მიხეილ ხაჩიძე
„აზოვის“ დამფუძნებელ ანდრიი ბილეცკის „ქრონიკა+“-ის გუნდი გასულ წელს კიევში შეხვდა. გაზეთის დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორი, ელისო კილაძე და ჟურნალისტი მიხეილ ხაჩიძე უკრაინაში რუსეთის აგრესიულ ომზე დოკუმენტურ ფილმს იღებდნენ. ჩვენთან საუბარში ბილეცკიმ განაცხადა, რომ უკრაინა გამრჯვებისთვის ბოლომდე იბრძოლებს და თავისუფლებას არაფრის დიდებით არ დათმობს.

მესამე თავდასხმის დივიზიის მეთაურმა, „აზოვის“ დამფუძნებელმა და ყოფილმა სახალხო დეპუტატმა, ანდრიი ბილეცკიმ, სრულმასშტაბიანი შეჭრის დროს მხოლოდ ორი ინტერვიუ მისცა მედიას. ამავდროულად, გასული წლის ბოლოს მის მიერ შექმნილი მესამე თავდასხმის ბრიგადა ბახმუტის რაიონში წარმატებული ოპერაციების გამო სტაბილურად იკავებს პოზიციებს და მსოფლიო მედიის ყურადღების ცენტრში მუდამ ექცევა.
ცოტა ხნის წინ ბილეცკის ბრიგადამ გაათავისუფლა მნიშვნელოვანი დასახლება _ ანდრიივკა.
გასულ წელს „ქრონიკა+“-ის გუნდი, მთავარი რედაქტორი ელისო კილაძე და ჟურნალისტი მიხეილ ხაჩიძე, ბილეცკის კიევში შეხვდა, სადაც ის რამდენიმე დღით იყო ჩასული. მებრძოლმა მაშინ ინტერვიუს მოცემისგან თავი შეიკავა, თუმცა შიდა საუბარში განაცხადა, რომ თავისუფლებას არაფრის გამო არ დათმობენ.
ამასთან, ბილეცკიმ ჩვენთან საუბრისას თქვა, რომ საუკეთესო ქართველად გიორგი ქუფარაშვილი მიაჩნია, რომელიც აზოვსტალის გეგმის ერთ-ერთი შემქმნელი და უკრაინაში მებრძოლი ცნობილი ქართველია.
ბილეცკისთან ექსკლუზიური ინტერვიუ ამჯერად „უკრაინულმა პრავდამ“ ჩაწერა. ეს მთლიანობაში მისი მეორე ინტერვიუა ომის დაწყების შემდეგ. მესამე თავდასხმის დივიზიის მეთაური ამ ინტერვიუში საუბრობს ბახმუტის კამპანიაზე, რომელიც 11 თვეზე მეტია გრძელდება, რუსების უპირატესობებზე, დასავლურ წვრთნასა და მარიუპოლის დეოკუპაციის შესაძლებლობაზე.

„ქრონიკა+“ გთავაზობთ ინტერვიუს ანდრიი ბილეცკისთან:

_ თქვენ ახლახან დაბრუნდით ფრონტის ხაზის ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი მიმართულებიდან. ეს არის ბახმუტის მიმართულება. და დაბრუნდით კარგი ამბებით, რადგან მე-3 თავდასხმის ბრიგადამ გაათავისუფლა ანდრიივკა. შეგიძლიათ გვითხრათ ამ ოპერაციის შესახებ? ვიცით, რომ ძალიან რთული იყო, განსაკუთრებით პერსონალის დანაკარგების გამო. რატომ არის ანდრიივკა ასე მნიშვნელოვანი უკრაინის თავდაცვის ძალებისთვის?
