შორენა მარსაგიშვილი

 

სამხედრო ექსპერტი, მოძრაობა „ფარის“ წევრი გიორგი თავდგირიძე ერთწლიან უწყვეტ პროტესტს შედეგიანს უწოდებს, თუმცა ის არასაკმარისად მიაჩნია ხელისუფლების შესაცვლელად.

 

რა პრობლემები აქვს ოპოზიციას? რატომ უნდა დაისაჯოს უმკაცრესად „ქართული ოცნება“? არის თუ არა ტრაგედია „ნაციონალური მოძრაობის“ გაუქმება და რა გეგმები აქვს ივანიშვილის ხელისუფლებას რუსეთის მიერ დროებით ოკუპირებულ აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონთან მიმართებით? _ ამის შესახებ „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება გიორგი თავდგირიძე:

 

_ ბატონო გიორგი, 28 ნოემბერს ერთი წელი სრულდება უწყვეტი საპროტესტო აქციების დაწყებიდან, _ ამ დღეს დაგეგმილია დიდი აქცია. იგი მართლა დიდი იქნება, მაგრამ მერე რა ხდება? ფაქტია, რომ ერთწლიანმა პროტესტმა „ქართულ ოცნებას“ ბევრი ვერაფერი დააკლო.

_ გააჩნია, რა კუთხით შევხედავთ. თუ გვინდა, რომ პროტესტი უწყვეტი იყოს, 28 ნოემბრის აქცია ძალიან მნიშვნელოვანია. რეპრესიების გაძლიერების მიუხედავად, ადამიანები აგრძელებენ პროტესტს. ეს პროტესტი არ გახლავთ იმ მოცულობის, რომ დიქტატურა დაამარცხოს, მაგრამ არც დიქტატურას აძლევს იმის საშუალებას, რომ აქ სრულად გაბატონდეს. და რაც მთავარია, ივანიშვილს არ აძლევს იმის თქმის ფუფუნებას, რომ ის საქართველოს სრულად აკონტროლებს. ამ ქვეყანაში ერთი წელია, პროტესტი გრძელდება და ეს გამოხატავს ქართველი ხალხის განწყობას. არ აქვს მნიშვნელობა, რამდენი კაცი დგას აქციაზე, მთავარია, რომ დგანან. ეს ასახავს იმას, რომ ხალხში საპროტესტო განწყობაა. სხვა შემთხვევაში აქციის მონაწილეების მარგინალიზაცია მოხდებოდა და ჩამოყალიბების სტადიაში მყოფი დიქტატურა ძალიან ბევრ ქულას დაიწერდა მათ დამარცხებაში. იმის გამო, რომ დღეს ჩვენ არ გვყავს პოლიტიკური ელიტა, ვერ ვახერხებთ დიქტატურის დამარცხების ორგანიზებას. ამის მიუხედავად, არსებული განწყობა დიქტატურას არ აძლევს იმის საშუალებას, რომ მოახდინოს სრული კონსოლიდირება და ქვეყანაში პროცესები მხოლოდ თავად მართოს. ეს პროტესტი ძალიან მნიშვნელოვანია, თუმცა უნდა გვახსოვდეს, ეს ის არაა, რომ ხვალ დიქტატურა აღარ იქნება. დიქტატურის დამარცხება ასეთი იოლი არ არის. ჩვენ ასევე უნდა გავითვალისწინოთ მსოფლიოში მიმდინარე მნიშვნელოვანი პოცესები. ამის გამო ჩვენ დიდი მხარდაჭერა არ გვაქვს. მხარდაჭრა კი არის, მაგრამ არა ისეთი, როგორიც გვჭირდება.

_ როგორი მხარდაჭრა გვჭირდება?

_ გვჭირდება ისეთი ბერკეტების გამოყენება, რომელიც მალე დაასრულებს სუსტ დიქტატურას. მსოფლიოში უამრავი პრობლემაა და ამიტომ საქართველოსკენ მთელი ყურადღება არ არის მიპყრობილი. ამ ფონზე ძალიან მნიშვნელოვანია პროტესტი. ყოჩაღ იმ ადამიანებს, რომლებიც ამ ბრძოლაში არიან ჩართულნი და ძალიან კარგია, რომ მათ დიქტატურამ გასაღები ვერ მოუძებნა.

