კარიერა 2000 წელს თბილისის საოლქო სასამართლოს მოსამართლის თანაშემწის პოზიციაზე დაიწყო. დღეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს უვადოდ დანიშნული მოსამართლეა.
მის სახელს ბევრი ჭორი უკავშირდება და ცოტამ თუ იცის, რა ხდებოდა რეალურად, მაგალითად, ისეთ გახმაურებულ საქმეში, როგორიც სანდრო გირგვლიანის მკვლელობაა.
ყველა უხერხული კითხვა და ყველა ამომწურავი პასუხი _ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს მოსამართლე ლევან მურუსიძის ექსკლუზიური ინტერვიუ „ქრონიკა+“-ს.

_ ბატონო ლევან, პირველ რიგში, დიდი მადლობა, რომ ინტერვიუზე დამთანხმდით და გადაწყვიტეთ, ყველა იმ კითხვას უპასუხოთ, რაც საზოგადოებაში თქვენი მისამართით არსებობს. დავიწყოთ : თქვენ ბრალს გდებენ, რომ სააკაშვილის ხელისუფლებაში სასამართლოზე დიდი გავლენები გქონდათ. უზენაესი სასამართლოს მოსამართლედ პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა წარგადგინათ. ვისი რეკომენდირებული იყავით და სწორია თუ არა ის მითი, რომ კოტე კუბლაშვილის მარჯვენა ხელი ბრძანდებოდით?
_ პირდაპირ მინდა განვაცხადო, და შეგიძლიათ გადაამოწმოთ, არასდროს მქონია ურთიერთობა „ნაცმოძრაობის“ ლიდერებთან, სააკაშვილს სულ ორჯერ შევხვდი , ისიც იმ დროს, როდესაც ფიცის დადება მოხდა ჯერ საქალაქო სასამართლოს, მერე უზენაესი სასამართლოს მოსამართლედ. არასოდეს მქონია ურთიერთობა ზურაბ ადეიშვილთან, გიგი უგულავასთან, დათო ბაქრაძესთან, გიგა ბოკერიასთან. ვერავინ დაასახელებს, რომ მე, ლევან მურუსიძე, თუნდაც ცალკე ვმჯდარვარ მათთან ერთად, ხელი ჩამომირთმევია და ა. შ. ამით იმის თქმა მინდა, რომ მე „ნაცმოძრაობის“ არც ერთ ლიდერთან არანაირი ურთიერთობა არასოდეს მქონია.
ერთადერთი, თავის დროზე, კოტე კუბლაშვილმა გამიწია რეკომენდაცია და, შესაბამისად, პრეზიდენტთან წარმადგინეს. რაც შეეხება მარჯვენახელობას, მარჯვენა ხელი რომ ვყოფილიყავი, რაიმე თანამდებობა მექნებოდა, _ ან პალატის თავმჯდომარე ვიქნებოდი, ან _ მოადგილე ან რაიმე რეალურ თანამდებობას დავიკავებდი. მე თანამდებობა არ მეკავა, რიგითი მოსამართლე ვიყავი და საქმეებს ვიხილავდი.
_ თუმცა 2005 წელს, როდესაც უზენაესი სასამართლოდან ნინო გვენეტაძე, თამარ ლალიაშვილი, მურმან ისაევი და მერაბ ტურავა გაუშვეს, თქვენ ამ პროცესის ერთ-ერთ ორგანიზატორად დაგასახელეს და მაშინ კოლეგები ბრალს გდებდნენ, რომ ეს მოხდა ზურაბ ადეიშვილის დავალებით.
_ მინდა, სრული პასუხისმგებლობით გითხრათ, რომ ზურაბ ადეიშვილს არასდროს შევხვედრივარ, არც ვიცნობდი და მასთან არანაირი გადაკვეთის წერტილი არ მქონია. შეგიძლიათ, გადაამოწმოთ: ვერ იპოვით ადამიანს, ვინც დაადასტურებს, რომ მე როდესმე ზურაბ ადეიშვილთან რაიმე სახის ურთიერთობა მქონდა ან ერთად ვუნახივარ ვინმეს ან ტელეფონის ზარი შემოსულიყოს, ერთხელ მაინც რომ ჰქონდეს დარეკილი ჩემთან. ჰკითხეთ „ნაცმოძრაობის“ ლიდერებს, ვინმე თუ დაადასტურებს, რომ ლევან მურუსიძეს ზურაბ ადეიშვილთან რაიმე ურთიერთობა ჰქონდა.
_ „ნაცმოძრაობის“ დროს პოლიტიკური დაკვეთა მიგიღიათ?
_ პირდაპირ გეუბნებით: არ მიმიღია! პირდაპირ ვამბობ: ჩემთან ურთიერთობა არავის ჰქონია და როგორ შეიძლება, პოლიტიკური დავალება მიმეღო? ლევან მურუსიძე იმ დროს არ იყო ის ფიგურა, რომელსაც „ნაცმოძრაობის“ ლიდერებთან რაიმე კონტაქტი უნდა ჰქონოდა.
_ თქვენს ბიოგრაფიაში ოპონენტები, ძირითადად, ორ საქმეს იხსენებენ: პირველი _ ეს არის სულხან მოლაშვილის საქმე და გასაკვირია, თქვენ იშვიათად გედავებიან, რატომ მიუსაჯეთ 8 წელი სულხან მოლაშვილს. ძირითადი ბრალდება ის გახლავთ, რომ თქვენ არ მიაქციეთ ყურადღება იმ ფაქტს, რომ სულხან მოლაშვილი წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის მსხვერპლი იყო. როცა განაჩენი გამოგქონდათ, იცოდით თუ არა იმ ზეწოლებზე, რაც სულხან მოლაშვილის წინააღმდეგ ხდებოდა ციხეში?
