ოთხშაბათი, 13 აგვისტო, 2025
2025-08-13 09:35:43
ირინა მაკარიძე
„ქართული ოცნების“ მიერ გამკაცრებული ნარკოპოლიტიკის ფარგლებში გატარებული საკანონმდებლო ცვლილებებით აიკრძალა კერძო სუბიექტების მიერ ჩანაცვლებითი თერაპიის პროგრამების განხორციელება. შედეგად, ჩანაცვლებით მკურნალობაზე სრულ პასუხისმგებლობას იღებს სახელმწიფო.
როგორც ჯანდაცვის მინისტრმა მიხეილ სარჯველაძემ აღნიშნა, არც ერთი მოქალაქე, რომელსაც ჩანაცვლებითი თერაპია სჭირდება, სათანადო მკურნალობისა და მომსახურების გარეშე არ დარჩება. მისივე თქმით, ეს პროგრამა ორიენტირებული იქნება არა ვინმეს გამდიდრებაზე, არამედ ბენეფიციართა საჭიროებებსა და მაქსიმალურ ხელმისაწვდომობაზე. ასევე იკრძალება კერძო კომპანიების მიერ ფსიქოტროპული მედიკამენტების იმპორტი, რის შემდეგაც სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებულ სამკურნალო საშუალებათა იმპორტი და რეალიზაცია მხოლოდ სახელმწიფოს პრეროგატივა იქნება.
ცოტა ხნის წინათ ჯანდაცვის სამინისტრომ ოპიოიდური დამოკიდებულების ჩანაცვლებითი მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამაში ჩასართავად რეგისტრაცია დაიწყო. ბენეფიციარებმა პროცედურა 11 აგვისტოს ჩათვლით უნდა გაიარონ. როგორც ჯანდაცვის სამინისტროში აცხადებენ, 15 აგვისტოდან, ჩანაცვლებითი მკურნალობის სახელმწიფო პროგრამაში ჩართვის შემდეგ, მედიკამენტების მიღება პროგრამაში ჩართული ბენეფიციარებისთვის უფასო გახდება. შესაბამისად, დაიწყება მკურნალობის პროცესის დაგეგმვა და განხორციელება. აღნიშნული ცვლილებებით უკმაყოფილოა კერძო სექტორი.
„ქართული ოცნების“ მიერ ჩანაცვლებითი თერაპიის სფეროში დაწყებული ცვლილებების მოსალოდნელ უარყოფით შედეგებზე „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება ნარკოლოგი ზურაბ სიხარულიძე:
- ეს არის ძალიან მძიმე გადაწყვეტილება, ეს არის დასაწყისი იმისა, რომ ჩანაცვლებითი თერაპიის პროგრამები უნდა დაიხუროს. მინისტრი რომ გამოდის და აცხადებს, კერძო პროგრამები აშავებდნენ, თვითნებურად მუშაობდნენო, ეს არის აბსოლუტური ტყუილი. ქვეყანაში არსებობს პროტოკოლი, რომელიც მოქმედებს და ამ პროტოკოლს უნდა დაექვემდებაროს ყველა. გამორიცხულია, ჩვენ რამე სხვანაირად გავაკეთოთ, რასაც არ ითვალისწინებს ჩანაცვლებითი თერაპიის პროტოკოლი, კანონი და ნარკოტიკის ლეგალური ბრუნვა ქვეყანაში. გამორიცხულია, რომ კერძო პროგრამებმა რამე არასწორად გააკეთონ ან ინფორმაცია დაუმალონ სახელმწიფოს. ამისთვის არსებობს უამრავი ბერკეტი. ის, რომ ჩვენ ვინმემ შეგვამოწმა და რამეს არასწორად ვაკეთებდით, მსგავსი არ მომხდარა. თითქმის 10 წელია, ვფუნქციონირებთ, რეგულირების სააგენტოს არცერთხელ შეუმოწმებია კერძო პროგრამები, გარდა ტექნიკური რეგლამენტისა, რომელიც შეამოწმეს და ყველაფერი გვქონდა ძალიან კარგად, გარკვეული ტექნიკური ხარვეზის გარდა, მაგალითად ის, რომ პანდუსი არ იყო იმ გრადუსის დახრილობის, რაც უნდა ყოფილიყო. სხვა შენიშვნა არ ყოფილა. ჩვენ ვმუშაობდით ერთიანი პროტოკოლით, რომელიც მოქმედებს ქვეყანაში, ერთიანი ტექნიკური რეგლამენტით. ერთადერთი, რის გამოც ჩვენ გვაკრიტიკებენ, ეს არის პაციენტის პერსონალური ინფორმაცია, რომელიც არის კოდირებური. თუმცა ჩვენ ყველა ახალი პაციენტის ჩართვას ვაცნობებდით სამინისტროს. NCDC-ის გვერდზე არის სპეციალური ფორმა, რომელსაც ვავსებთ. ყველა ჩვენი პაციენტი არის ატვირთული NCDC-ის ბაზაში. გარდა ამისა, ყველა კანონს, ყველა რეგულაციას, რომელიც ქვეყანაში არსებობს, ზედმიწევნით ვასრულებთ, რადგან სხვანაირად ასეთი პროგრამების მუშაობა საქართველოში წარმოუდგენელია.
