შორენა მარსაგიშვილი

ვისი იმედი აქვს „ქართულ ოცნებას“ დემოკრატიის წინააღმდეგ ბრძოლაში? გახდება თუ არა საქართველო მეორე ბელარუსი? რა იწვევს ხალხის იმედგაცრუებას და სად არის გამოსავალი შექმნილი სიტუაციიდან? _ ამ თემების შესახებ „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება პარლამენტის ყოფილი წევრი, დავით დარჩიაშვილი:

_ ბატონო დავით, „ქართული ოცნების“ ახალბედა დეპუტატმა მახაშვილმა განაცხადა, რომ სრული საფუძველი აქვთ მიმართონ საკონსტიტუციო სასამართლოს და „ნაციონალურ მოძრაობას“ და მასთან დაკავშირებულ პარტიებს პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვა აუკრძალონ. თქვენი აზრით, გაბედავენ პარტიების აკრძალვას? თუ გავითვალისწინებთ, რამდენი რამე გაბედეს, არც ამის გაკეთება გაუჭირდებათ.

_ ჯერჯერობით ისეთი პირი უჩანს, რომ ყველაფერს ბედავენ. ეს არის რეალურ კონსტიტუციონალიზმზე უარის თქმა. როდესაც პოლიტიკურ ოპონენტებს ასე ძალით აქრობ, იქ აღარ არის საუბარი არც კონსტიტუციაზე, არც დემოკრატიაზე, არც კანონის უზენაესობაზე დაფუძნებულ სისტემაზე. კანონის უზენაესობა იმას კი არ გულისხმობს, რომ ნებისმიერი კანონი ბატონობდეს. კანონის უზენაესობა გულისხმობს გარკვეულ რაღაც კანონიერების სულისკვეთების დაცვას და გათვალისწინებას. არესტოტელედან საწყებული მონტესკიეთი დამთავრებული ამაზეა მსჯელობები.  ავტორიტარიზმები დაიგმო და ამ დროს აგერ ერთპარტიულ სისტემად აქცევენ, ფაქტობრივად, ქვეყანას.

_ რაში უნდა სჭირდებოდეთ „ნაციონალური მოძრაობის“ გაქრობა? წლებია, თავად ამტკიცებენ, რომ ეს პარტია დასრულებულიაო. რისთვის სჭირდებათ მათი აკრძალვა რეალურად?

_ როდესაც პოლიტიკაში ეყრდნობი მტრის ხატის შექმნას და მასთან ბრძოლას, ასეთ ნაბიჯებზე მიდიხარ. როცა არც პოლიტიკა, როგორც კომპრომისების ხელოვნება, არ გესმის და არც მაინცდამაინც საზოგადოებრივ სიკეთეებზე ზრუნვა გინდა, საკუთარ შემოსავლებს რომ იზრდი, ეს არ არის საზოგადოებრივი სიკეთე, ეს იმდენად არარაციონალური მიდგომაა, რომ ადრე თუ გვიან აბსურდში გადადიხარ. ამ გზას ადგნენ და გადავიდნენ კიდევაც აბსურდში. ბოლო არჩევნები განსაკუთრებით მიუღებელი გახადეს მთელი საერთაშორისო თანამეგობრობისთვის, ისეთ დონეზე ჩაატარეს. ახლა კიდევ და კიდევ ჯიქურ მიდიან იქამდე, რაც სრულიად საწინააღმდეგოა ქართული საზოგადოების განწყობებისა და განვლილი ისტორიის. მრავალპარტიულობა საქართველოში კითხვის ნიშნის ქვეშ არავის დაუყენებია. აქ მხოლოდ „ნაციონალური მოძრაობის“ აკრძალვაზე არაა საუბარი. აქ საუბარია ნებისმიერი პარტიის აკრძალვაზე, რომელიც ამ ხელისუფლებას არ მოსწონს. ასე ჯიქურ რუსეთშიც კი არ დამყარებულა დიქტატურა. პუტინის რუსეთში ნელ-ნელა, შეფარვით მივიდნენ იქამდე, სადაც ახლა არიან. აქ, საქართველოში,

პირდაპირ ნაჯახით ჭრიან დემოკრატიის ხეს. ელოდებიან, ფესვები როდის გაუხმება ამ ხეს.

_ ამას საზოგადოების დიდი ნაწილი, რატომღაც, მშვიდად უყურებს. ვერ ხვდებიან, რომ მათამდეც მივლენ, თუ რა ხდება? არადა, ასე თუ გაგრძელდა, მედიაც გაუქმდება და სოციალური ქსელებიც.