_ სულხან მოლაშვილს ეს არ განუცხადებია პროცესზე, ვინაიდან გაცილებით ადრე ჰქონდა გაცხადებული, ვიდრე უზენაეს სასამართლოში მოვიდოდა. თუ სწორად მახსოვს, გამოძიებაც იყო დაწყებული და მგონი, „ნაცმოძრაობის“ დროს შეწყვიტეს მერე საქმე. ჩემთან უზენაეს სასამართლოში წამების შესახებ მას არ განუცხადებია და მინდა, სრული პასუხისმგებლობით აღვნიშნო: ადრე წამებას, ზოგადად, მიმართავდნენ იმისთვის (სულხან მოლაშვილზე არ ვგულისხმობ), რომ აღიარებითი ჩვენება მიეღოთ და თუ მაშინ მოლაშვილის ამ აღიარებას სასამართლო გაიზიარებდა, შესაბამისად, შეიძლებოდა მომდავებოდნენ. სულხან მოლაშვილს არასოდეს უღიარებია დანაშაული. მე მისი ჩვენება არ დამიდევს საფუძვლად გამამტყუნებელი განაჩენისთვის და მას ამ წამების შედეგად ჩვენებაც არ მიუცია საკუთარი თავის საწინააღმდეგოდ.
_ ამდენი ხნის მერე თუ გახსოვთ, რა იყო გამამტყუნებელი განაჩენის საფუძველი? ბრალდების მხარის პოზიცია გაიზიარეთ?
_ არ მინდა, დეტალებში შევიდე, მაგრამ ერთი რამ შემიძლია გითხრათ: აბსოლუტურად გულწრფელად დარწმუნებული ვიყავი, რომ სულხან მოლაშვილს დანაშაული ჰქონდა ჩადენილი.
_ თქვენი შინაგანი რწმენით?
_ პალატის თავმჯდომარე შესაბამისად არ მოიქცა და თავისი უფლებამოსილება რეალურად ბოროტად გამოიყენა. აქედან გამომდინარე, გულწრფელად მიმაჩნდა. თან ჩემთვის გაცხადებული მაქვს, რომ როდესაც სტრასბურგის სასამართლოს ქართული სახელმწიფო მოურიგდა, იქ სამი პირობა ჩაიდო: ერთი _ მოლაშვილს კომპენსაციას გადაუხდიდნენ, მეორე _ გამოიძიებდნენ იმ საქმეს, რომ ციხეში არასათანადო მოპყრობა მოხდა (დღემდე არ ვიცი, არ არის დადგენილი, რეალურად ვინ ჩაიდინა ეს დანაშაული) და მესამე _ ერთი წელი მიეცა ვადა მსჯავრდებულს, რომ ის გადაწყვეტილება გაესაჩივრებინა, რომელიც უზენაესმა გამოიტანა. ჩემთვის კარგი იქნებოდა, ეს გადაწყვეტილება გაესაჩივრებინათ და შესაბამისად დადგინდებოდა, სწორი იყო მურუსიძე თუ არა. დღეს ჩემი განაჩენი არის კანონიერ ძალაში შესული და გულწრფელად მინდა გითხრათ, _ დღესაც მიმაჩნია, რომ სწორი გადაწყვეტილება გამოვიტანე.
_ და ყველაზე მთავარი საქმე, რომელსაც, ჯერ კიდევ, იმ ხელისუფლების პირობებში ძალიან დიდი ნეგატივი მოჰყვა, ეს იყო სანდრო გირგვლიანის საქმე. მე დავსვი კიდეც საჯაროდ შეკითხვა, _ რა უნდა გაეკეთებინა ლევან მურუსიძეს იმისთვის, რომ საზოგადოებას პრეტენზიები აღარ ჰქონოდა სანდრო გირგვლიანის საქმესთან დაკავშირებით? მინდა, ძალიან დეტალურად ვისაუბროთ, რა კითხვებიც არსებობს ამ საქმეზე.
_ კი ბატონო! იცით, ჩემთვის რა იქნებოდა კარგი, რომ როდესაც ბრალს მიყენებენ, ჯერ ეთქვათ, რა გადაწყვეტილება უნდა ყოფილიყო მიღებული, რომ ამ საქმეზე სამართლიანობა დადგენილიყო. ამას მივყვეთ. ერთი _ როდესაც საუბარია, რომ მტკიცებულებები სათანადოდ არ იქნა გამოკვლეული სასამართლო პროცესზე, ეს იყო პირველი ბრალდება, მიდიოდა მსჯელობა, რომ გამოძიებამ ვიღაცას დააფარა ხელი.
_ მაგალითად, ვანო მერაბიშვილს და მის მეუღლეს, დათა ახალაიას, გურამ დონაძეს და ა. შ.
_ მელნიკოვიც იყო მგონი ნახსენები, პროცესზე იმ ოთხთან ერთად, მას დააფარეს ხელიო. ეს უსამართლობაა საზოგადოების თვალით. მეორე _ აღნიშნული ოთხი პირი რომ მიეცა პასუხისგებაში, სასჯელი უსამართლო იყოო, ესეც არის პრეტენზია და მესამე _ არ იყო რეალური ბრალი, არ გაასამართლეს იმ მუხლებით, რა მუხლებითაც იმსახურებდნენ. ეს გახლდათ ჯანმრთელობის განზრახ მძიმე დაზიანება და სიცოცხლის მოსპობა.