- თქვენი აზრით, რა არის მიზეზი, რის გამოც გხურავენ?
- არ ვიცი, მიზეზი არის ბევრად უფრო მძიმე, ვიდრე წარმოგვიდგენია. რეალური მიზეზი, რატომაც გვხურავენ, ალბათ, არის ის, რომ დამალვა სურთ რაღაცის. ამის უკან დგას ბევრად უფრო სერიოზული პრობლემა, რომელსაც შეეწირა 250 თანამშრომლისა და 3500 პაციენტის ინტერესი.
- თქვენ ბრძანეთ, რომ პაციენტების ინფორმაცია იყო კოდირებული. ეს ნიშნავს, რომ ვერ აკონტროლებდნენ, ახლა კი ეს ინფორმაცია სრულად მათ ხელში გადადის. ესეც ხომ არ არის მათი ინტერესი?
- რა არის ამ ქვეყანაში, რასაც ვერ აკონტროლებენ? ჩვენს ყველა განყოფილებასთან ყოველდღე დგას პოლიციის მანქანა, ზეპირად იციან, ვინ დადის ჩვენს პროგრამაში. არ არის ისე, რომ ინფორმაცია არ ჰქონდათ. გვთხოვეს როდესმე და ჩვენ უარი ვუთხარით? ჩვენ გვთხოვეს, ეს იყო რამდენიმე წლის წინათ და მივაწოდეთ მთელი ინფორმაცია პაციენტებზე, მხოლოდ დაშიფრული იყო პაციენტების პერსონალური მონაცემები. კანონით გვქონდა ამის უფლება. პაციენტი, რომელიც კერძო დაწესებულებაში მიდის, მას შეუძლია ანონიმურად იმკურნალოს.
- ანალოგიური ინტერესი ხომ არ არის აქაც, როდესაც არასამთავრობო ორგანიზაციებს სთხოვდნენ ინფორმაციას ბენეფიციარების შესახებ?
- არა, ჩვენთვის არ მოუთხოვიათ ინფორმაცია. ტელევიზორიდან გავიგეთ ეს გადაწყვეტილება. დღემდე არავინ შეგვხმიანებია. 15-ში ვიხურებით, უამრავი ტექნიკური საკითხია გადასაწყვეტი და არანაირი კომუნიკაცია არ არის. ერთადერთი მეილი მივიღეთ ახლა პაციენტების გადაყვანასთან დაკავშირებით. შეხვედრაც კი არ ყოფილა ჩვენთან. 15 აგვისტოს უნდა დავხუროთ განყოფილებები, 15-ის შემდეგ უფლება აღარ გვაქვს საქმიანობის, არალეგალური ხდება... ადამიანებადაც არ გვთვლიან, რომ შეგვხვდნენ და დაგველაპარაკონ, რათა რეალური მიზეზი მაინც აგვიხსნან, რა დავაშავეთ. ტელევიზორიდან გავიგეთ, რომ თურმე ჩვენ და ჩვენი პაციენტები ქუჩაში აღმოვჩდებით. ეს ნორმალურია?! შეიძლება ასე მოხდეს ნორმალურ სახელმწიფოში?! 7 ჩვენი დაწესებულებაა მარტო, კიდევ 4 კომპანიაა, რომლებსაც თავისი დაწესებულებები აქვს, მთელ საქართველოშია ეს დაწესებულებები და უმაღლესი დონის სერვისს ვაწვდიდით ჩვენს პაციენტებს. კი იყო ფასიანი, არ ღირდა იაფი, თუმცა პაციენტებიც იღებდნენ შესაბამისს სერვისს.
