ორიოდე კვირის წინ Pfizer-ის სათავო ოფისმა ოფიციალურად გამოაცხადა საკუთარი წარმოების ვაქცინების გაყიდვის შეზღუდვების შესახებ. ინფორმაციამ იმის შესახებ, რომ Pfizer-ის ვაქცინის აცრის შემდეგ ნორვეგიაში 23 ადამიანი დაიღუპა,  მსოფლიო შეძრა. ზუსტად იმავე დღეს საფრანგეთმა გაასაჯაროვა 6 უმძიმესი შემთხვევა Pfizer-BioNTech ვაქცინის შედეგად დამძიმებული შემთხვევების შესახებ. მწარმოებელმა კომპანიამ  სასწრაფოდ ზომებს მიმართა და ამ ეტაპზე აღნიშნული ფირმის ვაქცინების მიწოდება ევროპისთვის მნიშვნელოვნად შეიზღუდა.

ყველაზე საინტერესო ის გახლავთ, რომ იმ დროს, როდესაც ქვეყნები უარს ამბობენ ამ ვაქცინაზე, საქართველოში მომენტალურად გადაერთნენ ჩინური და ბრიტანული ვაქცინიდან და ხელისუფლებამ  Pfizer-BioNTech ვაქცინის შემოტანაზე დაიწყო საუბარი. კერძოდ, მედპერსონალი სწორედ ამ ბრენდის ვაქცინით უნდა აიცრას. საქართველოს დანარჩენ მოსახლეობაზე, ჯერჯერობით, დუმან და საინტერესოც სწორედ ეს გახლავთ.

არადა, ე.წ. ჩინური ვაქცინა, სინამდვილეში, ამერიკულმა ფარმაკოლოგიურმა კომპანიამ  შეიმუშავა და ამ ეტაპზე იგი Pfizer-BioNTech-ის ვაქცინაზე უსაფრთხოდ აღიქმება. მასზე უკეთესი გახლავთ ბრიტანული „ასტრაზენეკას“ ვაქცინა, რომელიც მსოფლიოში ყველაზე უსაფრთხოდ და ეფექტიანად მიიჩნევა, მაგრამ მას ერთი მინუსი აქვს – ძვირია.

14 იანვარს თურქეთმა  COVID-19-ის წინააღმდეგ მოსახლეობის აცრა დაიწყო კომპანია Sinovac-ის ე. წ. ჩინური ვაქცინით. პირველადი აცრები სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლებზე განხორციელდა. ცნობისთვის: ერთი კვირით ადრე თურქეთის მთავრობამ  დაამტკიცა Sinovac-ის გამოყენება ექსტრენულ (სასწრაფო) შემთხვევებში. 30 დეკემბერს კი ქვეყანაში შემოიტანეს  ჩინური ვაქცინის 3 მილიონი დოზა.

რაც შეეხება შედეგს: ბრაზილიაში მოსახლეობაზე ამ ვაქცინის გამოყენებისას დაფიქსირდა 50,4%-იანი ეფექტიანობა, ინდონეზიაში – 65,4%-იანი, თურქეთში წინასწარი კლინიკური კვლევებით ეფექტიანობამ 91.2%-ს მიაღწია.

ამ ეტაპზე, ჩინეთში სახელმწიფო ფარმაცევტული კომპანიის ფილიალი China National Pharmaceutical Group (Sinopharm) და აშშ-ში დარეგისტრირებული Sinovac Biotech შეიმუშავებენ სამი სახის ვაქცინას სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში. სამივე მათგანს უკვე მიეცა ნებართვა, გამოიყენონ ექსტრენულ (სასწრაფო) სიტუაციაში კლინიკური გამოცდების მიღმა.

დავუბრუნდეთ ვაქცინის ზემოქმედების მექანიზმს: ბრაზილიაში Sinovac-მა თითქმის სანახევრო ეფექტიანობა უჩვენა, რაც 30% -ით ნაკლები აღმოჩნდა მანამდე ნათქვამზე. ამ კონტინენტზე ვაქცინის შეტანამდე საუბარი იყო მის 80%-იან ეფექტიანობაზე. აღნიშნული ინფორმაცია თავად მწარმოებელმა ქვეყანა ჩინეთმაც არ დამალა და  გაავრცელა South China Morning Post-ში, დასტურად თან დაურთო ბუტანტანის ინსტიტუტის კვლევები სან პაულოში.

არადა, მანამდე გამოცხადებული იყო, რომ ჩინური ვაქცინა ეფექტიანი იყო 78%-ში გართულების გარეშე მიმდინარე შემთხვევებში და  100%-ით ეფექტიანი რთულ შემთხვევებში. როდესაც ბრაზილიის მოსახლეობის აცრა დაიწყო, იგივე ექსპერტებმა ეს რიცხვი 50,4%-ზე ჩამოიყვანეს, თუმცა რთულ შემთხვევებში ჩინურმა ვაქცინამ ეფექტიანობის საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელი დადო. ამის შესახებ ოფიციალური ანგარიში გამოაქვეყნა ქვეყნის მთავარმა სანიტარიულმა ექიმმა რიკარდუ პალასიოსმა.