_ 28 ნოემბრის შემდეგ რა ხდება? უნდა გაგრძელდეს ისევ პროტესტი?

_ თეორია ბევრი გვაქვს გამზადებული, მაგრამ არ ვიცი, პრაქტიკაში ამას როგორ გამოვიყენებთ. პრაქტიკას არ სჭირდება რთული სტრატეგიები, მას სჭირდება ქმედება. დღეს ბევრი პოლიტიკური ლიდერი ციხეშია, პარტიებს აუქმებენ. ტელევიზები ისე არიან შეზღუდული, რომ ფედერალურ დონეზე საინფორმაციო სივრცეში გავლენას ვერ ახდენენ. ამ ვითარებამ უნდა დააფიქროს პოლიტიკოსები, რომ ისინი რაღაცას ისე ვერ აკეთებენ, როგორც საჭიროა. ცვლილებები აუცილებელია, მაგრამ მათ ვერ ვხედავთ და ყველაფერი ძველებურად მიდის. გვესმის მხოლოდ შეფასება და ვუყურებთ მოქმედების იმიტაციას. ქალაქელმა ბიჭმა რაც არ უნდა მოინდომოს, რომ გლეხს თავისნაირობა დაანახოს, როგორც კი თოხს მოჰკიდებს ხელს, იქვე მიხვდებით, რომ ეს თოხი მისი არ არის. ჩვენს პოლიტიკოსებსაც ეს სჭირთ _ გულითაც რომ უნდოდეთ ხალხის გვერდით დგომა, მაინც პარკეტი გაახსენდებათ. არ შეუძლია ამ ხალხს ხალხოსნობა. პოლიტიკურ კლასს ატროფირებული აქვს, როგორ უნდა იყოს ხალხოსანი.

ჩვენი პრობლემა ის კი არაა, რომ დაუმარცხებელი დიქტატურა გვაქვს, არამედ ის, რომ პოლიტიკური ელიტა გვჭირდება. ასევე გვიჭირს ერთობის მიღწევა. ამის ატროფირება მოახდინა საბჭოთა კავშირმა. საქართველოში ერთობა და გუნდად ჩამოყალიბება არის უძნელესი, კოლექტივი არ არის გუნდი. კოლექტივს გუნდისგან ის განასხვავებს, რომ მას სჭირდება კოლმეურნეობის თავმჯდომარე. კოლმეურნეობის თავმჯდომარის გარეშე, სამწუხაროდ, საქართველოში გუნდი არ ყალიბდება. ეს გვაქვს ერთი პრობლემა. და კიდევ, _ მარტო ქუჩა არ არის საკმარისი. მარტო ქუჩით პოლიტიკური დღის წესრიგი არ შეიქმნება. მის გარეშე ძალიან ძნელია მიზნის მიღწევა.

ქუჩის გადასახედიდან მივადექით სერიოზულ პრობლემას _ ქუჩა არ ენდობა პოლიტიკას. პოლიტიკა, თავის მხრივ, ვერ დგამს ნაბიჯებს, რომ ქუჩას დაუახლოვდეს. ქუჩა და პოლიტიკა ვერ ერთიანდება, რომ ერთად შექმნას დღის წესრიგი. ამ შემთხვევაში სპონტანურ თემებზე არ ვლაპარაკობ. სპონტანურად, როგორ წესი, რევოლუციები ხდება. რევოლუციებს კი ისეთი დიქტატურები ჩამოუგდია, რომელთა სიძლიერე ივანიშვილს არცკი დაესიზმრება. 28 ნოემბრის აქციას დავუბრუნდეთ: ვიცით, რომ ამ დღეს შევიკრიბებით, კიდევ ერთხელ მოვიფხანთ გულს. „ქართულ ოცნებას“ დავანახებთ, რომ ბევრნი ვართ და დავიშლებით.

