აი, ასე: „ოცნებას“ სულაც არ აღელვებს, რომ კომუნისტური პარლამენტი შექმნა და ოპოზიციას იქით ამუნათებს, ქვეყნის წინსვლა და განვითარება არ გინდაო. ამ მოცემულობაში კი ყველაზე თვალში საცემი ისაა, რომ იგივე დასავლეთი, რომელიც ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორია, ოპოზიციის ბოიკოტს  ღიად არ უჭერს მხარს. რა არის მიზეზი? – ამის შესახებ „ქრონიკა+“-მა კითხვა დაუსვა ანალიტიკოს ხათუნა ლაგაზიძეს, რომელთანაც საუბარი იმის გარკვევით დავიწყეთ, საქართველოს სახით მსოფლიო პოლიტიკურ რუკას ახალი ჩრდილოეთ კორეა შეემატა თუ არა?

– ხათუნა, უკვე ჩრდილოეთ კორეაში ვართ?

– სამწუხაროდ, ბევრიც აღარაფერი გვიკლია.

– უფრო კონკრეტულად?

– შიდა და საგარეო ფაქტორები იმაზე მიგვანიშნებს, რა გამოწვევის წინაშეც ვდგავართ.

– და ეს რა გამოწვევებია?

– როგორც ჩანს, „ოცნებას“ გადაწყვეტილი აქვს, რომ ერთპარტიულობა მხოლოდ პარლამენტის საფირმო ნიშნად კი არ დარჩეს, არამედ ქვეყანაც ერთპარტიულად იქცეს.

პარტიებისთვის რეგისტრაციის გაუქმებაზე დაწყებული საუბარი მხოლოდ ერთი პარტიის გაუქმებით არ შემოიფარგლება, ანუ როგორც კი ეს ქმედება ერთი პარტიის მიმართ განხორციელდება, ამას დომინოს პრინციპი ექნება და იგივე ბედს გაიზიარებს ხელისუფლების არასატელიტი ყველა ოპოზიციური პარტია. ამასთან, ეს იმასაც ნიშნავს, რომ ოპოზიციური ამომრჩეველი ხმის უფლების გარეშე დარჩება.

– არ მგონია, ასე მოხდეს, რადგან შესაძლოა, დაკანონდეს, რომ საბჭოთა კავშირის მსგავსად, ყველამ  „ოცნებას“ უნდა მივცეთ ხმა…

– თუ ხმის უფლებას თავად არ განკარგავ, ეს იმას ნიშნავს, რომ ეს უფლება არც გაქვს.

„ოცნების“ გეგმას რომ მივყვეთ და გავაანალიზოთ, პარტიების აკრძალვას მოჰყვება შეტევა ოპოზიციურ მედიაზე და აი, მაშინ კი საქართველოში ზუსტად ჩრდილოკორეულ რეჟიმს მივიღებთ!

– ოპოზიციურ მედიამდე, „ოცნება“, როგორც ჩანს, არასამთავრობო ორგანიზაციების გადაბირებას ცდილობს. ამას, სხვა თუ არაფერი, „სამართლიანი არჩევნების“ ბოლო განცხადებაც მოწმობს, რომლის თანახმადაც, პარალელური გადათვლის შედეგები და ცესკო–ს მონაცემები, პრაქტიკულად, იდენტურია… ხათუნა, ხელისუფლება „ენჯეოების“ გადაბირებას ფულით ცდილობს თუ კომპრომატებით?

– ასე ხელაღებით ვერ ვიმსჯელებთ, ზეწოლა იყო თუ არა ან ვისი მხრიდან იყო და რა საშუალება გამოიყენეს – შანტაჟი, მოსყიდვა თუ ა. შ.? მოკლედ, შედეგებიდან უნდა ამოვიდეთ. შედეგი კი ისაა, რომ ერთი ერთზე „აჯდება“ „ოცნების“ ინტერესს… და თუ უახლესს ისტორიას გადავხედავთ, „ოცნების“ გულს ასე საჩუქრად თუ სალბუნად არაფერი დასდებია.

სხვათა შორის, ელისაშვილმა უკვე გააჟღერა, „სამართლიანი არჩევნების“ ეს განცხადება ოპოზიციას რიგგარეშე არჩევნების მოთხოვნის ნიადაგს აცლისო.

– ე. ი., ელისაშვილმა „ოცნების“ სურვილი გაახმოვანა, არა?

