შორენა მარსაგიშვილი

აფხაზეთის ოკუპაციის შემდეგ რუსულმა მხარემ არაერთხელ დააყენა აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენის საკითხი, რასაც საქართველოს არცერთი ხელისუფალი არ დათანხმებია. სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენას არც დღევანდელი ხელისუფლება თანხმდება. ღიად პრორუსული პოლიტიკის მატარებელი „ქართული ოცნება“ ცდილობს, ამ თემაზე არც კი ისაუბროს. ის კარგად აცნობიერებს, რომ ეს საკითხი მკვეთრ პროტესტს გამოიწვევს.

„ოცნების“ სიფრთხილის მიუხედავად, ეს საკითხი მაინც გახდა აქტუალური. ირაკლი ღარიბაშვილთან დაახლოებულმა ბიზნესმენმა დავით ხიდაშელმა „ოცნების“ ერთ-ერთ ლიდერ გია ვოლსკისთან განაცხადა, რომ მან აფხაზებთან სარკინიგზო მიმოსვლის საკითხზე მოლაპარაკებები გამართა.

აფხაზეთის რკინიგზის თემის პარალელურად გააქტიურდა როკის გვირაბის თემაც. როკის გვირაბის გავლით საქართველოში ტვირთები 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ აღარ შემოდის. ამ მიმართულებით გზის გახსნა არაერთხელ მოითხოვეს სომხებმა. ერთხელ ამ თემაზე მოლაპარაკებებიც კი გაიმართა. მაშინ საქართველოს პრემიერი გიორგი კვირიკაშვილი იყო.

„ევროპელი დემოკრატების“ ლიდერი, პაატა დავითაია, დარწმუნებულია, რომ საქართველოს ხელისუფლება ვერ გაბედავს აფხაზეთის რკინიგზის აღდგენას. მისი თქმით, არც როკის გვირაბი გაიხსნება. იგი ამბობს, რომ „ქართული ოცნება“ ამ საკითხს არც კი განიხილავს.

რატომ ვერ გაბედავს ამ ნაბიჯის გადადგმას საქართველოს პრორუსული ხელისუფლება? რა ხდება ოკუპირებულ აფხაზეთში? რა პერსპექტივები აქვს ოპოზიციას საპარლამენტო არჩევნებზე? რატომ მოიპოვებს „ქართული ოცნება“ მომავალ პარლამენტში საკონსტიტუციო უმრავლესობას? _ ამ თემების შესახებ „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება პაატა დავითაია:

_ ბატონო პაატა, ოკუპირებული აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენის საკითხს დროდადრო ააქტიურებს ხოლმე რუსეთი. ახლა ისევ დაიწყო ამ თემაზე საუბარი. იმ ფონზე, როცა საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს არ აწესებს, შემდეგი ნაბიჯი აფხაზეთის რკინიგზის აღდგენა ხომ არ იქნება?

_ აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენაზე რუსები დიდი ხანია, მუშაობენ. 2007 წელს ეს საკითხი უშიშროების საბჭოს სხდომაზეც კი განიხილეს. განიხილეს და ამით დაასრულეს. აფხაზეთის რკინიგზის აღდგენის საკითხი იმ დროისთვის მაშინ ასეთი აქტუალური არ იყო. იმ პერიოდში რუსეთი დასავლური სანქციების ქვეშ არ იმყოფებოდა. უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ დასავლეთმა რუსეთის წინააღმდეგ სანქციები დააწესა და ამან მოსკოვს ბევრი სერიოზული პრობლემა შეუქმნა. დასანქცირებული რუსეთი გამოსავალს და ახალ-ახალ სატრანსპორტო გზებს ეძებს.

