თამუნა მჭედლიშვილი

როგორი შესაძლებლობები ექნება საქართველოს აშშ-სა და ევროპის ბოლოდროინდელი პოლიტიკური რიტორიკისა და გზავნილების ფონზე? რას მოუტანს ურთიერთობების გადატვირთვა დასავლეთთან ჩვენს ქვეყანას? აპირებს თუ არა უკვე პარტია „თავისუფლების მოედანი“ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობას? გაათავისუფლებს თუ არა პოლიტპატიმრებს „ოცნება“ და რა შედეგს მოუტანს პროდასავლურ ძალებს საქართველოს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილთან პოლიტიკური დისკუსიები?

„ქრონიკა+“-ს ესაუბრება პარტია „თავისუფლების მოედნის“ პოლიტსაბჭოს წევრი, ბაკურ კვაშილავა:

_ ბატონო ბაკურ, ბოლო დროს დასავლეთისა და ამერიკის შეერთებული შტატების რიტორიკის ფონზე, მათი გზავნილებიდან გამომდინარე, როგორ გესახებათ საქართველოს ურთიერთობა ევროპასთან და ამერიკასთან, როგორი მოლოდინები გაქვთ? რას მოუტანს ურთიერთობების გადატვირთვა საქართველოს?

_ არ მაქვს პოზიტიური მოლოდინი „ქართული ოცნების“ მმართველობის პორობებში, რომ რაიმე მნიშვნელოვანი ცვლილება მოხდება. ფაქტია, დასავლეთი ხედავს იმას, რომ საქართველო არცერთი გაგებით არ მიიჩნევს თავს დასავლეთის მოკავშირედ. მეტიც: ყველა შესაძლებლობას იყენებს იმისთვის, რომ დასავლეთი გააკრიტიკოს, როგორც კი ეს მთავრობის ინტერესებს შეეხება, საქართველოს მთავრობის და კონკრეტულად ბიძინა ივანიშვილის. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ დასავლეთს არანაირი მოტივაცია არ გაჩნია, „ქართულ ოცნებასთან“ განაგრძოს თავისი ურთიერთობები. ურთიერთობების გამოსწორება შესაძლებელი იქნება მხოლოდ მას შემდეგ, რაც „ქართული ოცნება“ არ იქნება ხელისუფლების სათავეში.

_ წამოვა თუ არა „ოცნება“ ოპოზიციის მოთხოვნის _ ხელახალი არჩევნების _ თარიღის ჩანიშვნის შესახებ შეთანხმებაზე, თუ ისევ გააგრძელებს „დიფ სტეიტთან“ „ბრძოლას“?

_ შესაძლებელია, ახალი არჩევნები გახდეს გარდაუვალი, გამომდინარე იქიდან, თუ როგორ განვითარდება პროტესტი და წინააღმდეგობა. ეს პროტესტი იქნება უფრო მრავალფეროვანი მომავალში „ოცნების“ პასუხის ფონზე, რომელიც არანაირად არ უშვებს კომპრომისს. პირიქით, შეტევაზე მოდის. ძირითადი შეშფოთების საგანი, რაც საქართველოს მოსახლეობას ჰქონდა, არცერთი არ გადაჭრილა, არცერთზე არ გაცემულა პასუხი! პირიქით, ზუსტად რის გამოც დაიწყო პროტესტი, ის მდგომარეობა კიდევ უფრო გამძაფრდა. საქართველოს მთავრობა კიდევ უფრო დაშორდა ევროპას, ევროპულ ღირებულებას, დემოკრატიას და ადამიანის თავისუფლებას. ამიტომ პროტესტი გაღრმავდება, კრიზისი გაღრმავდება და ადრე თუ გვიან „ქართულ ოცნებას“ მოუწევს მნიშვნელოვან უკან დახევებზე წასვლა.