– რა თქმა უნდა, ამაში ორი აზრი არ არსებობს. შეიძლება, „სამართლიანი არჩევნების“ შემთხვევაზე მტკიცებით ფორმაში ვერ ვისაუბროთ, მაგრამ როცა ელისაშვილის მესიჯების სახელისუფლებო მესიჯებთან თანხვედრას ვაანალიზებთ, აქ უკვე მტკიცებითი ფორმის გამოყენებაც შეგვიძლია, რადგან ძალიან ოსტატურად არის განაწილებული როლები და მძაფრი დრამატურგია.

– ხათუნა, თქვენი შეფასებით, ელისაშვილი და ისინი, რომლებმაც პარლამენტში შესვლა შესაძლოა, გადაწყვიტონ, ოპოზიციაში თავიდანვე იყვნენ შეგზავნილები თუ ისინი ახლა გადაიბირეს?

– საერთოდ, სატელიტი პარტიების თემა ქართული პოლიტიკისთვის უცხო არაა და ეს „ოცნებიდან“ არ დაწყებულა – ჯერ კიდევ „მოქალაქეთა კავშირის“ დროიდან სატელიტური პარტიები ქართული პოლიტიკისა და ხელისუფლების ოპოზიციასთან გამკლავების ტაქტიკის განუყოფელი, გნებავთ, შემადგენელი ნაწილია. სხვა ბევრი უარყოფითი ტრადიციის მსგავსად, „ოცნებამ“ ეს ტრადიციაც წინამორბედებისგან გადმოიბარა. ახლაც სწორედ ეს შემთხვევაა, თუმცა გრადაცია შესაძლოა, ამ სატელიტებშიც არის, ანუ ზოგი სწორედ იმ მიზნით შეიქმნა, რომ კრიტიკულ მომენტში „ოცნების“ ინტერესებს მოემსახუროს, ზოგი პოლიტიკური პარტია კი „ოცნების“ ყურადღების ობიექტი მას შემდეგ გახდა, რაც ცოტა რეიტინგი „აკრიფა“ და მათი ფარული თანამშრომლობაც დაიწყო. ამასთან, არც ისაა გამორიცხული, რომ „ოცნებას“ ოპოზიციური პარტიების უმრავლესობაში ისეთი პოლიტიკოსებიც ჰყავდეს, რომლებიც მასთან ფარულ პოლიტიკურ ტანგოს ცეკვავენ.

სხვათა შორის, თავიდანვე პესიმისტურად ვუყურებდი, რომ ოპოზიციური ერთობა ბოლომდე შენარჩუნდებოდა.

– ზოგიერთი დარწმუნებულია, რომ დასავლეთი არ დაუშვებს საქართველოში დიქტატურისა თუ ავტოკრატიის ბოლომდე დამყარებას. თქვენც ასე ფიქრობთ, ანუ დასავლეთის (როგორც ევროპის, ისე აშშ–ის) იმედი უნდა გვქონდეს? პირადად მე ვერ ვხედავ, რომ ჩვენი უცხოელი პარტნიორები ქართული დემოკრატიის გადარჩენას ცდილობენ და ხანდახან მგონია, მიგვატოვეს–მეთქი…

– მიტოვებას კატეგორიულად გამოვრიცხავ.

– რატომ?

– მიტოვება ის იქნებოდა, ამერიკელ და ევროპელ დიპლომატებს პროცესი თვითდინებაზე რომ მიეშვათ და შუამავლობასა თუ მომლაპარაკებლობაზე უარი ეთქვათ. ახლა კი, პრაქტიკულად, 24-საათიან რეჟიმში იმით არიან დაკავებულნი, რომ ქართული დემოკრატია როგორმე გადაარჩინონ. ამას კი, ცხადია, მიტოვებას ვერ დავარქმევთ.

– ეს მესმის, მაგრამ დასავლეთს რეაქცია არც პარტიების შესაძლო აკრძალვაზე ჰქონია და არც – კობახიძის პირით გახმოვანებულ–დაანონსებულ „ოცნების“ სხვა რეპრესიებზე…

– დასავლეთი პროცესს ნაბიჯ-ნაბიჯ მიჰყვება.

ცოტა შორიდან მოვუვლი.

– კი ბატონო, გისმენთ…

– იმ კრიტიკული დამოკიდებულების საფუძველი, რომელიც აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტისგან მოვისმინეთ და რაც შემთხვევით კი არა, სრულიად შეგნებულად გავრცელდა, საკუთარ თავში უნდა ვეძებოთ.

– ანუ?