დღეს საქართველოსა და რუსეთს შორის დამაკავშირებელი ერთადერთი სახმელეთო საზღვარი არის ზემო ლარსი. ლარსი, მოგეხსენებათ, ვერ ატარებს ტვირთების დიდ რაოდენობას. საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებულ სანქციებს მიერთებული არ არის. შესაბამისად, რუსეთმა გადაწყვიტა, ისევ წამოეწია ეს თემა. მათთვის ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია აფხაზეთის რკინიგზის გახსნა. ამას ბიზნესმენ დავით ხიდაშელსა და გია ვოლსკის შორის გამართული საუბარიც ადასტურებს.

აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენა დაუშვებელია. ქართული მხარე თუ ამას დათანხმდა, ე. ი. აფხაზეთის დამოუკიდებლობას ვაღიარებთ.  ამის დაშვება კი არაფრით არ შეიძლება. აფხაზეთის რკინიგზის გარდა არის კიდევ როკის გვირაბი. ამ დღეებში მის ამოქმედებაზეც ალაპარაკდნენ. როკის გვირაბის გავლით ახლა მხოლოდ ცხინვალის რეგიონი და რუსეთი სარგებლობენ. სამაჩაბლო სწორედ ამ გვირაბით უკავშირდება რუსეთს.

ჩრდილოეთ ოსეთის პარლამენტის  დეპუტატმა თედეევმა როკის გვირაბის ამოქმედებასთან დაკავშირებით საგანგებიო განცხადება გააკეთა. მისი განცხადებით, სამხრეთ და ჩრდილოეთ ოსეთი უნდა გაერთიანდეს. თედეევის თქმითვე, ცხინვალის რეგიონი უნდა შევიდეს რუსეთის შემადგენლობაში. ოსმა დეპუტატმა მოითხოვა როკის გვირაბის გახსნაც, ოღონდ არა ქართველებისთვის. იგი აცხადებს, რომ როკის გვირაბის გავლით უნდა იაროს სატრანზიტო ტვირთებმა, რასაც ოსები გააკონტროლებენ.

_ შემთხვევითობა არ უნდა იყოს, რომ ერთ დღეს აფხაზეთის რკინიგზაზე გაკეთდა განცხადება და მეორე დღეს _ როკის გვირაბის გახსნაზე.

_ არანაირი დამთხვევა არ არის, ასეთი დამთხვევები არ არსებობს. ეს იმას ნიშნავს, რომ რუსები არიან ამ მიმართულებით გააქტიურებულები. მათთვის ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია ახალი სატრანსპორტო გზების მოძებნა. რუსები ყველაფერს რომ ცდილობენ, ეს გასაგებია, მაგრამ გაცილებით მნიშვნელოვანია, რას გააკეთებს ქართული მხარე.

_ მთავარი მართლა ესაა. თქვენი აზრით, რას იზამს საქართველოს ხელისუფლება? დათანხმდება აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენას?

_ საქართველოს ხელისუფლება არც როკის გვირაბის გახსნას დათანხმდება და არც აფხაზეთის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის აღგენას დაუშვებს. ეს ქვეყნის სუვერენიტეტისა და მთლიანობის ხელყოფას ნიშნავს. არანაირი ეკონომიკა არ ფასობს ქვეყნის სუვერენიტეტსა და მთლიანობაზე მეტად. ვინც ამ ნაბიჯს გადადგამს, მას პირდაპირ სამშობლოს ღალატის მუხლს მიუყენებენ. ამას ვერავინ გადაურჩება. ამიტომ დარწმუნებუილი ვარ, რომ ეს არ გამოვა. ამავე დროს არც სიჩუმის პოზიციაში ყოფნა შეიძლება.

_ რას გულისხმობთ?

_ საქართველოს ხელისუფლებამ ქართული მხარის პოზიცია უნდა დააფიქსიროს ამ საკითხის შესახებ. წინააღმდეგ შემთხვევაში კითხვის ნიშნები გაჩნდება. ეს არის ძალიან პრინციპული თემა. აფხაზეთის რკინიგზისა და როკის გვირაბის გახსნა მხოლოდ ერთ შემთხვევაში შეიძლება _ საქართველოს ინტერესები თუ იქნება გათვალისწინებული.  ქართული მხარის ინტერესები კი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღგენაა. ისე არ გამოვა, რაც უნდათ რუსებს. აშკარაა, რომ რუსები უკვე ღიად ცდილობენ, ამ მიმართულებით სიტუაცია დაძაბონ.

