ნენე ინჯგია

ზაფხული პოლიტიკურად ზედმეტად გრილი სეზონი აღმოჩნდა, განსაკუთრებით ოპოზიციური სპექტრის პასიურობის გამო. ივნის-ივლისში, ხალხმრავალი აქციების შემდეგ, სადაც მოსახლეობამ მხარი დაუჭირა უკრაინას და გარდა ამისა, დააფიქსირა საკუთარი პოზიცია ევროპული არჩევანის შესახებ, ოპოზიციამ პოლიტიკური შვებულება გაიფორმა.

ძირითადი ყურადღება ქუჩის პროტესტის შემდეგ პარლამენტისკენ არის მიმართული, კონკრეტულად კი ბოლო ორი თვის მანძილზე თვალს ვადევნებდით ევროკომიის 12-პუნქტიან რეკომენდაციებზე მუშაობის სტანდარტულ პროცესს _ როცა ხელისუფლება ოპოზიციის ნაწილს დესტრუქციულს უწოდებს, ხოლო ოპოზიციის ნაწილი საპასუხოდ ალტერნატიულ ჯგუფს ქმნის.

კონკრეტულად კი „ქართული ოცნების“ მიერ შექმნილ ჯგუფებში მხოლოდ რამდენიმე ოპოზიციური პარტია ჩაერთო. სხვები და, მათ შორის, „ნაციონალური მოძრაობა“, დამოუკიდებლად განაგრძობდნენ მუშაობას. „ქართული ოცნება“ პირობას დებს, მაგრამ ოპოზიციის უდიდეს ნაწილს არ სჯერა, რომ ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მისაღებად აუცილებელი 12 პუნქტი შესრულდება.

6 სექტემბერს პარლამენტში საშემოდგომო სესია დაიწყება. პროცესში ჩართვას გეგმავს ყველაზე დიდი ოპოზიციური პარტია _ „ნაციონალური მოძრაობაც“ და, პარალელურად, ქუჩის პროტესტისთვისაც ემზადება. პარტიაში არ იზიარებენ შეფასებებს, რომ ქვეყანაში პოლიტიკური პროცესი ქრება და ოპოზიცია ამომრჩევლების დაკვეთას დაშორდა.

რა გამოავლინა 12-პუნქტიან გეგმაზე მუშაობის პროცესმა? არის თუ არა ოპოზიციური სპექტრი თანმიმდევრული? რა შემთხვევაში დასჭირდება მმართველ გუნდს მიშას ფაქტორის ქართული პოლიტიკიდან მოხსნა?

ამ თემების შესახებ „ქრონიკა+“ პოლიტოლოგ გია ხუხაშვილს ესაუბრა:

_ ბატონო გია, ევროსაბჭოს 12 რეკომენდაციის შესასრულებლად პარლამენტში ორი სამუშაო ჯგუფი მუშაობს. „ქართული ოცნების“ მიერ შექმნილი სამუშაო ჯგუფის პარალელურად, ოპოზიციის ნაწილი ალტერნატიული სამუშაო ჯგუფის ფორმატით იმუშავებს, სადაც გაერთიანდნენ „ნაციონალური მოძრაობა“, პარტია „ლელო“ და „სტრატეგია აღმაშენებელი“. ოპოზიციური პარტიები კონკრეტული საკანონმდებლო პაკეტების ინიცირებასაც აანონსებენ. სახელისუფლებო გუნდში ოპონენტების სტრატეგიას კვლავ ოპოზიციური პარტიების ვიწრო პოლიტიკურ ინტერესებს უკავშირებენ, _ რა გამოავლინა ევროპულ რეკომენდაციებზე მუშაობის პროცესმა?