ინდონეზიაში ჩინურმა ვაქცინამ 65,3%-იანი ეფექტიანობა უჩვენა, ხოლო თურქეთში – 91,5%-იანი. აქვე ისიც უნდა აღვნიშნოთ, რომ ბოლო მონაცემებით, ბრაზილია კოვიდით დასნებოვნებულთა რაოდენობით მესამე ადგილზე იმყოფება მსოფლიოში. პირველ ორ ადგილს ინდოეთი და ამერიკის შეერთებული შტატები ინაწილებენ.

თავის მხირვ, ჩინეთმა თავად განაცხადა უარი Pfizer-ის ვაქცინით აცრაზე ხანშიშესულ ადამიანებში, ხოლო მას შემდეგ, რაც 23 ნორვეგიელი აცრის შედეგად დაიღუპა, ევროპა ჩინურ ვაქცინას მიეძალა.  ჩინელი იმუნოლოგების განცხადებით, Pfizer-ის ვაქცინას საფუძვლად უდევს мРНК, რომელიც  Pfizer-მა სისწრაფეში შეიმუშავა და მასობრივად არასოდეს ყოფილა გამოყენებული.

საქართველო პირიქით იქცევა – Pfizer-ის ვაქცინას ანიჭებს უპირატესობას.  

ჩვენთვის უპრიანი იქნება უკრაინის მაგალითი, რომელმაც ხელახალ კვლევაზე გაუშვა ჩინური Sinovac Biotech -ისგან შეძენილი ნიმუშები და მოხმარებაში ჩაუშვებს მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ვაქცინა კლინიკურ კვლევას გაივლის. იმ შემთხვევაში თუ ეს ვერ მოხდება, მაშინ ჩინეთი უკრაინას ვაქცინაზე დახარჯულ მთლიან თანხას დაუბრუნებს. ეს პირობა არის ჩადებული კონტრაქტში.

„ქრონიკა+“-ს ესაუბრება „პაციენტთა უფლებების დაცვის ასოციაციის თავმჯდომარე ნანა სანაია:

_ როგორ ფიქრობთ, ქართველმა ეპიდემიოლოგებმა რატომ არ მიმართეს უკრაინის მთავარ სანიტარიულ ექიმ ვიქტორ ლიაშკოს მაგალითს?

_ ვერ გეტყვით – ეს არის სრულიად ბუნებრივი პრაქტიკა ვაქცინის შეძენისას, როდესაც  კონტრაქტში დებს იმ პუნქტს, რომ აცრები დაიწყება მხოლოდ შეძენილი პარტიის კლინიკური კვლევების დასრულების შემდეგ. სხვა ქვეყნებმა ზუსტად იგივე გააკეთეს, როგორც Pfizer/BioNTech-ის, ისე Moderna-ს ვაქცინირების დროს.

_ ანუ, ფაქტობრივად, სახელმწიფო ფულს არ კარგავს?

_ მსგავსი ხელშეკრულებების დროს კონტრაქტი საბანკო გარანტიის ქვეშ ხორციელდება. უკრაინამ  ფული გადარიცხა, თუმცა თანხა იყინება კლინიკური კვლევების დასრულებამდე. მხოლოდ წარმატების შემთხვევაში გაივლის Sinovac Biotech-ი რეგისტრაციას უკრაინაში. ასე რომ, რისკები როგორც მოსახლეობის ჯანმრთელობის კუთხით, ისე ფინანსური თვალსაზრისით ნიველირებულია. თანაც არ დაგავიწყდეთ, უკრაინა პარალელურად აწარმოებს მოლაპარაკებას ვაქცინის სხვა მწარმოებლებთან, კერძოდ, ბრიტანულ კომპანია AstraZeneca-სთან იმ შემთხვევაში, თუ ჩინურმა ვაქცინამ კლინიკური კვლევები ვერ გაიარა.

_ საქართველომ რატომ არ მიმართა ამ ზომებს?

_ ძალიან მაფიქრებს მათი ახალი გატაცება „პფაიზერის“ ვაქცინით, მით უმეტეს, ლეტალური შემთხვევების შემდეგ. კომპანიამ თუ ვერ გაყიდა თავისი ვაქცინა, იმიტომ რომ ევროპის ქვეყნებმა შეიძლება უარი თქვან მასზე, ეს არ ნიშნავს, რომ იგი საქართველოში უნდა შემოიტანონ.

_ არადა, ქვეყნის მთავარმა იმუნოლოგმა თენგიზ ცერცვაძემ განაცხადა, რომ ჩინური ვაქცინის ეფექტიანობა საკმაოდ მაღალია.

_ მთავარი ის გახლავთ, რომ უსაფრთხოა. 13 იანვარს ეკატერინე ტიკარაძემ განაცხადა, რომ „კოვაქს პლატფორმამ“ უკვე დაადასტურა,  სამედიცინო პერსონალის ასაცრელად საქართველოს „კოვიდის“ ვაქცინას მიაწვდისო, რომ პირველ ეტაპზე საქართველო მიიღებს Pfizer-ის ვაქცინის 100 000 დოზას. თან სიფრთხილისთვის დაურთო, რომ მარტო ეს კი არა, სხვა ვაქცინებსაც შემოვიტანთო. რომელ სხვას? ჩინური ვაქცინა დაბლოკეს, „ასტრაზენეკაზე“ ფეხს ითრევენ, „მოდერნაზე“ ხმას არ იღებენ! კიდევ რომელი?.. თითქოს ასარჩევად ჰქონდეთ საქმე.

თამარ როსტიაშვილი