ასე, ნათურებით წინ, წამოვედით რუსთაველისკენ. ამაზე ძალიან მხიარულობდნენ, რომ თითქმის ყველა მარშს მე მოვუძღვებოდი...

_ წინასაარჩევნო პერიოდში ჩართული იყავით მოსახლეობასთან შეხვედრებში, ამაზე რას იტყვით?

_ რაც ყველაზე კარგად მახსენდება, ეს იყო წინასაარჩევნო პერიოდი, როდესაც ერთიანი სულისკვეთება იყო. მაშინ შეიქმნა პლატფორმა „აირჩიე ევროპა“, სადაც გავერთიანდით. ძალიან დიდი შრომა გავწიეთ, შემოვიარეთ თითქმის ყველა რაიონი, რაც შევძელით. ძირითადად, ქალები ვიყავით. დავამზადეთ ბუკლეტები, დავდიოდით და ვხვდებოდით ადამიანებს, ვესაუბრებოდით, თუ რატომ არ უნდა გაეფერადებინათ 41 და ამ ოთხი ოპოზიციური პარტიდან აერჩიათ ერთ-ერთი. საკმაოდ რთული აღმოჩნდა ეს პროცესი, _ ჩემთვის გამაოგნებელი იყო, რომ საერთოდ არ იყვნენ ადამიანები ინფორმირებულები. ისეთ ტერმინებსა და ფრაზებს იყენებდნენ, ცხადი იყო პროპაგანდის ნამუშევარი. ძალიან დამთრგუნველი იყო ეს, განსაკუთრებით, როდესაც ახალგაზრდები იყვნენ ასეთ მდგომარეობაში.

_ ოპოზიციური პარტიები არ იყვნენ მათთან ნამყოფი?

_ მე ამას ასე ვხსნი, რომ ოპოზიციური პარტიები თავიანთ მომხრეებს ხვდებოდნენ და ესაუბრებოდნენ, ჩვენ ვცდილობდით, ყველასთან მივსულიყავით. მე ვამბობდი, რომ საჭირო იყო ამ ადამიანებთან მეტი საუბარი, მაგრამ მეუბნებოდნენ, _ თათია, გაჩერდი, ამ 30 პროცენტთან, რომელიც ჩვენ არ გვიჭერს მხარს, წყლის ნაყვაა საუბარი. მე დღემდე ასე ვფიქრობ და მგონია, ახლა სხვებიც მეთანხმებიან, რომ პირიქით, უნდა ვესაუბროთ იმ ადამიანებსაც, რომლებიც ჯერ არ არიან ჩვენი მომხრეები და დავანახოთ მათ, რომ აქ არ არის მართლაც რადიკალების თავყრილობა, რომლებსაც უნდათ არეულობა და ქვეყნის მტრობა. ჩვენ ევროპა გვინდა ჩვენთან, რომ გვქონდეს სამართლიანი და წელში გამართული სახელმწიფო, რომ ჩვენს ემიგრანტებსაც უნდოდეთ აქ ცხოვრება.

_ ემიგრანტები ძალიან აქტიურად არიან ჩართულები პროცესებში, ამასთან დაკავშირებოთ რას იტყვით?