_ სავსებით შესაძლებელია, რომ ასე მოხდეს. ბოლო დროს აქტუალური გახდა საუბარი ტექნოდემოკრატიაზე და ტექნოავტორიტარიზმზე. შეუძლიათ მათ ეს ტექნოავტორიტარიზმი  მოსიჯონ და ყველანაირი საკომუნიკაციო საშუალებები კონტროლზე აიყვანონ. საზოგადოების დიდი ნაწილი იმდენად ინერტული არ არის, რამდენადაც დაბნეული და იმედგაცრუებული. საზოგადოება ვერ ხედავს ლიდერს, რომელსაც ყველა გაჰყვება. საერთაშორისო ვითარებაც უცნაურად არის არეული. ამით სარგებლობს ეს ხელისუფლება და დემოკრატიის აღმოფხვრას ცდილობს. არ მგონია, რომ მთლად ასე შეძლონ. ბოლოს და ბოლოს ისტორიას უამრავი გამოცდა აქვს ჩაბარებული, ისევე როგორც თავისუფლებას. ახლა ასეთია რეალობა და თავხედურ შეტევაზე არიან გადმოსულები.

_ ასე თავხედურ შეტევაზე რატომ არიან? რუსეთის იმედი აქვთ? დასავლეთი ფაქტია, რომ ხალხის მხარესაა.

_ ხელისუფლებას იმედი აქვს ამერიკის შეერთებული შტატების, საიდანაც მათ რამდენიმე დღის წინ ძალიან მძიმე სიგნალები მიიღეს. ვგულისხმობ სენატის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტზე „მეგობარი აქტის“ დამტკიცებას. ეს მათთვის ცუდი სიგნალია. ამის მიუხედავად, მათ იმედი აქვთ, რომ ტრამპის ადმინისტრაცია ამას ან გაწელავს, თუ არ ჩაშლის. ასევე იმედოვნებენ, რომ აშშ და რუსეთი გარიგდებიან. მოსკოვის გავლენის ზონა აღიარებული იქნება ვაშინგტონის მიერ და ესენიც შეძლებენ ყოველგვარი დემოკარტიის გარეშე იყვნენ ხელისუფლებაში. რეალურად, მათ სურთ მუდმივად ძალაუფლების შენარჩუნება. მათთვის ამიტომ არის დემოკრატია და ევროპის კავშირში ინტეგრაცია მიუღებელი. ასე თუ გააგრძელეს, საბოლოოდ მოიხსნიან დემოკრატიის საფრთხეს. სადაც დემოკრატია არსებობს, იქ ნებისმიერი ხელისუფლება ადრე თუ გვიან პოპულარობას კარგავს და იცვლება. როცა დემოკრატიულ ინსტიტუტებს გააუქმებენ, დარწმუნებული არიან, რომ ცას გამოეკიდებიან. ეს ძალიან ცუდი და საშიშია. ისტორიის სახელმძღვანელოებში გვისწავლია, რას ნიშნავს ეს. ეს გვაბრუნებს ძალიან ცუდ წარსულში. მათ ეს არ ადარდებთ.

_ მათთვის ძალაუფლების შენარჩუნებაა მთავარი და რატომ იდარდებენ?

_ ძალაუფლება და ფინანსებია მათთვის მთავარი. კომუნისტებისგან განსხვავებით, სხვა იდეა არ აქვთ გამდიდრების გარდა. კომუნისტებს რაღაც იდეა მაინც ჰქონდათ. იმ იდეის ირგვლივ აშენებდნენ ქვეყანას. მაგრამ ბოლოს ამ კომუნიზმის იდეამ თავი ამოწურა. საქართველოში ნელ-ნელა ნეოფეოდალიზმი ყალიბდება. ფეოდალებად უნდათ, რომ იქცნენ.

_ ხალხი ამ ნეოფეოდალიზმს მაინც რატომ ეგუება? ამ შემთხვევაში შუაშისტებზე მაქვს საუბარი? რატომ სჯერათ, რომ „ოცნებამ“ ომისგან იხსნა საქართველო?

