ირინა მაკარიძე

31 მარტს, საქართველოს პირველი პრეზიდენტის, ზვიად გამსახურდიას დაბადების დღესა და რეფერენდუმის დღეს _ როდესაც საქართველოს, მათ შორის, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის უბნებზე მისული 3 326 100 ამომრჩევლიდან 99.08%-მა მხარი დაუჭირა საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენას, ქვეყანა მძლავრი საპროტესტო აქციით ხვდება.

ამ დღეს ციხეში შეხვდება ზვიად გამსახურდიას მოსახელე და რეჟიმის წინააღმდეგ მებრძოლი, ჩვენი დროის პოლიტპატიმარი ზვიად ცეცხლაძე. სამაგიეროდ, გამოვა მის მიერ ციხეში მომზადებული გაზეთის, „საკანი 101-ის“ – მეორე ნომერი (გაზეთის პირველი ნომერი 2025 წლის 10 იანვარს გამოვიდა).

ზვიადს, რომელიც „ოცნების“ პრემიერის სტუდენტი იყო, კობახიძის პირად პატიმარსაც უწოდებენ. ზვიად ცეცხლაძე 4 დეკემბერს დააკავეს, მან ციხეში უკვე თითქმის 4 თვე გაატარა. რეჟიმი მას ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებას ედავება. ის ერთ-ერთია იმ 50 სინდისის პატიმრიდან, რომელთაც ივანიშვილის რეჟიმი ციხეებში წლობით გამოკეტვას უპირებს. ზვიად ცეცხლაძეს, რომელსაც სახელი ზვიად გამსახურდიას პატივსაცემად დაარქვეს (მის ტყუპისცალს კი მერაბი. სამწუხაროდ, მან ვერ იცოცხლა), ოჯახში პატრიოტული სულისკვეთებით ზრდიდნენ, რამაც ერთგვარად განსაზღვრა კიდეც მისი პიროვნული თვისებები, ცხოვრების გზა და ბედიც. საუბარი სწორედ ამ თემით დავიწყეთ ზვიად ცეცხლაძის მამასთან, რომელიც დღეს რუსთაველზე მის მეუღლესთან ერთად დგას პატიმარი შვილის ნაცვლად. 

19 წლის პოლიტპატიმარ შვილზე, შეცვლილი ცხოვრების სტილსა და რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლის გზაზე „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება ზვიად ცეცხლაძის მამა, ზურაბ ცეცხლაძე:

_ ზვიადის ბედი მისთვის, რა თქმა უნდა, არ გვიწინასწარმეტყველებია, უბრალოდ, დიდი ადამიანის სახელი დავარქვი, რომელმაც ქვეყანას დამოუკიდებლობა მოუტანა. ამავდროულად, მინდოდა ისეთი პატრიოტი გაზრდილიყო, ისეთი განათლებული, როგორიც ზვიად გამსახურდია იყო. გარდა მისი საქმეებისა, ის კარგი მეცნიერი იყო. მინდოდა, ეს დაბედებოდა ზვიადს. თუმცა როდესაც ასეთ ბრძოლაში შედიხარ, არც პატიმრობაა გამორიცხული. ისე გავზარდეთ, რომ სამშობლოს სიყვარული მისთვის პირველ ადგილზე ყოფილიყო. ასეც იყო, ბავშვობიდან, 13-14 წლისა, იუნკრების ხსოვნის აქციებს მართავდა. ბავშვებს, თავის თანატოლებს, ეროვნულ მოღვაწეებზე, ეროვნულ გმირებზე უყვებოდა, ბავშვობიდან ჩაერთო ამ ბრძოლაში. რაც შეეხება იმას, რომ მას კობახიძის პირად პატიმრად მიიჩნევენ, მის მიმართ კითხვები ჰქონდა არა როგორც ლექტორის, არამედ როგორც ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის, ეკითხებოდა, თუ რატომ არ ჩადიოდა საოკუპაციო ხაზთან, სახელმწიფო რატომ არაფერს აკეთებდა მცოცავი ოკუპაციის წინააღმდეგ ან აფხაზეთის ციხიდან ირაკლი ბებუას დასახსნელად? იყო საკითხი ლომისის ტაძართან ოკუპანტების მიერ თამაზ გინტურის მკვლელობის ფაქტზე,  ისეთ კითხვებს სვამდა, რომელზეც კობახიძეს პასუხი არ ჰქონდა. შემდეგ კი ისე წავიდა საქმე, რომ მის ლექციაზე აღარც კი უშვებდნენ. კობახიძეს თან ახლდა ხოლმე გარკვეული რაოდენობა „ტიტუშკების“, რომლებიც ავსებდნენ აუდიტორიას და რეალურ სტუდენტებს, მათ შორის, ზვიადსაც, აღარ უშვებდნენ. ბოლოს კი ისე მოხდა, რომ კობახიძის პირადი გადაწყვეტილებითა და ბრძანებით ის დღეს საპატიმროში არის.