- არჩევანი ჰქონდათ ადამიანებს, სად მიემართათ, ახლა ეს არჩევანი ისპობა?
- რა თქმა უნდა, პაციენტს არჩევანი ჰქონდა, სახელმწიფო პროგრამაში მონაწილეობას არავინ უკრძალავდა. მათ უნდოდათ, მოდიოდნენ აქ და იხდიდნენ თანხას. ამიტომაც რეგისტრაციის მეოთხე დღეს პაციენტების 10 პროცენტი იყო დარეგისტრირებული სახელმწიფო პროგრამაზე, ალბათ, არც მოიმატებს. შესთავაზეს გადასვლა თავიანთ ძველ დაწესებულებებში, სადაც დადის 700, 900 კაცი. მინისტრმა თქვა, რომ დროებით მიიღებენ ამ მედიკამენტს, მერე, ალბათ, მედიკამენტიც შეიცვლება. ეს ნიშნავს იმას, რომ იმ მედიკამენტს, რომელსაც ისინი იღებენ, იმასაც აღარ მიიღებენ. მინისტრის განცხადების ქვეტექსტიდან ჩანს, რომ ეს პროგრამები მიდის დახურვისკენ. ამას მოასწავებს მათი ნარატივი, რომ უნდა განკურნონ ყველა, ეს ძალიან საშიშია, არასწორია. ჯერჯერობით, სამწუხაროდ, თანამედროვე ფსიქიატრიასა და ნარკოლოგიაში დამოკიდებულების განკურნების მეთოდი გამოგონებული არ არის. არ ვიცი, ჩვენმა სამინისტრომ თუ მოიგონა და ნობელის პრემიაზე აპირებს, წარდგეს. ღმერთმა ქნას, იქნებ, მთელი მსოფლიო განკურნონ. როგორც ებრძვიან მსოფლიოში ყველაფერს, ისე ებრძვიან, ალბათ, აქაც და იციან, როგორ უნდა განკურნონ. 35 წელია, ამ დარგში ვარ და არ წამიკითხავს წიგნში, არ ვიცი ეს მეთოდი.
- ეს ჩანაცვლებითი პროგრამები მიმართულია ზიანის შესამცირებლად. რამდენად იქნება ეს შესაძლებელი სახელმწიფო პროგრამის პირობებში?
- არ ველი, რომ სახელმწიფო პროგრამებში რამე უკეთესობისკენ შეიცვალოს. შეგიძლიათ გაეცნოთ, რა შემთხვევები იყო სახელმწიფო პროგრამებში, მიხვიდეთ, ნახოთ მათი ინფრასტრუქტურა, რა მდგომარეობაშია, რა მინიმალურ ხელფასზე მუშაობენ იქ ადამიანები, როგორი ზეწოლისა და არასათანადო პირობებში უწევს იქ მედპერსონალს მუშაობა და პაციენტებს მედიკამენტის მიღება. ამით ნათელი გახდება ყველაფერი. კერძო ბიზნესი, კერძო კლინიკები დახურეს, რადგან ვიღაცას ეს არ მოსწონდა, ვიღაცის ინტერესებს შევეწირეთ. ვიღაცის ფარულ ვნებებს შეეწირა ამდენი ხალხი, რომ ვიღაცამ საკუთარი დანაშაული დაფაროს, რაც, ალბათ, ძალიან მალე გამოაშკარავდება, რადგან დამალული ამ ქვეყანაში არაფერია.
- სახელმწიფოსგან რამე პროგრამების სახით დაფინანსებას იღებდით, თუ რაში უშლიდით ხელს სახელმწიფოს?
- არა, სახელმწიფოსგან დაფინანსება არ გვქონდა, პირიქით, ჩვენ სახელმწიფოს ვუხდიდით გადასახადებს და არცთუ ისე მცირეს. ახლა უფლება ჩამოგვართვეს ამ საქმიანობის, ჰგონიათ, რომ თვითონ უკეთესად გააკეთებენ, თუმცა აკეთებენ ძალიან ცუდად, ძალიან დიდი ხარვეზებია ჩანაცვლებითი თერაპიის პროგრამაში. პაციენტები არიან საშინელ მდგომარეობაში, პაციენტებისა და პერსონალის უფლებები არის სრულიად უგულებელყოფილი, ინფრასტრუქტურა არის კატასტროფული.