გადაწყვეტილება გაასაჩივრა მხოლოდ პროკურორმა, სასჯელის ამ ნაწილში მომატება მოითხოვა და დაზარალებულს აღარ გაუსაჩივრებია. როცა ჩემთან კასაციაში წამოვიდა, პირიქით, მხოლოდ დაზარალებულმა გაასაჩივრა და პროკურატურას აღარ გაუსაჩივრებია. აქედან გამომდინარე, უზენაესმა სასამართლომ (გადაწყვეტილებაშიც მიწერია) ვერ შეეძლო სასჯელის მომატება, ვინაიდან არც პროკურორის საჩივარი იყო და არც _ დაზარალებულის. თუ პროკურატურის მოთხოვნა არ იქნებოდა, რომ მე სასჯელი დამემძიმებინა, ამ სასჯელს ვერ დავამძიმებდი. რეალურად, სასჯელის დამძიმება გამორიცხული იყო. რაც შეეხება საქმის დაბრუნებას ქვემო ინსტანციის სასამართლოში: ვთქვათ და დამებრუნებინა საქმე აპელაციაში, ვისი საჩივარი დახვდებოდა იქ? _ დაზარალებულის საჩივარი არ დახვდებოდა. დაზარალებულის მოთხოვნა კასაციაში, რომ გამოძიებამ სხვა პირებს ხელი დააფარა, ბრალდებულებს ბრალი უნდა დაუმძიმდეთ, აზრს კარგავდა და ამ მიზანს ის სააპელაციოში ვერ მიაღწევდა, რადგან საჩივარი არ არსებობდა, დაბრუნებას კი პროკურორის მხრიდან იმიტომ არ ექნებოდა აზრი, რომ პროკურატურას საკასაციო ინსტანციაში საჩივარი შემოტანილი არ ჰქონდა. ეს არის იურიდიული დეტალები, რომელიც საზოგადოებისთვის ძნელი გასაგებია. თქვენ ხომ გჯერათ არასამთავრობო ორგანიზაციების? ვთქვათ, მურუსიძის არ გჯერათ. დაწერონ არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, რა უნდა გამეკეთებინა? ან საზოგადოებაში ცნობილ სპეციალისტებს ვკითხოთ და იმათ გააკეთონ ეს დასკვნა, _ მურუსიძეა მართალი თუ არასამთავრობო ორგანიზაციები? სამი წელი ვერაფერი დადეს.
_ არასამთავრობოებზე ცალკე გკითხავთ, ახლა ისევ სანდრო გირგვლიანის საქმეზე უნდა ჩაგეკითხოთ: საუბარია იმაზე, რომ სასჯელი სპეციალურად შემცირდა ბრალდებულ პირებზე, რომ შემდგომ მათ უდო შეხებოდათ. რას უპასუხებთ ამ ბრალდებას?
-ხომ შეგვეძლო რომ უფრო დიდად შეგვემცირებინა?
– რატომ შეუმცირეთ?
_ საქართველოს პარლამენტმა, დაჩქარებული წესით, ოც დღეში სამი მოსმენით მიიღო შესწორებები ყველა იმ კანონში, რომელიც გირგვლიანის საქმეზე ბრალდებულ პირებს სასჯელს შეუმცირებდა. დღეს პარლამენტი არავის ახსოვს!
დანაშაულს კანონი მოარგეს. ყველა მუხლს შეეხო ცვლილება. მუხლი, რომელიც დანაშაული იყო და შემდეგ აღარ არის დანაშაული. შესაბამისად, ეს დანიშნული სასჯელი უნდა მოაკლო, ამ მუხლით აპელაციასა და პირველ ინსტანციას დანიშნული ჰქონდა ერთი წელი, იყო ნაწილობრივი შეკრება და შესაბამისად, ეს მუხლი რომ მოეხსნა, ერთი წლიდან გამოვაკელით სასჯელის მინიმუმი და გამოვიდა 6 თვე.
_ ბ-ნო ლევან, თქვენ პარლამენტის ამ გადაწყვეტილებაში პოლიტიკურ ნიშანს ვერ ხედავთ?
_ როგორ არ ვხედავ, ვხედავ, აბა, როგორ შეიძლება, რომ ყველა მუხლში ცვლილება შეიტანო და თან სამი მოსმენით ოც დღეში? ჯერ თვითონ ამ სასჯელების ცვლილებებით, ფაქტობრივად, 7 წელი ისე ჩამოაკლეს, ზოგადად, ამ მუხლებს, რომ შეკრიბო, ყველას დააკლდა. მერე განსაკუთრებით მძიმე კატეგორიის დანაშაულიდან მძიმეზე გადმოიყვანეს იმიტომ, რომ მძიმე კატეგორიის დანაშაულზე პირველ ვადამდე განთავისუფლებას ორი-მესამედის მოხდა სჭირდება. ყველაფერი გააკეთეს, რომ, რეალურად, ამ შედეგზე გავსულიყავით. ახლა ამ ყველაფერს მურუსიძეს აბრალებენ, რომელიც არაფერ შუაშია.
_ დიახ, ამის თქმა მინდოდა. ის პირები, რომლებიც მაშინდელ პარლამენტში იღებდნენ გადაწყვეტილებებს
_ ბაქრაძე, ბოკერია…
_ დიახ, ეს ადამიანები იყვნენ გადაწყვეტილებების მიმღებნი, მწვანე აუნთეს და ტექნიკურადაც ძალიან სწრაფად მიიღეს გადაწყვეტილება. დღეს ეს პოლიტიკოსები თქვენ გედავებიან იმას, რომ პოლიტიკურ დაკვეთებს ასრულებდით და სანდრო გირგვლიანის საქმეზე სამართალი არ დააყენეთ.
_ ჩემთან დარეკვაც არ სჭირდებოდათ, ისეთ კალაპოტში ჩააყენეს ის კანონები.
პარლამენტმაც ისეთი ცვლილებები განახორციელა, სპეციალურად მოარგო ამ საქმეს. სია ამოღებული მაქვს.
_ რა გაქვთ მხედველობაში? წეღან თქვით, რომ…
_ კენჭისყრის შედეგები ამოღებული მაქვს. მაგაზე ხმა აქვს მიცემული ბაქრაძეს, ბოკერიასაც, გოგორიშვილსაც, კიდევ არიან ისინი, ვისაც ხმა აქვს მიცემული. მეტიც: _ ადრე ერთ საქმეში ბრალდებულებს არ შეეძლოთ ერთ საკანში ყოფილიყვნენ. სპეციალურად მიიღეს კანონი და ცვლილებები შეიტანეს, რითაც თქვეს, რომ შეიძლება ერთადაც მსხდარიყვნენ.
_ რაც გახდა სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პუნქტი, რომ ერთ საქმეზე ბრალდებულ პირებს ერთმანეთთან კომუნიკაციის საშუალება ჰქონდათ.
_ სტრასბურგის სასამართლოს მთავარი პუნქტი იყო, რომ გამოძიება არაკეთილსინდისიერად და არაეფექტიანად წარიმართა, ბრალდებულებს ერთმანეთთან ჩვენებების შეჯერება შეეძლოთ.