_ „თავისუფლების მოედანი“ თავდაპირველად იყო მოძრაობა, რომელიც „ძლიერი საქართველოს“ ბლოკში გაერთიანდა და 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებში სამ სხვა პოლიტიკურ სუბიექტთან ერთად მიიღო მონაწილეობა. 8 მარტს მოძრაობამ ყრილობა ჩაატარა და ახლა გადის პროცედურას პარტიის რეგისტრაციისთვის.

რჩებით „ძლიერი საქართველოს“ ბლოკის შემადგენლობაში? და მეორე, აპირებთ თუ არა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას?

_ დავიწყებ მეორე კითხვიდან: ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობის მიღება არის დამოკიდებული ბევრ რამეზე. მათ შორის იმაზე, დარჩება თუ არა იგივე საარჩევნო გარემო, რაც დღეს გვაქვს. დღეს პროდასავლურ ოპოზიციაში, პროდემოკრატიულ ძალებში, მიმდინარეობს აქტიური დისკუსია. არსებობს სპეციალური საკოორდინაციო ინსტრუმენტი საქართველოს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის ხელმძღვანელობით, რომელშიც ჩვენც ვმონაწილეობთ. განიხილება ის საკითხები, თუ რა პირობებში იქნება შესაძლებელი ოპოზიციის მონაწილეობა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში. ჩვენ ვიქნებით ამ საერთო გადაწყვეტილების ნაწილი, რასაც მიიღებს პროდემოკრატიული ოპოზიცია. აქედან გამომდინარე, ეს საკითხი გადაწყდება ერთობლივად, ყველა პროდემოკრატიულ ძალასთან ერთად. იმედი მაქვს, რომ ყველას ექნება ერთი აზრი და არ გაიყოფა პროდემოკრატიული ძალების აზრი ამ საკითხში.

_ პროდემოკრატიულ ძლებში გახარიას პარტიასაც გულისხმობთ? ეს პარტიაც მონაწილეობს საქართველოს პრეზიდენტთან დისკუსიაში?

_ დიახ, გახარიას გუნდიც მონაწილეობს მოლაპარაკებებში პრეზიდენტთან და ფედერალისტებიც. არა მარტო ისინი, რომელთაც გადალახეს ბარიერი, არამედ სხვა პარტიებიც.

_ უღირს კი ოპოზიციას მიიღოს მონაწილეობა ადგილობრივ თვითმმართველობის არჩევნებში, თუ „ოცნება“ არანაირ დათმობაზე არ წავა და არც საარჩევნო გარემოს შეცვლის? ლეგიტიმაციას ხომ არ მიანიჭებს ამ ნაბიჯით ოპოზიცია „ქართულ ოცნებას“  მათთან ერთად ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში მონაწილეობით?

_ ჯერჯერობით ასეთი საერთო აზრი არის, რომ თუ არაფერი შეიცვალა, ბუნებრივია, ეს იქნება არაოპტიმალური გამოსავალი, მაგრამ მიგვაჩნია, რომ რაღაც ცვილებები გარდაუვალი იქნება. უბრალოდ, ფიქრი არის იმაზე, რომ იქნება თუ არა ეს ცვლილებები ისეთი, რომელიც შინაარსობრივად შეცვლიდა სიტუაციას და უფრო გაათანაბრებდა პოლიტიკური კონკურენციის ველს? ამიტომ ეს მსჯელობა დიდწილად იმაზეა დაფუძნებული, თუ რა ტიპის ცვლილებებია მისაღები და რა ტიპის ცვლილებები ჩაითვლება (მხოლოდ კოსმეტიკურია და არ ღირს მათი გათვალისწინება) გადაწყვეტილების მიღებისას?