- თქვენ გეწერათ, რომ აპირებთ პოლიტიკაში წასვლას, რათა დაუპირისპირდეთ ამ პროცესს, ამაზე რას იტყვით?
- ამ პროცესს არა, ზოგადად, ამ ნარკოპოლიტიკას მინდა, დავუპირისპირდე. ჯერჯერობით ამ ქვეყანაში არც ერთი მოწვევის პარლამენტში არ ყოფილა სპეციალისტი. კი, არიან პარტიები, რომლებიც ნარკოპოლიტიკაზე საუბრობენ, მაგრამ ამდენ ხალხში არც ერთხელ არ ყოფილა ადამიანი, რომელმაც შიგნიდან იცის პრობლემა. შემიძლია გავიხსენო მხოლოდ აკაკი ზოიძე, რომელმაც იცოდა და უნდოდა მართლაც რევოლუციური გადატრიალება გაეკეთებინა. დღეს შერაცხეს, რომ „ლიბერალური ნარკოპოლიტიკა“ უნდოდა შემოეტანა, რომ დაგვეღუპა ქვეყანა. ამიტომ გადავწყვიტე პოლიტიკაში წასვლა, რადგან ნამდვილად ვიცი ეს პრობლემა, ვიცი, რა ხდება ჩვენს ქვეყანაში ამასთან დაკავშირებით, ნამდვილად ვიცი, რა პრობლემების წინაშე ვდგავართ და რა უნდა გავაკეთოთ. აღარ ვარ პატარა, 60 წლის ვხდები ორ წელიწადში და ამიტომ მინდა, ჩემს შვილიშვილებს დავუტოვო ქვეყანა, სადაც არის ისეთი ნარკოპოლიტიკა, რომელიც ორიენტირებული იქნება ადამიანებზე, მათზე ზრუნვაზე და არა მხოლოდ დასჯაზე; ამ ადამიანების სოციალურ რეაბილიტაციაზე, ინტეგრაციაზე. ნარკოდამოკიდებული ადამიანები არიან ჩვენი საზოგადოების წევრები. თუ თვალს ადევნებთ შსს-ს მიერ ნარკორეალიზატორების დაკავებების სერიას ბოლო 3 თუ 4 თვის განმავლობაში, ჩანს, რომ წარმოუდგენლად დიდი რაოდენობის ნარკოტიკი შემოდის ქვეყანაში. 90-იან წლები ახლოსაც ვერ მივა იმასთან, რაც ახლა ხდება, გაცილებით მძიმე ვითარებაა. ეს არის, ალბათ, ზღვაში წვეთი, რაც გამოავლინეს (ნარკოტიკი). რასაც ვერ აგნებენ, რაც მიწაშია და დამალულია, ალბათ, უფრო მეტია. ამ ვითარებაში პროგრამების დახურვა კი არა, სერვისები უნდა გაიხსნას ათჯერ უფრო მეტი, რომ გაუმკლავდეს მოთხოვნას. ამდენი ნარკოტიკი თუ შემოდიოდა, მას ჰყავდა თავისი მომხმარებელი, ანუ მოთხოვნა არსებობდა. ტყუილად ხომ არ შემოჰქონდათ ეს ნარკოტიკი? ეს ადამიანები ყიდდნენ მას. მისი მომხმარებელი ახლა დაიწყებს ახალი გზების ძიებას. ეს არ არის ერთჯერადი აქტი. ამ ნარკოტიკზე ადამიანები დამოკიდებულები ხდებიან. ეს არ არის ისეთი ტიპის ნარკოტიკი, რომელიც გასართობად გამოიყენება და შეიძლება მასზე დამოკიდებულება არ გაჩნდეს. ეს არის ოპიატები, კოკაინი, ჰეროინი... სხვა უამრავი დასახელების ნარკოტიკი ტრიალებს თურმე საქართველოში, რაც იწვევს დამოკიდებულებას. გაოგნებული ვარ იმ ნარკოტიკების რაოდენობით, რაც დღეს თურმე ქვეყანაში შემოდის, რაც ჩანს რეალიზატორებისა დაკავებების შესახებ გავრცელებული ცნობებიდან. რამდენია კიდევ? ვიმეორებ, მგონია, რომ რაც გამოავლინეს, ეს არის 2 პროცენტი იმისა, რაც რეალურად არის საქართველოში.