_ დაგვანახა ის, რასაც ვუყურებთ უკვე მთელი უახლესი ისტორიის განმავლობაში, რომ ქართული პოლიტიკური პროცესი საერთოდ არ გულისხმობს არანაირ დიალოგს. ჩვენი პოლიტიკური ელიტა დაკავებულია ამ მონოლოგების კაკაფონიით, რომელიც, შეიძლება ითქვას, დიალოგში არასდროს გადადის. ეპიზოდურად შეიძლება გადავიდეს, მაგრამ ეს ხდება გარედან ჩარევით და დაძალებით, თუმცა ისიც კი არ სრულდება (შარლ მიშელის ეპიზოდს ვგულისხმობ), როდესაც მთელი დასავლეთი ჩაერთო ერთადერთი ამოცანით, რომ მხარეები დაესვათ და რაღაცნაირად კონსენსუსი მოეძებნათ. რამდენიმეთვიანი ეპოპეა ვიხილეთ, ბოლოს რაღაცაზე ხელი მოაწერინეს, მაგრამ ერთ კვირაში გამოვიდა ერთი ხუჭუჭა ბიჭი (ირაკლი კობახიძე, _ რედ.) და თქვა, რომ ანულირებულია ეს დოკუმენტიო. ახლა ვუყურებთ იმას, რასაც ყოველთვის ვუყურებდით და ეს იმდენჯერ გვაქვს ნანახი! ჩვენ ხომ ზაზუნას დღეში ვცხოვრობთ, როდესაც ყოველდღე ერთსა და იმავე კინოს ვუყურებთ ქართულ პოლიტიკაში, სადაც ყველაფერი წინასწარ ზეპირად ვიცით. შეგვიძლია ვთქვათ, ვინ როგორ მოიქცევა და რას გააკეთებს. რაც შეეხება შედეგს, რა თქმა უნდა, არანაირი შედეგი არ იქნება, რადგან სრულიად ცხადია, რომ ხელისუფლებას პოლიტიკური ნება არ გააჩნია ამ დაპირებების შესრულების. არათუ მისი შესრულება არ უნდა, არამედ საერთოდ უტიფრად ელაპარაკება დასავლეთს. მხოლოდ ვენეციის კომისიას ნაკლებად აკრიტიკებდნენ იმიტომ, რომ ის არ არის პოლიტიკური ერთეული, უფრო სამართლებრივია, მაგრამ უკვე იმათი კრიტიკაც დაიწყეს. ნონსენსია შეთქმულების თეორიები ამერიკის სახელმწიფოს მიმართ, როდესაც ელჩს ესხმიან თავს. ეს ყველაფერი, რასაც გვეუბნებიან, უნდა გვესმოდეს, რომ ელჩი წარმოადგენს შეერთებულ შტატებს მთლიანობაში და ის თავისი ინიციატივით არაფერს არც ამბობს და არც მოქმედებს. ჩვენი ქვეყნისთვის ყველაფერი მტრული თურმე ამერიკის საელჩოში იგეგმება. საელჩოსა და ამერიკელების მტრად გამოცხადება ნიშნავს, რომ ჩვენ მივდივართ რუსეთში, რადგან სხვა გზა არ არის. შესაბამისად, ხელისუფლება არაფრის შეცვლას არ აპირებს, ეს ყველაფერი იმიტაციებია. ოპოზიცია რომ ჰქვია და ხელისუფლებას რომ უჯდება სალაპარაკოდ, როცა იცის, იქიდან ქვეყნისთვის მეტ-ნაკლებად სასარგებლო პროდუქტი არ გამოვა და მაინც სხდება, ასეთ ხალხზე საერთოდ მსჯელობაც კი არასერიოზულია. მეორე მხრივ, როგორც იქცევა ოპოზიცია, ესეც მკვდრადშობილი ფაფხურია, რადგან რაღაც პრაგმატული ხომ უნდა იყოს ყველაფერში? მხოლოდ პრანჭვაზე ხომ არ შეიძლება ყველაფრის აწყობა? სულ რომ იდეალური დოკუმენტი დადონ, ხომ გასაგებია, რომ მას არავინ მიიღებს, შესაბამისად, ამ სიზიფეს შრომას რისთვის ეწევიან, გაუგებარია. დავუშვათ, წარადგინეს იდეალური დოკუმენტი, დასავლეთს გაეპრანჭებიან, იმათ მოეწონებათ და პოლიტიკური პროცესის თვალსაზრისით ეს რას შეცვლის?! _ არაფერს. ოპოზიციის პრობლემა დღეს ის კი არ არის, რომ დასავლეთს ეპრანჭოს, დასავლეთი ყველაფერს კარგად ხედავს. თუ უნდათ, რომ ხალხს აჩვენონ, თვითონ რა კარგები და ანგელოზები არიან და უნდათ, ხალხს გაეპრანჭონ, _ ხალხმაც მშვენივრად იცის ყველაფერი, მაგრამ ამ ოპოზიციის პრობლემა, როგორც დასავლეთთან ასევე ხალხთან, არის ის, რომ მათაც არ ენდობა არც დასავლეთი და არც _ ხალხი. ვერ ხედავენ მათში ვერც ძალას და ვერც თუნდაც პოლიტიკურ ნებას რეალური ცვლილებებისა. ნაცვლად იმისა, რომ პოლიტიკური პროცესი წაიყვანონ, ხალხთან იარონ, ზოგიერთმა აღადგინოს დაკარგული ნდობა და ზოგიერთმა მოიპოვოს ეს ნდობა, რომელიც არც არასდროს ჰქონია, ამის ნაცვლად ჩვენ ამ ხალხისგან ვხედავთ, რომ სადღაც კაბინეტებში არიან ჩაკეტილები, კვირაში ერთხელ ტელევიზორში რაღაცას იტყვიან და ჰგონიათ, რომ ეს არის პოლიტიკა. ამ დროს ახლა უნდა ეცვათ რკინის ქალამნები, უნდა დადიოდნენ ხალხში და არწმუნებდნენ, რომ მათი ნდობა შეიძლება. ისინიც ხომ კომპრომეტირებულები არიან, არ აღიარებენ, რომ კომპრომეტირებულები არიან? ჩვენ ვიცით ყველაფერი. ხალხი არ ენდობა ხელისუფლებას, მაგრამ მათაც არ ენდობა. მიხედონ ამ საკითხს, დაიბრუნონ რაღაცნაირად ნდობა. ამას მუშაობა სჭირდება. მუშაობა არ უნდათ იმიტომ, რომ ახლა ცხელა, სიცხეში კი მზეში ხომ არ ივლიან, მერე შემოდგომა მოვა, წვიმები დაიწყება და ტალახში ხომ არ იტყლაპუნებენ, არა?! მერე ზამთარია, სიცივე იქნება. დღემდე მაქვს კითხვა, _ რა არის ის ტემპერატურული და ტენიანობის რეჟიმი, როდესაც ოპოზიცია მზად იქნება, ხალხთან იაროს და რაღაცაზე დაელაპარაკოს მას? ვერ დავადგინე, ეს იდეალური დიაპაზონი რა არის.