პროტესტი არის მოძრაობა. პროტესტის მაგალითია ისაა, რაც მოხდა, ვთქვათ, ჰამბურგში, როდესაც მოსახლეობამ გააპროტესტა ბირთვული ნარჩენების ამ ქალაქზე გატარება, სადღაც მიჰქონდათ. გამოვიდა ახალგაზრდების ჯგუფი, რაღაცები დალეწა, პოლიციასთანაც ჰქონდა შეტაკებები, მაგრამ ეს არის პროტესტი. ხოლო თუ დიქტატურის ჩანაცვლება გინდა, მაშინ მარტო პროტესტს არ უნდა დასჯერდე.

_ რა უნდა დავამატოთ ამ პროტესტს?

_ საჭიროა მოძრაობა. ახლა ჩვენ  მოძრაობაში ისედაც ვართ, რაც ჯერ საკმარისი არ არის. იმედი მაქვს, პოლიტიკოსები თავს დაანებებენ პარტიულ-იდეოლოგიური ნაშრომების წერას და ქმედებას დაიწყებენ. არ უნდა დაავიწყდეთ მარტივი რამე, მათ უნდა შექმნან პოლიტიკური დღის წესრიგი.

_ პოლიტიკური დღის წესრიგის შექმნაში რას გულისხმობთ?

_ ტელევიზიებში იმის საუბარი, რომ რაღაცა ცუდია და რაღაცა _ კარგი, პოლიტიკური დღის წესრიგი არ არის. არც იმაზე საუბარია პოლიტიკური დღის წესრიგის შექმნა, თუ რა იქნება ხვალ. ხვალინდელი დღე რომ დადგეს დიქტატურის გარეშე, ამისთვის დღეს უნდა გავაკეთოთ რაღაც.

_ იმისთვის, რომ ასეთი „ხვალ“ დადგეს, ამას ვერ აკეთებენ. რატომ?

_ ვერ ვაკეთებთ. არის ასეთი გამოთქმა, უკეთესი კარგის მტერია. ჩვენ უკეთესი თუ ვერ მოვიფიქრეთ, რომელიც შედეგს მოიტანს, მაშინ რაც არსებობს, ისიც საკმარისია. ეს არ უნდა დავშალოთ და უნდა გავუფრთხილდეთ, რაც გვაქვს. უნდა გამოვიდეთ, გავაპროტესტოთ და ეს ვაქციოთ უწყვეტ პროცესად. ეს ძალიან კარგია და ის უნდა შევინარჩუნოთ. ახლა იმართება საპროტესტო მარშები, ხალხს ის მოსწონს და ეს კარგია, მაგრამ ასკილომეტრიანი მარშიც რომ გავაკეთოთ, ამით არაფერი დააკლდება დიქტატურას.

_ აბა, რა აზრი აქვს ამ მარშებს?

_ აზრი როგორ არ აქვს? უბრალოდ, თვითმიზანი არ უნდა გახდეს მარშები და ქუჩის გადაკეტვა. თუ ადამიანებს მარშები უფრო მოსწონთ, ვიდრე რუსთაველის გადაკეტვა და დაპატიმრებები, რა თქმა უნდა, მარშები უნდა იყოს. ამ ეტაპზე მთავარია იმ რაოდენობის შენარჩუნება, რომ პროტესტის უწყვეტობა გაგრძელდეს. პროტესტი ყოველდღე უნდა იყოს, სხვადასხვა ფორმის მოფიქრება შეიძლება. მთავარია, პროცესი არ გაჩერდეს.

_ ამ ეტაპზე პროტესტს შეჩერების პირი არ უჩანს. აქციებზე დაკავებულები პატიმრობიდან გამოსვლის შემდეგ კვლავ აქციებზე ბრუნდებიან.

_ ვიღაცებმა აღარ გააგრძელეს პროტესტი, მაგრამ ეს ნორმალურია. სამაგიეროდ, ჩნდებიან ახალი სახეები. აღმოჩნდა, რომ დაჭერებით აქციის მონაწილეების რაოდენობა არ შემცირდა. ვიღაცა დაიჭირეს და მის ადგილზე სხვა დადგა. ეს ასე იქნება, მაგრამ არაა საკმარისი. საკმარისია პოლიტიკური დღის წესრიგის შექმნა. ვიღაცამ დაინახა, რომ ქუჩაში ცნობადობის გაზრდა უფრო ადვილია და დადგა ქუჩაში. მაგრამ არიან ადამიანები, რომლებისთვისაც ქუჩაში დგომა არ არის აუცილებელი. მათი ამოცანაა პოლიტიკური სქემების მოფიქრება, რომელიც დღის წესრიგს შექმნის. ეს ექსპერტებმა არ უნდა გააკეთონ, ეს პოლიტიკური ლიდერების საქმე უფროა.