_ ანდრიივკა ცალკე ოპერაციად არ უნდა ჩაითვალოს. ეს არის ეპიზოდი, ძალიან მნიშვნელოვანი, მაგრამ ეპიზოდი უკრაინული კონტრშეტევის ფაზისა ამ უწყვეტ, უკვე 11 თვის ბახმუტის კამპანიაში. რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი? ჯერ ერთი იმიტომ, რომ რუსებს ბახმუტის სამხრეთით ორი ხიდი ჰქონდათ. ამ ხიდებმა მათ საშუალება მისცეს, განევითარებინათ შეტევა დონბასის ძირითად ნაწილზე, რომელსაც ამჟამად უკრაინა აკონტროლებს _ სლოვიანსკი, კრამატორსკი, კოსტიანტინივკა, დრუჟკივკა _ ეს არის ყველაზე დიდი დასახლებები. ისინი უაღრესად მნიშვნელოვანია მრავალი თვალსაზრისით, რადგან მათ შეუძლიათ სამხრეთში მოქმედების შესაძლებლობა და კვლავ საფრთხე შეუქმნან ხარკოვს. ანუ უპირველეს ყოვლისა მოგვიწია მათი დაშორება. მეორე საკითხი ისაა, რომ რუსების პოზიცია ბახმუტში უკიდურესად სტაბილური არ არის. არის სირთულეები საგზაო ქსელის მოწყობასთან დაკავშირებით. ის არ არის უკიდურესად სტაბილური და გვაძლევს შესაძლებლობას ჩვენივე აქტიური ქმედებებისთვის. თუმცა ამაზე არ ვისაუბრებდი, რადგან ჩვენ ძალიან მოგვწონს ნებისმიერი მოქმედების გაფუჭება.
_ და რაც მთავარია, გამარჯვებება, ხომ?!
_ დიახ, სამწუხაროდ, ჰამასმა დაგვანახა და მთელ მსოფლიოს დაანახა, რომ ბლიცკრიგები შედარებით ჩუმად ტარდება და არა განცხადებებით. რაც შეეხება ანდრიივკას დასახლებას, მისი კონტროლის გარეშე შეუძლებელი იყო ჩვენი ჯარების მიერ კლიშჩიივკის ადეკვატურად შეკავება და საბოლოოდ აღება. გარდა ამისა, ანდრიივკამ უზრუნველყო რკინიგზის ლიანდაგზე სრულად წვდომის შესაძლებლობა, რომელიც გადაჭიმულია ბახმუტის სამხრეთიდან და ჩადის ჰორლივკას მხარეს. სარკინიგზო ხაზი კი არის ის, რასაც სამხედრო ტერმინებით „ბარიერის ხაზს“ უწოდებენ. მისი დაცვა ადვილია და ძალიან რთულია აღება. ანდრიივკას დაკარგვის შემდეგ რუსებმა დაკარგეს კონტროლი რკინიგზის მთელ სიგრძეზე: თავად ბახმუტიდან, კლიშჩიივკიდან _ კურდიუმივკამდე.
_ ამის შემდეგ მათი ლოჯისტიკა გაუარესდა?
_ მე ასე ვიტყოდი: ლოჯისტიკა არ გაუარესდა _ მათ ბახმუტის სამხრეთში კონტრშეტევის ყოველგვარი შესაძლებლობა სრულიად დაკარგეს. ჯერ კიდევ ახლა ჩვენ კომფორტულ თავდაცვით პოზიციაზე ვართ, ვაკონტროლებთ რკინიგზის ლიანდაგს, ვდგავართ და გვაქვს შესაძლებლობა, მშვიდად მოვიგერიოთ ნებისმიერი შეტევა. ანუ ამ კამპანიის გამეორება, შედარებით რომ ვთქვათ, კოსტიანტინივკა-დრუჟკივკას უახლოეს კონფიგურაციაში შეუძლებელია.
_ რა არის შემდეგი? კურდიუმივკა? ასევე არის თუ არა ეს მნიშვნელოვანი დასახლება უკრაინის თავდაცვის ძალების სარდლობის სიმაღლისთვის?
_ ჩემი გადმოსახედიდან, კი, მაგრამ, ისევ და ისევ, ომში ყველა დეტალი უნდა წარიმართოს სწორად და გათვლებით. უნდა ითქვას ისიც, რომ კომპანიის ოფიცერი სიტუაციას უყურებს თავისი კომპანიის თვალსაზრისით. ფაქტია, რომ კურდიუმივკა არ არის ჩემი პასუხისმგებლობის სექტორში, მაგრამ, ამავდროულად, მჯერა, რომ შემდგომი უწყვეტი მოძრაობა შესაძლებელია მხოლოდ კურდიუმივკა-ზელენოპილიის აღების შემდეგ. ეს არის ორი სოფელი, რომლებიც, პრაქტიკულად, ერთიანდება. მაგრამ, კიდევ ერთხელ ვიტყვი, რომ ჩვენ ყველანი საკუთარ დონეზე ვართ სტრატეგები…
_ ძალიან ხშირად, განსაკუთრებით დასავლურ მედიაში, განიხილება თეზისი, რომ თავდაცვას მეტი ძალები სამხრეთში უნდა ჰყავდეთ კონცენტრირებული. დასავლელ ექსპერტებს არ ესმით, რატომ აგრძელებს უკრაინა კონტრშეტევას ბახმუტის მიმართულებით. შეგიძლიათ აგვიხსნათ, რატომ?