_ არა მხოლოდ ამ ნაწილში, საპარლამენტო ბოიკოტის შესახებაც ჩამოუყალიბებელია ოპოზიცია და განსაკუთრებით „ნაციონალური მოძრაობა“. მაგალითად, გასულ კვირას ენმ-ს ერთ-ერთი ლიდერი, პეტრე ცისკარიშვილი გამოვიდა, საპარლამენტო ბოიკოტის აუცილებლობაზე ისაუბრა, რამდენიმე დღეში კი ხატია დეკანოიძემ განაცხადა, რომ ახლა 12 პუნქტზე უნდა იმუშაონ, _ რაზე მეტყველებს ეს?

_ „ნაციონალურ მოძრაობაში“ შიდაპარტიული კრიზისია. ეს ჩვეულებრივი ამბავია და ყველაფერი უკავშირდება მიხეილ სააკაშვილის ირგვლივ განვითარებულ პერიპეტიებს. ელექტორალურად „ნაციონალური მოძრაობის“ შემკვრელი ყოველთვის იყო სააკაშვილი. მელია პირადად ძალიან მომწონს, ერთ-ერთ პერსპექტიულ პოლიტიკოსად მიმაჩნია, მაგრამ ელექტორალური და პარტიული თვალსაზრისით ის არ არის იმდენად მდგრადი ფიგურა, შესაბამისად, ეს წინააღმდეგობა შიგნით არსებობს, ეს კვანძი უნდა გაიხსნას რაღაც მომენტში. ეს შიდაპარტიული არასტაბილურობა რაც უფრო დიდხანს გაგრძელდება, დააზიანებს ამ პარტიასაც და მთლიანად პოლიტიკურ პროცესსაც. რაღაც სადღაც უნდა გაიხსნას ეს ყველაფერი. შეუძლებელია, პარტია ასე ფუნქციონირებდეს. კრიზისი შეიძლება იყოს, მაგრამ როდესმე ხომ უნდა დამთავრდეს? ის არ უნდა გადავიდეს ქრონიკულში, თუმცა ვერ ვიტყვი, რომ სახელმწიფოებრივი თვალსაზრისით რაღაც განსაკუთრებული დრამატიზმის შემცველი ვითარებაა. უბრალოდ, ეს უნდა დამთავრდეს, ეს არის პრობლემა, იმისთვის, რომ ველი, სივრცე გაიხსნას და რაღაც გამოჩნდეს… თორემ ამ მდგომარეობაში ორად გაიყოფა თუ სამად, ეს მხოლოდ პოზიტივი იქნება მომავალი პროცესისთვის. რომ ვერ ყალიბდება ოპოზიცია, ეს, ერთი მხრივ, რა თქმა უნდა, პრობლემაა, მაგრამ, მეორე მხრივ, არც არის საჭირო, რომ ოპოზიცია განვიხილოთ ერთ მთლიან მონოლითად, რომელიც ერთ გეგმაზე უნდა ჩამოყალიბდეს. ოპოზიცია იმის ოპოზიციაა, რომ მისი ძალა არა კონსოლიდაციასა და ერთიანობაშია, არამედ პირიქით _ მრავალფეროვნებაშია. მიმაჩნია, რომ საარჩევნო პროცესში პარტიული კოალიციების ჩამოყალიბება მხოლოდ აზიანებს სახელმწიფოებრივ პროცესს. კოალიციები უნდა ყალიბდებოდეს პოსტსაარჩევნო პერიოდში, არა წინასწარ, როდესაც ერთკაციან პარტიებს აქვთ სუპერ ამბიციები და იგივეს ითხოვენ, რასაც რეალური ელექტორალური ბაზის მქონე პარტიები, არამედ ყველამ უნდა მიიღოს იმ შედეგის მიხედვით, რა ნებასაც გამოხატავს ხალხი, ამიტომ, მე, მაგალითად, საარჩევნო კოდექსით საერთოდ ავკრძალავდი წინასაარჩევნო კოალიციებს. კოალიციების ფორმირება უნდა ხდებოდეს მხოლოდ პოსტსაარჩევნო პერიოდში. ასე მუშაობს ევროპული