სტრასბურგი ამბობს, _ კი ბატონო, სასამართლომ რა განაჩენიც გამოიტანა, ანუ რაც იყო სასჯელი, მაგრამ მიმაჩნია, რომ შეიძლებოდა უფრო მკაცრი სასჯელი გამოყენებულიყო. მაგრამ მე აგიხსენით, რატომაც ვერ გამოვიყენებდი უფრო მკაცრ სასჯელს: იმიტომ, რომ საჩივრები არ მქონდა და ვერ დავამძიმებდი, თუ ამას პროკურორი და დაზარალებული არ მოითხოვდა. მაგრამ სტრასბურგი მერე ამბობს, რომ ეს სასჯელიც არ აღსრულდა, ვინაიდან შემდეგ პრეზიდენტმა ბრალდებულებს სასჯელი გაუნახევრა და ისინი პირობით ვადამდე განთავისუფლდნენ. ამაში ლევან მურუსიძეს არავითარი წვლილი არ მიუძღვის.
_ თუმცა იმასაც ამბობენ, რომ თქვენ პირდაპირ დაავალეთ სააპელაციო სასამართლოს და თქვენი ინიციატივა იყო ის, რომ სასამართლოს არ გაეზიარებინა საქმეზე ერთ-ერთი მთავარი მოწმის _ ლევან ბუხაიძის ჩვენებები.
_ ლევან ბუხაიძის ჩვენებებებთან რა შეხება მქონდა, მე რიგითი მოსამართლე ვიყავი, ან როგორ შემეძლო დამევალებინა რომელიმე ინსტანციის სასამართლოსთვის მისი გაზიარება, ან არ გაზიარება? ჩემ ზემოთ ამ საქმეში ათასი ვინმე იყო.
_ ბატონო ლევან, თქვენ მითხარით, რომ არასოდეს შეხვედრიხართ წინა ხელისუფლების წარმომადგენლებს. რატომ შეხვდით ბიძინა ივანიშვილს?
_ ვარ სახლში, რეკავს ჩემი ტელეფონი. ზოგადად, ყველა სატელეფონო ზარს ვპასუხობ. მირეკავენ პრემიერ-მინისტრის კანცელარიიდან და მეუბნებიან, რომ ჩემთან, როგორც იუსტიციის საბჭოს მდივანთან, შეხვედრა უნდა პრემიერ-მინისტრს, არ უნდა შევხვედროდი ? ჩემამდე ის შეხვდა კოტე კუბლაშვილს.
_ მახსოვს. და ძმები კუბლაშვილები სააკაშვილის რეჟიმის მსხვეპლადაც გამოაცხადა.
_ მივედი კანცელარიაში, ჩვენ შევხვდით. ბიძინა ივანიშვილს ჩემი პოზიცია გავაცანი მოსამართლეების დევნასთან დაკავშირებით, რადგან მაშინ მასობრივად იყო საუბარი იმაზე, რომ მოსამართლეთა კორპუსი უნდა დაეთხოვათ. ასევე ვესაუბრე ხელფასების მომატებასთან დაკავშირებით, რადგან მოსამართლეთა ხელფასები ძალიან დაბალი იყო. ამ შეხვედრას ნოდარ ხადურიც ესწრებოდა.
ბიძინა ივანიშვილის პოზიცია შემდეგი იყო: სასამართლო უნდა იყოს დამოუკიდებელი; აღარ უნდა იყოს საუბარი „სააკაშვილის სასამართლო“, „ივანიშვილის სასამართლო“; ვიზიარებ თქვენს პოზიციას, რომ მოსამართლეთა კორპუსი უნდა შენარჩუნდეს, მაგრამ გადაწყვეტილებებიც უნდა იყოს დამოუკიდებელი,ხელფასებსაც მოგიმატებთო.
_ დაურეკავს თქვენთან ბიძინა ივანიშვილს?
_ სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: არასოდეს ბიძინა ივანიშვილს ჩემთან არ დაურეკავს!
_ არც ერთ პოლიტიკურ საქმესთან დაკავშირებით?
_ გულწრფელად გეუბნებით: არც ერთ საქმესთან დაკავშირებით მას ჩემთან არ დაურეკავს!
_ რატომ წავიდა ნინო გვენეტაძე? ფაქტია, რომ მის სახელს მოსამართლეთა ტესტების სკანდალი უკავშირდება, მაგრამ მისი ყოფილი თანაშემწე ამბობს, რომ თქვენ მას ფიზიკურად უპირისპირდებოდით. რატომ ჰგავდა იუსტიციის საბჭოს სხდომები მუდმივად ცირკს?
_ ნინო გვენეტაძესთან გარკვეული ტიპის დაპირისპირება მქონდა. მოგეხსენებათ, მე მის მიმართ დისციპლინური დევნის ერთ-ერთი ინიციატორი ვაყავი და ეს გარკვეულად აისახებოდა ჩვენ ურთიერთობაზე. დაძაბულობას ეს ქმნიდა, თუმცა ბოლო დროს ეს ურთიერთობები დათბა და არანაირი კრიზისი აღარ იყო. რაც შეეხება წიქარიშვილს, მან აბსოლუტურად უსაფუძვლო განცხადებები გააკეთა. მას არასამთავრობოები მართავენ და დაჯილდოვდა კიდეც ამ განცხადებებისთვის, რადგან „კონსტიტუციის 42-ე მუხლის“ თავმჯდომარედ დაინიშნა.
_ ვანო ზარდიაშვილს იცნობთ?
_ ვიცნობ.
_ მისი მეშვეობით ხდება თქვენთან კომუნიკაცია?დაურეკავს თქვენთან?
_ არა, არასოდეს.
_ იმის მიუხედავად, რომ მისი მეუღლე იუსტიციის საბჭოში მუშაობს?
_ სხვათა შორის, მისი მეუღლე მე დავნიშნე, ძალიან კომპეტენტური კადრია და მის მიმართ ნინო გვენეტაძეც კი სიმპათიით იყო განწყობილი.
_ კლანი რეალურად არსებობს?