_ პოლიტიკური ლიდერებიც რომ აღარ გვყავს? თითქმის ყველა ციხეში ზის.

_ მარტო თანამდებობრივად ლიდერებზე არ ვსაუბრობ, სხვა უამრავი ადამიანია პარტიებში. პოლიტიკოსებმა კომპლექსებს თავი უნდა დააღწიონ და არ იფიქრონ იმაზე, რომ მელია ან გვარამია მათზე უკეთესი ლიდერია და რადგან ისინი ციხეში არიან, ამათ ინიციატივა არ უნდა აიღონ და იდეები არ გააჟღერონ.  ახალი სახეები უცბად და არსაიდან არ ჩნდებიან. ახალი სახეები საქმემ უნდა გამოაჩინოს. ბევრს სურს, ფეხბურთელი იყოს, მაგრამ თუ ნიჭი არ აქვს, არაფერი გამოვა, კარგი ფეხბურთელი ვერ იქნება. ასეა პოლიტიკაშიც, _ რადგან ახალგაზრდა ხარ, არ ნიშნავს, რომ კარგი პოლიტიკოსი იქნები. ასპარეზი არის აგერ და წარმოაჩინე თავი, ამით შეგიძლია გახდე ლიდერი. ჩვენ მივეჩვიეთ, რომ ახალი სახეები რაღაც გრანდიოზული იდეებით შემოდიან, რაც არის გულუბრყვილობა. ამ ადამიანებს გამოცდილება აკლიათ. ძველი სახეებიც არ არიან ცუდები, მაგრამ მათ საკუთარ თავზე უნდა იმუშაონ

_ ზემოთ თქვენ ისაუბრეთ, რომ ჩვენთან ერთობის თემა ატროფირებულიაო. ბევრი მოწოდების მიუხედავად, ოპოზიციამ ვერ შეძლო ერთობის მიღწევა.

_ რაც არ უნდა მაგარი საარჩევნო კამპანია ჩაატაროს რომელიმე პარტიამ, ხმების 80 და 100%-ს ვერ აიღებს. ოპოზიციიდან ხმას სხვაც აიღებს, ჩვენთან ყველა პოლიტიკური პარტია იმას ცდილობს, რომ მხოლოდ თავად იყოს. იმას ვერ აცნობიერებენ, რომ ძალიან ფართო და განსხვავებული გემოვნების ამომრჩეველი გვყავს. რამდენიმე პარტიაც რომ გაერთიანდეს, ისინი სხვა პარტიებს სრულად ვერ გაანადგურებენ. ჩვენ უნდა შევთანხმდეთ, რომ მზის ქვეშ ყველასთვისაა ადგილი, მაგრამ საბაზისო საკითხებზე უნდა ვიყოთ ერთიანები. ამ მიმართულებით უნდა შეიქმნას ერთიანი პლატფორმა, რომელიც მოგვცემს იმის საშუალებას, რომ პოლიტიკურმა პროდუქტმა დღის სინათლე იპოვოს. ოღონდ იმის განსხვავებაც უნდა ვისწავლოთ, თუ რა არის გეგმა და რა _ საარჩევნო პროგრამა. როცა დიქტატურა გაქვს, არ იმუშვებს პროგრამა, რომ ხვალ ყველა სამოთხეში ვიცხოვრებთ. ახლა პოლიტიკური დღის წესრიგი უნდა ემსახურებოდეს იმას, თუ როგორ მოვიშოროთ დიქტატურა. იმის ძახილიც არ მომწონს, რომ დასავლეთი დაგვეხმარება ამაში. არც ერთ პოლიტიკურ პარტიას არ აქვს ისეთი გავლენა, რომ დასავლეთიდან რაიმე დახმარება მიიღოს.

_ ეს გამოჩნდა კიდევაც ამ პროტესტის განმავლობაში.