დემოკრატია. არის გამონაკლისები, მაგრამ ძირითადად ასე მუშაობს. ყველა პარტია ცალკე მიდის არჩევნებზე, ცალკე პროგრამით და თავისი ელექტორალური ბაზით და კოალიციაში იღებს ძალაუფლების იმ წილს, რა შედეგიც აჩვენა არჩევნებზე. იყოს მრავალფეროვნება, ამაში პრობლემას ვერ ვხედავ, ყველა ინსტრუმენტი უნდა გამოიყენონ: საპარლამენტო ტრიბუნა, ქუჩის აქციებიც. პოლიტიკაში შეიძლება ერთი სტრატეგია იყოს, მაგრამ ტაქტიკა შეიძლება იცვლებოდეს ამა თუ იმ ეტაპზე, მაგრამ იმისთვის, რომ ყველა ამ ინსტრუმენტმა შედეგი მოიტანოს, საპარლამენტო იქნება ეს თუ ქუჩის ან რაღაც სხვა ფორმის, ამისთვის ოპოზიციამ, პირველ რიგში, უნდა აღადგინოს ჩატეხილი ხიდი ძალაუფლების წყაროსთან, ანუ ხალხთან. ხალხის გარეშე მათ ფაფხურს არანაირი აზრი არ აქვს. რამდენი წელიც არ უნდა იფაფხურონ, რამდენი ბრძნული აზრიც არ უნდა აფრქვიონ ტელეეკრანებიდან, რამდენი ბესტსელერიც არ უნდა დაწერონ პირობების შესრულების სახით ან კიდევ იცეკვონ და იმღერონ, ამას აზრი არ ექნება, თუ ისინი არ დაიბრუნებენ ნდობას და არ გააჩენენ ხალხში იმ განცდას, რომ მათ უკეთესად შეუძლიათ ამ ქვეყნის მართვა, ვიდრე არსებულ ხელისუფლებას. სიტყვებისა და შორიდან ლაპარაკის ხალხს აღარ სჯერა დიდი ხანია. უნდა მიხვიდე, დაელაპარაკო, ეკამათო, საყვედურიც უნდა მიიღო ხალხისგან და თუ რამე წინააღმდეგობა და პროვოკაცია შეგხვდება, ესეც უნდა გადალახო. სხვათა შორის, კითხვაზე, თუ რატომ არ მიდის ოპოზიცია ხალხთან სალაპარაკოდ, მას აქვს არგუმენტი, რომ თურმე ხელისუფლება მათ ვიღაცებს ახვედრებს და დისკომფორტი აქვთ და ამიტომ როგორ იარონ ხალხში? თუ შენ ასეთი წინააღმდეგობის გადალახვა არ შეგიძლია, მაშინ რა გინდა პოლიტიკაში? დიდი ბოდიში, მაგრამ 2012 წელს, თქვენ გგონიათ, ჩვენ არ გვახვედრებდნენ ვიღაცებს?! პირდაპირ ქვებს გვესროდნენ. პოლიტიკა ჰალსტუხებითა და თეთრი პერანგებით არ კეთდება, პოლიტიკა მოღვაწეობის საკმაოდ მკაცრი სფეროა. კამერული პოლიტიკა არ არსებობს და დღეს ოპოზიცია კამერულ პოლიტიკას ეწევა. შედეგიც შესაბამისია, რითაც ძალიან კარგად სარგებლობს ხელისუფლება. მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლება მიდის ხალხის ნების წინააღმდეგ. მეტსაც გეტყვით, კონსტიტუციურ ვალდებულებებს არღვევს დასავლურ მისწრაფებებთან დაკავშირებით და ხალხს ეს, ბუნებრივია, არ მოსწონს, იგივე ხალხი ვერ ხედავს ოპოზიციაში იმ ძალას, რომელსაც შეუძლია ამ უკმაყოფილების კაპიტალიზაცია, ხელისუფლება კი ამით სარგებლობს. ხელისუფლება ეუბნება, შეიძლება მე ცუდი ბიჭი ვარ, მაგრამ ესენი საერთოდ ვინ არიანო?!

