პარლამენტარი და ფრაქცია „მრეწველების“ თავმჯდომარე, გოგი თოფაძე, „ქრონიკა+“-ს ევროკავშირზე გაკეთებულ თავის სკანდალურ განცხადებაზე ესაუბრება და ამბობს, რომ არასოდეს ყოფილა ევროკავშირის წინააღმდეგი. ბატონი გოგის თქმით, მისი სახელის თითქოსდა რუსეთისა და ევრაზიული კავშირის აპოლოგეტად გამოყენება პროვოკაცია და შავი პიარია, ხოლო ვინ დგას ამ შავი პიარის უკან, ამას უშუალოდ ჩვენი ინტერვიუდან შეიტყობთ.
გოგი თოფაძე:
_ თავიდანვე შევთანხმდეთ, რომ ნატოს თაობაზე არაფერს ვიტყვი. ამ თემაზე საუბარს კატეგორიულად არ ვაპირებ და თუ მაინც ჩამეძიებით, მაშინ ჩვენი საუბარი საერთოდ არ შედგება, რადგან ამასაც კუდებს გამოაბამენ და ახალი აჟიოტაჟის თემად აქცევენ.
_ კარგი, ბატონო, პირდაპირ ევროკავშირის თემით დავიწყოთ.
_ მაგრამ ევროკავშირს რაც შეეხება, მე და ჩემმა თანამოზრეებმა ერთ-ერთმა პირველმა დავუჭირეთ მხარი, მოვიწონეთ და ხელი მოვაწერეთ ევროპასთან ასოცირებას. ბოლო-ბოლო, სულაც ევროპელები ვართ ქართველები და ამიტომ ყოველთვის იქით გვქონდა მიდრეკილება, მაგრამ, მოგეხსენებათ, ყველა საქმეს დაფიქრება სჭირდება, ამიტომ იქვე დავაყოლეთ, რომ არსებობს რეგულაციები, რომელიც არის სალაპარაკო და გასარკვევი. აგიხსნით, რასაც ვგულისხმობ: არიან ქვეყნები, მაგალითად, პოლონეთი, რომელიც ასევე როცა შედიოდა ევროკავშირში, მოსთხოვეს, რომ ღორის ხორცი და კარტოფილი არ უნდა შეეტანა ევროპის ბაზარზე. დიდხანს იდავეს ამასთან დაკავშირებით და ბოლოს მიაღწიეს, რომ ათი წლის შემდეგ მხოლოდ ძეხვად ქცეული ხორცის შეტანა შეეძლებათ და არა თვითონ ხორცის. არის კიდევ სხვა აკრძალვები სხვადასხვა სფეროში, რაც საკამათოა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რა აზრი აქვს რომელიმე ქვეყნის ამ კავშირში ყოფნას, თუკი პროდუქციის შეტანის უფლება არ ექნება ბაზარზე?
_ ჩვენთან ურთიერთობაში რა არის საკამათო, იქნებ, კონკრეტული მაგალითები დავასახელოთ?
_ საკამათო ბევრია. მაგალითად, ჩვენს უმაღლეს სამედიცინო პერსონალს, დიდი-დიდი, მედდად თუ შეუძლია ევროპაში მუშაობა; პატენტების საკითხია გასარკვევი; ასევე იმპორტ-ექსპორტიც სალაპარაკოა, რადგან ძალიან არის შეკვეცილი ჩვენი უფლებები. აი, ამაზე ვსაუბრობდი, თორემ განა უარზე ვართ და იმას ვამბობთ, რომ ევროკავშირი არ გვინდა. პირიქით, ორიენტირი სწორედ ამ მიმართულებით უნდა გვეჭიროს, ოღონდ ეს არ უნდა მოხდეს ჩვენი უფლებების შემცირების ხარჯზე. რა არის აქ მიუღებელი? ისიც გასათვალისწინებელია, რომ დღეს თვითონ ევროპაც გარკვეული პრობლემების წინაშე დგას. მათთვისაც ძნელი გახდა ახლად შემოერთებული ქვეყნების შენახვა, საბერძნეთს თავისი გასაჭირი ადგას, თავისი პრობლემები აწუხებს ასევე იტალიასა თუ ესპანეთს. ამიტომაც წესდება გარკვეული ბარიერები რეგულაციების სახით. მიუმატეთ ისიც, რომ ამ მიზნით გადასახადებიც ემატება ქვეყანას. ამდენად, ამ ეტაპზე, პირობები ჩვენთვის არცთუ ისე ხელსაყრელია. ამიტომ ვამბობთ, რომ ნუ ვჩქარობთ, ჯერ ვილაპარაკოთ, კარგად გავერკვეთ უფლებებსა და მოვალეობებში. ასე მოგვივიდა, როცა ამ თხუთმეტი წლის წინათ დაუფიქრებლად შეგვაგდეს, თუ შეგვტენეს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში, არც ერთი პუნქტი არ გაგვაცნეს, რამაც ბევრი სადავო საკითხი გააჩინა და რა შედეგიც მივიღეთ, ყველას კარგად ახსოვს.