_ ძალიან აქტიურები იყვნენ ემიგრანტები სოციალურ ქსელში და „წინაპრების“ ჯგუფი როდესაც შევქმენით, დავწერე, რომ ვინც ხართ ემიგრანტი, გამოგვეხმაურეთ-მეთქი. იმ დღესვე იმ რაოდენობით ადამიანი გამომეხმაურა, მივხვდი, რომ ამას ტექნიკურად ვეღარ ავუვიდოდი და საჭირო იყო სხვა ტიპის ორგანიზება. მეორე დილით უკვე 212 ემიგრანტს ჰქონდა მოწერილი, უცებ ეს რიცხვი 700-ს გადასცდა. მოვაწყვე ემიგრანტებთან ონლაინ შეხვედრა. ამ შეხვედრისას აღმოვაჩინე სასწაული ადამიანები, ისინიც იმ აზრზე იყვნენ, რომ საჭირო იყო ერთიანი პლატფორმის შექმნა და ასეც გავაკეთეთ. ეს ადამიანები დავაკავშირე ჩვენს მედიას. რამდენჯერმე ჩართეს სატელევიზიო ეთერებში. ყველა აღფრთოვანებული მეკითხებოდა, თუ სად ვიპოვე ასეთი ძვირფასი ადამიანები. მთელ მსოფლიოში გაბნეულ ემიგრანტებს მოვუყარეთ თავი. ჩვენ აქამდე უფრო იტალიასა და ევროპის ქვეყნებსა და ამერიკაში მყოფ ემიგრანტებთან ურთიერთობას ვიყავით მიჩვეული, დაგვიკავშირდნენ ავსტრალიიდან, ახალი ზელანდიიდან... თან ყველანი იყვნენ დასაქმებულები საერთაშორისო პლატფორმებზე, ორგანიზაციებში. მივხვდით, რომ ამ ადამიანებს შეეძლოთ, ჩვენი წარმომადგენლები გამხდარიყვნენ საზღვარგარეთ, რადგანაც ჩვენ არ გვაქვს საელჩოები, ჩვენი ელჩები სხვა რამეებით არიან დაკავებულები. ასე ჩამოყალიბდა გაერთიანება, თავიდან „ქალები“ ერქვა, შემდეგ სახელები შეიცვალა, მაგრამ ამას არ აქვს მნიშვნელობა, ჩვენ ერთნი ვართ. გვქონდა სხვადასხვა ქვეყანაში აქციები. ეს აქციები, რასაც ვუყურებდით, ყველა ჩვენი ორგანიზებით კეთდებოდა და დღემდე გრძელდება. ყველა აქციას, რასაც ვაანონსებდით საქართველოში, ჩემი ემიგრანტები იქ იმავეს აკეთებდნენ. ამის გარდა წერილებით მიმართავდნენ სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციას. მათ შექმნეს ემიგრანტთა სიები, უხსნიდნენ ადამიანებს, თუ როგორ უნდა მოეხდინათ დარეგისტრირება, დააორგანიზეს არჩევნებზე მისვლა. რუკებზე მოხაზული ჰქონდათ ყველა წერტილი, ვინ სად იყო, ვისთან ვის შეიძლებოდა გაევლო, შემდეგ ვინ სად დარჩებოდა. უზრუნველყვეს ადამიანების ტრანსპორტირება, დაბინავება...  მათ იცოდნენ, რამდენი ადამიანი და ვინ სად იყო დარეგისტრირებული. ჩვენ ვამბობდით, რომ 200 ათასზე მეტი ადამიანი იყო რეგისტრირებული, რაც შემდეგ არ ემთხვეოდა ცესკოს სიებს. ამ ადამიანებმა ზუსტად იცოდნენ, რომ ეს მთავრობა უნდა წასულიყო, რომ მათ შვილებს შეძლებოდათ ნორმალურ ქვეყანაში ცხოვრება.

_ ახლა რა ხდება, „საარჩევნო კოდექსში“ დაგეგმილ ცვლილებებთან დაკავშირებით, რაც ემიგრანტებისთვის საზღვარგარეთ ხმის მიცემის შესაძლებლობის წართმევას გულისმობს? რა რეაგირებას უნდა ველოდოთ?