_ ამ მოცემულობაში საპარლამენტო ბოიკოტს აზრი აქვს? არსებითად შეუძლია რამე ცვლილება?

_ ნებისმიერი პოლიტიკური ტაქტიკა არის შესაძლებელი. საპარლამენტო ბოიკოტიც შეიძლება, საპარლამენტო მუშაობაც შეიძლება. მთავარია, რომ იყო თანმიმდევრული და შენი ტაქტიკა ორიენტირებული იყოს შედეგზე. პოლიტიკა ეს ჭადრაკია, შენ განვითარება უნდა გათვალო. ამ ბოიკოტით რა მიზნამდე უნდა მიხვიდე და როგორ, ეს უნდა გქონდეს გააზრებული და ამ გზაზე თანმიმდევრული უნდა იყო და არა ისე, როგორც ესენი აკეთებენ. რაღაც ერთჯერად მუხტს წამოიღებენ ხალხში, შეკრებენ ასიათასიან მიტინგს, მაგრამ გათვლილი არ აქვთ, შემდეგი ნაბიჯი რა უნდა იყოს. დიდი ბოდიში, მაგრამ ქართველმა ხალხმა აჩვენა უკრაინის მხარდაჭერაც და პროევროპული განწყობაც, ასი ათასი კაცი გამოვიდა ქუჩაში, მაგრამ ორგანიზატორებს არ ჰქონდათ გათვლილი, მერე რა იქნებოდა. როცა სახავ იმედს და შემდეგ მის შესასრულებლად არაფერს აკეთებ, ეს ხალხში იწვევს იმედგაცრუებას, რადგან ხალხი გამოდის მოქმედებისთვის და მოქმედების გეგმას არ აჩვენებ. მიზანს არ აჩვენებ, თუ როგორ დასრულდება პროცესი. თვითონ კი ტკბობაში არიან, ხალხი ხომ გამოიყვანეს, მერე რა?! შეიძლება ამას იმ დღეს მოჰყვა კარგი შედეგი, მაგრამ მეორე დღეს მოჰყვა კიდევ უფრო დიდი იმედგაცრუება, ვიდრე მანამდე იყო, ანუ, ფაქტობრივად, ოპოზიცია მუდმივად თვითდაზიანებას იყენებს იმით, რომ თავის ტაქტიკაში არ არის თანმიმდევრული და მიზანდასახული, ხალხისთვის ბუნდოვანს ტოვებს, რა მიზნით დგამს ამა თუ იმ ნაბიჯს. კი ბატონო ბოიკოტი კარგია, მაგრამ მერე რას აკეთებენ, რით ასრულებენ? დაარწმუნონ ხალხი და გაჰყვება. თუ არ არის საჭირო ბოიკოტი, მაშინ ამაშიც დაარწმუნონ, რატომ არ არის საჭირო.