_ ბატონო გოგი, თქვენ თქვით, რომ ექიმებსა და მეცნიერებს ევროკავშირი გარკვეულ შეზღუდვებს უყენებს. ეს ძალიან ცუდია. კიდევ უფრო ცუდია პროდუქციის შეტანის შეზღუდვა. პოლონელებს თუ ხორცის შეტანა აუკრძალეს, ჩვენ რას გვიკრძალავენ?
_ ჩვენგან ყველაფერი იბეგრება, გარდა ნივრისა. ამაზეც კვოტა მოგვცეს, რომ მხოლოდ გარკვეული რაოდენობის შეტანის უფლება გვაქვს. დანარჩენი ყველაფერი საკმაოდ მაღალი ტარიფებით იბეგრება. იქიდან შემოტანილი პროდუქცია კი, ფაქტობრივად, დაუბეგრავად შემოვა, ყოველ შემთხვევაში, სხვაობა დიდი იქნება. იმდენად დიდი, რომ როცა ჩვენ იქ ღვინოს, ჩაის, თუ საკონსერვო ნაწარმს შევიტანთ, ეს არ იქნება მომგებიანი.
_ ანუ საერთოდ წამგებიანია ეს ურთიერთობა?
_ ნუ წამიყვანთ იქითკენ, თითქოს გამოგვქონდეს დასკვნა, რომ ჩვენი ურთიერთობა მომგებიანი არ არის. ამხელა ბაზარი, ხუთასმილიონიან ბაზარზეა საუბარი, როგორ შეიძლება რომ წამგებიანი იყოს, მაგრამ რაღაც რეგულაციებში უნდა ვიდაოთ, რაც საშუალებას მოგვცემს, რომ ჩვენთვის სასარგებლო შედეგი მივიღოთ. სხვანაირად, ჩვენ რომ დავიწყებთ ჩვენი პროდუქციის შეტანას, ძალიან დავიჩაგრებით. უალკოჰოლო სასმელებს, მაგალითად, მაინცდამაინც ისე ძალიან არ ბეგრავენ, მაგრამ ღვინო რომ შევიტანოთ, უკვე ძალიან დაგვბეგრავენ.
_ ლუდთან დაკავშირებით რა ხდება?