_ ხიდაშელის ნათქვამს რატომ უნდა ვენდოთ? რომ მან ამ თემაზე მოლაპარაკებები აწარმოა?

_ ამ შემთხვევაში არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, რას ამბობს ხიდაშელი. ის არ არის მომლაპარაკებელი პირი. მნიშვნელოვანი აქ არის ის, რომ ხიდაშელი გარკვეულ მესიჯბოქსებს გზავნის. ესაა პრინციპული და არა ის, რომ ეს ბიზნესმენი მომლაპარაკებელი პირია. ასეთი მესიჯბოქსები ყოველთვის მსგავსი არხებით იგზავნება, რადგან მერე არ თქვან, რომ რაღაც მოლაპარაკება მიმდინარეობს. მაგალითისთვის ავიღოთ აბაშიძე-კარასინის ფორმატი. იცის ვინმემ, რაზე მიდის მათ შორის მოლაპარაკებები? მე არაფერი გამიგია.

_ ამის შესახებ არანაირი ინფორმაცია არ არსებობს.

_ არანაირი მოლაპარაკებები არ არის. გვეუბნებიან, რომ საუბარი მიდის ფინჯან ყავაზე. როდესაც რაღაც წარმატებასა და შედეგს მიაღწევენ, იტყვიან, მოლაპარაკებაა; როცა რაღაცა გამჟღავნდება ამბობენ, ეს მხოლოდ საუბარი იყოო. ეს რეალურად დიპლომატიური ხრიკია, რასაც რუსები ძალიან კარგად იყენებენ.

_ აფხაზეთის სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენით აფხაზები, წესით, კმაყოფილები უნდა იყვნენ, მაგრამ ამას უკმაყოფილება მოჰყვა. აფხაზთა ე. წ. შს მინისტრმა კატეგორიულად უარყო, რომ მან ხიდაშელთან რამე მოლაპარაკებები აწარმოა.

_ აფხაზების აზრი აქ არავის აინტერესებს. აფხაზების მიერ გამოთქმული უკმაყოფილება პირობითია. იმათ არავინ არაფერს ეკითხება. ლაპარაკით ბევრი რამის ლაპარაკი შეიძლება. ახლა რაც მაგათ დაემართათ ბიჭვინთასთან დაკავშირებით, ძალიან მძიმე დღეში აღმოჩნდნენ. არ მეგონა, თუ აფხაზები ამას ასე იოლად დათმობდნენ.

_ თქვენ სულ ამბობდით, რომ დიდი წინააღმდეგობა იქნებოდა ამ საკითხზე აფხაზების მხრიდან.

_ მეგონა, რომ აფხაზები სერიოზულ წინააღმდეგობას გაუწევდნენ, მაგრამ არ იყო ეს წინააღმდეგობა. სიმართლე გითხრათ, აფხაზებისგან გაცილებით დიდ პროტესტს ველოდებოდი.

_ ოკუპირებულ აფხაზეთში  უცხო ქვეყნის აგენტების შესახებ რატომ იღებენ კანონს? აღარ ენდობიან რუსები აფხაზებს?

_ ამ კანონის მიღება არაფერს ნიშნავს. რუსებმა აფხაზეთზე კონტროლი აიღეს და ეს კონტროლი კიდევ უფრო გამკაცრდება. აფხაზები ძალიან მძიმე დღეში აღმოჩნდებიან. მეგონა, რომ ეს ცოტა მოგვიანებით მოხდებოდა, მაგრამ პროცესები დაჩქარდება და აფხაზები ძალიან მალე აღმოჩნდებიან უმძიმეს დღეში.