_ ოპოზიციამ ვერც ერთი მომენტი ვერ გამოიყენა. ეს იმით იყო განპირობებული, რაზედაც თქვენ საუბრობთ? არ იყვნენ თანმიმდევრულები საკუთარ ნაბიჯებში? გრძელვადიანი გეგმა არ ჰქონდათ?

_ გეგმა არასდროს ჰქონიათ, მხოლოდ ილუზიები ჰქონდათ, რომ დილას დავიწყებთ და საღამოს დავამთავრებთო, ყოველთვის ამას აკეთებდნენ.

_ რით აიხსნება ოპოზიციის ასეთი პოზიცია? იმით ხომ არა, რომ არ აქვთ საკმარისი რესურსი გრძელვადიანი გეგმის დასასახად და თანმიმდევრული მოქმედებისთვის, თუ, უბრალოდ, კომფორტულ ჭაობში არიან, საიდანაც ამოსვლა არ უნდათ?

_ ყველაფერი ერთად არის. არ მინდა, ოპოზიციისადმი ძალიან უკომპრიმისო ვიყო. რა თქმა უნდა, მათ აქვთ ობიექტური პრობლემები, რესურსების არქონა. ბიძინამ მოახერხა, ერთი მხრივ, ოპოზიციის კომპრომეტირება. ივანიშვილი არასდროს ისახავდა მიზნად იმის მტკიცებას, რომ თვითონ კარგი ბიჭი იყო, ბიძინას მთავარი ამოცანა ყოველთვის გახლდათ, დაემტკიცებინა: ყველა ნაგავია. მთელი მისი პროპაგანდა ამაზე იყო მიმართული და, პრინციპში, ხალხი დაარწმუნა, რომ მე არ ვვარგივარ, მაგრამ არც ესენი ვარგიან. ფაქტობრივად, გააჩნა ეს ნიჰილიზმი და სკეპტიციზმი. მომავლის რწმენა და იმედი მოუკლა ადამიანებს, ძირითადი აქცენტები გადაიტანა სტაბილურობაზე, რომ გაჩერდით, თორემ ხვალ კიდევ უარესი იქნებაო. ფაქტობრივად, ეს მოცემულობა შექმნა და ამ კედელს უნდა განგრევა. ოპოზიციის ამოცანაა მომავლის რწმენის დაბრუნება. ყველა კვლევა აჩვენებს, რომ დღეს 60%-ზე მეტს არ აქვს არჩევანი გაკეთებული. ეს არის ნიჰილიზმი. აქტიური ამომრჩევლის 60% როდესაც ამბობს, რომ მას უნდა არჩევნებზე წასვლა, მაგრამ არ აქვს არჩევანი არსებულ პოლიტიკურ ელიტაში, ეს ნიშნავს, რომ ლეგიტიმაცია მხოლოდ ხელისუფლებას კი არ აქვს დაკარგული, არამედ _ მთელ პოლიტიკურ ელიტას. ვინც პოლიტიკურ ბაზარზეა, ყველა პარტია რომ დავაკმაყოფილოთ და ყველა ერთად მოვიყვანოთ ხელისუფლებაში, ისინიც კი არალეგიტიმურები იქნებიან. რა შავ დღეში ვართ, ხომ ხვდებით, _ ეს პრობლემა შექმნა ბიძინამ. გარდა ამისა, მატერიალურ რესურსებსაც მთლიანად აკონტროლებს, დღეს ვერავინ გაბედავს ინვესტიციის ჩადებას ოპოზიციაში. ეს ბიძინას მოგონილი არ არის, მიშაც იგივეს აკეთებდა. ეს ობიექტური პრობლემები არსებობს, მაგრამ როდესაც ხედავ, რომ ძალაუფლება ქუჩაში აგდია, შენ თუ ხარ რეალურად ლიდერი, უნდა შეძლო ამის კაპიტალიზაცია ამ სირთულეების გადალახვით, ეს არის ნამდვილი ლიდერი და ამ მასშტაბის ლიდერები, სამწუხაროდ, ჩვენს პოლიტიკურ ბაზარზე დღეს არ გვყავს, ეს არის პრობლემა. საჭადრაკო დაფაზე ისევ მიშა-ბიძინა თამაშდება, რეალურად ორი ფიგურაა, დანარჩენი ყველა პაიკია. დღემდე მეტი არაფერი გვაქვს, გამარტივებული ჭადრაკია. რომ შევაჯამოთ, დღეს მთლიანობაში პოლიტიკური პროცესი არ არსებობს. პოლიტიკური პროცესის იმიტაციას ვუყურებთ და არა რეალურ, განვითარებასა და მომავალზე ორიენტირებულ პოლიტიკურ პროცესს.