_ დღე არ გავა, ემიგრანტებთან შეხვედრები არ მქონდეს, ჩავრთე ჩვენი არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომ სარჩელი მოვამზადოთ. ვფიქრობ, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების მხრიდან ემიგრანტებისთვის ხმის უფლების წართმევის გადაწყვეტილება არის დასჯა ამ ადამიანების, სამაგიეროს გადახდა იმის გამო, რომ ემიგრანტებთან არასდროს მოუგია არჩევნები, მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი მათი მომხრე არის ემიგრაციაში. მაგალითად, სტრასბურგში სამი ჯგუფია, სამივესთან ვარ ნამყოფი, უმეტესობა სადაც მე ვიყავი, იყო „ოცნების“ მხარდამჭერი, მაგრამ მათ ხმა არ მიუციათ, რადგან არ აქვთ მოტივაცია, რომ  ასეთი გზა გაიარონ, პარიზში ჩავიდნენ. ამ ადამიანებს კი ეს მოტივაცია აქვთ, ეს არის განსხვავება. მათთვის ეს ამბავი, რომ არჩევნებში ვეღარ მიიღებდნენ მონაწილეობას, იყო შოკისმომგვრელი. არ სჯეროდათ, მე გავაგებინე. ამბობდნენ, რომ ეს შეუძლებელია. მათ კიდევ ჰგონიათ, რომ ასეთ არადემოკრატიულ გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებენ. ძალიან გაბრაზდნენ, მაგრამ მალევე მოვიდნენ გონს. იმ საღამოსვე გადავწყვიტეთ, აუცილებლად გამზადდეს საკონსტიტუციო სარჩელი, დაიწყება ხელმოწერების შეგროვება. ის ვერსიაც ითქვა, რომ მაშინ შევიკრიბოთ და ჩამოვიდეთ ყველა. ეს გამოიწვევს კოლაფსს, წარმოიდგინეთ, 400 ათასი ადამიანი ერთდროულად რომ ჩამოვიდეს, რა მოხდება. აქციები აუცილებლად გაგრძელდება და შეხვედრები საერთაშორისო საზოგადოებასთან და პარლამენტარებთან. ყოველდღე გვაქვს შეხვედრები რომელიმე ქალაქში. ახლახან გაიმართა შეხვედრა რომში, რომელსაც ესწრებოდნენ იქაური ხელისუფლების წარმომადგენლები. წიგნიც გამოუშვეს: „მე ვარ ქართველი“, ბროშურები. ისინი აწყობენ აქციებს უკვე, ჩვენ კი არ ვუწყობთ. შტუტგარდში ყოველ ხუთშაბათს იმართება პანელური დისკუსია, რომელსაც იქაური მმართველი და ოპოზიციური პარტიებსი წარმომადგემლები მართავენ ჩვენს ემიგრანტებთან ერთად. ასეთი ერთიანობა და მობილიზება, როგორც ემიგრანტებშია, სამწუხაროდ, საქართველოში არ არსებობს, _ გარდა იმისა, რომ აქციებს ვმართავთ, სხვა პროცესი არ მიმდინარეობს.

_ რა დინებები არის ახლა საპროტესტო საზოგადოებაში, რას კარნახობს ეს საზოგადოება პოლიტიკოსებს?