_ ლუდი ევროპაში იმდენია, თვლას ვერ აუვალთ. ყველა სოფელში ქარხანაა, სადაც უმაღლესი ხარისხის ლუდი ისხმება, ამიტომ ლუდის შეტანა ევროპაში ძალიან ძნელია. რაც შეეხება ღვინოს, წარმოიდგინეთ, რომ სკანდინავიის ქვეყნების გარდა ღვინოს ევროპაში ყველა აწარმოებს, ანუ ღვინოც ჭარბად აქვთ და ჩვენი პროდუქტის შეტანა ძალიან გაჭირდება. მით უმეტეს თუ ჩვენ დაგვბეგრავენ, ასეთ შემთხვევაში ხომ, ელემენტარულად, კონკურენციასაც ვერ გავუძლებთ. სეთი რაღაცებია გასარკვევი და მოსაგვარებელი. მე მიმაჩნია, რომ ქვეყანა როცა ახალ ორგანიზაციაში შედის, უფრო ამაყად და მხარგაშლილი უნდა შევიდეს და თავისი პირობები დააყენოს. მართალია, ზოგი რამ გამოვა ამ პირობების დაყენებიდან, ზოგიც არ გამოვა, მაგრამ ლაპარაკს და მოთხოვნებს ყოველთვის აქვს აზრი. ეგრე არ არის, რომ არაფერი მოვითხოვოთ. ეს იქნება წამგებიანი და ამას გავიძახი, თორემ ევროკავშირში ისეც მიგვიღებენ და ასეც. პრინციპში, თუ ჩვენს პოზიციებს კარგად დავიცავთ და ჩვენს პირობებს ნაწილს მაინც გაითვალისწინებენ, რა თქმა უნდა, ამ მხრივ ჩვენთვის ევროკავშირს ალტერნატივა არ ექნება. ბოლოს და ბოლოს, ყველაფერს რომ თავი გავანებოთ, ცივილიზებულ ქვეყნებსა და საზოგადოებაზე ვსაუბრობთ. აი, ამ თემაზე რომ დავიწყეთ ლაპარაკი, სწორედ მაშინ დაგვაბრალეს, რომ თითქოს ჩვენ ევროკავშირის წინააღმდეგ გამოვდიოდით.
_ შავი პიარი აგიგორეს?
_ დიახ, „ყაზბეგის“ ნაწარმი არ იყიდოთო, „ყაზბეგის“ ლუდი არ დალიოთო. აქ ვიღაცები მოვიდნენ და რაღაც ლოზუნგები აფრიალეს... მაგრამ ვიმეორებ: ეს ყველაფერი იყო ბინძური ცილისწამება და პროვოკაცია! მე და ჩემი თანამოაზრეები არასოდეს ვყოფილვართ ევროკავშირის წინააღმდეგი. უბრალოდ, ქართული ბიზნესის ინტერესებს ვიცავთ და გვსურს, რომ ამ ბიზნესმა გაცილებით მეტი მოგება ნახოს ევროპაში შესვლით, ვიდრე ამჯერად არის გათვალისწინებული დღეს არსებული რეგულაციების წყალობით. მე მგონი, ყველა საღად მოაზროვნე ადამიანი დამეთანხმება. დასავლეთის გრანტებით მოთარეშე ორგანიზაციები და მათი აგორებული შავი პიარი კი უკვე სხვა თემაა. ვერაფერს დააკლებენ ჩვენს წარმოებას. „ყაზბეგი“ მარტო ლუდი და ლიმონათი არ არის. ჩვენ თვრამეტი სხვადასხვა საწარმო გვაქვს.
_ ევროკავშირის საპირწონედ არსებობს ევრაზიული კავშირი. ჰიპოთეტურად დავუშვათ, რომ დავყევით რუსეთის ნებას და შევედით ამ კავშირში. მერე რა ხდება ეკონომიკური კუთხით?