– წლებია, ქართული პოლიტიკური სპექტრი ერთმანეთთან მისასვლელ გზებს ვერ ნახულობს, რაც უპირატესად ხელისუფლების ბრალია. ეს კი, რა თქმა უნდა, პოლიტიკური მოუმწიფებლობისა და პოლიტიკური კულტურის დეფიციტის ნიშანია. ამიტომ ის შეფასებები, რასაც ვისმენთ, არ უნდა გაგვიკვირდეს და ძალიან მტკივნეულ, მაგრამ მოყვასის შეფასებად უნდა აღვიქვათ.

საერთოდ, ჩვენი და მათი მენტალობა სრულიად განსხვავებულია. მათთვის მთავარია, რომ ქართული პარლამენტი ერთპარტიულად არ დარჩეს, რის მიღწევასაც ჯერ ოპოზიციის მეშვეობით ცდილობენ.

ერთსახოვანი და შეკრული, თავის მხრივ, არც ოპოზიციაა, რაც ბოლო დღეებმაც აჩვენა. ამიტომ დასავლეთს საქართველოში ისეთი სტაბილური პარტნიორი არ ეგულება, რომელსაც ამ ქვეყნის განვითარებას მშვიდად ანდობს.

– ე. ი., დასავლეთი სანდრო პარტნიორს ვერც ოპოზიციაში ხედავს?

– ვერა და საქმეც ეს არის. დასავლეთს საქართველოში ყველაზე მეტად არასტაბილურობის ეშინია, რადგან გვერდით რუსეთია, რომელიც ერთადერთი აქტორია, ვინც ამ არასტაბილურობით ისარგებლებს. ვცდილობ, მათ თავში ჩავჯდე და ანალიზი ამის მიხედვით გავაკეთო. თან მაშინ, როცა ამ ურთულეს რეგიონში ექვსთა კავშირის შექმნას გვიანონსებენ.

– ერდოღანის განცხადებას გულისხმობთ?

– დიახ. ამ ექვსეულის შემადგენლობაში უნდა შევიდნენ: ირანი, თურქეთი, რუსეთი, აზერბაიჯანი, სომხეთი და საქართველო. აი, ამ ვითარებაში დასავლეთს ყველაზე მეტად საქართველოს არასტაბილურობა  აშფოთებს. დღეს დასავლეთი ის დასავლეთი არაა, როგორიც, მაგალითად, რეიგანის, კლინტონის, თუნდაც ბუშების დროს იყო. დღეს დასავლეთს იგივე რუსეთზე ზემოქმედების შეუდარებლად ნაკლები ბერკეტები აქვს. ამიტომაც ცდილობს,  გაადარჩინოს ის, რაც გვაქვს, ანუ სტაბილურობა, უფრო მეტ დემოკრატიაზე კი ამის შემდეგ იზრუნოს. ეს არგუმენტი პირადად ჩემთვის გასაგებია.

ე. ი. სანამ იმის ალბათობა არსებობს, რომ ოპოზიცია პარლამენტში შევიდეს, დასავლეთი შეეცდება, ოპოზიციაზე ერთგვარად ფსიქოლოგიურად იმოქმედოს, მაგრამ თუ დაინახავს, რომ ოპოზიცია უკან არ იხევს, მაშინ ისრები ხელისუფლებისკენ გადავა.

სხვათა შორის, ჩვენგან განსხვავებით, ჩვენი პარტნიორები შიგნიდან ხედავენ, ოპოზიციაში რა ხდება, რადგან მოლაპარაკებაში მონაწილეობენ.

როგორც ვიცით, ხელისუფლებისა და ოპოზიციის მოლაპარაკება ოთხპუნქტიანი იყო: პირველი და მეორე პუნქტი პოლიტპატიმრების განთავისუფლებასა და რიგგარეშე არჩევნებს ეხება, მესამე და მეოთხე კი  – საარჩევნო კოდექსისა და საარჩევნო პროცედურების ცვლილებებს. ამ მესამე და მეოთხე პუნქტებში იმდენად რევოლუციური, ლამის ეპოქალური ცვლილებებია, ჩამოყალიბებული დემოკრატიის ევროპულ ქვეყნებს მიაჩნიათ, რომ ეს ცვლილებები საქართველოში რეალურად დემოკრატიული გარემოს შექმნას უზრუნველყოფს.