რაც შეეხება პირველ კითხვას, თავიდან „თავისუფლების მოედანი“ მოძრაობად ჩამოყალიბდა, მაგრამ მოძრაობა უბრალოდ გულისხმობს იმას, რომ მოძრაობა შეიძლება პარტიასაც ერქვას. პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ ამ სახელით იყო ცნობილი, მაგრამ სინამდვილეში ოფიციალურად იყო პარტია. მოძრაობა უფრო სულისკვეთებას გამოხატავს. ჩვენ ამ სიტყვა მოძრაობას ვხმარობდით იმიტომ, რომ ნათელი ყოფილიყო _ ეს არ არის სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილი და არის პოლიტიკური საზოგადოების ნაწილი. ან მომავალში რომ ვაპირებდით ვყოფილიყავით პოლიტიკური პარტია _ ეს იყო განაცხადი! რაც შეეხება „ძლიერ საქართველოს“ _ „ძლიერი საქართველო“ ჩვენ შევქმენით „ლელოსთან“ ერთად. ეს იყო ჩვენი ინიციატივა, რასაც ანა დოლიძე შემოუერთდა და მოგვიანებით შემოუერთდა ალეკო ელისაშვილის „მოქალაქეები“, რომელმაც საბოლოოდ ჩამოაყალიბა ეს „ძლიერი საქართველო“. ჩვენთვის და ჩვენი პარტნიორებისთვის თავიდანვე ცნობილი იყო, რომ „თავისუფლების მოედანი“ ამ ერთობას განიხილავდა, როგორც წინასაარჩევნო კოალიციას. აქედან გამომდინარე, არასდროს ეჭვქვეშ არ დამდგარა ჩვენი მხრიდან მით უმეტეს და არც ჩვენი პარტნიორების მხრიდან ის, რომ „თავისუფლების მოედანი“ დამოუკიდებლად გაარძელებდა ზრდას, განვითარებასა და საკუთარი პარტიის ჩამოყალიბებას. ამიტომ, როდესაც დამთავრდა არჩევნები, შედეგ უკვე პოსტსაარჩევნო პროცესში აქტიურად დავიწყეთ ჩვენი პარტიის მშენებლობა და აქცენტის გაკეთება „თავისუფლების მოედანზე“. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ არ ვთანამშრომლობთ „ძლიერ საქართველოსთან“ და იქ დარჩენილ პოლიტიკურ ერთეულებთან... მაგრამ ფაქტია, რომ ამ წუთში ჩვენ ცალკე ვვითარდებით. მინდა, ხაზი გავუსვა _ ეს არ არის კოალიციის დაშლა ან რაღაც მოხდა და დავიშალეთ... რომ გავედით კოალიციიდან, _ არა! ეს იყო წინასწარ განსაზღვრული დიდი მოსალოდნელობა, არსებობა იმისა, რომ საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ „თავისუფლების მოედანი“ თავისი ბრენდის მშენებლობას დაიწყებდა. ჩვენ გვაქვს განსაკუთრებული ნიშა, რომელიც განსხვავდება „ძლიერი საქართველოს“ ნიშისგან და ჩვენ შეგვიძლია განვითარება _ ახალი წევრების მიღება, რაც არ იქნება შესაძლებელი „ძლიერი საქართველოს“ ფარგლებში. აქედან გამომდინარე განვითარდა სწორედ ის მოვლენები, რომელიც ჩვენ ვნახეთ. ჩვენი ავისმოსურნეებისგან განსხვავებით, რომლებიც კოალიციის დაშლაზე საუბრობენ, მათ არ ესმით ამ საკითხის შინაარსი. იმ დროს დაკვეთა იყო დიდ ერთობაზე, იმაზეც კი, რომ ოთხი კოალიცია კი არა, საერთოდ ერთიანად უნდა გავსულიყავით „ქრთული ოცნების“ წინააღმდეგ და, ბუნებრივია, „თავისუფლების მოედანი“ ვერ იქნებოდა პარტია, რომელიც მეხუთე ან მეექვსე ძალად დაშლიდა და დაქსაქსავდა ოპოზიციას, რომელიც ისედაც უთანასწორო ბრძოლაში იყო ჩართული _ ეს არ იყო ჩვენი ამომრჩევლის დაკვეთა იმ დროს. ამიტომაც ჩვენ ვიყავით ერთ-ერთი შემოქმედი ამ გაერთიანების, სადაც „ლელო“ გაერთიანდა სამ სხვადასხვა პოლიტიკურ ძალასთან და შექმნა ის ერთობა, რომელმაც მნიშვნელოვნად გაზარდა, ყველაფრის მიუხედავად, არჩევნებში, ასე ვთქვათ, ის მხარდაჭერა, რომელიც შემდეგ „ძლიერმა საქართველომ“ მიიღო. არცერთ ცალკე ორგანიზაციას არ აუღია ის ათი პროცენტიც კი, რომელიც მოპარული ხმებითაა, რაც გაცილებით მეტი უნდა იყოს. მაგრამ თუ გადავხედავთ წინასაპარლამენტო არჩევნებს, არცერთ ამ ორგანიზაციას, თუნდაც ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში, ათი პროცენტის მსგავსიც კი არ აუღიათ. ეს იყო სწორი გადაწყვეტილება იმ დროს, რადგან გახლდათ ხალხის დაკვეთა, ამომრჩევლის დაკვეთა, მაგრამ ასევე ამომრჩევლის დაკვეთაა, რომ „თავისუფლების მოედანი“ უნდა გაძლიერდეს და იყოს დამოუკიდებელი, თვითმყოფადი პოლიტიკური ძალა.