_ თუ თეორიულად ვიმსჯელებთ, ეკონომიკური კუთხით, რა თქმა უნდა, ჩვენთვის შეიძლება გაცილებით მისაღები იყოს ევრაზიული კავშირი და რატომ: ჯერ ერთი, პოსტსაბჭოურ ქვეყნებთან ძალიან სერიოზული ექსპორტი აქვს საქართველოს. დიდი მოთხოვნაა დღეს ჩვენს პროდუქციაზე, ჩაი იქნება, ღვინო, თუ ხილ-ბოსტნეული. ეს დაეტყო საქართველოში ხალხს. მარტო პოსტსაბჭოურ ქვეყნებზე არ არის საუბარი, არსებობს ჩინეთი, სადაც ასევე შეიძლება პროდუქციის შეტანა, ამ მხრივ ევრაზიული კავშირი, პირდაპირ რომ ვთქვათ _ ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებთან ურთიერთობა _ გაცილებით მომგებიანი იქნება ჩვენთვის, რადგან იქ უფრო დიდი მოთხოვნაა ჩვენს პროდუქციაზე. ჩვენ არ გვაქვს იმის პრეტენზია, რომ წყალქვეშა ნავებს, თუ ბალისტიკურ რაკეტებს ვაწარმოებთ და ამით ვგეგმავთ ბაზრების დაკავებას, მაგრამ ის, რაც ყოველთვის პრიორიტეტი იყო ჩვენი ეკონომიკისთვის, ეს გაცილებით ადვილი გასატანია აზიისა და პოსტსაბჭოური ქვეყნების მხარეს. მით უმეტეს, ჩვენთან დღეს უკვე თანამედროვე ტექნოლოგიები დაინერგა ძალიან ბევრ წარმოებაში. მოკლედ რომ მოვჭრა, მზარდი ეკონომიკური პოტენციალი არსებობს. სამწუხაროდ, ამაზე არ ლაპარაკობენ ჩვენი „წამყვანი“ ტელეარხები, მაგრამ მართლა ბევრი ქარხანა აშენდა და ახალი წარმოება გაიხსნა.
_ ძალიან ბევრი ქარხნიდან ერთი-ორი ქარხანა დამისახელეთ, ბატონო გოგი.
_ რამდენიც გინდათ. სულ აქვეა, თუ დაინტერესდებით, გამარჯვებაში არის დიდი კომპლექსი, იქ ულტრათანამედროვე წარმოებებია; ასევე ღვინის ქარხნები... თბილისიდან გახვალ თუ არა, კახეთისკენ ხელმარცხნივ, მშვენიერი ღვინის ქარხანაა.
_ „ასკანელ ძმებზე“ ამბობთ? ამ კომპანიას უკვე რამდენიმე წერილი მივუძღვენით, არცთუ ისე დალაგებულად აქვთ საქმე, ადრე რუსებმა სასმელები დაუწუნეს და იმის ნაცვლად, რომ თავისი პრესტიჟი დაეცვათ, გაიძახოდნენ, რუსებს შეეშალათ, სხვა უნდა დაეწუნებინათო.
_ ეს სხვა თემაა, მე ვგულისხმობ იმას, რომ თვითონ წარმოებებია მომრავლებული საქართველოში, სადაც მილიონებია ჩადებული. არის დიდი კომპლექსები, რომლებიც თანამედროვე ტექნოლოგიებს იყენებენ. თქვენ და თქვენნაირი ჟურნალისტები ხედავთ ამას, მაგრამ ესენი რომ ვერ ხედავენ და არაფერი უნდათ, რომ დაინახონ, ასე არ არის. დასავლეთშიც ბევრი აშენდა და ეს ყველაფერი სულ მალე იჩენს თავს.
რაც შეეხება ევროკავშირს, კიდევ ვიმეორებ, ჩვენ სხვა გზა არ გვაქვს და სწორედ აქეთ უნდა მივილტვოდეთ. ოღონდ ვისაუბროთ ამ თემაზე, კარგად შევისწავლოთ საკითხი და მხოლოდ ამის შემდეგ მივიღოთ გადაწყვეტილება. მსოფლიოს ყველა ქვეყანა, რომელსაც რაღაც შეხება აქვს ჩვენთან, თავისი ინტერესების პრიზმით უყურებს საქართველოს. ოთხმოცდაათიან წლებში რომ თავს მოგვახვიეს ბევრი რამ, რა მივიღეთ ამით? გვეუბნებოდნენ, რომ თქვენ ისე ჩამორჩით თანამედროვე ტექნოლოგიებს, ვეღარაფერს აწარმოებთ და ვერ დაგვეწევით, თუმცა ნუ შეშინდებით, ჩვენ შემოგიტანთ ხარისხიან პროდუქციასო.
_ თავის საქმეს იკეთებენ?