_ დასავლეთის დახმარების იმედად ჯდომას და ლაპარაკს საქმის გაკეთება სჯობს. ამ პოლიტიკოსებს შესაძლოა, ასი აგურის ერთად მოტანა არ შეუძლიათ, არაა ეს პრობლემა, ერთი აგური მოიტანონ. ამ ერთი აგურის მოტანაში იყვნენ თანმიმდევრულები. ასეთ შემთხვევაში მიიღებენ ხალხის მხარდაჭერას. პოლიტიკური პარტიების გარდა საჭიროა კიდევ თემატური ჯგუფები, რომლებიც გავლენას მოახდენენ თავიანთი სფეროს შიგნით. ძალიან გვჭირდება ავტორიტეტული საექსპერტო დასკვნები. ამ დასკვნებში არ ვგულისხმობ, ვიღაც ექსპერტი რაღაც საკითხს ერთ ინტერვიუში რომ შეაფასებს. საჭიროა საფუძვლიანი დასკვნა, სადაც მკაფიოდ ეწერება, რატომ არის საქმე ცუდად. მასწავლებლები აქტიურად უნდა საუბრობდნენ იმაზე, კარგია თუ ცუდი მე-12 კლასის გაუქმება. ასეთი ჯგუფების შექმნა საჭიროა, რადგან ბევრი პრობლემა გვაქვს. სერიოზული პრობლემაა ქართული ბიზნესი.

_ რა მხრივ არის პრობლემა?

_ ქართულმა ბიზნესმა ქართული სახელმწიფო გაყიდა. ქართული ბიზნესი დღეს არ აფინანსებს არც აქტივიზმსა და არც დიქტატურის წინააღმდეგ ბრძოლას.

_ რანაირად დააფინანსებენ? _ ხელისუფლების ნაწილად არიან ქცეულნი.

_ ჰოდა, ეგაა პრობლემა! ადამიანებს ქართულ სახელმწიფოში მივეცით საშუალება, რომ ფული ეკეთებინათ. ფულის კეთება გააგრძელეს და ვერ აცნობიერებენ იმას, რომ საქართველოს გარეშე ისინი ბიზნესმენები ვერ იქნებიან. ისინი საქართველოს ხვალინდელ დღეში ფინანსებს არ დებენ. ხელისუფლების წარმომადგენლებისა არ იყოს, ისინიც ბიუჯეტის ძარცვით არიან დაკავებული. საქართველოში ამ ტიპის ბიზნესი გვაქვს და ეს არის ძალიან დიდი პრობლემა. ჩვენი ბიზნესმენები ეროვნულისგან დაცლილი არიან. ისრაელის, ფინეთისა და პოლონეთის სახელმწიფოებრიობა მხარდაჭერილი იყო ბიზნესისგან. იმ ბიზნესმა მისცა ამ ხალხს საშუალება, შეენარჩუნებინათ დამოუკიდებლობა და შემდეგ გამხდარიყვნენ ძლიერი სახელმწიფოები. ქართულ ბიზნესს არ ესმის, რომ სჯობს, ნაკლები ფული დაიტოვო და ძლიერი სახელმწიფოს შექმნაზე იზრუნო, რადგან ხვალ ეს ძლიერი სახელმწიფო მოგცემს საშუალებას, შენი ბიზნესი იყოს ბევრად უფრო ძლიერი.

_ იქნებ, არ აწყობთ, რომ საქართველო ძლიერი სახელმწიფო იყოს? როგორც ზემოთ თავად თქვით, ისინიც ბიუჯეტის ძარცვით არიან დაკავებული.

_ ესაა მერე პრობლემა. ისინი ბიზნესმენები არც არიან. ისინი „ცეხავიკებად“ დარჩნენ, რომელთა ფსიქოლოგია ასეთია, რომ საიდანმე უნდა მოიპარონ. ქართული ბიზნესის შინაარსი არის „ცეხავიკობა“ _ ვიღაცა უნდა მოატყუოს და გაყვლიფოს. ბიზნესიც აზრზეა მოსაყვანი. ჩვენ თუ გვინდა, რომ მომავალში ნორმალური სახელმწიფო გვქონდეს, ბიძინა ივანიშვილი და მისი გუნდი უმკაცრესად უნდა დაისაჯოს.