_ ადამიანებმა, რომლებიც რუსთაველზე ვდგავართ და მე ვარ მისი ნაწილი, ვიცით ის, რომ გამოვხატავთ ჩვენს პროტესტს. სხვა დღის წესრიგის შექმნა, საზოგადოებას არ შეუძლია. პოლიტიკური პროცესი თუ არ შეიქმნა, ასე ვივლით. ჩვენ ამ ჩვენი პროტესტით ნელ-ნელა აგურს ვაცლით „ოცნებას“, მაგრამ პოლიტიკური პროცესი უნდა შექმნას პოლიტიკურმა კლასმა. ამას ვითხოვთ ოპოზიციისგან. მესმის, რომ მათ კარგი დრო არ აქვთ, ლიდერები ციხეებში არიან, მაგრამ ამ  რეპრესიებისა და დაჭერების მიუხედავად, ჩვენ ხომ არ გავჩერდით? ასეთ მოქნილობას ვითხოვთ ოპოზიციისგანაც. ამაზე ბრაზობს ხალხი. მე არ ვფიქრობ, რომ უნდა გაერთიანდეს აუცილებლად ყველა, მაგრამ არსებობს ერთი პრინციპი, რომელზეც ყველა ვთანხმდებით, რომ ეს რეჟიმი არის დასამარცხებელი, სხვანაირად სახელმწიფოს ვკარგავთ. რეჟიმი არ დამარცხდება ცალკე ბრძოლით, სოლოს აქ ვერ იმღერებ. ეს არც ერთ პარტიას შეუძლია და არც ერთ ადამიანს. არ მინდა ისე გამომივიდეს, თითქოს პარტიებს ვსაყვედურობდე, პოლიტიკოსებმა ძალიან ბევრი გააკეთეს იმისთვის, რომ დაენახა დასავლეთს, აქ რა ხდება, საზოგადოებამ ეს არ უნდა დაუკარგოს. ძალიან მაღიზიანებს, როდესაც ისმის ეს ფრაზა,  „რას აკეთებს ოპოზიცია?“ ან „პოლიტიკოსები აქ არ მოვიდნენ“. მე არასდროს მითქვამს ეს, პირიქით, ახალ არჩევნებს როდესაც ითხოვ და ამბობ, რომ აქ არ მოვიდეს პოლიტიკოსი, ცოტა გაუგებარია. აბა, რატომ ვითხოვთ არჩევნებს, მასში მონაწილეობა ხომ პოლიტიკოსებმა უნდა მიიღონ?! პირიქით, თუ არ მოდიოდნენ, უნდა მივსულიყავით და გვეთქვა, რომ მობრძანდით, თქვენ დადექით წინ! მეორე მხარესაც გვითქვამს, „რას ჰქვია, ვინმემ მითხრას, არ მოხვიდე? ეს არის ჩემი ქვეყანა, ჩემი ბრძოლა და აქედან მარტო გამაგდებს „ოცნების“ პოლიცია“. ასე შეცდომად მიმაჩნია, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში არ უნდოდათ დამკვირვებლად დარეგისტირებულიყვნენ პარტიის სახელით, _ ამბობდნენ, „მე არ ვიქნები რომელიმე პარტიის წარმომადგენელი“. ახალგაზრდებს ვთხოვდი, რომ სადამკვირვებლო ორგანიზაციების ნაცვლად  გაეკეთებინათ რომელიმე პარტიის ბეიჯი, ასე უკეთ შეძლებდნენ ხმების დაცვას, რადგან მათ მეტი უფლებები აქვთ, საჩივრის დაწერის თუ გადაადგილების თვალსაზრისით, რაც ხმების დაცვის კუთხით მეტ შედეგს მოგვცემდა. მე ახალგაზრდებს ასე ვარწმუნებდი, რომ „ეს იყო მოცემულობა, რომელსაც ვერ შევცვლით. პარტიები, რომელსაც უნდა მივცეთ ხმა, იმისთვის რომ გადავრჩეთ და მერე, მეგობრებო, თქვენ შექმენით პარტია და იყარეთ კენჭი ნორმალურ სახელმწიფოში, თქვენ გახდით ქვეყნის მმართველები“. ასე ვთხოვდი სადამკვირვებლო ორგანიზაციებში შესულ ადამიანებს: მუსიკოსებს, მხატვრებს, მწერლებს, პროტესტანტ ადამიანებს, რომლებიც მოტივირებული იყვნენ, რომ დაეცვათ ხმები, გაეკეთებინათ რომელიმე პარტიის ბეიჯი, რომ საარჩევნო უბანზე ყოფილიყვნენ მობილიზებული ადამიანები, რომლებიც მართლა დაიცავდნენ ხმებს. მიუხედავად ამისა, მე არ ვუშვებ იმ აზრს, რომ ჩვენ რაღაც დავაკელით, ასე არ მინდა დაინახოს საზოგადოებამ. მართლაც ძალიან ძნელი იყო იმ პირობებში სრულფასოვნად ხმების დაცვა. შედეგები მართლა დაწერეს თუ არა, მიუხედავად ამ შეცდომებისა, რაც დავუშვით, არ შევერთდით, ის შედეგები რაც დაწერა ცესკომ, არ იყო რეალური.

