ირინა მაკარიძე

დავით ბეშიტაიშვილს რუსთაველის გამზირზე შევხვდი. აბსურდულ რეალობაზე, რომელიც მსახიობს აიძულებს, თეატრის ნაცვლად ქუჩაში იდგეს და პოლიტპატიმრების გათავისუფლებასა და ახალი არჩევნების ჩანიშვნას ითხოვდეს, „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება პროტესტში მყოფი ვასო აბაშიძის სახელობის ახალი თეატრის მსახიობი, დავით ბეშიტაიშვილი:

_ რატომ ვდგავარ ქუჩაში? ახალს ვერაფერს ვიტყვი, ალბათ, ჩემი პასუხი ბანალური იქნება, _ უსამართლობის წინააღმდეგ ვდგავარ ქუჩაში. ე. წ. ხელისუფლება ყოველგვარ ზღვარს გადავიდა. ქვეყანაში აღარ არსებობს სფერო, დარგი, რომელიც გამართულად მუშაობდეს. უკვე ისე არიან თავგასულები, რომ არაფერზე პასუხისმგებლობის აღება მათ არ უნდათ. „ვაკის პარკის“ შემთხვევა რომ გავიხსენოთ, როდესაც შადრევანში პატარა გოგო (მარიტა მეფარიშვილი) დაიღუპა, ნებისმიერ ცივილიზებულ ქვეყანაში, ღმერთმა ყველას აშოროს, მსგავსი რამ რომ მომხდარიყო, იმ ქალაქის მერი თანამდებობაზე აღარ იქნებოდა. ყველაზე თვალსაჩინო მაგალითს ვამბობ, _ ამ ამბის შემდეგ კალაძე აღარ უნდა ყოფილიყო პოლიტიკაში. აქ კი რა მოხდა? _ ის კიდევ უარესი „ფეოდალი“ გახდა. ასეთი სისტემა აქვთ შექმნილი. ამას გარდა, ქვეყნის საგარეო კურსი შეცვალეს. ჩვენ რომ 36 წელი გავურბოდით, იმ რეალობაში გვაბრუნებენ... არ არსებობს მიზეზი, ეს ხალხი ხელისუფლებაში იყოს. ერთი მიზეზიც კი აღარ დარჩა საიმისო, რომ რაღაცაზე თვალი დახუჭო. ამას მშვენივრად ხვდებიან, იციან, რომ დამნაშავეები არიან, უფრთხიან სამართლიან პასუხისმგებლობას, რადგან, როგორც ვთქვი, ყველაზე მეტად რაც ეზიზღებათ, პასუხისმგებლობაა. იციან, რომ ეს პასუხისმგებლობა არ ასცდებათ და ყველაფერზე მიდიან, იმის ჩათვლით, რომ საგარეო კურსი შეუცვალეს ქვეყანას და შეეკრნენ კრიმინალურ, დანაშაულით ცნობილ სახელმწიფოებს. 

_ რას იტყვით მოთხოვნებზე, რომელიც აქვს ამ პროტესტს ახალი არჩევნებისა და პოლიპატიმრების გათავისუფლების შესახებ. აქ ისმოდა მოწოდებები „წადით“. თქვენ რომელ მოთხოვნას იზიარებთ?

_ მე პოლიტიკოსი არ ვარ და არ ვიცი, ეს როგორ უნდა მოხდეს, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ესენი უნდა წავიდნენ. რაც შეუძლიათ ჯერჯერობით რომ გააკეთონ, ეს არის უდანაშაულო ხალხის გამოშვება და არჩევნების ჩანიშვნა. როგორც გითხარით, არ ვარ პოლიტიკოსი და არ ვიცი, როგორ უნდა ჩატარდეს არჩევნები ამათ პირობებში. ალბათ, არის რაღაც გზები, ცივილიზებული, რომელიც გვაქვს გასავლელი, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ რუსთაველი დაცხრეს,  რუსთაველზე პროტესტი არ უნდა შენელდეს, უკან დახევა სიკვდილის ტოლფასია.

_ რუსთაველზე მიმდინარე პროტესტის მონაწილეები „ოცნების“ მოლაპარაკე თავებმა „უცხო ძალად“ და „როდიონოვებად“ მონათლეს. რას იტყვით ამის შესახებ?