_ არანაკლებ მძიმე დღეში ვართ ჩვენც.

_ კარგ დღეში არც ჩვენ ვართ, მაგრამ აფხაზებს წინ ძალიან მძიმე ამბები ელოდებათ.

_ ისევ აფხაზეთის გავლით რკინიგზის აღდგენის თემას დავუბრუნდეთ: რუსეთის კატეგორიული მოთხოვნის შემდეგაც არ დათანხმდება საქართველოს ხელისუფლება ამ წინადადებას?

_ ამას ვერ გააკეთებენ. ერთი წუთით წარმოვიდგინოთ, რომ რუსული ინტერესებით გაიხსნა აფხაზეთის რკინიგზა. არც თქვენ გაჩერდებით სახლში, არც მე და არც ხელისუფლების მხარდამჭერები. ამის ნათელი მაგალითი იყო შარშანდელი მარტის აქციები. სახელმწიფო მოხელეებიც გააპროტესტებენ ამას. ვიღაცას თუ ჰგონია, რომ ეს მარტივად გაივლის, ძალიან ცდება. ამას დიდი პროტესტი მოჰყვება. ეს არის უმნიშვნელოვანესი საკითხი და ასეთი საკითხები ვოლსკის დონეზე არ წყდება.  არ გარისკავს ასე ხელისუფლება,

_ დუმილი ახსენეთ ამ თემაზე. ხელისუფლების გარდა ოპოზიციაც არ ჩქარობს პოზიციის დაფიქსირებას. ამას რა ახსნა შეიძლება ჰქონდეს?

_ არ აინტერესებთ აფხაზეთის რკინიგზის საკითხი. პოლიტიკური პარტიებისთვის არ არის აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი საინტერესო. მათთვის უფრო სხვა თემებია ახლა მნიშვნელოვანი.

_ გავიგე, რომ დაკარგული ტერიტორიები არ აინტერესებთ, მაგრამ რკინიგზის აღდგენა მართლა ღალატია ქვეყნის და ეს მაინც დაგმონ.

_ იცით, რატომ არ აინტერესებთ? _ საკითხის სათანადო ცოდნა არ გააჩნიათ. ამდენი წელი გავიდა, თაობები იცვლება. არავინ არაფერი აღარ იცის, რა ხდებოდა, არ იციან, რა ხელშეკრულებები ფორმდებოდა. დასკვნებს არავინ აკეთებს. ეს იმის ბრალია, რომ სახელმწიფოს ამდენი წლის განმავლობაში არ ჰქონდა საკითხისადმი ინსტიტუციური მიდგომა. არ მოამზადა კადრები კონფლიქტების საკითხში, ხელშეკრულებების საკითხში. მე ყველაფერი ვიცი იმის გამო, რომ აფხაზეთი ჩემი ცხოვრების ნაწილია და ამით ვარ დაკავებული. ასე რომ არ იყოს, შეიძლება მეც არ ვიცოდე. დროა ასეთი და სახელმწიფოს ინტერესში უნდა იყოს ამ ყველაფრის მოგვარება. აუცილებელია ინსტიტუციური მიდგომა. ჩვენგან განსხვავებით ამ მიმართულებით აფხაზებს აქვთ ინსტიტუციური მიდგომა. ეს მიდგომა უზრუნველყვეს რუსებმა. იდეურად მუშაობენ ისინი.

_ აფხაზეთის რკინიგზის თემა და ახალი რუსული კანონი ლგბტქ პროპაგანდის წინააღმდეგ საეჭვოდ დაემთხვა დროში ერთმანეთს და რაღაცის გადაფარვას ხომ არ ცდილობენ?

_ არა. ვერ გადაიფარება ეს თემა. ეს პროპაგანდა სულ აქტუალურია. ხელისუფლება გამუდმებით ცდილობს რაღაცებს. არჩევნებია წინ და ბევრი პრობლემა აქვთ და რაღაცაა საჭირო. საქართველო დღეს რუსეთისთვის ძალიან საინტერესო გახდა. ჩვენ ამ ქვეყნისთვის ვართ დერეფანი, თანაც სასიცოცხლო.