_ უმკაცრესად დასჯაში რას გულისხმობთ?

_ ქონების კონფისკაციასა და სხვადასხვა აკრძალვას. ჩვენ თუ ნორმალური სახელმწიფო გვინდა, ამ ტიპის დანაშაულებს, რაც ივანიშვილმა და მისმა გუნდმა ჩაიდინა, უმკაცრესად უნდა ვსჯიდეთ. ეს იგივე დონის დანაშაულია, რასაც სჩადიოდნენ გერმანელი ფაშისტები ებრაელების წინააღმდეგ. შემდეგ ებრაელებმა ათწლეულების მანძილზე მთელი სახელმწიფო მანქანა აამუშავეს დამნაშავეების გამოსავლენად და დასასჯელად.

იმდენი ცოდვა რუსებს არ ჩაუდენიათ ქართველების წინააღმდეგ, რამდენიც ბიძინა ივანიშვილმა და მისმა გუნდმა ჩაიდინა. ჩვენ, ფაქტობრივად, უკვე გადალახული გვქონდა ყველა პრობლემა და გაღმა ვიყავით გასული, მტერი პირში ჩალაგამოვლებული დავტოვეთ. ამ დროს ამათ ყველაფერი გააკეთეს იმისთვის, რომ რუსეთი აქ შემოეყვანათ. თან რუსეთი აქ შემოიყვანეს ხელოვნურად.

_ ხელოვნურად როგორ? რუსებს არ უნდოდათ აქ შემოსვლა?

_ რუსებმა ძალიან კარგად იციან, რომ საქართველოს ვერ შეინარჩუნებენ. მათ არ სურთ ომი თურქეთთან. ყველამ ვნახეთ თურქეთ-უკრაინის ბოლო განცხადებები. რუსეთი საქართველოში თურქეთის გამო, ამერიკაზე არაფერს ვამბობ, ფეხს ვერ შემოადგამს და, მით უმეტეს, ვერ მოიკიდებს. მისთვის ახლა მთავარია, რომ ჩაუძირავი ავიამზიდები, ცხინვალი და აფხაზეთი, დაიტოვოს, რომ რაღაც გავლენის ელემენტი ჰქონდეს კავკასიის სამხრეთ ფერდზე. „ქართული ოცნების“ ამოცანა ახლა არის, რომ ეს რაიმე ფორმით გაუფორმოს რუსეთს, რათა ეს პრობლემა ჰაერში არ გამოეკიდოს. რუსეთი ივანიშვილს ვერაფრით დაეხმარება, ვერც იარაღით და ვერ ჯარით. ივანიშვილი აქ ძალაუფლებას რაღაც ჯგუფების მეშვეობით ინარჩუნებს, მისი მთავარი დასაყრდენი პოლიციაა. და მთავარი არის ომის შიში. რატომ არის ეს შიში, ამაზე ფსიქოლოგებმა უნდა ჩაატარონ კვლევა. მოსახლეობის 90%-ს სიტყვა ომის გაგონებაც კი აშინებს. არადა, ომი, ისევე როგორც მშვიდობა, სერიოზული ინსტრუმენტია.

_ ზემოთ თქვენ აღნიშნეთ, ივანიშვილი ცდილობს, როგორმე რუსეთს გაუფორმოს აფხაზეთი და ცხინვალიო. ეს რეგიონები ხომ, ფაქტობრივად, უკვე რუსეთისაა?