_ ზვიადი იყო უკრაინაში, სადაც გაიარა სამხედრო მომზადება. როგორც მან „ქრონიკა+“-თან ინტერვიუში თქვა, უკრაინაში წასვლის მიზეზი გახდა ის, რომ აქ, საქართველოში, ჯარში წასვლის უფლება არ მისცეს. თქვენ რა შეგიძლიათ ამის შესახებ გვითხრათ? 

_ ასეთი გადაწყვეტილება ჰქონდა და ყოველთვის ამბობდა, რომ აუცილებელია, გარკვეული სამხედრო მომზადება ჰქონდეს ქართველ კაცს. მით უმეტეს, როდესაც ასეთი ვერაგი მტრის პირობებში ხარ, კაცს, მამაკაცს უნდა შეეძლოს, მინიმუმ, საკუთარი ოჯახი მაინც დაიცვას მტრის შემოსევის პირობებში. ჯერ კიდევ მოსწავლეობის პერიოდში, მე-10-12 კლასში სამი თვის განმავლობაში სამხედრო წვრთნებს გადიოდა „მაზნიაშვილის ლეგიონში“ (დამოუკიდებელი სამოხალისეო ორგანიზაცია, თანამშრომლობს თავდაცვის სამინისტროსთან _ რედ.). 3 წლის განმავლობაში დადიოდა, მთელი კურსი გაიარა, ბოლოს სამხედრო ფორმაც გადასცეს. როცა უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, უნდოდა სწავლის პარალელურად სამხედრო სამსახურის გავლაც. გადაწყვიტა, წასულიყო რეზერვის ჯარში. დაწერა განცხადება, ჯერ უთხრეს, რომ თბილისში უნდა იყოს ჩაწერილი, მერე მოვახერხეთ და ნათესავთან დავარეგისტრირეთ. შემდეგში გაიარა შემოწმება. უთხრეს, რომ რამდენიმე დღეში გამოგიძახებთ და უნდა გამოცხადდე, ფიცის დადების ცერემონია იქნება და გააგრძელებ სმხედრო სამსახურსო. მოხდა ისე, რომ წინა დღით თავდაცვის სამინისტროდან „ეიჩარმა“ დარეკა და აცნობა, რომ ადგილები აღარ არის და ვერ გაიწვევენ ჯარში. ეს იყო აბსოლუტური შოკი ჩემთვის, _ მართლაც რომ ახალგაზრდების დიდი ნაწილი თავს არიდებს სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გავლას და ახალგაზრდას, რომელსაც სურს ჯარში წასვლა, ყველა მოთხოვნა დააკმაყოფილა, წინა დღით უარს ეუბნებიან. არ ვიცი, ვისი მოთხოვნა იყო და რატომ შეიცვალა გადაწყვეტილება და აღარ გაიწვიეს ჯარში. სწორედ ამის გამო გადაწყვიტა უკრაინაში წასულიყო და იქ გარკვეული წვრთნა გაევლო. 