_ ყრილობის ჩატარების დღეს, რუსთაველის გამზირზე გასულებს, ძალოვნებმა 5000-ლარიანი ჯარიმების ჩამორიგებით „მოგილოცეს“ პარტიის დაფუძნება. აპირებთ გადახდას?

_ აბსურდის თეატრში ვცხოვრობთ. წარმოიდგინეთ, უსამართლო სახელმწიფოს ერთ-ერთი დმახასიათებელი ნიშანი არის ის, რომ ადამიანს უწევს საკუთარი უდანაშაულობის მტკიცება! იმის მაგივრად, სახელმწიფო ამტკიცებდეს, რომ შენ ხარ დამნაშავე, უბრალოდ აიღებენ და გეტყვიან, რომ შენ დამნაშავე ხარ იმაში, რომ გზა გადაკეტე და... უი, არ გადაგიკეტავს? აბა, წარმოადგინე ნივთმტკიცება და ვიდეომასალები, სადაც ჩანს, რომ თურმე ამ დროს ყრილობაზე იყავი... ფაქტობრივად, ჩვენ ვუბრუნდებით საბჭოთა კავშირის ეპოქას, როდესაც ადამიანმა უნდა ამტკიცოს საბუთებით, რომ ის უდანაშაულოა. იმის მაგივრად, რომ მეორე მხარეს, სახელმწიფოს, ჰქონდეს იმის ვალდებულება, რომ შენი დანაშაული დაამტკიცოს! ეს არის ისეთი რეგრესი და დეგრადაცია ისეთი არასრულფასოვნად დემოკრატიული სახელმწიფოსი, როგორიც საქართველო იყო წარსულში, რომ ჩვენ უკან დასახევი გზა ნამდვილად არ გვაქვს.

_ როგორ ფიქრობთ, გაათავისუფლებს პოლიტპატიმრებს რეჟიმი და „ოცნების“ სასამართლო თუ ბოლომდე ტერორისა და დიქტატურის მსახურად დარჩება? გჯერათ, რომ დასავლეთის მხრიდან დაწესებული მკაცრი სანქციები იქნება სწორედ ის ბერკეტი, რომელიც გადატეხავს „ოცნების“ თვითაღიარებულობას და უკან დაახევინებს მას?