- ჩვენ გვყავს ადამიანები, პროევროპული აქციების მონაწილეები, რომლებიც უკვე რამდენიმე თვეა, პატიმრობაში არიან ნარკორეალიზაციის გამოგონილი ბრალდებით, რაც დადასტურდა გიორგი ახობაძის გათავისუფლებით, ამის შესახებ რას იტყვით?
- ნარკოტიკი არ უნდა იყოს პოლიტიკური რეპრესიებისა და პოლიტიკური ბრძოლის იარაღი, რაც ყოველთვის იყო ამ ქვეყანაში. ესეც არის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი და მიზანი, რისთვისაც მივდივარ პოლიტიკაში, რომ სახელმწიფომ არასდროს გამოიყენოს ნარკოტიკი, როგორც იარაღი ადამიანების დასასჯელად და, ზოგადად, თავისი პოლიტიკური მიზნების განსახორციელებლად. ეს არის ძალიან ცუდი, ძალიან სახიფათო და მძიმე შედეგის მომტანი.
- გვეტყვით, რომელ პოლიტიკურ პარტიასთან აპირებთ თანამშრომლობას?
- ჯერ ვერ ვიტყვი. ჯერჯერობით ვამზადებ ჩემს ხედვას. 99 პროცენტი ვიცი, რომელ პარტიასთან ვარ. უბრალოდ, ჯერ მათი საბოლოო თანხმობა უნდა მივიღო, ეს ჩემზე არ არის დამოკიდებული. დამოუკიდებლად ნამდვილად ვაპირებდი ბრძოლას, ისედაც, სულ რომ არ წავიდე რომელიმე პარტიაში, მაგრამ პარტია არჩეულია, უბრალოდ, თავისი დრო ექნება ამას, როდესაც ძალიან ფართო პრეზენტაციას გავაკეთებ.
- ის, რაც ხდება ახლა ჩვენს ქვეყანაში, რამდენად იძლევა პოლიტიკური ბრძოლით შედეგის მიღების შესაძლებლობას?
- ჩვენს ქვეყანაში ახლა არის ქაოსი, ყველა ინსტიტუცია აბსოლუტურად მოშლილია. მხოლოდ ნარკოლოგიაში რაც ხდება, ესეც არის ინსტიტუციის მოშლა. შედეგად სერიოზული კოლაფსი იწყება ამ დარგში. ძალიან მალე მიხვდება მთელი საზოგადოება, რომ ყველა ის გადაწყვეტილება და კანონი, რომელიც მიიღეს, გამკაცრებული ნარკოპოლიტიკა და რომ ვითომ ყველას განკურნავენ, ეს არის დიდი ტყუილი, რომელიც მალე დაიმსხვრევა.
- ასეთ ვითარებაში ჩნდება კრიმინალის ზრდის რისკი, რამდენად მოსალოდნელია ეს?
- ის 3500 ადამიანი, რომელიც არ მოიხმარდა ქუჩის ნარკოტიკს, 100 პროცენტით გადავა სახელმწიოფო პროგრამაში და ზუსტად ვიცი, მესამე-მეოთხე დღეს იქ აღარ მივა, რადგან ვერც კი წარმოუდგენია, იქ რა პირობები დახვდება. პირიქით, მოვუწოდებ ყველა ჩვენს პაციენტს, რომ მაქსიმალურად გადავიდნენ სახელმწიფო პროგრამაში, მაგრამ ძალიან ბევრი თავს იკავებს გადასვლაზე. მეც ველოდები, იქნებ გადაიფიქრონ, იქნებ გადავიდნენ, მაგრამ ისეთი ტენდენციაა, რომ ეჭვი მეპარება, 20 პროცენტს ასცდეს მათი რაოდენობა, ვინც ამ პროგრამაში ჩაერთვება.
- თუ არ დარეგისტრირდებიან, მაშინ მათ რა ბედი ელით?
