ირინა მაკარიძე

ქეთი მოლაშვილი სამოქალაქო აქტივისტია, მისი ცხოვრება რადიკალურად შეიცვალა „ქართული ოცნების“ მიერ „რუსული კანონის“ შემოტანის შემდეგ. როგორც თვითონ ამბობს, ამ კანონით უცებ აღმოჩნდა, რომ ქვეყნის მტერი ყოფილა, ამიტომ წნორიდან თბილისში ჩამოვიდა და მას შემდეგ აქციებზე დგას. 28 ნოემბრიდან კი თითქმის ყველა საპროტესტო აქციის მონაწილეა.

რადიკალურად შეცვლილ ცხოვრებაზე, უწყვეტ პროტესტსა და ქვეყნის ევროპული მომავლის დაბრუნების გზებზე „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება სამოქალაქო აქტივისტი, ქეთი მოლაშვილი:

_ წნორიდან ვარ, სიღნაღის მუნიციპალიტეტიდან. როდესაც სტუდენტები გავხდით, ჩემს მეგობრებთან ერთად შევქმენით წნორის საინიციატივო ჯგუფი, რომ ჩვენი ქალაქის ცხოვრება გამოგვეცოცხლებინა. ვატარებდით პატარა ფესტივალებს სრულიად მოხალისეობრივად, ვაგროვებდით 5 და 10 ლარს და ჩამოგვყავდა სტუმრები, ხან ჩვენს ლექტორებს ვეპატიჟებოდით. ეს იყო 2011- 2012 წლები, წინა ხელისუფლების დროსაც ვიდექით ქუჩაში და ვაპროტესტებდით, რაც არ მოგვწონდა. წინა ხელისუფლება „ქოცების“ ახალგაზრდულ ფრთას გვეძახდა. ყველანაირად გვარბევდა, შენობასა და სივრცეს არ გვაძლევდა. ბოლოს მართლა ქუჩაში ვიდექით, რომ ის წინა რეჟიმი დასრულებულიყო. მას შემდეგ უკვე ჩვენც მივხვდით, რომ ბევრნაირად შეგვეძლო გვემოქმედა, ორგანიზაციაც დავაარსეთ, სოციალური საწარმოც შევქმენით, რომ უფრო მეტად გვეზრუნა ხალხზე. 2016 წელს მე და ჩემმა მეგობარმა დავაფუძნეთ „ცოდნის კაფე“. შემდეგ უკვე ამ ხელისუფლებას აღარ მოვწონდით, რომ დამოუკიდებელი ჯგუფი ვიყავით და არა მასთან მიკედლებული, მათაც ჩამოგვართვეს შენობა, სადაც ვიყავით. მივხვდით, რომ ძალიან დიდი რისკია, როდესაც ხელისუფლების მიერ ბოძებულ შენობაში ხარ და ნებისმიერ დროს შეუძლია ქუჩაში გამოგაგდოს. დავიწყეთ ზრუნვა, რომ საკუთარი სივრცე გვქონოდა. ნახევარი მილიონი ლარი შევაგროვეთ, რომ „ცოდნის კაფე“ აშენებულიყო, 4 წელი ვაგროვებდით ფულს და შემდეგ უკვე 3 წელი მშენებლობის პარალელურად. ეს გავაკეთეთ სრულიად გამჭვირვალედ. მე და ჩემი მეგობარი ნანა ბაგალიშვილი სრულიად მოხალისეობრივად ვაკეთებდით ამ ყველაფერს, რომ რეგიონში ყოფილიყო ეს სივრცე. აგვისტოში გავხსენით „ცოდნის კაფე“ და უცებ, საიდანღაც, „რუსული კანონი“ გამოჩნდა და ჩვენ გავხდით ქვეყნის მტრები. აღმოჩნდა, რომ მთელი ჩემი ცხოვრება, 18 წლიდან რომ მოხალისეობრივად ვემსახურე ჩემი ხალხის ინტერესებს, თურმე  უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარებელი ვყოფილვარ.

_ თქვენ რატომ გეხებოდათ ეს კანონი?