_ კიდევ ერთხელ გეტყვით: მიმაჩნია, რომ აუცილებელია იყო მაქსიმალურად კეთილსინდისიერი, რაც შეიძლება პროფესიონალურად, ომის დროს სამხედროებისადმი სრული თავდადებით, პასუხისმგებელი იყო შენი სექტორის პირდაპირ მუშაობაზე. ამიტომ არ მინდა, მასშტაბურ სტრატეგიებში შევიდე „სამხრეთ-დასავლეთ-ჩრდილოეთით“. მაგრამ შემიძლია ავხსნა, რატომ მოძრაობს უკრაინა ბახმუტზე: ჩვენმა ბრიგადამ ბახმუტზე მოძრაობა გასული წლის დეკემბერში დაიწყო. ამის შემდეგ იგი, ფაქტობრივად, იცავდა თავს ყველა დროის გარღვევის არეალში. ანუ არა მხოლოდ შეტევის არეალში, არამედ იქ, სადაც რუსებს სურდათ ადგილობრივი გარღვევის მიღწევა. ბრიგადამ წინ წაიწია იმ ძალებით, რაც გასული წლის დეკემბერში იყო: არც ახალი დანაყოფები, არც ახალი აღჭურვილობა, არც დასავლეთის ტექნიკა. იმ ბრიგადების მეთაურები, რომლებმაც შესაძლებელი გახადეს მთელი ეს წინსვლა ბახმუტის სამხრეთ ფრონტზე, იბრძვიან იმავე ძალებით, რაც მათ ადრე ჰქონდათ. ყველაფერი, რისი გამოყენებაც დაგეგმილი იყო სამხრეთში სტრატეგიული ოპერაციისთვის, გამოიყენება ამ ოპერაციისთვის. ასევე აბსოლუტურად შეუძლებელი იყო ბახმუტიდან ჩვენი ნაწილების გაყვანის შესაძლებლობა. მაისიდან მოყოლებული, მესამე თავდასხმის ნაწილმა გაათავისუფლა 20 კვადრატულ კილომეტრზე მეტი ტერიტორია. ცოტაა თუ ბევრი? მეტი გვინდა. ხოლო, მეორე მხრივ, თავდაცვის სამინისტროს განცხადებით, კონტრშეტევის დაწყებიდან, ზუსტად მაისიდან, უკრაინამ გაათავისუფლა 250 კვადრატული კილომეტრი. ეს წვლილი საკმაოდ დიდია. ჩვენ ეს გავაკეთეთ იმ ძალებით, რომლითაც ვიცავთ თავს. შესაბამისად, არ მიმაჩნია, რომ ექსპერტები მართლები არიან. იმის მიუხედავად, რომ ბახმუტის შეტევა არის ჯარისკაცის გამძლეობა, ის მრავალი თვალსაზრისით არის სხვადასხვა დონეზე დაგეგმვის წიგნიერება.
_ როგორ შეიცვალა რუსების ტაქტიკა და სტრატეგია ბახმუტის მიმართულებით 11 თვეში? ყველას გვახსოვს ვაგნერელები კამპანიის დასაწყისში.
_ რუსების ტაქტიკას ორად დავყოფ: ვაგნერელების ტაქტიკა და რეგულარული ქვედანაყოფების ტაქტიკა. რა იყო ვაგნერელების შეტევის ძალა? ეს არის ორი კომპონენტი, ძირითადად: მსჯავრდადებულები და დისციპლინა, რომელიც მიღწეულ იქნა დასჯის მეთოდებით. ჰყავდათ ათობით პატიმარი. იყვნენ ისეთებიც, რომლებსაც სიკვდილით სჯიდნენ დეზერტირობის შემთხვევაში ან შეტევაში უკან დახევისას. ანუ უშვებენ თვითმკვლელობებზე, იხოცებიან და 20-30 წუთის შემდეგ ახალი ჯგუფი მოდის და მიდის ახალ შეტევაზე. მაგრამ ეს თავდასხმები არც დაუფიქრებელი იყო და არც სულელური, როგორც გვსურს ვთქვათ. მეთაურები მაღალი ხარისხის იყვნენ და სტრატეგიებს აკეთებდნენ.
