მიხეილ ხაჩიძე

გლობალური პოლიტიკური ძვრებისა და ფრონტზე არსებული ვითარების ფონზე, უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის ვიზიტი პოლონეთში აღიქმება, როგორც ისტორიული გარდატეხა. ეს ვიზიტი არ არის მხოლოდ დიპლომატიური ჟესტი; ეს არის მცდელობა, შეიქმნას „ევროპული უსაფრთხოების ახალი არქიტექტურა“ იმ დროს, როდესაც ვაშინგტონიდან მომავალი სიგნალები რადიკალურად იცვლება.

 

ვარშავის პრეზიდენტის სასახლეში გამართული შეხვედრა განსაკუთრებული სიმბოლური დატვირთვის მატარებელი იყო. კაროლ ნავროცკი, რომელიც პოლონურ პოლიტიკაში მკაცრი უსაფრთხოების ხაზის წარმომადგენლად მიიჩნევა, ზელენსკის შეხვდა მკაფიო გზავნილით _ უკრაინის მხარდაჭერა პოლონეთისთვის არა მხოლოდ სოლიდარობის საკითხია, არამედ ეროვნული უსაფრთხოების აუცილებლობაც არის.

 

შეხვედრის დროს ყურადღება გამახვილდა რამდენიმე საკვანძო მიმართულებაზე:

• რუსეთისგან მომდინარე სტრატეგიული საფრთხეები — როგორც პირდაპირი სამხედრო, ასევე ჰიბრიდული, საინფორმაციო და კიბერუსაფრთხოების თვალსაზრისით;

• სამხედრო მხარდაჭერის გაძლიერება, განსაკუთრებით:

- საჰაერო თავდაცვის სისტემების კოორდინაცია;

- დრონების საწინააღმდეგო ტექნოლოგიების განვითარება;

- საზღვრისპირა უსაფრთხოების გაძლიერება;

- რეგიონული უსაფრთხოების არქიტექტურა, სადაც უკრაინა განიხილება, როგორც მომავალი ევროპული უსაფრთხოების სისტემის განუყოფელი ნაწილი.

 

ნავროცკიმ ვიზიტი პირდაპირ შეაფასა, როგორც „ცუდი ამბავი მოსკოვისთვის“, რითაც მიანიშნა, რომ პოლონეთი არ აპირებს კომპრომისს რუსეთის მიერ ძალის გამოყენების ლეგიტიმაციის შესახებ.

 

ზელენსკის გზავნილი

 

უკრაინის პრეზიდენტმა მკაფიოდ აღნიშნა, რომ უკრაინას აღარ აკმაყოფილებს მხოლოდ დახმარება ან დროებითი მხარდაჭერა. მისი თქმით, ქვეყნის სტრატეგიული მიზანია კანონიერი და ინსტიტუციურად გამყარებული უსაფრთხოების გარანტიები, რომლებიც არ იქნება დამოკიდებული მხოლოდ პოლიტიკური კონიუნქტურის ცვლილებაზე.

თუ პრეზიდენტ ნავროცკისთან შეხვედრა უფრო უსაფრთხოებისა და სიმბოლური პოლიტიკის სფეროს ეხებოდა, პრემიერ-მინისტრ დონალდ ტუსკთან მოლაპარაკებები აშკარად უფრო პრაგმატული და სტრუქტურული იყო.

ტუსკი, როგორც ევროკავშირის პოლიტიკაში გამოცდილი ფიგურა, ზელენსკისთვის წარმოადგენს მნიშვნელოვან პარტნიორს არა მხოლოდ ორმხრივ დონეზე, არამედ ბრიუსელის პოლიტიკური მექანიზმების კონტექსტშიც.

 

ამჯერად მოლაპარაკებების დღის წესრიგი მოიცავდა:

• ევროპული მხარდაჭერის გაფართოებას:

• სამხედრო დახმარების სტაბილურ მიწოდებას;

• ფინანსური მხარდაჭერის გრძელვადიან მექანიზმებს;

• ჰუმანიტარული პროგრამების გაგრძელებას;

• ეკონომიკურ თანამშრომლობას:

- ინფრასტრუქტურული პროექტები;

- სატრანზიტო და ლოგისტიკური ჰაბების განვითარება;

- უკრაინის ეკონომიკური მდგრადობის უზრუნველყოფა ომის პირობებში;

- უსაფრთხოების გრძელვადიანი ხედვა:

- უკრაინის ინტეგრაცია ევროპული უსაფრთხოების არქიტექტურაში;

- ევროკავშირისა და ნატოს როლის გადაფასება აღმოსავლეთ ფლანგზე.

 

ტუსკმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ უკრაინის მხარდაჭერა პოლონეთისთვის არ არის დროებითი პოლიტიკური პოზიცია, არამედ ისტორიული პასუხისმგებლობაა.

 

დონალდ ტრამპის ფაქტორი: გაურკვევლობა და ზეწოლა ევროპაზე

 

დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის დაბრუნებამ თეთრ სახლში რადიკალურად შეცვალა ომის დასრულების პერსპექტივა. „სამშვიდობო დოკუმენტები“ გულისხმობს რთულ გეოპოლიტიკურ ვაჭრობას.

აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის პოზიცია უკრაინის ომთან დაკავშირებით კვლავ რჩება ერთ-ერთ ყველაზე განხილვად და წინააღმდეგობრივ თემად საერთაშორისო პოლიტიკაში.

ტრამპის ადმინისტრაცია აქტიურად საუბრობს მოლაპარაკებების აუცილებლობაზე და ცდილობს წარმოაჩინოს საკუთარი თავი, როგორც „მშვიდობის შუამავალი“. თუმცა ეს ინიციატივები ხშირად აღიქმება ევროპაში, როგორც მცდელობა, სწრაფად დასრულდეს კონფლიქტი, თუნდაც უკრაინის ინტერესების ნაწილობრივ ხარჯზე.

ამასთან, ტრამპის ადმინისტრაცია აქცენტს აკეთებს „ამერიკა უპირველეს ყოვლისა“ პრინციპზე, რაც ნიშნავს, რომ ევროპამ უნდა აიღოს უკრაინის დაფინანსების 80%. ზელენსკი ვარშავაში ცდილობს შექმნას ევროპული კოალიცია, რომელიც ტრამპს დაანახებს, რომ უკრაინის დამარცხება ამერიკული პრესტიჟის დამარცხებაც იქნება.

ამავდროულად, ვაშინგტონი აწარმოებს კონსულტაციებს:

• უკრაინასთან;

               

• ევროპელ მოკავშირეებთან;

• და პარალელურად — არაოფიციალურ არხებზე რუსეთთანაც.

დაზვერვის მონაცემები, რომელთაც დასავლელი პარტნიორები საჯაროდაც ადასტურებენ, მიუთითებს, რომ ვლადიმირ პუტინის სტრატეგიული მიზნები არ შეცვლილა. ეს ქმნის დისონანსს თეთრი სახლის რიტორიკასა და რეალურ საფრთხეს შორის.

 

კრემლი კვლავ ისწრაფვის:

• უკრაინის პოლიტიკური სუვერენიტეტის განადგურებისკენ;

• გავლენის აღდგენისკენ ყოფილი საბჭოთა სივრცის მასშტაბით;

• დასავლური უსაფრთხოების სისტემის დისკრედიტაციისკენ.

 

ტრამპი ღიად მოუწოდებს ევროპას:

• გაზარდოს თავდაცვის ბიუჯეტები;

• აიღოს მეტი ფინანსური და სამხედრო პასუხისმგებლობა;

• ნაკლებად დაეყრდნოს აშშ-ის უსაფრთხოების ქოლგას.

 

ეს მიდგომა ქმნის დაძაბულობას, თუმცა, ამავდროულად, უბიძგებს ევროპას უფრო დამოუკიდებელი უსაფრთხოების პოლიტიკისკენ.

 

უკრაინის ფრონტი: რეალობა დიპლომატიის მიღმა

 

მიუხედავად დიპლომატიური აქტიურობისა, ომის ბედი კვლავ ფრონტის ხაზზე წყდება.

უკრაინის შეიარაღებული ძალები აგრძელებენ წინააღმდეგობას მთელი ფრონტის სიგრძეზე. შეტაკებების ინტენსივობა მაღალია, განსაკუთრებით:

• პოკროვსკის მიმართულებაზე;

• ლიმანის სექტორში;

• ოლექსანდროჰრადის რაიონში.

 

ზოგიერთ დღე-ღამეში შეტაკებების რაოდენობა ასეულებს აღწევს, რაც მიუთითებს კონფლიქტის გამოფიტვით ხასიათზე.

 

ტაქტიკური წარმატებები და გამოწვევები

 

უკრაინულმა ძალებმა შეძლეს:

• პოზიციების შენარჩუნება;

• რამდენიმე მიმართულებით მცირე ტერიტორიების დაბრუნება;

• დრონებისა და ზუსტი დარტყმების ეფექტიანი გამოყენება.

მათ შორის, განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო პოკროვსკის მონაკვეთზე 16 კვადრატულ კილომეტრზე მეტი ტერიტორიის კონტროლის გამყარებამ.

თუმცა რუსული შეტევები არ წყდება, განსაკუთრებით არტილერიისა და საჰაერო დარტყმების მიმართულებით.

ვოლოდიმირ ზელენსკის ვიზიტი პოლონეთში წარმოადგენს მკაფიო სიგნალს: უკრაინა არ აპირებს ომის ბედის მხოლოდ ბრძოლის ველზე დატოვებას. დიპლომატია, ეკონომიკა და უსაფრთხოების არქიტექტურა ერთმანეთთან მჭიდროდ არის გადაჯაჭვული.

პოლონეთი ამ პროცესში რჩება ერთ-ერთ ყველაზე საიმედო პარტნიორად, ხოლო ტრამპის ფაქტორი კიდევ უფრო აჩქარებს ევროპაში დისკუსიას საკუთარი პასუხისმგებლობის შესახებ.

ერთი რამ ნათელია:

ომი არ არის ლოკალური. ბრძოლები არ არის კონცენტრირებული ერთ წერტილში და კონფლიქტის ხასიათი რჩება კომპლექსური და ხანგრძლივი. უკრაინა იბრძვის არა მხოლოდ ტერიტორიისთვის, არამედ საკუთარი ადგილისთვის ევროპის მომავალში.