_ ასე გამოდის. რამდენად ხარისხიანი პროდუქცია შემოაქვთ, ეს კიდევ საკითხავია და მეორეც, რატომ არ შეუძლია ქართველ კაცს კონკურენტუნარიანი პროდუქციის წარმოება? ძალიანაც რომ შეუძლია. თანამედროვე წარმოება გვაქვს და ხარისხიანი პროდუქციის გამოშვებაც არ არის ამოუხსნელი დილემა. ვაწარმოებთ კიდეც შესანიშნავ პროდუქციას. თუ დღეს ეს ყველაფერი კარგად არ ჩანს, იმიტომ, რომ ეკონომიკას თავისი პრინციპები აქვს. ეკონომიკის ამოწევა ძალიან სწრაფად, ერთ-ორ წელიწადში არ ხდება. ამას სჭირდება გაცილებით მეტი დრო.
_ ეს დროც გავა და გამოჩნდება ყველაფერი, მაგრამ მე მაინც სკეპტიკურად ვუყურებ ამ საკითხებს. მართალია, წყალქვეშა ნავებს არ ვუშვებთ და არც გვაქვს ამის პრეტენზია, მაგრამ საქართველოში მსუბუქი მრეწველობა, ფაქტობრივად, მოისპო. ცხვირსახოცი რომ ცხვირსახოცია, ამასაც კი არ ვაწარმოებთ და რა პერსპექტივებზე და წარმოებებზე ვსაუბრობთ?
_ გეთანხმებით, მაგრამ, მოდით, მეც დაგისვამთ კითხვას: ვისი ბრალია, ასე რომ არის?
_ ვისი ბრალია და ხელისუფლების, რომელმაც თავისი რეგულაციებით დაახრჩო ბიზნესი. თუნდაც ლუდის აქციზის გაზრდა ამ დარგს ზიანს არ მიაყენებს?
_ მთლად ვერ დაგეთანხმებით და აგიხსნით, თუ რატომ: აქციზის გადასახადებმა სასმელებზე და სიგარეტზე ცხადია, დისონანსი შემოიტანა, მაგრამ გადახედეთ და ნახავთ, რომ თითქმის ყველა ქვეყანაში მოხდა ეს ამბავი. ერთი მხრივ, ეს დაკავშირებულია ისევ ვალუტის კურსის არასტაბილურაბაზე და ბევრ სხვა ობიექტურ, თუ სუბიექტურ ფაქტორზე. თუმცა მე, როგორც მეწარმე, არ ვეთანხმები ფასების ამ ზრდას. რამდენიმე ქარანა იყო საქართველოში, რომელიც მუშაობდა და დაბალი ხარისხის სიგარეტს უშვებდა, ანუ დაბალფასიან სეგმენტში მუშაობდა. იმათ შეიძლება ვერ გაუძლონ აქციზის ზრდით გამოწვეულ მოვლენებს და დაიკეტონ. ეს, რა თქმა უნდა, ძალიან ცუდია, მაგრამ ვიმეორებ, ყველგან ასე მოხდა და ჩვენ გამონაკლისი არ ვართ. მე ლუდთან დაკავშირებით საერთოდ არ ამომიღია ხმა, იმიტომ რომ დაიწყებდნენ, თავის ბიზნესს მფარველობსო. თუ იმას გავითვალისწინებთ, რომ საქართველოში მოსახლეობა ღარიბია და, შესაბამისად, მსყიდველუნარიანობა დაბალია, სავარაუდოდ, ამ სფეროშიც შეიძლება რამდენიმე საწარმო გაკოტრდეს. ფაქტობრივად, ლუდის მწარმოებლები დიდი არჩევნის წინაშე არც არიან _ ან უნდა დატოვონ ის ფასები, რაც იყო და მოგება შეიმცირონ, ან გაზარდონ ფასი და მსყიდველუნარიანობის გათვალისწინებით შეიძლება დაკარგო ბაზრის სეგმენტი და მყიდველის რაოდენობა. ეს მომენტები არის და ბევრი აწონ-დაწონაა საჭირო, რომ მეწარმემ ეს დაბრკოლება გადალახოს.
გაგრძელება შემდეგ ნომერში
დავით დევიძე
კვირაპერი, 04 მაისი, 2025