- იქნებიან ქუჩაში. ზოგიერთი შეეცდება, იმკურნალოს, მაგრამ სისტემა რამდენად არის მზად დღეს ამისთვის, ეს ცალკე პრობლემაა. არც კლინიკებს აქვთ იმის საშუალება, რომ ამბულატორიულად უმკურნალონ ამ ადამიანებს. ამის გარდა, პირველი ოქტომბრიდან კიდევ უფრო მეტი საშიშროება გველოდება, რადგან სახელმწიფომ გადაწყვეტა საკუთარ თავზე აიღოს ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შემოტანა და ამის კონტროლი. ეს ფსიქიატრიული, ონკოლოგიური, პაციენტებისთვის ძალიან დიდ საფრთხეს წარმოადგენს, რადგან ვიცი, როგორ მუშაობს სახელმწიფო. ზუსტად ვიცი, როგორ შემოაქვს მედიკამენტი. 4 თვეა, ციკლოდოლი არ არის ქვეყანაში, რადგან თავი ვერ მოაბეს რაღაცას. ასე შეიძლება გაქრეს ნარკოტიკი ონკოლოგიური პაციენტებისთვის, შეიძლება გაქრეს ფსიქოაქტიური ნივთიერებები, რომელიც აუცილებლად საჭიროა ფსიქიატრიასა და ნარკოლოგიაში და ამის გარეშე, უბრალოდ, ვერ იმუშავებს ვერც ერთი დარგი. ასეთი მოლოდინი მაქვს, რადგან ჯერ გამოაცხადეს და შემდეგ დაიწყეს იმაზე ფიქრი, თუ როგორ უნდა გაკეთდეს ეს. დღესაც უამრავი ტექნიკური საკითხი, რომელიც ჩვენს დახურვას ეხება, არ არის მოგვარებული, არც გვხვდება არავინ, რომ ვუთხრათ ჩვენი სათქმელი. ნარკოტიკთან გვაქვს საქმე და სახელმწიფოსია ეს რეგულაცია, ჩვენ ამას ვერ დავარეგულირებთ მათ გარეშე. არავინ გვეკონტაქტება საერთოდ, გარდა რეგულირების სააგენტოს რამდენიმე თანამშრომლისა, რომელსაც არანაირ კითხვაზე პასუხი არ აქვს. ჯანდაცვის სამინისტროს მაღალი თანამდებობის არცერთ პირს ჩვენთან ურთიერთობა არ უნდა. ზუსტად იციან, რომ ჩვენ ვართ აბსოლუტურად მართლები და არ უნდათ ჩვენთან შეხვედრა, არ აქვთ არაფერი სათქმელი. ამიტომ გვიწევს წერილებითა და ჩემი საჯარო პოსტებით საუბარი. გუშინ დავწერე, რომ 250 კაცი უმუშევარი დარჩა და დღეს მოგვთხოვეს ექთნების, ფსიქოლოგებისა და სოცმუშაკების სიები, ალბათ, რაღაცას შესთავაზებენ...
- სახელმწიფოს მიერ ამ პროგრამის ამუშავება ალბათ უკავშირდება ბიუჯეტიდან კოლოსალური თანხების გაცემას. რატომ უნდა გააუქმოს კერძო პროგრამა და სრულად სახელმწიფოზე გადავიდეს დატვირთვა, როდესაც ბიუჯეტს ძალიან ბევრი რამისთვის თანხა არ გააჩნია?
- ესეც გვითხრან, ეს თანხები საიდან მოვიდა? ამ ადამიანების მომსახურება ფული ღირს. ამ ხალხის უმუშევრად დარჩენა წარმოუდგენელია, მათ უამრავი ვალდებულება, პრობლემა აქვთ, ოჯახები დგას უკან. რა ქნას ამ ხალხმა, სად წავიდეს?
- თქვენ საუბრობთ და სხვები არ ჩანან. ხომ არ აპირებენ თავიანთი პოზიციის დაფიქსირებას?
- არ ვიცი, ვინ რას აპირებს. მე ნამდვილად ვაპირებ, რომ დავიცვა და ყოველთვის ვიცავდი ამ ადამიანების ინტერესებს. ისინი არიან დამოკიდებულები. მე უნდა დავიცვა ჩვენი დარგი, რომელიც აღარ არსებობს, დაანგრიეს, მორჩა! აღარაფერი დარჩა! აღადგინეს საბჭოთა მენტალობა და საბჭოთა მიდგომები ნარკოლოგიაში. რასაც ჩვენ 30 წელია ვანგრევთ, ამათ ერთ დღეში დააბრუნეს ეს ყველაფერი. დამერწმუნეთ, საბჭოთა კავშირშიც კი უფრო ჰუმანური იყო მიდგომებით ადამიანების მიმართ.