_ მე არ ვგულისხმობ, რომ პირდაპირ გადაუფორმებს. ცხინვალის რეგიონისთვის კარგი ლეგენდა შექმნეს, რომ ომი ჩვენ დავიწყეთ. აფხაზეთთან დაკავშირებითაც იგივე ვითარებაა. ბევრი ვნახე მწუხარე სახით და მონანიებით, თურმე ჩვენი შეცდომა იყო აფხაზეთში შესვლა.  თუ იმას ვაწვებით, რომ აფხაზეთსა და ცხინვალში ჩვენ შევიჭერით, მაშინ მათ აქვთ უფლება, ჰქონდეთ დამოუკიდებლობა. ახლა რუსეთი ითხოვს, რომ საქართველომ ოკუპირებულ რეგიონებთან თავდაუსხმელობის შეთანხმება გააფორმოს. ამაზე მერე ის უკვე პროპაგანდისტულ საგარეო პოლიტიკას ააწყობს. არ გამოვრიცხავ, რომ დაწყებული იყოს საუბარი კონფედერაციულ მოწყობაზე, რომლის ფარგლებშიც ჩვენ ავდგებით და რაღაცებზე საუბარში შევყვებით რუსებს. რაღაცას გვაღიარებინებენ ამ დიალოგის დაწყების სანაცვლოდ. მერე ეს კონფედერაციის შექმნა ჩაიშლება და მივიღებთ იმას, რომ საქათველო ორ სუბიექტს ელაპარაკებოდა და მათთან მოლაპარაკება ჩაშალა. მართალია, ეს ორივე საეჭვო წარმონაქმნია, მაგრამ სუბიექტია უკვე და აგერ საქართველოსთან კონფედერაციის შექმნასაც კი აპირებდა. მერე გამოჩნდება ვიღაც, ვინც ამ რეგიონებს აღიარებს. ეს იმ შემთხვევაში მოხდება, როცა საქართველო სხვა ბანაკში აღმოჩნდება. მოვლენები ასე რომ არ განვითარდეს, ჩვენ რამდენიმე მნიშვნელოვანი ამოცანა გვაქვს შესასრულებელი. ამისთვის საჭიროა ძალიან კარგად შეკრული პოლიტიკური ჯგუფი, რასაც გაერთიანებასთან საერთო არაფერი აქვს. ძლერი ჯგუფები ერთმანეთში თავისთავად გამონახავენ საერთო ენას. ეს ჯგუფები მზად უნდა იყვნენ დიქტატურის დასამარცხებლად. ასევე მზად უნდა იყვნენ ძირმომპალი სისტემის შესაცვლელად. ჩვენ გვჭირდება სახელმწიფო, რომელიც ხალხზე იქნება დაყრდნობილი. აუცილებელია ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა. ჩვენ თუ დავიწყეთ, რომ მშვიდობაა მთავარია და აფხაზები და ოსები ჩვენი ძმები არიან, ასე გვეყოლებიან იქით ეს ძმები.

_ რანაირი ძმები ეგენი არიან? ქართველებს გვიყურებენ, როგორც მოსისხლე მტრებს და ამ განწყობებს არც მალავენ.

_ ეგ იმიტომ, რომ ენის მოჩლექით ველაპარაკებით. როგორც კი აფხაზსა და ოსს ვაჩვენებთ, რომ ძლიერები ვართ, ეგრევე ძმები გახდებიან. ასე მოდის კაცობრიობა. ძმობა არის აგებული სიძლიერეზე. როცა შენ ხარ ძლიერი, გყავს უამრავი უფროსი და უმცროსი ძმა. ძლიერი თუ არ ხარ, არანაირი ძმები არ გყავს. ჩვენ გვაქვს სახელმწიფო და შეგვიძლია, ავად თუ კარგად, ტერიტორიული მთლიანობის დაბრუნების ორგანიზება. ოღონდ ისე კი არა, აფხაზეთში საომრად 2000 კაცი წავიდეს მარტო და 100 000 კაცი დუბაიში გაიქცეს საქონლის ჩამოსატანად. ასევე წინააღმდეგი ვარ რაღაც გულჩვილობის. „ქართულმა ოცნებამ“ უნდა იცოდეს, რომ ყველაფრისთვის პასუხს აგებს, რაც ჩაიდინა. ეს პარტია უნდა აიკრძალოს და დაეკისროს სხვადასხვა სანქცია თუ აკრძალვა.

_ ახლა თავად აპირებენ პარტიების აკრძალვას და ამაზე რას ფქრობთ? არის თუ არა ეს ტრაგედია?

_ დემოკრატიის კუთხით არის, მაგრამ ისე შესაძლოა, უკეთესიც იყოს. ამ პარტიებში ბევრი კარგი ახალგაზრდაა და მათ შეუძლიათ ახალი პარტიების შექმნა.