_ კლანი ნიშნავს დანაშაულებრივ ორგანიზაციას, რომელიც დანაშაულს სჩადის. ჩვენ კანონით მინიჭებულ უფლებებს ვიყენებთ. ესაა და ეს. დღევანდელი სასამართლო ბევრად უფრო დამოუკიდებელი და თავისუფალია. ამის დასტური სტატისტიკაცაა.
_ ბატონო ლევან, არ შემიძლია არ დაგეთანხმოთ, ამის დასტურია თუნდაც ჩემი შვილის საქმე, როცა ორი ინსტანციის სასამართლომ, რეალურად, პოლიტიკური დაკვეთა არ შეასრულა და გამამართლებელი განაჩენი გამოიტანა, ასევე გამართლდა 18 პირი,ვისაც სხვადასხვა დროს ნარკოტიკები ჩაუდეს.
_ თქვენი შვილის საქმე კიდევ უფრო გახმაურდა, რადგან თქვენ ცნობილი ჟურნალისტი ხართ. ბევრი საქმეა ასეთი. რიგითი ადამიანები სამართალს ნამდვილად პოულობენ. თქვენი შვილის საქმეზე სასამართლომ მაღალი სტანდარტი დააწესა. ორი პოლიციელის ჩვენება საკმარისი არაა ბრალის დასადასტურებლად. სავალდებულო გახდა ვიდეოგადაღება და ა. შ.
_ ბატონო ლევან, თქვენ მითხარით, რომ წინა ხელისუფლების დროს სასამართლო დაკვეთებზე არ მუშაობდა. მაშინ რატომ არის სტატისტიკას ასეთი განსხვავებული?იმ წლებში გამამართლებელი განაჩენი იშვიათობა იყო
_ ჯერ ერთი იმიტომ, რომ ძალიან მაღალი იყო საპროცესო შეთანხმებების რიცხვი. ჩავთვალოთ, რომ 100-დან 95 საქმე საპროცესო შეთანხმებით მთავრდებოდა; მეორე _ კანონმდებლობა, ზოგადად,იყო ძალიან რეპრესიული. თქვენ გახსოვთ, მე რომ მონაწილეობა მივიღე ნინო გვენეტაძისა და სხვათა დისციპლინურ დევნაში? მაშინ მოსამართლეს ელემენტარული გადაცდომის უფლება არ ჰქონდა: კანონი დაარღვიე? _ ძალიან მკაცრად ისჯებოდი.
ახლა, რეალურად, ეს დაძაბულობაც მოიხსნა, _ ოთხი წელია, მოსამართლე არ დაგვისჯია. მიმაჩნდა, რომ მოსამართლეებს რაღაც საქმეებზე დამოუკიდებლობის განცდა უნდა შექმნოდათ. ეს მთავარია.
_ მაინც პოლიტიკურ დაკვეთაზე უნდა გკითხოთ: მაგალითად, თქვენ, თავის დროზე, ურთმელიძეს გამოექომაგეთ, როცა ის იუსტიციის საბჭოში დაიბარეს. ამ დროს ურთმელიძემ „რუსთავი 2-ის“ საქმე მაქსიმალურად მოკლე დროში განიხილა. ასევე ამ საქმეზე გამოიტანა გადაწყვეტილება უზენაესი სასამართლოს დიდმა პალატამ, რასაც სტრასბურგის სასამართლოს უპრეცედენტო გადაწყვეტილება მოყვა. არც ეს იყო პოლიტიკური დაკვეთა?
_ ეს ის საქმეა, რომელთანაც არანაირი შეხება არ მქონია და არც მაბრალებენ რამეს!
_ ნამდვილად არაფერს გაბრალებენ, გარდა იმისა, რომ ურთმელიძის იუსტიციის საბჭოში დაბარება გააპროტესტეთ.
_ მოსამართლემ კონკრეტულ საქმეზე გადაწყვეტილება მიიღო. თუ მას რაიმე დანაშაული აქვს ჩადენილი, უნდა დაუმტკიცო, უნდა ედავო დისციპლინურად. საქმის საჯარო გარჩევების კატეგორიული წინააღმდეგი ვარ, საერთოდ კი, „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე უპრიანია, სტრასბურგის სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილებას დაველოდოთ.
_ ანა დოლიძესა და ნაზი ჯანეზაშვილს რას ერჩით?
_ სხვათა შორის, ისინი არიან საბჭოს „კარგი“ წევრები და რატომ: უფრო სწორად, კომფორტული იმიტომ, რომ არც ქალბატონი ნაზი და არც ქალბატონი ანა არ არიან სპეციალისტები არც სისხლის სამართალში და არც ადმინისტრაციულ ნაწილში. ამიტომ, რეალურად, ამ კუთხით დისკომფორტს ვერ ქმნიან სამართლებრივ ნაწილში, რადგან, ვიმეორებ: არ აქვთ შესაბამისი ცოდნა არც სისხლში და არც სამოქალაქოში. ერთადერთი გეუბნებიან, _ აი, კლანია და კლანია, ამას ვერ გასცდნენ. პრეტენზიებს სამართლებრივად ვერ აყალიბებენ, კომფორტს ან დისკომფორტს ვერ გიქმნიან. მათთან გასაუბრება ძალიან გამიადვილდა, რადგან რაღაც კითხვებს რომ მისვამდნენ და პასუხს გავცემდი, სიღრმეებში ვეღარ მოდიოდნენ, ვეღარ ჩამეკითხნენ. როგორც მერე გავიგე, იმ კითხვებსაც რეალურად სხვები უგზავნიდნენ და ეუბნებოდნენ, მურუსიძეს ეს შეეკითხეო. თვითონ შესაბამისი ცოდნა და კომპეტენცია არ გააჩნიათ ამასთან დაკავშირებით.
_ ვინ უგზავნიდა მესიჯებს?
_ არ ვიცი. მერე გავიგე, რომ მესიჯები რეალურად მოდიოდა და კითხვას მერე მისვამდა. ამიტომ ჩემთვის კომფორტული და ძალიან ადვილია მათთან გასაუბრება. მათი რიტორიკა „კლანს“ და „შენ უნდა წახვიდეს“ ვერ სცდება. ამიტომ მათ ვთავაზობ: მიუხედავად ყველაფრისა, ვიყოთ კონსტრუქციულები.