_ ჩვენ ვართ ენჯეო და აღმოჩნდა, რომ ყველა ენჯეო უნდა დარეგისტრირებულიყო. „ცოდნის კაფე“ კი იყო ძირითადად საქართველოს მოქალაქეების მიერ აშენებული, მაგრამ სხვადასხვა პროექტი გვაქვს და ჩვენც უნდა დავრეგისტრირებულიყავით, როგორც აგენტები. შესაბამისად, ჩემი პრინციპული გადაწყვეტილებაა, რომ მთელი ცხოვრება რასაც ვემსახურე, რაშიც მთელი ჩემი სული და გული ჩავდე და არანაირი პროცენტი უცხო ქვეყნის ინტერესები არ გამიტარებია და სრულიად ქართული ინტერესებით ვმოქმედებდი, არასდროს ვიტყოდი იმას, რომ მე ვარ უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარებელი. მოგვიწია ამ საპროტესტო პროცესებში ჩართვა. ამის შემდეგ მოხდა ისე, რომ უკვე იმ მინისტრებისა და ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის, რომლებიც ხელის გულზე ატარებდნენ „ცოდნის კაფეს“, მიუღებლები გავხდით. შემდეგ უკვე ირაკლი კობახიძე რომ გამოვიდა და თქვა, ევროკავშირს ვშორდებითო, მას მერე აქციებზე ვარ. ჩამოვედი წნორიდან იმისთვის, რომ რუსთაველზე ვმდგარიყავი. მას შემდეგ უკან ვეღარ დავბრუნდი და ქუჩაში ვარ ყოველდღე. დღესდღეობით მე არ ვიცავ უკვე იმას, რომ ევროპულ გზას დავუბრუნდეთ, დღესდღეობით უკვე გააზრებით ვიცავ ქვეყანას რუსეთისგან. წარმოუდგენელია, დღეს თუ ჩვენ ის დავთმეთ, რაზეც რეჟიმი გვებრძვის, შემდეგ არაფერს უკვე მნიშვნელობა არ ექნება. ამდენი პოლიტპატიმარი გყავს, ასეთი გამეტებით გვირტყეს, მოგვწამლეს, მე პირადად, ცხვირიდან სისხლდენა ვერ შევიჩერე დარბევების დასრულებიდან ორი კვირის განმავლობაში, იმდენად მომწამვლელ საშუალებებს უშვებდნენ. დღემდე „ცოდნის კაფე“ დაკეტილია, ვეღარ მივუბრუნდით იმ საქმეს, რასაც ამდენი წელი შევალიეთ. შემოვრჩი ქუჩას, თუნდაც იმის გამო, რომ მე თავის დროზე მხვდა ბედნიერება, წავსულიყავი ევროპის ქალაქებში და ხალხს შევხვედროდი, მათთან მესაუბრა, მეგრძნო და მენახა, თუნდაც პენსიონერი ხალხი როგორ უდარდელად ცხოვრობს, ხალხი როგორი ბედნიერია, ვიბრძვი იმისთვის, რომ ეს ბედნიერება ჩვენს ქვეყანაშიც იყოს. თუმცა ირაკლი კობახიძის განცხადებამ საბოლოდ დამარწმუნა, რომ ჩვენ მივდივართ რუსეთისკენ, მივდივართ იმისკენ, რომ ხალხი იყოს სოციალურად დაუცველი, 300 ლარს ჩამოკიდებული და ხმის ამოღების შესაძლებლობაც აღარ ჰქონდეს. პოლიტიკის მეცნიერების მაგისტრი ვარ, შესაბამისად, ძალიან კარგად ვიცი, რაც ხდება. რაც მისწავლია  ივანე ჯავახიშვილის უნივერსიტეტში, შემდეგ ილიას უნივერსიტეტში, წიგნებში წამიკითხავს, ახლა ვხედავ, რომ ეს დიქტატურა და ავტორიტარიზმი ჩვენს ქვეყანას დაატყდა თავს. ეს რომ მე ნასწავლი მაქვს, უფრო არ მაძლევს უფლებას, გავჩერდე, რადგან ვიცი, როგორ დაიპყრეს პატარა ქვეყნები. ვიცი, ვიაზრებ, რომ საქართველოს ამ ეტაპზე საერთაშორისო ასპარეზზე როგორი მცირე შესაძლებლობა აქვს და საერთაშორისო პარტნიორები _ აშშ და ევროპა _ თუ არ ეყოლება, როგორ გადამყლაპავს რუსეთი. ამიტომ, უბრალოდ, სხვა გზა არ მაქვს, რომ ქუჩაში არ ვიდგე. როგორც კი ეს ყველაფერი დამთავრდება, ერთი სული მაქვს, წავიდე და რასაც მთელი ცხოვრება შევალიე, გავაგრძელო საქმიანობა „ცოდნის კაფეში“ და ახალგაზრდა თაობის  განვითარების ამბებს მივყვე.