_ ამ მიმართულებით ახლა რუსეთის რეგულარული ჯარები არიან განლაგებულები. რომელი ქვედანაყოფები იბრძვიან ყველაზე ეფექტიანად? ძალიან შეიცვალა ომის ბუნება?
_ რუსეთის რეგულარული სახმელეთო ჯარები, ის კომპონენტი, რომელიც ყველაზე მეტად ცდილობს იბრძოლოს, ანუ ქვეითები, ფაქტობრივად, დასრულებულია. მაგრამ რა მოხდა ჩემი გადმოსახედიდან? _ ეს შემოსევა, რომელიც დაიწყო 22 თებერვალს, როცა 154-დან 186-მდე ჯგუფის შემოვარდნით დაიწყო… ეგონათ, რომ ეს იქნებოდა სამხედრო-პოლიციური ოპერაცია, რასაც აწარმოებდნენ აქამდე. ყველა ხელებს ასწევდა და, ფაქტობრივად, ოპერაცია გადაიქცეოდა წესრიგისა და განიარაღების თემად, როგორც მათ სურდათ.
ასე არ მოხდა, ომი დაიწყო გასაგები მიზეზების გამო და არა მათი სცენარის მიხედვით. და იმის მაგივრად, რომ სწრაფად გაეგოთ ეს, არ დაიწყეს მოსახლეობის მობილიზება, ჯარში გაწვევა, ამის ნაცვლად ყვიროდნენ: წინ, წინ, წინ! და მათ მთლიანად წაშალეს პერსონალის ნაწილები. მათ უბრალოდ წაშალეს ისინი ქვიშასავით _ გააქრეს.
აღარ ჰყავთ არც სერჟანტთა კორპუსი და არც გამოცდილების მქონე უმცროსი ოფიცრები. ანუ ვინც ფრონტზე გადის შემცირებულ კურსებზე, ისინი ან ინვალიდები გახდნენ, ან ძალიან სწრაფად დაიხოცნენ.
მე ყოველთვის ერთსა და იმავეს ვაკვირდები: რუსეთის ფედერაციის სახმელეთო ჯარებში, განსაკუთრებით ისეთ კომპონენტებში, როგორიცაა ქვეითი, ტანკები და ჯავშანტექნიკა, მუდმივად ცუდი მდგომარეობაა. გასული წლის ზაფხულიდან ისინი სტაბილურად იბრძვიან და ვერაფერს აღწევენ, არც მგონია, რომ რამეს მიაღწიონ. მაგრამ იზრდებიან სხვა მიმართულებით: REB-ის მხრივ ბევრად გაძლიერდნენ, უპილოტო სისტემებში არტილერია საკმაო ხარისხისაა. ავიაციამ მრავალჯერ უფრო ეფექტიანად დაიწყო გამოყენება. მაგრამ ეს კომპონენტი მათში მკვდარია და ასევე დარჩება.
_ როგორც მივხვდი, მოტივაციაში არ ყოფილა ცვლილებები…
_ მოტივაცია ჯარებში საშუალოდ უკიდურესად სუსტია. გაქცევები პერიოდულია, მაგრამ ეს ასევე დამოკიდებულია ერთეულზე. უნდა აღვნიშნო, რომ, მაგალითად, არის ასეთი 131-ე საჰაერო-სადესანტო თავდასხმის ბრიგადა. ახლა გადაწყვიტეს დივიზიონში განლაგება, ძირითადად ფრონტიდან არის გაყვანილი. ბევრი მიიჩნევს მას რუსეთის ფედერაციის საუკეთესო საჰაერო სადესანტო განყოფილებად. სწორედ ისინი იცავდნენ, ფაქტობრივად, ანდრიივკას ოპერაციის პირველ პერიოდს. მათ აქვთ ძალიან მაღალი მორალი და გამძლეობა. მაგრამ ის მათ არ დაეხმარა _ ყველა თანაბრად იღუპებოდა, თუმცა ჩვენი, მე-3 ბრიგადისთვის ეს იყო ყველა დროის ურთულესი მოწინააღმდეგე.
_ წელიწად-ნახევარზე მეტია იბრძვით. მინდა ისაუბროთ უკრაინის თავდაცვის ძალების მდგომარეობაზე, ძლიერ და სუსტ მხარეებზე. მარტივად რომ ვთქვათ, რა უნდა გააკეთოს უკრაინამ ამ ომის მოსაგებად?