-არც არასამთავრობო სექტორს წყალობთ…
-არასამთავრობო სექტორიდან ძირითადად უაპელაციო ბრალდებები ისმის, კლანი ,კლანი.კონკრეტული ბრალდებები არა აქვთ, დაუჩემებიათ,სასამართლო დახურული სეგმენტიაო.ვინმემ დაუშალათ იუსტიციის საბჭოს მიერ გამოცხადებულ კონკურსში მონაწილეობის მიღება?საჯარო გასაუბრებაზე მკაფიოდ გამოჩნდებოდა, რა კომპეტენცია აქვთ ეკა გიგაურს, იგივე სულხან სალაძეს,ისინი ამას არ აკეთებენ და ძირითადად ჭორაობენ.
_ ირაკლი კობახიძის განცხადებაზე რას მეტყვით? ის ამბობს, რომ მოსამართლეები ადრე ცუდ საქმეებს სჩადიოდნენ და ახლა კარგ საქმეებს სჩადიანო. თქვენ მეუბნებით, რომ ადრე ცუდ საქმეებს არ სჩადიოდით.
_ მე არ ვეთანხმები მის ამ განცხადებას. ის პოლიტიკოსია და პოლიტიკური განცხადება გააკეთა, მაგრამ ამ განცხადებას არ ვეთანხმები. იგივე სანდრო გირგვლიანის საქმეზე, პარლამენტის მიერ კანონებში შეტანილი ცვლილებებით, კალაპოტი შექმნეს, სადაც გაუშვეს ეს საქმე და მოსამართლეს განძრევის საშუალება არ მისცეს. საპროცესო შეთანხმებების დროს მოსამართლეს ლავირების საშუალება ჰქონდა, მეც გამიკეთებია ასეთი რამ სასჯელის დაკლებასთან დაკავშირებით. ამის შემდეგ კანონში ცვლილება შეიტანეს, რომ საპროცესო შეთანხმების დროს სასჯელის დაკლება შესაძლებელი იყო მხოლოდ პროკურორის თანხმობით.მთელს ვერტიკალს პროკურატურა აკონტროლებდა. მე რომ გირგვლიანის საქმეზე კანონი დამერღვია, დამიჭერდნენ. სამოქალაქო სამართალში ერთი ასეთი ცვლილება განახორციელეს, ნახეს, რომ რაღაც პერიოდი დამსაქმებლებისთვის უნდა მიენიჭებინათ უპირატესობა და მათ მიანიჭეს კიდეც ისეთი უპირატესობა, რომ შეეძლოთ, გამოეგდოთ კაცი სამსახურიდან. ამას კანონის ფორმა მისცეს.
_ ეკა ბესელიაზე უნდა გკითხოთ: იბრძვის თუ არა ბესელია სასამართლოში თავისი გავლენებისთვის და ამ 7 წლის განმავლობაში გრძნობდა თუ არა ის კომფორტულად თავს იმ მომენტამდე, სანამ სასამართლომ მისი დავალებების შესრულებაზე უარი არ თქვა? იყო თუ არა მისი მხრიდან მცდელობები, რომ სასამართლოზე გავლენა ჰქონოდა?
_ არ მინდა, პოლიტიკაში შევიდე…
_ გულწრფელად გეტყვით, რომ მე მისი გულწრფელობის მართლმსაჯულებასთან დაკავშირებით არ მჯერა.
_ შემიძლია გითხრათ, ზოგადად, სიტუაციას ვუყურებ, როგორ წარიმართება და რა იქნება, ვინ რას იტყვის, ვინ რამდენ შეურაცხყოფას მიაყენებს სასამართლო სისტემას და, შესაბამისად, როგორც თქვენთან გადავწყვიტე ინტერვიუს მოცემა და მივიჩნიე, ახლა, ამ ეტაპზე, ძალიან მჭირდება, თქვენი ავტორიტეტი და გაზეთის რეიტინგი გამოვიყენო იმისთვის, რომ საზოგადოებას რაღაც თემები გავაგებინო, ახლა ვუყურებ ამ სიტუაციას, როგორ ცდილობენ პოლიტიკოსები თავიანთი პოლიტიკური მიზნებისთვის სასამართლო აიფარონ წინ და შესაბამისად, სასამართლოზე დაიწერონ ქულები. არ მინდა, პოლიტიკაში შევიდე, მაგრამ ყველაფერს აქვს რაღაც გარკვეული ეტაპი და ზღვარი. როდესაც საჭიროდ მივიჩნევ, რომ რეალურად იქნება რამე სალაპრაკო, ძალიან ბევრი ინფორმაცია მაქვს, როგორც იუსტიციის საბჭოს წევრს. ოფიციალურად, სხვათა შორის, შეხვედრებიც მქონდა ხოლმე შეკრებებზე სხვადასხვა პოლიტიკოსთან, რაც სასამართლო სისტემას ეხებოდა და, შესაბამისად, ყველას განწყობა ვიცი რეალურად.
_ მომეჩვენა თუ არა, რომ მინიშნებას აკეთებთ, – ბესელიაზე გარკვეული პერიოდის მერე აპირებთ საჯაროდ ლაპარაკს?
_ არა, არ მაქვს საუბარი მხოლოდ ბესელიაზე. ბესელიას გარდა კიდევ სხვებიც ლაპარაკობენ სასამართლო სისტემაზე, ახლა არ დავკონკრეტდები. უბრალოდ, მომართული ვარ იმაზე, რომ სასამართლო სისტემა დავიცვა. სრული პასუხისმგებლობით გეუბნებით, რომ ვინც იმას ახსენებს, რომ სასამართლო სისტემის გამო დგამს ამ ნაბიჯებს, ეს არ არის სწორი. ყველას აქვს თავისი კონკრეტული პოლიტიკური მიზნები, სასამართლო აქ არაფერ შუაშია და, შესაბამისად, შევხედოთ, რა და როგორ იქნება. თუ ისე წავიდა სიტუაცია, რომ რეალურად სასამართლოს დამოუკიდებლობას საფრთხე შეექმნა და ისეთ კონდიციამდე მივიდა, მზად ვარ, სასამართლოს დაცვის მიზნით ვისაუბრო და გავშლო ეს თემას, მანამდე არ მინდა, რომ პოლიტიკაში სასამართლო შევიყვანო.