_ არჩევნებზე რას იტყვით, გქონდათ მოლოდინი, რომ ოპოზიციური პარტიები შეძლებდნენ კოალიციური მთავრობის შექმნას?

_ არჩევნებზე მართლა კარდაკარ დავდიოდი და ხალხს ვეუბნებოდი, რომ ოპოზიციური ძალისთვის მიეცა ხმა. რეგიონში ვხედავდი, როგორ ხდებოდა ხალხის მოსყიდვა. ჩემთვის ნებისმიერი ერთი ადამიანის მოსყიდვაც უკვე არის არჩევნების გაყალბება. თუ ვიღაც ფულს აძლევს ღარიბ ადამიანს, რომელსაც შია, წარმოუდგენელია, მან თავისი ნება გამოხატოს. შესაბამისად, რადგან „ქართულმა ოცნებამ“ 69-ვე მუნიციპალიტეტში მილიონობით ლარი დახარჯა, რომ ხალხი მოესყიდა, ეს არ იყო სამართლიანი არჩევნები. ეს იყო „ქართული ოცნების“ მიერ არჩევნების გაყალბება. რაც შეეხება მოლოდინს, ძალიან გულუბრყვილო იყო ჩემი მოლოდინი, რადგან მაშინ კიდევ არ მქონდა ბოლომდე გააზრებული, რომ ბიძინა ივანიშვილი უკვე რუსეთს წარმოადგენდა. ამიტომაც მეც მეგონა, რომ შეიძლებოდა, რეჟიმს არჩევნებით დაეთმო ძალაუფლება. 35 პროცენტი ჰქონდა რეალურად „ქართულ ოცნებას“ და ველოდი, რომ არჩევნებზე ასეთი შედეგი ექნებოდა და მოუწევდა ხელისუფლებიდან წასვლა. ვერ გავთვალე ის, რომ ავტორიტარული რეჟიმები ძალაუფლებას ასე არ თმობენ, მით უმეტეს, თუ მასთან არის რუსეთი.

_ ქეთი, როგორ ახსნი იმ ფაქტს, რომ არჩევნების შემდეგ, როდესაც უკვე შედეგები ცნობილი გახდა, არ დაწყებულა ეს მასობრივი და უწყვეტი პროტესტი და მხოლოდ 28 ნოემბრის, კობახიძის იმ ცნობილი განცხადების შემდეგ დაიწყო?

_ არჩევნებზე ხალხმა გავაკეთეთ ის არჩევანი, რომ უბრალოდ „ქართულ ოცნებას“ არ მივეცით ხმა, უმეტესობა არ ვიყავით  რომელიმე ოპოზიციური პარტიის ამომრჩეველი. ამიტომ როდესაც პარტიებმა დაიწყეს გამოსვლა, იმდენად არ გვქონდა მათთან მიკუთვნებულობა, რომ ხალხის ის რაოდენობა არ გამოვიდა. ხოლო კობახიძის განცხადება, რომ ევროკავშირთან მოლაპარაკებებს ვწყვეტთ, ეს შეგვეხო ყველა ქართველს. მით უმეტეს, ახალგაზრდა თაობამ კარგად იცის, რა არის ევროპული კეთილდღეობა და რა არის ევროკავშირი. ეს არ იყო მხოლოდ ის, რომ ევროკავშირზე ვთქვით უარი, ეს ნიშნავდა, რომ რუსეთისკენ ავიღეთ გეზი. ამდენად, გავაანალიზეთ, რომ ქვეყანა გვაქვს დასაცავი.

_ ეს მოთხოვნები, მათ შორის, ახალი არჩევნების დანიშვნის, მოგვიანებით გაჩნდა, თავიდან მდუმარე აქციები იმართებოდა, რეალურად, რაზე იყო საუბარი, რა მოთხოვნა იყო, ამაზე რას იტყვი?