_ უკვე თითქმის 4 თვეა, ზვიადი პატიმარია. ვიცით, რომ იქაც აქტიურია, წერს წერილებს, გაზეთიც გამოუშვა. რას იტყვით მისი ახლანდელი მდგომარეობისა და განწყობის შესახებ? 

_ ერთადერთი, რაც მას აწუხებს, ის არის, რომ იმაზე მეტს ვერ აკეთებს ციხიდან, რისი გაკეთებაც შეიძლება დღეს ამ ბრძოლაში. ეს არის მისი მთავარი წუხილი. ფსიქოლოგიურად, ფიზიკურად არის ძალიან ჯანსაღად, მედგრად, მხნედ, სხვა მხრივ, არაფერი შფოთვები და განცდები არ აქვს. მის წერილებში ეს ძალიან კარგად არის ასახული. მაქსიმალურს აკეთებს იქიდან, რომ საზოგადოებას მიაწვდინოს მისი პოზიცია, ხმა, ბრძოლის სულისკვეთება. გაზეთის პირველი ნომერი გამოსცა, ძალიან კარგი იყო, მეორე ნომერიც უკვე გამოდის. თუნდაც სასამართლოში მისი გამოსვლები ნათლად მეტყველებს, რომ ჯანსაღად არის, ჯანსაღად აზროვნებს. იგი უდანაშულოა და შიში არ აქვს.

_ რასაც ედავებიან, იმ საქმეზე რას იტყვით?

_ ორგანიზებულ დანაშაულს, რასაც ედავებიან, ეს არის აბსურდი. სისხლის სამართლის საქმეს თუ ჩახედავთ, ნახავთ, რომ ამის არანაირი მტკიცებულება არ არის. ის მტკიცებულებები, რომლებიც მათ შემოიტანეს, „მოლოტოვის კოქტეილები“ და სხვა, ჩადეს საქმეში, მერე თვითონ ამოიღეს. ოქმს ხელი არ მოაწერა ზვიადმა. მსგავსი ნივთები ოჯახში არ ყოფილა და არც არავინ დაასწრეს მის ამოღებას. როგორც იციან, ცრუ მოწმეები ეყოლებათ. შეკერილია საქმე მის წინააღმდეგ. ერთადერთი, რასაც იყენებენ, ეს არის „ფეისბუკ ლაივი“, რომელიც 30 ნოემბერს ჩაწერა. გავეშებული რობოკოპებისა და სპეცრაზმელების მოგერიების მეთოდებზეა იქ ძირითადად საუბარი, სოცოცხლე რომ გადაირჩინო და რომ არ შემოაკვდე მათ. მთლიანობაში ეს არის მთელი საქმე, იქ არაფერი იკვეთება, არც ჯგუფი, არ ჯგუფურობა, _ ადამიანები ერთმანეთს არც იცნობდნენ, არც ძალადობა უნახავს ვინმეს ზვიადის მხრიდან. აქედან გამომდინარე, სისხლის სამართლის საქმე არის შეკერილი, დაუსაბუთებელი, თუმცა ამ სასამართლოს პირობებში პროკურატურა თავის მიზანს ბოლომდე მიიყვანს, თუ, რა თქმა, უნდა, პოლიტიკური სიტუაცია არ შეიცვალა ქვეყანაში. თუ არაფერი შეიცვალა, რა თქმა უნდა, პოლიტიკური გადაწყვეტილება გამოვა და ყველას, 50-ვეს ციხეში დატოვებენ.

_ თქვენი ცხოვრებაც შეიცვალა ამ პროცესების შედეგად, რას იტყვით ამის შესახებ?