_ და თუ დადგა ეს დრო, აქვე მინდა პირობა ჩამოგართვათ, რომ ექსკლუზიურ ინტერვიუს მე მომცემთ.
_ პირდაპირ გეუბნებით, რომ ვიცი, რა იყო, როგორ იყო, სასამართლოს გარშემო რაც ხდება, დანარჩენი არაფერი მაინტერესებს. მე ამ სასამართლოს ლიდერი ვიყავი-მეთქი, რომ ვთქვი, მართლა ლიდერი ვიყავი. მოსამართლეთა ნდობით ვსარგებლობდი და შესაბამისად, მთელი ჩემი მოღვაწეობა მინდა, იქით წავიყვანო, რომ კარგი სასამართლო რეფორმა მივიღო. რაც არის, კიდევ გაუმჯობესდეს, შესაბამისად, სასამართლო სწორი მიმართულებით მიდის. ამიტომ არ მგონია, სწორი იყოს, ეს სასამართლო ყველამ წინ აიფაროს და თავისი პოლიტიკური მიზნებისთვის გამოიყენოს. იცით, რა მიკვირს? როდესაც იმაზე საუბრობენ, რომ აი, სასამართლო არის ყველაზე დიდი და მთავარი პრობლემაო. არადა, სასამართლო თვითონ ამ ხელისუფლების პერიოდში არის ყველაზე დიდი წარმატება, რაც მოხდა. ეკონომიკას რომ შეხედოთ, სხვა რაღაცებს რომ შეხედოთ, სასამართლომ ძალიან დიდი ნაბიჯები გადადგა…
_ ანუ თქვენ ამბობთ, რომ პოლიტიკური გადაწყვეტილებები არ ყოფილა? ამ წუთას რაც მახსენდება, ეს არის რომან შამათავას საქმე, რომელსაც ისე მიუსაჯეს, რომ საქმეში არც გვამები ყოფილა, არც დანაშაულის იარაღი
_ არ ვიცი, არ ვიცნობ ამ საქმეს. შეიძლება, რაღაც გადაცდომები იყოს, რადგან ათასობით საქმე იხილება წელიწადში სასამართლოში და ისეთი სტატისტიკა და ისეთი პრეცედენტებია… არ ვამბობ, რომ ყველაფერი იდეალურადაა სასამართლო ბოლომდე რომ დადგეს ფეხზე, ამას დრო და საზოგადოების მხარდაჭერა სჭირდება. ის კი არ სჭირდება, რასაც პოლიტიკოსები ლაპარაკობენ, სასამართლოს მხარდაჭერა სჭირდება. აქედან გამომდინარე, მოვლენების განვითარებას დაველოდები.
_ ბოლო ბრალდება იცით თქვენ წინააღმდეგ? სააპელაციო სასამართლოში უზენაესი სასამართლოდან დაბრუნებული ღვინის ქარხნის საკუთრების დავა იხილება, ბოლო სხდომა მარტში უნდა ყოფილიყო, ქარხნის ადვოკატი არჩილ თაბაგარი ამბობს, რომ არჩილ კბილაშვილისა და ვანო ჩხარტიშვილის ჩარევის შემდეგ უშუალოდ მურუსიძემ მისცა კოლეგიას დავალება და პროცესი გაურკვეველი ვადით
_ არ ვიცი, რა გითხრათ, არჩილ თაბაგარს არ ვიცნობ, საერთოდ.
_ საქმესაც არ იცნობთ? არც გაგიგიათ?
_ წარმოდგენა არ მაქვს. ხომ შეიძლება, რაღაცაზე მტკიცებულებები იყოს? ანუ უზენაესმა სასამართლომ მოაბრუნა?
_ დიახ და მარტში უნდა დასრულებულიყო.ვანო ჩხარტიშვილს იცნობთ?
_ ვანო ჩხარტიშვილს არასდროს შევხვედრივარ, ადამიანს ვერ ნახავთ, ვინც ამას დაადასტურებს, ვანო ჩხარტიშვილთან საერთო მეგობარიც არ მყავს, ჩემი არ სჯერათ, _ არ სჯერათ, ხომ შეიძლება, ვინმე მოიძებნოს, ვინც იტყვის, რომ ვანო ჩხარტიშვილთან ერთად მურუსიძე სადმე მინახავსო. ან საერთო მეგობრის მეგობარი გვყავდეს, ან ტელეფონზე დაურეკავს, ნომრები ამოყარონ, ბოლო-ბოლო, რაღაცა ხომ შეიძლება მოძებნონ.
_ ინტერვიუს დასაწყისში შალვა შავგულიძე და გირგვლიანის საქმეზე მისი ტაქტიკა ახსენეთ, გულისხმობთ თუ არა იმას, რომ მან პოლიტიკური გადაწყვეტილება მიიღო და იმ ადამიანებთან არის, რომლებმაც, თავის დროზე, გირგვლიანის საქმის ჩაფარცხვას შეუწყვეს ხელი?