_ ნებისმიერი წინადადება, თუ ოდნავ მაინც მისაღები იქნება „ქართული ოცნებისთვის“ და განმუხტავს პოლიტიკურ კრიზისს, „ოცნების“ პირველი პასუხი იქნება პოლიტმატიმრების განთავისუფლება! რადგან პოლიტპატიმრების განთავისუფლება არის ის, რასაც ითხოვს არა მარტო მთელი ქვეყანა, არამედ მთელი საერთაშორისო საზოგადოება _ გამომდინარე იქიდან, რომ ძირითად შემთხვევაში აბსურდულია ის ბრალდებები, რომელიც ამ ადამიანებს აქვთ წაყენებული. ამით „ოცნება“ არაფერს აგებს. რეალურად მას ჰქონდა სტატუს კვო, _ იყო პროტესტი, პროტესტის შედეგად დააპატიმრა ხალხი. უბრალოდ გამოუშვებს მათ და ყველა მადლობას გადაუხდის იმისთვის, რომ სტატუს კვო გვაქვს, რასაც ვებრძოდით! აქედან გამომდინარე, პოლიტპატიმრების განთავისუფლება „ქართული ოცნებისთვის“ არის ყველაზე იოლი ნავბიჯი, რომელსაც გადადგამს.

_ რატომ არ დგამს?

_ იმიტომ, რომ ჯერ არ აქვს ის წინადადება, რომელსაც დათანხმდება.

_ რა არის ის წინადადება?

_ სანქციების მოხსნა. ჩემი აზრით, არის იმის უზრუნველყოფა, რომ დასავლეთი აღიქვამს საქართველოს ისეთივე პარტნიორად, როგორიც არის, მაგალითად, საუდის არაბეთი, ანუ დიქტატურა, მაგრამ დასავლეთისთვის მეგობრული... მაშინ, როდესაც მისცემს საშუალებას ამ ადამიანებს, რომ მათ ისევ ჰქონდეთ ევროპაში ცხოვრების, ამერიკაში ცხოვრების, მუშაობისა და გადაადგილების თავისუფლება, როგორიც ადრე ჰქონდათ... აი, თუნდაც ეს თუ დაუბრუნდათ, ავტომატურად გაათავისუფლებენ პოლიტპატიმრებს და ეს იქნება ნაჩვენები, როგორც „ქართული ოცნების“ სულგრძელი ნაბიჯი. ჯერჯრობით ასე არის საქმე და არ არის გამორიცხული, რომ თავისი სიჯიუტით და სისუსტით (იმიტომ, რომ სისუსტეა, როდესაც შენ ვერ ახერხებ კომპრომისზე წასვლას), მართლაც ისე მოხდეს, რომ „ქართული ოცნება“ გადაჰყვეს პოლიტპატიმრების თემას და ყველა იმ მოღალატეობრივ ნაბიჯს, რომელიც ამ ბოლო ხნის განმავლობაში მან გადადგა.

_ საქართველოს ე. წ. საგარეო საქმეთა მინისტრ მაკა ბოჭორიშვილის აშშ-ში ვიზიტი, შეხვედრა ქართულ დიასპორასთან, ახლა კი ამერიკის ელჩთან საქართველოში ქალბატონ დანიგანთან შეხვედრა _ რა ხდება? ეს „ოცნების“ მთავრობის აღიარებაა, თუ გზავნილებისა და გაფრთხილების გადაცემა?

_ ამ მთავრობის ლეგიტიმაცია სანახევრო დონეზეა. აქედან გამომდინარე, რაღაც დონის ურთიერთობები არის, ბუნებრივია... საქართველო ვერასდროს მიაღწევს იმას, რომ ის ჩრდილოეთ კორეას დაემსგავსოს, რაც არ უნდა უნდოდეს ეს „ქართულ ოცნებას“ ან თუნდაც ბელარუსს. მართალია, არის ამის მცდელობები, მაგარამ მგონია, რომ აქამდე მისვლა ძალიან გაუჭირდება „ქართულ ოცნებას“, რადგან თვით საჯარო სამსახურის მოხელეებშიც კი, რომლებიც ჯერჯერობით ემსახურებიან „ქართულ ოცნებას“, ძალიან ცოტა იქნება, რომელიც ამას დაუჭერდა მხარს! ჩვენ ისეთი წლები გამოვიარეთ ნახევრად თავისუფლების, შეუძლებელია შეასწავლო ერს ასეთი უსიტყვო მორჩილება და პატრონის თაყვანისცემა, რომელიც საქართველოს პარლამენტის უმრავლესობაშიც კი კარგად არის წარმოდგენილი, მაგრამ ასეთი ფართო მხარდაჭერა საზოგადოებაში ნამდვილად არ გააჩნია. შეუძლებელი იქნება, იმ დონეზე დავიდეთ, რომ სრული იზოლაცია გვქონდეს მსოფლიოსთან, მაგრამ, მეორე მხრივ, ძალიან ინდიფერენტული სავალდებულო თავაზიანობის დონეზე ურთიერთობა დასავლეთთან სხვა არაფრის მაჩვენებელია გარდა იმისა, რომ „ქართული ოცნება“ არ აღიქმება, როგორც სანდო პარტნიორი! რეალურად ეს არის პარტია, რომელსაც ერთი რამ აქვს თანმიმდევრული _ მუდმივად იტყუება, დებს პირობას და არ ასრულებს!