_ თავიდან ეს იმხელა შოკი იყო მთელი საქართველოსთვის, რაც არსებობს დამოუკიდებელი საქართველო, გააზრებულად მივდივართ ევროპისკენ და ამაზე უარს ვამბობდით, პირველი რეაქცია იყო, რომ გამოვედით და ამას ვაპროტესტებდით. შემდეგ დაგვარბიეს და ადამიანები დაიჭირეს, რითაც კიდევ ერთხელ გაცხადდა, რომ რუსეთისკენ აქვთ გეზი, ამასობაში ძალიან ბევრი სამხილი უკვე ხელში გვეჭირა, თუ როგორ გაყალბდა არჩევნები, შესაბამისად, გაჩნდა ეს მოთხოვნები.

_ როგორც ვხედავ, თქვენი ცხოვრება ამ ყველაფრის გამო სრულიად შეიცვალა...

_ მე რომ ვიცი, რომ სრულიად უდანაშაულო ადამიანები სხედან ციხეში და სილის გარტყმის გამო მზია ამაღლობელი ციხეში ზის, მე, ქეთის, არ მაქვს უფლება, ვიწუწუნო იმაზე, რომ სრულიად კალაპოტიდან ვარ ამოვარდნილი და უი, თურმე, ჩემი ცხოვრება შეიცვალა. ცხოვრება შეიცვალა იმათი, რომლებიც ახლა ციხეში სხედან, შეიძლებოდა მეც ჩვეულებრივად აღმოვჩენილიყავი მათ ადგილას. ამ რეჟიმს აღარ აქვს არანაირი სამართლიანობის შეგრძნება. ადამიანს რომ სილის გარტყმის გამო შეიძლება 6 წელი მოგისაჯონ, იმ ქვეყანაში არც ერთ მოქალაქეს აღარ აქვს იმის განცდა, რომ დაცული შეიძლება იყო სასამართლოს ან პოლიციელის მიერ. ამიტომ მხოლოდ და მხოლოდ ახლა იმაზე ვარ ორიენტირებული, რომ ვართ ქუჩაში. მე საერთოდ არ მიმაჩნია, რომ რევოლუცია და ასეთი რამე უნდა მოხდეს.  მინდა ჩატარდეს ახალი არჩევნები და „ქართულ ოცნებას“ რეალურად რამდენი ამომრჩეველიც ჰყავს, შესაბამისად, იმდენ პროცენტს დასჯერდეს, არ მინდა,  უკონტროლო პროცესები წავიდეს. არ მინდა, რომ ისევ ავტორიტარიზმი დამყარდეს, არ მინდა, რომ რუსეთი აკონტროლებდეს... ჩემ გარშემო არიან ადამიანები, რომლებიც 15 და 20 ათასი ლარით არიან დაჯარიმებულები, გოგოები არიან, რომლებსაც მთელი ცხოვრება 10-ლარიანი ჯარიმაც კი არ მიუღიათ. კონსტიტუციური უფლება თუ გვაქვს, რომ პროტესტი გამოვხატოთ და გავიდეთ ქუჩაში, მაშინ რატომ გვაჯარიმებენ ისეთი თანხებით, რომელსაც უბრალოდ ვერასდროს გადავიხდით?!

_ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსებისგან რას ითხოვთ?

_ ვითხოვთ ერთობას. მგონია, რომ უფრო მეტი კოორდინაცია სჭირდებათ, რადგან მეორე მხარეს არის ერთი დიდი რუსული მანქანა, რომელიც მთლიანად ერთ ლიდერსაა დამორჩილებული და აქეთ არის უამრავი, ჭრელი ადამიანი სხვადასხვა ხედვით. არ მგონია, რომ პირობითად, გვარამია და გახარია ერთ ფოტოში უნდა იდგნენ, მაგრამ ჩვენი გამარჯვება იქნება, თუ ძლიერი კოორდინაციით ეს პარტიები დაიწყებენ საქმეების კეთებას.

_ რამდენად გაქვთ სალომე ზურაბიშვილის ეგიდით მიმდინარე პროცესის ნდობა?

_ მე ასე ვუყურებ: ერთადერთი ლეგიტიმაცია ვისაც აქვს, ეს არის პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი. ამიტომ მომწონს თუ არ მომწონს, ამაზე საერთოდ არ არის საუბარი. პრეზიდენტის ინსტიტუტი არის ახლა ერთადერთი ლიეგიტიმური ორგანო, რომელსაც ცნობს ცივილიზებული სამყარო, შესაბამისად, ის რომ ჩვენს მხარეს არის, ეს ძალიან კარგია და უნდა გამოვიყენოთ.