_ მაგას არ ვგულისხმობ და გეტყვით, რასაც ვგულისხმობ: მან თქვა, გირგვლიანის საქმეზე ჩემი ტაქტიკა მქონდა, იმიტომ არ გავასაჩივრე პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება აპელაციაშიო. მე შემეძლო მხოლოდ მომეთხოვა სასჯელის დამძიმება, სხვა ვერაფერს მოვითხოვდიო, თვითონ აღიარა. ეს რომ აპელაციას დაეკმაყოფილებინა, სტრასბურგში ვეღარ წავიდოიო ამიტომ არ გავასაჩივრეო. აქედან გამომდინარე, თუ შენ არ გაასაჩივრე იმიტომ, რომ შენ თვითონ იცი, რომ მხოლოდ სასჯელის მომატებაზე შეიძლებოდა გასაჩივრება და სხვა შედეგს ვერ მიიღებდი და ჩემთან რომ დაწერე რაღაც ისეთი საჩივარი, რომელსაც დაკმაყოფილების პერსპექტივა საერთოდ არ ჰქონდა და ეს კარგად იცი, ამიტომ შედეგები მურუსიძეს არ უნდა დააბრალო. შალვა შავგულიძე არის დამოუკიდებელი ადამიანი, გნებავთ, „ნაციონალებს“ შეუერთდეს, გინდათ, „ოცნებას“, ეს არ უნდა ვთქვა, რომ მე მურუსიძის გამო წავედიო. ეს პრეტენზია მაქვს, თორემ ადამიანს საკუთარი არჩევანი აქვს, თავის გადაწყვეტილებაზე პასუხს აგებს. თუ მას პოლიტიკაში სურს ყოფნა და „ევროპულ საქართველოსთან“ შეერთება, უნდა თქვას, რომ პოლიტიკაში არ არიან საერთო მეგობრები ან მტრები, არის საერთო ინტერესები. ეს იქნებოდა სწორი და არა ის, რომ მე მურუსიძის გამო წავედიო, ჩემს სახელს ნუ გამოიყენებ შენი ნაბიჯების გასამართლებლად, შენ აიღე საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობა თქვი, რომ მე წავედი და შევუერთი ბოკერიას, რომელმაც ხმა მისცა იმ კანონს, შევუერთდი ბაქრაძეს, რომელმაც ასევე ხმა მისცა იმ კანონს, შევუერთდი გოგორიშვილს. რომ ეს ნაბიჯი გადავდგი ამიტომ და ამიტომ და არა მურუსიძის გამო! აი, ეს პრეტენზია მაქვს მასთან, მით უმეტეს, ადვოკატია. იცის და თვითონაც თქვა, რომ იმიტომ არ გავასაჩივრე აპელაციაში, რომ მხოლოდ სასჯელის მომატებას თუ მოვითხოვდი, მეტს ვერაფერსო. და თუ შენ ეს იცი, მაშინ მურუსიძეს ნუღა დააბრალებ იმას, რომ მერე უზენაეს სასამართლოში გამოიტანა ის გადაწყვეტილება,რაც გამოიტანა.
_ არის საქმე, რომელზეც ახლა ფიქრობთ, რომ სხვა გადაწყვეტილებას მიიღებდით?
_ ეს ისეთი კითხვაა, ადამიანს რომ ეკითხებიან, _ მეორედ რომ დაიბადო, რამეს თუ შეცვლიდიო. არ ვიცი, ალბათ, ადამიანების მთელი მომხიბვლელობაც , ტრაგედიაც და უბედურებაც ის არის, რომ ხანდახან მეორე შანსი არ გეძლევა, განვლილია და ვერაფერს შეცვლი.
_ ანუ მაინც არსებობს რაღაც ისეთი, რომლის შეცვლაც მოგდომებიათ?
_ მე ვერაფერს შევცვლიდი, მაგრამ ჩემთვის კარგი იქნებოდა, გირგვლიანისა და მოლაშვილის საქმის განხილვა თუ არ მომიწევდა, თუ მე არ შემხვდებოდა, მაგრამ რახან მე შემხვდა, განვიხილე ისე, როგორც კანონი მავალდებულებდა. მთავარია ის, რომ შეიძლება მოსამართლემ შეცდომა დაუშვას, მაგრამ მას უნდა მიაჩნდეს, რომ სწორს აკეთებს, რადგან არის შემდგომში ინსტანციები. ცხოვრებაში ხდება. შეიძლება, გული ერთ რამეზე დამწყდეს, რომ შეიძლება მე მაქვს მიღებული გადაწყვეტილება, რომელზეც მიმაჩნდა, ადამიანი დამნაშავე იყო და შეიძლება არ იყო დამნაშავე. ვთქვათ, ადრე, ნარკოტიკებზე იყო ასეთი სტანდარტი, _ მოვიდოდა ოთხი-ხუთი პოლიციელი და ამბობდა, ჩვენ მას ჩხრეკა ჩავუტარეთ და ნარკოტიკი ამოვიღეთო. ახლა მტკიცებულებების სხვა სტანდარტია, სასამართლომ ახალი სტანდარტი დაადგინა, რომ გადაღება უნდა იყოს და ა. შ. არ იყო მაშინ ეს სტანდარტი. ისეთი საქმეები იყო ნარკოტიკებზე, მოიყვანდნენ ადამიანს და ხუთი-ექვსი პოლიციელი დაადგენდა.
_ თქვენ ვალდებული იყავით, მიგეღოთ ეს მტკიცებულებები და გაგეზიარებინათ?
_ ეს მტკიცებულებები უნდა გაგეზიარებინა, თუ არ გაიზიარებდი, მაშინ პოლიციელები იყვნენ დამნაშავეები. ამიტომ მე რომ მიმაჩნდა და ვფიქრობდი, რომ ამ პიროვნებას ნარკოტიკი ჰქონდა, ხომ შეიძლებოდა, შემშლოდა? ობიექტურად რომ მივუდგეთ, ეს მძიმე მომენტია, თუმცა ყველაზე ცუდი მომენტი, იცით, რა იქნებოდა? _ დარწმუნებული რომ იყო, ადამიანი უდანაშაულოა და შენ დამნაშავედ აცხადებდე! აი, ეს არ უნდა დაუშვას მოსამართლემ. მაგრამ ადამიანები ვართ და შეიძლება, რაღაცაში ვიყოთ დარწმუნებულები და შეცდომა მოგვივიდეს. ამერიკის შეერთებულ შტატებშიც ხდება ასეთი რაღაცები: 25 წელი ჰქონდა ადამიანს მისჯილი და მერე აღმოჩნდა, უდანაშაულო იყო. ასევე ხდება ბევრი შემთხვევა სხვა ქვეყნებშიც. სასამართლოს მოსდის შეცდომა, მაგრამ კიდევ ვიმეორებ: მთავარია, თუ დარწმუნებულია, კაცი გაამართლოს ის არ უნდა გაამტყუნოს სხვისი (პიროვნების ან საზოგადოების) ზეწოლის შედეგად…
მოსამართლემ ის გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს, რაც მას სწორად მიაჩნია.

ელისო კილაძე