_ აშშ და მისი ახლად არჩეული პრეზიდენტი, დონალდ ტრამპი, საქართველოსთვის ახალი შესაძლებლობებისთვის გაღებული ფანჯარაა თუ პირიქით?

_ სამწუხაროდ თუ საბედნიეროდ, ტრამპისთვის საქართველო მესამეხარისხოვან საკითხს წარმოადგენს. ეს, შეიძლება ვთქვათ, დემოკრატიული ოპოზიციისთვის კარგიც იყოს, რადგან ის ხალხი, რომელიც საქართველოზე მუშაობს, ის პროფესიონალები, იგივე დარჩება. მათ ძალიან კარგად ესმით, რა არის ამერიკის ინტერესები, მაშინ, როცა ახალ ადმინისტრაციას შეიძლება განსხვავებული წარმოდგენა ჰქონდეს იმაზე, თუ როგორ უნდა განხორციელდეს, ვთქვათ, ამერიკის ეროვნული ინტერესი, რაც გამოჩნდა კიდეც ტრამპის დამოკიდებულებიდან რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის მიმართ, სადაც საქმე გვაქვს განსაკუთრებულ მიდგომასთან და სადაც, ერთი მხრივ, ვიხილეთ ტრამპი-ზელენსკისა და ვენსის შეხვედრა და, მეორე მხრივ, გვაქვს განცხადებები, რომ რუსეთს ახალი სანქციები ემუქრება, თუკი ის არ დასთანხმდება იმ პირობას, რაც შესთავაზეს. ამიტომ ტრამპის ადმინისტრაციაზე ზედმეტი ფსონების დადება და გათვლების გაკეთება, თუ როგორ მოიქცევა ის, ძალიან საფრთხილო საქმე უნდა იყოს და ასეც არის! ფაქტია, რომ ამერიკას აქვს ინტერესები საქართველოში, მისთვის ეს ქვეყანა საინტერესო იყო როგორც პოტენციურად დემოკრატიული ქვეყანა, პოტენციურად ევროპული ღირებულებების ქვეყანა და ეს დგას ახლა ეჭვქვეშ _ „ქართული ოცნება“ ცდილობს საქართველოს ტრანსფორმაციას ავტორიტარული კულტურის მატარებელ ქვეყნად, სადაც ხალხი ბედნიერია იმით, რომ მთავრობა უბრალოდ მას სახლში არ უვარდება და ის არ ღებულობს პოლიტიკურ ბრძოლაში მონაწილეობას. მე ვიტყოდი, რომ „ქართული ოცნება“ ისევ საკუთარ ამომრჩეველს ატყუებს, თითქოს ტრამპი ჩვენიანია, ჩვენს ღირებულებებს იზიარებს _ არაფერი მსგავსი, ბუნებრივია, არ ხდება და ეს არის ისეთივე აბსურდი, როგორც გლობალური ომის პარტია, რომელიც მიივიწყეს სრული სისულელის გამო, რაც ამასთან იყო დაკავშირებული და ის „დიფ სტეიტი“, რომელსაც ახლა იყენებენ თავიანთ რიტორიკაში ისე, რომ ბევრს არც ესმის, საიდან მოვიდა ეს ტერმინი.