_ თვითონ არიან ისინი, რადაც ჩვენ მოგვიხსენიეს. „კომკავშირლები“ და რაღაც ასეთი სიტყვები წამოსცდათ ახალგაზრდების მისამართით, თვითონ არიან კომკავშირლები, კომუნისტები და მათი ნაშიერები, მემკვიდრეები პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნელობით. რაც შეეხება კიდევ აქეთ დადანაშაულებას და როდიონოვთან ჩვენ გაიგივებას, მაგათი პატრონი ივანიშვილი როდიონოვის სადამსჯელო ოპერაციის ერთ-ერთი ხელმძღვანელის, გენერალ ლებედის საარჩევნო შტაბს აფინანსებდა. უტიფრობასა და უნამუსობას მათი მხრიდან საზღვარი არასდროს ჰქონია და მით უმეტეს, არც ახლა აქვს, როდესაც ასე კუთხეში არიან მიმწყვდეულები ვირთხებივით.

_ ეს მათი პროპაგანდის ნაწილია და შეიძლება, აჯერებენ ვინმეს კიდეც... 

_ კი ბატონო, პროპაგანდის ნაწილია, მაგრამ სიმართლე იცის აბსოლუტურად ყველამ, ნებისმიერმა მოაზროვნე ადამიანმა, კომკავშირლებიც და ბოლშევიკების შთამომავლებიც თავად არიან _ შთამომავლობით არაკაცი ირაკლი კობახიძე და მათი პატრონები, ვოლსკები, ბიძინები, რიმა ბერაძეები და ვანო ჩხარტიშვილები. ყველა კომკავშირელია იქ, ვინც 50 წელს გადაცილებულია. ჩემი გამოცდილებით ვიცი ეს, რადგან 50 წლის ვარ და ზუსტად მე მიწევდა მაგ დროს კომკავშირში შესვლა, ოზურგეთში ვცხოვრობდი, რიმა ბერაძემ დესპანი გამომიგზავნა სკოლაში, რომ მივსულიყავი კომკავშირის რაიკომში, რათა რაღაცა „ბროშკა“ დამებნია გულზე და არ წავედი, არ შევედი კომკავშირში. სად იყო რიმა ბერაძე და სად იყო გია ვოლსკი, როდესაც 9 აპრილის მოვლენები ხდებოდა? დღეს რომ გამოდიან და თითებს იშვერენ ახალგაზრდებისკენ, თვითონ იყვნენ ძალადობის მხარეს მაშინაც და ახლაც არიან!

_ 9 აპრილთან დაკავშირებით კობახიძემ დაწერა, რომ უცხო ძალამ განახორციელა ძალადობა ჩვენს თანამოქალაქეებზეო..

_ ამ უტიფრობაზე კომენტარს არ გავაკეთებ, ყველასთვის ყველაფერი ცნობილია. ასეთი რამ ამ ქვეყანაში არასდროს გასულა. საბჭოთა კავშირი დაიშლებაო, რომ ვამბობდით, არ სჯეროდათ, დაგვცინოდნენ: _ რას ამბობთ, საბჭოთა კავშირს რა დაანგრევს, ავად ხომ არ ხართო? მაგრამ ჩვენი რყვევისგან და შინაგანი რყევებისგანაც დაინგრა, იგივე მოხდება დღესაც...

_ უპრეცედენტოა ის, რასაც აკეთებს თქვენი თეატრი, რომელიც სხვადასხვა რეგიონში დადის და მართავს მანიფესტებს. ამის შესახებ რას იტყვით? 

_ ეს არის მინიმუმი, რისი გაკეთებაც დღეს შეგვიძლია. ქვეყანაში არსებულ უსამართლობას ემატება ეს, რომ პირდაპირი გაგებით შეგვეხენ, ეკანონო პატიმრობაშია ჩვენი თეატრის მსახიობი ანდრო ჭიჭინაძე. თეატრი არის პროტესტში, სპექტაკლები მოიხსნა, თუმცა ვაგრძელებთ მათზე მუშაობას, პრაქტიკულად, 4 სპექტაკლზე ვმუშაობთ. ასე რომ, თეატრს მუშაობა არ შეუჩერებია, შევაჩერეთ რეპერტუარი, იმიტომ რომ უსამართლოდ ისჯება ჩვენი კოლეგა და თანამებრძოლი. ყველა სამართლებრივი პროცედურის დარღვევით აწარმოებენ საქმეებს ამ ადამიანების წინააღმდეგ, პოლიტპატიმრებს ვგულისხმობ. მინდა, დიდი მადლიერება გამოვხატო ამ ადამიანების მიმართ, მათი სიკერპე და გაუტეხელობა ბევრისთვის მაგალითი უნდა იყოს.