_ ამ ერთი წლის განმავლობაში ბევრი უსამართლო კანონი მიიღეს, მათ შორის, „შეკრებისა და მანიფესტაციების შესახებ“, რომელიც ზღუდავს ადამიანის უფლებებს. რას ფიქრობთ, უნდა გასაჩივრდეს თუ არა ეს კანონები?

_ აუცილებლად უნდა გასაჩივრდეს ყველა ის უკანონო კანონი, რომელსაც არალეგიტიმური პარლამენტი იღებს და არის მიმართული პროტესტის წინააღმდეგ. დადგება დრო და ამ ხელისუფლების გასასამართლებლად დაგვჭირდება დოკუმენტები. ეს იქნება ჩვენი დოკუმენტი იმის შესახებ, თუ რას აკეთებდა რეჟიმი. ამ დაჩქარებული რეპრესიებით რეჟიმმა გაუსწრო რუსეთს, რუსეთსაც კი არ აუკრძალავს საარჩევნო უბნები საზღვარგარეთ. როგორ ატარებს არჩევნებს, ეს სხვა საკითხია, მაგრამ აკრძალვით არ აუკრძალავს.

_ უწყვეტი პროტესტის ერთ წელს როგორ შეაფასებთ?

_ რეჟიმს რაც ვერ წარმოედგინა, ის ხდება საქართველოში. მას ეგონა, რომ უკვე ჰქონდა იმის საშუალება, აქ დაემყარებინა დიქტატურა, რადგან წლების განმავლობაში პასუხს არ ვცემდით იმ დანაშაულებებზე, რასაც სჩადიოდნენ. ეგონათ, საზოგადოებაც მოკლეს. იმიტომ ასე თამამად გამოვიდა ამ ტექსტის გამოსაცხადებლად 28 ნოემბერს კობახიძე. სხვანაირად ხომ ვერ გაბედავდა? ეგონა, რომ ამაზეც არ გვექნებოდა პროტესტი.

_ გკითხავთ 4 ოქტომბრის შესახებ, თქვენი აზრით, რა მოხდა?

_ მე არასდროს მიფიქრია, რომ იმ დღეს რაღაც „დაიწყებოდა და დასრულდებოდა“. ეს განცხადებები, რაც კეთდებოდა, მეგონა, რომ იყო მუხტის გასაძლიერებლად. მქონდა ჩემი შეხედულება, რომ ასე თარიღის ჩამოკიდება ცუდია, რადგან შემდეგ იწვევს ფრუსტრირებას, როცა ვერ აღწევ მიზანს. ბევრ ჩემს მეგობარს ჰქონდა ამაზე პროტესტი, ეპაექრებოდნენ, მაგრამ მე არასდროს საჯაროდ ეს არ მითქვამს. ვცდილობ, რომ საჯაროდ არ გამოვიტანო დაპირისპირება. რამე რომ არ მომწონს, იქვე ვეუბნები. ერთი ადამიანიც კი, რომელიც ებრძვის ამ რეჟიმს სხვადასხვა მეთოდით, ჩემთვის არის მნიშვნელოვანი, ამიტომ არ მიმაჩნია სწორად საჯაროდ ერთმანეთთან დაპირისპირება. არ ვიცოდი არანარი გეგმის შესახებ, მეც მქონდა მოლოდინი, რომ გამოაცხადებდნენ ჩრდილოვან მთავრობას, როგორც ალტერნატიულ ძალას და ეს იქნებოდა. დანარჩენი, იმ ადამიანებმაც, ვისაც სჯეროდა, რომ „იწყებოდა და მთავრებოდა“, იმათაც არ იცოდნენ არაფერი. ვფიქრობ, რომ ლიდერები თავადაც გახდნენ პროვოკაციის მსხვერპლი.