_ ამის ფონზე დასავლეთისთვისაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი გახდა საქართველო.

_ რა თქმა უნდა. კანდიდატის სტატუსის მიღების შემდეგ ჩვენი პრობლემები მხოლოდ ჩვენი აღარ არის, ეს ევროპის პრობლემებიცაა. ამას ჩვენი ხელისუფლება ჯერ ვერ ეგუება. უფრო სწორად, ვერ აცნობიერებს. მალე ნახავთ, რა მიდგომები წამოვა დასავლეთიდან. პროცესი უკვე დაწყებულია. განცხადებები კეთდება.

_ ხელისუფლებაზე ეს განცხადებები, ჯერჯერობით, არ მოქმედებს.

_ ვერ ვიტყვით, რომ არ მოქმედებს. ხელისუფლების წარმომადგენლები უკვე ძალიან წვალობენ. იმიტომ ვთქვი, რომ კარგად ვერ აცნობიერებენ, რას ნიშნავს კანდიდატის სტატუსის მიღება.

_ ოპოზიციაზე რას გვეტყვით, თავადაც ოპოზიციას წარმოადგენთ და როგორია თქვენი თვალით დანახული ოპოზიციის უმოქმედობა?

_ ოპოზიციაზე მარტივად გეტყვით სათქმელს: ყველა ხელისუფლებას აკრიტიკებს და ყველა ამბობს, რომ ეს ხელისუფლების პრობლემაა. მე ვამბობ, რომ არაფერი არ არის ხელისუფლების პრობლემა. ხელისუფლებამ იცის, რა უნდა, მოქმდებს ისე, როგორც მას უნდა. ეს ოპოზიციამ არ იცის, რა სურს. აი, ეგ არის პრობლემა. ყველა ოპოზიციური პარტია ამბობს, რომ მე ცალკე წავალ და ცალკე გამოვალ არჩევნებზეო. ირწმუნებიან, რომ დამოუკიდებლად შეუძლიათ 5%-იანი ბარიერის გადალახვა. იმდენი პარტია გაიძახის, 5%-იან ბარიერს გადავლახავთო, პარტიებს არ დავასახელებ, ყველა ხედავთ, ვინც ამბობს ამას, „ქართული ოცნება“ პარლამენტში ვეღარ ხვდება. დასკვნები ხომ უნდა გააკეთონ? არადა, დღეს არსებული განწყობით საპარლამენტო არჩევნებში იმარჯვებს „ქართული ოცნება“. „ქართული ოცნება“ არა მხოლოდ უმრავლესობით შევა პარლამენტში, არამედ შესაძლოა, საკონსტიტუციო უმრავლესობაც კი მოიპოვოს. აი, ესაა რეალობა. ოპოზიციას აქვს მხოლოდ ერთი შანსი: გაერთიანება.

_ გაერთიანების იდეა ოპოზიციას არ ხიბლავს.

_ უფრო სწორად, ვერ ახერხებენ გაერთიანებას. საამისოდ არსებობს რაღაც-რაღაც მიზეზები.

_ რა მიზეზებია?

_ მე კარგად ვიცი, რა მიზეზებია. უფრო მერკანტილური მომენტებია. ამიტომ ამ თემაზე ზედმეტად ხმას არ ამოვიღებ. რეალობა ესაა და ოპოზიციამ ამ რეალობას უნდა გაუსწოროს თვალი, თორემ დამთავრდება არჩევნები და ყველა გაღიმებული დარჩება: პარლამენტში მხოლოდ ორი პარტია გვეყოლება.

_ ეს ორპარტიული პარლამენტი, საბოლოო ჯამში, ქვეყანას დატოვებს გაღიმებულს.