_ აღსანიშნავია, რომ შემთხვევითი პრინციპით არიან ეს ადამიანები  დაკავებულები და არა წინასწარი შერჩევით. ყველამ გასაოცარი პრინციპულობა გამოიჩინა.

_ არ მგონია, რომ ეს შემთხვევით ყოფილიყო. ხომ  ნახეთ, როგორი ხალხი ჰყავთ დაკავებული? არიან ცოტა ექსტრავაგანტური გარეგნობის ადამიანები და ნამდვილი მებრძოლები. ერთი კატეგორიაა იმისთვის, რომ პროპაგანდისთვის გამოიყენონ: „შეხედეთ, ტატუ აქვს ადამიანს სახეზე და ეს როგორ შეიძლება?!“ და მეორე კატეგორია _ მებრძოლი ხალხი. ვინც ბრძოლის მაგალითები შეიძლება იყვნენ, ისეთი ბიჭები ჰყავთ დაკავებული, იგივე ზვიად ცეცხლაძე, ანდრო ჭიჭინაძე. ისეთი კრეატიული და ნიჭიერი ახალგაზრდა, როგორიც ზვიად ცეცხლაძეა, ციხეში არ უნდა იჯდეს. ის რომ გარეთ იყოს, დარწმუნებული ვარ, ბრძოლისუნარიანობა ქუჩაში სულ სხვანაირი იქნებოდა, რადგან ამ ადამიანს მართლა შეუძლია ბრძოლის სულისკვეთებით აანთოს თავისი თანატოლები.

_ „ოცნების“ არალეგიტიმურმა პარლამენტმა ამ მოკლე დროში ძალიან სწრაფად მიიღო რეპრესიული კანონები, რომელიც ყველას მისწვდა, მათ შორის, თეატრსაც: უქმდება სამხატვრო ხელმძღვანელის პოსტი და თეატრს ერთპიროვნულად დირექტორი უხელმძღვანელებს, რომელსაც თავად ნიშნავენ. თქვენი აზრით, რისთვის დასჭირდათ მსგავსი რამ, ხომ არ არის ეს პროტესტის გამოძახილი?

_ ასეთ გადაწყვეტილებებს ბევრს იღებენ და ბევრს მიიღებენ, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ეს ყველაფერი დამთავრდება იმით, რომ თავიანთ მარწუხებში თავად მოიქცევენ თავს. არ შეიძლება,  ნაჩქარევად მიღებული ეს სულელური გადაწყვეტილებები სამართლებრივ ან ფინანსურ კოლაფსამდე არ მივიდეს. ასე არ ხდება! ეს ჩამოყალიბებული სისტემა იყო და ამ ყველაფრის შეცვლა გინდ თეატრებში, გინდ ჩვეულებრივ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში, არც მათ მოუტანს კარგს არაფერს. რა თქმა  უნდა, ჩვენც, უბრალო ადამიანებსაც, მეტად შეგვეხება, შეიძლება რეპრესიებში რაღაც სახით ყველა აღმოვჩნდეთ და აღმოჩენილებიც ვართ უკვე. შეიძლება, ეს ყველაფერი უფრო გამძაფრდეს, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ეს მათ ბუმერანგივით უკან დაუბრუნდებათ. ამ გადაწყვეტილებებში, ამ კანონებში რასაც ახლა იღებენ, საერთოდ არ ჩანს ხალხი, ყველაფერს იღებენ თავიანთი სქელი ერთი ადგილებისთვის, მხოლოდ საკუთარი თავისთვის და საკუთარი ტყავის გადასარჩენად.

_ მუზეუმებიდან მოყოლებული კულტურის სფეროებში მიმდინარეობდა საკადრო წმენდა, ხომ არ დადგა თეატრების დრო?