_ ამ პოლიტიკური იმიტაციის შემქმნელი კი ბიძინა ივანიშვილია.

_ დიახ, მან შექმნა ეს. ამაში ჩადო ძალისხმევა. სხვათა შორის, თვითონ არაფერი მოუგონია, ის დღემდე მიშას ფორმულებით მოქმედებს და მიშას შექმნილ სისტემას ეყრდნობა. როდესაც ერთად ვიყავით, იმ მომენტში კი მქონდა ილუზია, რომ მას რაღაცის შეცვლა უნდოდა, შემდეგ გავაკრვიე, რომ მას მოსწონდა მიშას შექმნილი სისტემა და მიშას წაართვა, ახლა კი თვითონ მართავს. რაღაცები შეცვალა, მოირგო. ის მიიჩნევდა, რომ მიშას ჰყავდა კარგი „მერსედესი“, რომელიც მას ძალიან მოსწონდა, წაართვა მიშას „მერსედესი“, რაღაცები დაუმატა, საბურავები შეცვალა, რაღაც ზოლები გაუკეთა, თავიდან მართვა გაუჭირდა, მხოლოდ ასიგნალებდა, მაგრამ შემდეგ ნელ-ნელა მართვაც ისწავლა. მას აბსოლუტურად არაფერი შეუცვლია. ბიძინამ იცის მართვა, ადამიანების დაპირისპირება, ამ ბალანსებზე თამაში, ეს ტექნოლოგია იცის, მაგრამ სახელმწიფოსთვის, ქვეყნისთვის რამე სისტემური გააკეთა? _ არაფერი არ შეუცვლია. მურუსიძე დატოვა სასამართლოში, ხოლო პროკურატურაში დატოვა ის პროკურორები, რომლებიც მიშას დროს ქონების გადაწერებით იყვნენ დაკავებულები. ბიძინამ ჰიბრიდი შექმნა, შევარდნაძის პერიოდიდან დააბრუნა კორუფციული სქემები. ანუ შექმნა ერთგვარი ჰიბრიდი შევარდნაძისა და მიშას ხელისუფლებების. ჭაობიდან ამოიყვანა ხალხი და ისინი მოსვა, ისეთი ჰიბრიდული ხელისუფლება შექმნა, სადაც სისტემა ძირითადად მიშას მიერ ფორმირებულ სტრუქტურებს ეყრდნობა, მაგრამ ცოტა გააზავა შევარდნაძით, ერთგვარი მიქსი გააკეთა.

_ თქვენ აღნიშნეთ, რომ დღემდე საჭადრაკო დაფაზე ორი მთავარი ფიგურა დგას _ მიშა და ბიძინა, პოლიტიკაც მათ გარშემო კეთდება. იმის გათვალისწინებით, რომ მიხეილ სააკაშვილის პატიმრობა პოლიტიკურია და ის პოლიტპატიმარია, დღეს, როცა მის ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს ეხება საქმე, ექსპერტიზაში უცხოელი სპეციალისტები არიან ჩართულები და საუბარია სასჯელის გადავადებაზე, არის თუ არა იმის შანსი, რომ სასამართლომ მიიღოს სასჯელის გადავადების გადაწყვეტილება? ეს პოლიტიკურად რა შემთხვევაში იქნება მმართველი გუნდისთვის მომგებიანი?