როგორც განვითარდა მოვლენები, ეს ძალიან ცუდად გამოიყენა პროპაგანდამ ჩვენ წინააღმდეგ. რამდენი ხანი დაგვჭირდა, რომ ეს 4 ოქტომბრის აჩრდილი გაგვეცამტვერებინა. ეს იყო წარმოუდგენელი იმედგაცრუება, იმიტომ რომ არავინ ამას არ ელოდა, იქ ჩვენ ვიყავით პროტესტის მონაწილეები, როგორც დავდივართ ყოველდღე.

_ მიზანიც, ალბათ, ეს იყო, პროტესტის მოგუდვა. ერთი წელი გავიდა და ჯერ ვერც რეჟიმი ახერხებს პროტესტის დასრულებას და ვერ სამოქალაქო საზოგადოება იმარჯვებს, ამის შესახებ რას იტყვით?

_ ჩვენ პატარ-პატარა დამარცხებების შემდეგ ვპოულობთ გზას, რაღაც ახალი გავაკეთოთ, ახალი გამარჯვება მოვიპოვოთ, ახალი შეცდომები დავაშვებინოთ _ ყველა შეცდომა, რასაც უშვებს რეჟიმი, არის ამ საპროტესტო საზოგადოების, საერთაშორისო საზოგადოების ზეწოლის შედეგი. ასე ნაბიჯ-ნაბიჯ ინგრევა ხოლმე აშენებული ციხესიმაგრე. თვითონ მათი სურვილია, რომ იზოლირებული იყოს ეს ქვეყანა, არ იყოს ინტეგრირებული სხვა სახელმწიფოებთან, რომ უფრო ადვილად გაიმყარონ მუდმივი ძალაუფლება. როდემდე უნდა იყვნენ, არ ვიცი, ყველაზე კარგი მთავრობაც რომ იყოს, წარმოუდგენელია, ამდენი ვადით დარჩეს ხელისუფლებაში! ამიტომ ვფიქრობ, როგორც ახლა შევძელით გაგრძელება, _ ჯერ დავიწყეთ შეფარვით, ყურებჩამოყრილი მივედით მეორე დღეს რუსთაველზე, მერე ეს კანონებიც დაგვაწიეს, მაგრამ მოვიკრიბეთ ძალა. ახლა ჩვენი ხმაური, ხმამაღალი სიტყვა უკვე მთელ ქალაქს აყრუებს. მარტო რუსთაველზე ჩუმი პროტესტი კი არ არის, რომელიც არაფერს ხელს არ უშლიდა. რუსთაველის გადაკეტვა იყო სიმბოლური, რადგან პატიმრები გვწერდნენ, რომ „რუსთაველი თუ არ გადაიკეტა, ჩათვალეთ, რომ ჩვენ დავმარცხდით“ და როგორ შეგვეძლო, არ გადაგვეკეტა რუსთაველი?! ეს იყო გამიზნული. ერთხელაც ბიძინამ გაიღვიძა და აღარ მოუნდა გადაკეტილი რუსთაველი და მოაწყვეს პროვოკაცია.

არ გავჩერდებით, ერთ გზას აგვიკრძალავენ, მეორე გზას მივმართავთ, რაც ყველაზე მთავარია, ვიდრე სინდისის პატიმრები ციხეში არიან, გაჩერება წარმოუდგენელია. ჩვენი სოლიდარობაა ის, რაც ყველაზე მეტად გვაძლიერებს. ზუსტად ვიცი, რამე რომ მომივა, არაფერი გამიჭირდება. ჩემს შვილს მივაწოდე ტელეფონის ნომრები: „თუ დამიჭერენ, არ ინერვიულო, ამ ადამიანებს დაუკავშირდი და დანარჩენს ისინი მიხედავენ“. ვიცი, რომ საბოლოოდ ბოროტი ვერ გაიმარჯვებს, ბოლოს მაინც ჩვენ გავიმარჯვებთ.