_ დიდი ხანია, ეს ეტაპი უკვე დამდგარია ჩვენს ქვეყანაში. უკვე რამდენიმე წელია, უტევენ ძირითადად სახელოვნებო და კულტურის სფეროებს, რადგან მშვენივრად იციან, მუზეუმები, თეატრები და საერთოდ სახელოვნებო სფეროები ერთგვარად ტონის მიმცემია საზოგადოებრივი ცხოვრებისთვის. კომუნისტებმაც იცოდნენ ეს და, პირველ რიგში, ინტელიგენციით დაიწყეს წმენდა. შეიძლება ინტელიგენტი არ ყოფილიყო, მაგრამ მტრად მიაჩნდათ ყველა ის ადამიანი, რომელსაც აზროვნების უნარი ჰქონდა. როგორც ბოლშევიკებმა გაანადგურეს ასეთი ხალხი, ზუსტად იმავეს ცდილობენ ახლა მათი შთამომავლები.

_ ევროსაბჭომ კიდევ ერთი რეზოლუცია მიიღო: მოუწოდებს „ოცნებას“, რომ გაათავისუფლოს პოლიტპატიმრები და დანიშნოს ახალი არჩევნები, თუმცა ამაზე „ოცნების“ პასუხი არის ცინიზმი და დასავლეთის მტრად გამოცხადება. რას ფიქრობთ, რამ შეიძლება გადატეხოს ეს ვითარება?

_ ყველაზე დიდი იმედი თვითონ ამ რუსული კოშმარის მაქვს, „ქართულ ოცნებას“ რომ ეძახიან, რადგან თვითგანადგურებით არიან დაკავებულები. ყოველი მათი განცხადება, ქმედება თუ მიღებული კანონი მათსავე საწინააღმდეგოდ მოქმედებს. ისეთ აბსურდამდე მიჰყავთ პროცესები, რომ ყველაზე დიდი აბსურდის დრამატურგი ისვენებს. ასეთ აბსურდს ისიც კი ვერ წარმოიდგენდა, რასაც დღეს ესენი სჩადიან. ასე რომ, დიდი იმედი მაქვს, საკუთარ თავს თვითონ მოუსწრაფებენ დასასრულს.

_ ზუსტად, ეს უწყვეტი აქციები კობახიძის განცხადების შემდეგ დაიწყო. ხუმრობენ კიდევ აქციის ორგანიზატორები, რომ მათი ორგანიზატორი კობახიძეა, რადგან ის არ აძლევთ მოდუნების საშუალებას...

_ კი ბატონო, შეიძლება, ეს აქციები ისეთი მრავალრიცხოვანი არ იყო, როგორიც სასურველია, მაგრამ იმდენად სულელური ნაბიჯები აქვთ, რომ, ალბათ, ბევრმა ჩათვალა, ესენი საკუთარ თავს თვითონ გამოუტანენ განაჩენსო და ასე, ფეხიფეხგადადებული ელოდებიან ამ დღის დადგომას. მე მათი მესმის, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ქუჩაში  როტესტი განიმუხტოს და ძალა დაკარგოს, პირიქით, პროტესტი არ უნდა შეჩერდეს. 

_ რას იტყვით იმ კოლოსალურ ჯარიმებზე, რომლებიც აქციის მონაწილეებს დააკისრეს?

_ ჯარიმები იქნება ეს, აკრძალვები თუ რეპრესიული კანონები, ყველაფერი არის არაბუნებრივი, არასწორი და არაკონსტიტუციური. არ შეიძლება, ადამიანს ჯარიმა დააკისრო საარსებო მინიმუმზე 20-ჯერ აღმატებული თანხა. თან რაღაცნაირი სისტემა აქვთ შექმნილი, რომ ერთსა და იმავე ადამიანებს აჯარიმებენ 6-ჯერ, 10-ჯერ, 20-ჯერ. როგორც ჩანს, ასეთი ტაქტიკა აქვთ. საბოლოო ჯამში, როგორც ვატყობ, ეს ყველაფერი კოლაფსამდე მიდის, რადგან შეუძლებელია, ამდენმა საჩივარმა (ჯარიმებთან დაკავშირებით) და ამ საქმეებმა სამართლებრივი კოლაფსი არ გამოიწვიოს.

_ თქვენ თქვით, რომ აბსურდის დრამატურგი ისვენებსო და როგორც ჩანს, საუკეთესო აბსურდის შემქმნელები ახლა „ოცნებაში“ არიან.

_ დიახ, ასეა და ასე დაასრულებენ, აბსურდულად.