_ ჩემი პირადი ცხოვრება შეიცვალა 16 ოქტომბრიდან, როდესაც სამსახურიდან გამომაგდეს, 27 ნოემბერს მამა გარდამეცვალა, 4 დეკემბერს ზვიადი დაიჭირეს. მას შემდეგ, ფაქტობრივად, თბილისში  გადმოვბარგდით მე და ჩემი მეუღლე, იმ ნაქირავებ ბინაში ვცხოვრობთ, რომელშიც ზვიადს სტუდენტობის დროს უნდა ეცხოვრა. ჩართული ვართ აბსოლუტურად ყველა ბრძოლაში, ყველა აქციაში. სადაც საჭიროა, ყველგან ვიმყოფებით, საერთაშორისო საზოგადოებას ვხვდებით: ორგანიზაციებს, ევროკავშირის ქვეყნების ელჩებს, ოპოზიციის წარმომადგენლებს. ამავდროულად აქციებზე ვართ, ფრონტის წინა ხაზზე ვდგავართ პოლიტპატიმრების ოჯახების წევრების უმეტესობა. ჩვენი ცხოვრება შეიცვალა იმ მიმართულებით, რომ ჩვენი შვილების ადგილები დავიკავეთ ამ ფრონტის ხაზზე. ვიბრძვით მათ დასახსნელად და ასევე იმისთვის, რისთვისაც თვითონ იბრძოდნენ და აღმოჩნდნენ საპატიმროში _ ამ ქვეყნის ევროპული მომავლისთვის.

_ თქვენი მოთხოვნები რა იყო ოპოზიციის მიმართ და თუ სრულდება?

_ ჩვენი მთავარი მოთხოვნა იყო ერთიანობა, არ ვგულისხმობთ ერთ პარტიაში გაერთიანებას, არამედ მიზნის ირგვლივ ერთიანი ფრონტის შექმნას ორ მთავარ საკითხზე _ ეს არის ახალი არჩევნების ჩატარება და პოლიტპატიმრების გათავისუფლება. ასევე ჩვენ ვითხოვდით მათგან, რომ საპროტესტო აქციებში მაქსიმალურად ჩაერთოთ თავიანთი ელექტორატი, რომ მასობრივი ხასიათი ჰქონოდა აქციებს, თუმცა ჯერ ეს არ იგრძნობა. ამავდროულად, ჩვენი მოთხოვნა არის, რომ ამ თვითმმართველობის არჩევნებში ოპოზიციამ მონაწილეობა არ მიიღოს და ამით ამ უკანონო რეჟიმს ლეგიტიმაცია არ მიანიჭოს. ამასთან, რომ იმუშაონ საერთაშორისო ასპარეზზე ამ ოდიოზური ფიგურების დასასანქცირებლად. ამ მიმართულებით მათ გარკვეული შედეგები აქვთ. ჩვენ ვითხოვთ რომ გააქტიურდეს ეს ბრძოლა და ეკონომიკურ და ფინანსურ სანქციებამდე მივიდეს.

_ „მეგობარი აქტი“, რომელსაც იღებს აშშ, არის ერთგვარი შედეგი ამ უწყვეტი პროტესტისა და პოლიტიკოსების აქტიურობისა. როგორ შეაფასებთ ამ ფაქტს?

_ ზოგადად, საერთაშორისო ზეწოლა სრულად დაყრდნობილია შიდა პროცესებზე. რომ არ ყოფილიყო ასეთი მასშტაბის პროტესტი, არანაირი საერთაშორისო ზეწოლა არ განხორციელდებოდა არალეგიტიმური თვითთმარქვია ხელისუფლების მიმართ. იქნება აქტიური პროტესტი, უფრო ხალხმრავალი და უფრო ცოცხალი, შესაბამისად იქნება მათი მხრიდანაც მეტი ზეწოლა და სანქციები, მეტი ზემოქმედება, რომ მიიყვანონ არალეგიტიმური ხელისუფლება წესიერ არჩევნებამდე. ყველაფერი მიბმულია ჩვენს პროტესტზე, შესაბამისად, ჩვენი პროტესტი არ დასრულდება, ვიდრე შედეგი არ მიიღწევა, რაც არის ახალი არჩევნების ჩანიშვნა და პოლიტპატიმრების გათავისუფლება.