_ ეს ამომრჩევლის გადასაწყვეტია და არჩევნებზე მისული ამომრჩეველი გადაწყვეტს, როგორი პარლამენტი სურს მას.

_ მარტო მათ არჩევანზე არ არის დამოკიდებული. საქართველოში გამუდმებით იმაზეა საუბარი, რომ არჩევნები ყალბდება.

_ ვიყოთ გულწრფელები და არჩევნები საქართველოში 5-7%-ზე მეტი არ ყალბდება.

_ მეტი გაყალბება არ არის, ვითომ?

_ საქართველოში 5-7%ზე მეტით ვერ გაყალბდება არჩევნები. ძალიან ბევრი ადამიანი აძლევს ხოლმე ხმას სახელისუფლებო პარტიას. ხელისუფლებისთვის ხმის მიცემას სხვადასხვა მიზეზი აქვს.

_ აქამდე მიშას დაბრუნებით აშინებდნენ ხალხს. მიშა ახლა აქაა და რით შეაშინებენ? არც მეორე ფრონტის გახსნის ამბავია ეფექტური უკვე.

_ მერე რა? მაინც ხომ შექმნილია არჩევანი-არადანი „ქართული ოცნება“- „ნაციონალური მოძრაობა“. ყველაფერი კეთდება ამისთვის, რომ პარლამენტში მხოლოდ ეს ორი პარტია იყოს. ასე რომ, დადგება საკითხი: ადეიშვილ-მერაბიშვილი თუ „ოცნება“? ამომრჩეველი იტყვის, რომ მაგათ ისევ „ოცნება“ მირჩევნიაო.

_ რატომ ურჩევნიათ მაგათ  ისევ „ოცნება“?

_ ფიქრობენ, რომ „ოცნების“ პირობებში უფრო თავისუფლად არიან.

_ არიან თავისუფლები?

_ თავად ჰგონიათ, რომ არიან და ამიტომ „ქართულ ოცნებას“ მისცემენ ხმას.

_ ამ ეტაპზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ „ქართული ოცნება“ იგებს საპარლამენტო არჩებებს?

_ თუ არაფერი შეიცვალა და ყველაფერი ისე დარჩა, როგორც ახლაა, „ოცნება“ იქნება გამარჯვებული. დღეს არსებული ვითარების გათვალისწინებით „ქრთული ოცნება“ მიიღებს საკონსტიტუციო უმრავლესობას.

_ თქვენს პარტიაზეც უნდა გკითხოთ: „ევროპელი დემოკრატებიც“ ფიქრობთ, რომ დამოუკიდებლად გადალახავთ საარჩევნო ბარიერს?

_ ჩვენ დამოუკიდებლად 5%-იან ბარიერს ვერ გადავლახავთ და რად უნდა ამას ბევრი ლაპარაკი? მგონი, ჩვენ ვართ ერთადერთი ოპოზიციური პარტია, რომელიც ამას ღიად ამბობს.

_ არც გაერთიანებას აპირებთ ვინმესთან?

_ ჩვენ ვაწარმოებთ ამ საკითხზე კონსულტაციებს. მიდის საუბრები. თუ შევთანხმდებით, გაერთიანება შედგება, თუ არა, _ არ იქნება.

_ ისევ ოკუპირებულ აფხაზეთს დავუბრუნდები: მათმა ე. წ. საგარეო საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ საქართველოს ამერიკა აძალებს მეორე ფრონტის გახსნასო. რამე პროვოკაცია ხომ არ აქვს რუსეთს დაგეგმილი.

_ რუსეთს ნებისმიერ დროს შეუძლია პროვოკაციის მოწყობა და ამისთვის სულაც არ სჭირდება ინალ არძინბა. მისი განცხადებები სერიოზულად არ აღიქმება. აფხაზეთში მას სერიოზულად არ უყურებენ, თავისი გასჭირვებია, ბოლო დროს ისეთ სკანდალებში გაეხვია.