_ თუ ვინმე არ უჯერებს „ოცნების“ რიტორიკას, ეს არის ხალხი. ვიღაც მათ ნამდვილად უჯერებს. ჩვენთან არსებობს განათლების პრობლემა და არაა გასაკვირი, ვიღაცებს სჯერათ, რომ ეს ხელისუფლება გლობალური ომის პარტიას არ ემორჩილება. ძირითადი არის ფრუსტრაცია. ფიქრობენ, აბა, რა ვქნათ? მშვიდობიანი აქციები შედეგს არ იძლევა, პოლიცია დგას ხელისუფლების სადარაჯოზე და არა კონსტიტუციის. ჩნდება ის კითხვები, რომელზედაც პასუხი არ არის. თავის დროზე ასეთი ვითარება იყო ბელარუსში. დარწმუნებუილი ვარ, ადრე თუ გვიან გამოსავალი მოიძებნება. ამისთვის საჭირო იქნება საგარეო ძალების გააქტიურება და თავად მმართველ ელიტაში ბზარების გაჩენა.

_ მმართველ ელიტაში ბზარების გაჩენის ნიშნები არის?

_ ჩვენ ბევრი რამე არ ვიცით. გვაქვს მხოლოდ არსებული ინფორმაცია. ხელი არ მიგვიწვდება მათ კონფიდენციალურ შეხვედრებზე. მგონია, რომ წუხილები უნდა იყოს. არ მესმის, რატომ უნდა გინდოდეს,  როგორც კრიმინალს, ისე გიყურებდნენ, რომლის დასანქცირებასაც ითხოვენ. ბევრს აწუხებს ეს ამბავი და ვერავინ ბედავს ამის ხმამაღლა თქმას. როგორც ჩანს, შიგნით ძალიან დიდი კონტროლია. რეალური გამოსავალი არის მაინც დიალოგი ოპოზიციასთან, რომელიც მრავალფეროვანი და მრავალრიცხოვანია. ამ დიალოგით შეიძლება კომპრომისების ძიება. ეს გააუმჯობესებდა საქართველოს საერთაშორისო იმიჯს, აღადგენდა ჩვენს ურთიერთობებს ტრადიციულ პარტნიორებთან. ესენი არ მიდიან ამაზე, არაფრის დათმობა არ უნდათ. მთლიანობაში ეს ძალიან მძიმეა. ისტორია არ იციან და ძალაუფლებაზე დაგეშილები არიან.

_ ზემოთ აღნიშნეთ, რომ „ოცნებას“ ამერიკის იმედი აქვსო. ამერიკის იმედი აქვს ოპოზიციასაც და საზოგადოებასაც. რამდენიმე დღის წინ სოციალურ ქსელში ამერიკასთან დაკავშირებით პესიმისტური პისტი დაწერეთ.

_ დასამალი არაფერი მაქვს და ღიად ვწერ იმას, რასაც ვფიქრობ. პოლიტიკოსები თავის შეფასებებში უფრო ფრთხილად უნდა იყვნენ. მათ უკან საკუთარი პარტიაც დგას და ამომრჩველიც. მე ასეთი პასუხისმგებლობა კარგა ხანია, აღარ მაქვს. ჩემი ერთადერთი პასუხისმგებლობა არის ჩემი სტუდენტები ლექციების დროს. ტრამპის ქცევა და ზოგიერთი პერსონაჟი ტრამპის წრეში იმედს აძლევს „ქართულ ოცნებას“. ეს ადამიანები დემოკრატიის მიმართ პატივისცემას არ აჩვენებენ. ტრამპის უცნაური განცხადებებიც კანადასა და გრენლანდიაზე ამაზე მიუთითებს. მგონია, რომ რუსებსაც ამის იმედი აქვთ. მე კიდევ იმის იმედი მაქვს, რომ შეერთებულ შტატებში ძალიან ღრმად არის დემოკრატიული ინსტიტუტების პატივისცემა, შესაბამისად, კრიზისულ გამოვლინებებს შეერთებულ შტატებში მალე რაღაცნაირად ბოლო მოეღება. ეს არის და ეს.

_ და ალბათ ამაზე იქნება დამოკიდებული, რა მოხდება ჩვენთან.

_ აქ სამი რამეა მნიშვნელოვანი: ჩვენი ხალხი, შეერთებული შატები და ევროპა. ევროპა ძალიან სერიოზული მოთამაშეა იმის მიუხედავად, რომ პრობლემები აქვს ამერიკასთან. ამასთან, მთელი ყურადღება უკრაინაზეა მიპყრობილი. მანამდე აქ კიდევ იქნება დემოკრატიაზე შეტევა.