_ მიშას ფაქტორის პოლიტიკიდან საერთოდ გატანა „ქართული ოცნებისთვის“ არის კატასტროფა, _ მთელი მატრიცა მიშას ფაქტორზე აქვთ აგებული, ცუდსა და უარესს შორის არჩევანზე, „მგელი მოდის, მგელი მოდის“ ყვირილზე. ამ ტექნოლოგიის ეფექტიანობა ნელ-ნელა იკლებს, მაგრამ არ ეთმობათ მიშა. მიშას ადვოკატები ახლა რომ ჰპირდებიან ხელისუფლებას, მიშა წავა და ქართულ პოლტიკაში აღარ მოვაო, არ ეკითხებიან „ქართულ ოცნებას“, ეს მათ უნდათ თუ არა? (იცინის) პირიქით, „ქართულ ოცნებას“ მიშას ფაქტორის შენარჩუნება სჭირდება, მისი თამაშგარე გაყვანა კი არ სჭირდება. ამას კი ამბობენ, მაგრამ, რეალურად, მიშას ფაქტორზე დგას ეს ხელისუფლება. მთლიანობაში, ნეგატიურ ტექნოლოგიას მიშაზე აშენებენ, რომლის ბაზაზეც ინარჩუენებენ ხელისუფლებას, შესაბამისად, მათ სჭირდებათ მიშას ფაქტორის შენარჩუნება და არა მისი გაყვანა თამაშიდან. აქედან გამომდინარე, არ ვიცი, როგორ განვითარდება მოვლენები, ძნელი სათქმელია, მაგრამ კარგს არ უნდა ველოდოთ იქიდან გამომდინარე, რასაც ჩვენ ვუყურებთ _ ხელისუფლების ამ უტიფრობას დასავლეთის მიმართ, შეერთებული შტატები საერთოდ მტრად გამოაცხადეს, ვინმეს სჯერა, რომ ხუნდაძე, ყაველაშვილი და სხვები წერენ იმ განცხადებებს? _ გასაგებია, რომ ხელისუფლებაში იწერება ის სიგიჟეები, რასაც ვუსმენთ ამდენი ხანია. შესაბამისად, ამერიკა უკვე მტრად ჰყავთ გამოცხადებული, მათ პროპაგანდისტულ მანქანას თუ შევხედავთ, დღეს მტერი რუსეთი კი არ არის, ამერიკაა, რადგან „ქართული ოცნების“ პროპაგანდით, თითქოს ამერიკა აწყობს ჩვენს ქვეყნაში გადატრიალებებს, ხალხის მიერ არჩეულ ხელისუფლებას ებრძვის. სიაც კი გამოგვიქვეყნეს „ამერიკის აგენტურის“ (იცინის) თავი რომ დავანებოთ შიდა პოლიტიკურ პროცესს, ეს ძალიან რთული და უმძიმესი პროცესია, სად მივდივართ?! უნდა გვესმოდეს, რომ დღეს სამყარო ორად არის გაყოფილი. ბიძინას ციტატა რომ გამოვიყენოთ, შუა გაკრეფილია. ანტიამერიკული, ანტიდასავლური ავტომატურად პრორუსულს ნიშნავს, ჩვენ მესამე არჩევანი არ გაგვაჩნია. ვლანძღავთ ამერიკას, ე. ი. ვეფერებით რუსეთს, ეს არის ფორმულა და ეს არ ესმით ხელისუფლებაში? _ რა თქმა უნდა, ესმით. სხვა საკითხია, ამას იმისთვის აკეთებენ, რომ ძალაუფლება შეინარჩუნონ ნებისმიერ ფასად და ამით ვაჭრობენ. თუ ამას შეგნებულად აკეთებენ, ეს ცალკე თემაა, მაგრამ შედეგი ხომ ეს არის? შედეგი ამით არ იცვლება. ჩემთვის რა მნიშვნელობა აქვს, სიბრიყვით მივყავართ უფსკრულისკენ თუ შეგნებულად?!