_ ვეცდები, მოკლედ ავხსნა: მიუხედავად ნატოს სტანდარტებისა, ჩვენი არმია მრავალი თვალსაზრისით არის პოსტსაბჭოთა არმია. ჩვენ წინააღმდეგ დგას რუსული, პოსტსაბჭოთა არმია თავისი სუსტი და ძლიერი მხარეებით. სისუსტე არის ის, რაც მე ვთქვი: მათი მიწის კომპონენტი არასოდეს იქნება მაღალი ხარისხის, რადგან მათ უბრალოდ დრო არ აქვთ სწავლისა და პროფესიონალიზაციისთვის.
თუ გამარჯვებას ვგეგმავთ, საბრძოლო მომზადების ხარისხიდან გამომდინარე, ჯარისა და მეთაურების პროფესიონალიზმი აუცილებელია. ახლა უკრაინისთვის უაღრესად მნიშვნელოვანი საკითხია პროფესიონალიზაცია, საბრძოლო მომზადების დონის ამაღლება, გადამზადება, ახალი ტექნოლოგიების პოპულარიზაცია, ახალი ტაქტიკა, ხალხის ძალიან სწრაფი გადამზადება. რატომ გავიმარჯვეთ პირველ ეტაპზე? იმიტომ, რომ რუსებს ჰყავთ ჯარი, რომელსაც არ უბრძოლია. ჩვენ გვქონდა უზარმაზარი ოპერატიული რეზერვი, რომელსაც ჰქონდა იდეა ომის შესახებ. მეორე ის არის, რომ ომის პირველ დღეებში ჯარს შეუერთდა ათობით თუ ასობით ათასი მაღალმოტივირებული ადამიანი. დიახ, ისინი მშვიდობიანი მოქალაქეები იყვნენ, მაგრამ ძალიან მოტივირებულები. სწავლის მოტივაცია, ბრძოლის მოტივაცია ჰქონდათ. მნიშვნელოვანი დანაკარგები განვიცადეთ _ ამ ადამიანების ნაწილი დაიღუპა, ნაწილი დაიჭრა.
_ ბევრი სამხედრო ლაპარაკობს დაღლილობაზე, რადგან წელიწად-ნახევარია როტაციის გარეშე არიან…
_ არ არსებობს ომი, სადაც ომისადმი ენთუზიაზმი იზრდება. შესაბამისად, ეს აბსოლუტურად ნორმალურია. ხარისხიანი ტრენინგი ასევე ეხება მოტივაციას. არ შეიძლება იყოს მოტივაცია იმ ადამიანში, რომელსაც არ ესმის, როგორ გამოიყენოს „ტურნიკი“, რომელიც არ ფლობს საკუთარ იარაღს მაღალ დონეზე. რატომ? რადგან სამხედრო საქმის სფერო მისთვის უცნობია. უცნობი ყოველთვის საშინელია. როგორც კი აძლევ ადამიანს მოტივაციას ხარისხიანი ვარჯიშის სახით, ის მშვენივრად იბრძვის.
_ და ბოლო შეკითხვა: ომის დასრულების შემდეგ გეგმავთ თუ არა პოლიტიკურ საქმიანობაში დაბრუნებას?
_ აი, ახლა ვერ ვიტყვი, რომ კომფორტულად ვარ, მაგრამ 100%-ით ჩემს ადგილზე ვგრძნობ თავს. მე ვარ წარმატებული მეთაური. მესამე თავდასხმის ბრიგადა ამჟამად უკრაინის არმიის ერთ-ერთი საუკეთესო ბრიგადაა. ზოგადად, ჯერ კიდევ ვერ ვხედავ უკრაინის გამარჯვების ძალიან ახლო პერსპექტივას. მჯერა მისი, ბოლომდე ვიბრძოლებ მისთვის, ვიბრძოლებ, მაგრამ ის ხვალ არაა. შესაბამისად, პირდაპირ ვიტყვი: ახლა პოლიტიკა არ მაინტერესებს, ეს ყველაფერი თაგვის მატარებელს მაგონებს. აპრიორი არ არის საინტერესო. მჯერა, რომ ახლა მხოლოდ საგარეო პოლიტიკაა. ახლა არანაირი გეგმები არ მაქვს. შემიძლია გითხრათ იმ გეგმებზე, რომლებიც მსურს განვახორციელო მესამე თავდასხმის ბრიგადის სტრუქტურაში: ეს არის ახალი ტაქტიკის შემუშავება, რამაც მნიშვნელოვნად უნდა გაზარდოს ბრიგადის ეფექტიანობა. რომ მივაღწიოთ მშვიდობიან პერიოდს, უნდა გავიმარჯვოთ.