სხვათა შორის, მას შემდეგ, რაც დასავლელმა პარტნიორებმა ქართულ პოლიტიკურ სპექტრს არჩევნების 120/30-ზე ჩატარება მიაღწევინეს, გაყალბების შემთხვევაშიც კი 9-სუბიექტიანი პარლამენტი მივიღეთ. ოპოზიციას  მეორე ტურში რომ მიეღო მონაწილეობა, თანაფარდობა რადიკალურად არა, მაგრამ, დარწმუნებული ვარ, განსხვავებულად მნიშვნელოვანი იქნებოდა და ოპოზიციას, სულ მცირე, ხუთი-შვიდი მანდატით მეტი ექნებოდა. ამ გამოცდილებიდან გამომდინარე, დასავლეთის ელჩებს მიაჩნიათ, რომ შესაძლებელია, საქართველოში დემოკრატიის სასურველ დონეს ასე ნაბიჯ-ნაბიჯ, ხელისუფლების მხრიდან დოზირებული დათმობების ხარჯზე მიაღწიონ.

ამიტომ ჩვენ უნდა ვიცოდეთ, რა რესურსები აქვს დღევანდელ დასავლეთს ქართული დემოკრატიის დასაცავად და მოთხოვნებიც ამ რეალობას შევუსაბამოთ. მთავარია გვახსოვდეს, რომ ჩვენს საკეთებელს სხვა არ გააკეთებს.

– ბოლოს, ხათუნა, რეზიუმე რომ გავაკეთოთ, „ოცნება“ შეშინებულია და ძალაუფლების შესანარჩუნებლად ყველაფერზე მიდის თუ გალაღებულია და ფიქრობს, რომ ბურთიც მისია და – მოედანიც?

– არა, არა, „ოცნებას“ შეშინებულის რა ეტყობა?! ერთპარტიული მმართველობა „ოცნების“ შინაგანი არსია…

ახლა ოპოზიციის ამოცანა, ჩემი აზრით, შემდეგია: ჯერ ერთი, პოლიტიკური სპექტრი აუცილებლად უნდა გადახალისდეს და მეორეც, ოპოზიციამ დასავლეთის კეთილგანწყობა უნდა დაიბრუნოს. საამისოდ კი დასავლურ მედიასა და საექსპერტო წრეებთან აქტიური სამუშაოა საჭირო, ასევე ბაიდენის ადმინისტრაციასთან. ეს კი ერთსა და ორ დღეში არ ხდება და თვეების სამუშაოა.

– რა თვალსაზრისით?

– თუნდაც იმ თვალსაზრისით, რომ ახალი რეგიონული ექვსთა კავშირის იდეა, რომელიც წეღან ვახსენე, გონივრული მუშაობის შემთხვევაში, შესაძლოა,  საქართველოში  აშშ-ის ინტერესების გასაძლიერებლად გამოგვადგეს.

– მაინც, როგორ?

–  ირან-რუსეთ-თურქეთ-აზერბაიჯან-სომხეთის ფერხულში საქართველოს ჩაბმის შემთხვევაში აშშ-ს ამ რეგიონში, პრაქტიკულად, ფეხის ჩასადგმელი ადგილი აღარ დარჩება. ამიტომ რაღაც ისეთია მოსაფიქრებელი, რაც ამ რეგიონში აშშ-ის ინეტერსებს გაამაგრებს და ჩვენთვისაც უსაფრთხოების გარანტი და, ამასთან, ეკონომიკური აღმავლობის წინაპირობა იქნება. აი, მაგალითად, შეიძლება, შეიქმნას კავშირი, სადაც გაერთიანდება, ერთი მხრივ, საქართველო, თურქეთი და აზერბაიჯანი, მეორე მხრივ კი – უკრაინა და მოლდოვა. სხვა კონფიგურაციაც შეიძლება, რაც ფეხს აუწყობს მსფოლიო გეოპოლიტიკის ახალი რეგიონული კავშირების გაჩენის ტენდენციას.

ერთი სიტყვით, ამ ახალი რეალობიდან გამომდინარე, ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ჩვენი, საქართველოს ფუნქცია ახლებურად მოვიაზროთ. იგივე იმ ექვსეულის ინფრასტრუქტურულ-ეკონომიკურ პროექტებში წამყვანი თურქეთი-აზერბაიჯანი-საქართველო რომ იყოს და დანარჩენი წევრებისთვის მისთვის მომგებიანი პირობების შეთავაზებაზე იფიქროს. ყველაზე კარგი კი იმგვარი ალტერნატიული გაერთიანების შექმნაა, რაც რეგიონში ამერიკის სტაბილურ ყოფნასაც უზრუნველყოფს და საქართველოს პოლიტიკურ-ეკონომიკურ უსაფრთხოებასაც.

გიორგი აბაშიძე