„მოღალატეობა, ერთი მხრივ, ემოციური და, მეორე მხრივ, პროპაგანდისტული შეფასებაა. ხელისუფლებასთან დაახლოებულმა პროპაგანდისტებმა, საზოგადოებისთვის უფრო მარტივად გასაგები რომ ყოფილიყო და ტემპერატურა აწეულიყო, სიტყვა „მოღალატე“ გამოიყენეს. ეს საზოგადოებამ აიტაცა, რადგან გარეჯთან დაკავშირებული ნებისმიერი ქმედება ძალიან მწვავედ აღიქმება“, _ ამ განცხადებას კავკასიის საკითხების ექსპერტი მამუკა არეშიძე დავითგარეჯაზე საქმის კონტექსტში აკეთებს. ამასთან, რესპონდენტი ივერი მელაშვილთან პირველ შეხვედრას იხსენებს და ამბობს, რომ დიალოგი საკმაოდ უკმაყოფილომ დატოვა.
მოკლედ, რა კითხვები აქვს გირაოთი განთავისუფლებულ კარტოგრაფებთან და რა ინფორმაციას არ აქცევს ყურადღებას ქართული მედია? _ „ქრონიკა+“ გთავაზობთ ინტერვიუს მამუკა არეშიძესთან:

_ ბატონო მამუკა, დავითგარეჯის საქმეზე რამდენიმე თვის წინათაც ვისაუბრეთ, მაგრამ ახლა სხვა რეალობაა _ ბოლოს და ბოლოს, ივერი მელაშვილი და ნატალია ილიჩოვა, მართალია, გირაოს სანაცვლოდ, მაგრამ მაინც თავისუფლებაზე არიან. არადა, ამ ადამიანებს ხელისუფლება, თავის მხარდამჭერებთან ერთად, მოღალატეებად მიიჩნევდა და მიიჩნევს. თქვენი არ ვიცი, პირადად ჩემთვის კი ცოტა გაუგებარი და ალოგიკურია, რომ პიროვნებას, რომელსაც სამშობლოს გაყიდვა ბრალდება, ფულის გადახდის სანაცვლოდ ათავისუფლებენ…
_ ჩანს, რომ აქ გარკვეული პოლიტიკური შემადგენელია და რაღაც-რაღაცაში, კერძოდ, ოპოზიციური ძალების მოთხოვნაში გაიცვალა. ვერ გეტყვით, ეს რამდენად რეალურია, მაგრამ ამის ნიშნები ჩანს, რაშიც, სიმართლე გითხრათ, კატასტროფულს ვერაფერს ვხედავ, რადგან ამ ადამიანებმა, ჩემი ცნობით, ის ინფორმაცია გასცეს, რაც გამოძიებას სჭირდებოდა.
_ დამიკონკრეტეთ, რას გულისხმობთ?
_ არასოდეს მითქვამს, მელაშვილი (და მით უმეტეს, ილიჩოვა) მთავარი დამნაშავეა-მეთქი. საერთოდ, ილიჩოვას ამ კომისიაში აბსოლუტურად მესამეხარისხოვანი როლი ჰქონდა. ისე, მისი კომისიაში ყოფნა ჩემთვის ცოტა უცნაურია.
_ რატომ?
_ საქართველოში ილიჩოვაზე მაღალი კვალიფიკაციის კარტოგრაფები გვყავს, მაგრამ ის კომისიაში, მგონი, იმიტომ იყო, რომ ნებისმიერ იმ გადაწყვეტილებაზე, რომელსაც კომისია მიიღებდა, ჩუმი, ასე ვთქვათ, თანხმობის მატარებელი ყოფილიყო.
რაც შეეხება მელაშვილს, მას გარკვეული ბერკეტები ჰქონდა და მუდმივად იმის პედალირებას ახდენდა, რომ საქართველოში ყველაზე მაღალი კვალიფიკაციის სპეციალისტია, მაგრამ ეს, რასაკვირველია, ტყუილია. სხვათა შორის, ეს განწყობა მაშინაც გამოჩნდა, როცა 5-6 წლის წინათ პირველად შევხვდი…
წეღან ვთქვი, გამოძიებამ, ალბათ, ინფორმაცია მიიღო-მეთქი. აქ კი მთავარი, რასაკვირველია ისაა, მელაშვილს მითითებებსა და შესაბამისს დავალებას ვინ აძლევდა. თუ გახსოვთ, გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერში მელაშვილი ამბობს, მანჯგალაძემ ჩემი რჩევით არ მოაწერა ხელიო, მაგრამ არ მგონია, ასე ყოფილიყო.
_ ანუ?
_ მაშინ მანჯგალაძე კომისიის თავმჯდომარე და მაღალი დონის სახელმწიფო მოხელე იყო. ამიტომ თუ უზენაესს ხელისუფლებასთან არ იქნებოდა შეთანხმებული, მანჯგალაძე გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებდა, ხელი მოეწერა თუ არა. ერთი სიტყვით, იქ რაღაც ისეთი მოხდა, რამაც მანჯგალაძის მიერ ხელის არმოწერა განაპირობა. მის ნაცვლად მელაშვილმა მოაწერა ხელი. ახლა სწორედ ეს გარემოებაა დასადგენი, ყოველ შემთხვევაში, საეჭვო მაინც.
_ ე. ი., ბატონო მამუკა, ეჭვობთ, რომ მელაშვილი-ილიჩოვამ გამოძიებასთან ითანამშრომლა, ანუ ჩვენება უფრო ზემდგომზე მისცეს, არა?
_ ლოგიკა ამას გვკარნახობს.
_ და ეს ზემდგომი ვინ შეიძლება იყოს _ მაშინდელი პრეზიდენტი თუ საგარეო უწყების ხელმძღვანელი?
_ რასაკვირველია.
_ ყველაფერი ეს გასაგებია, მაგრამ კითხვაზე, რომლითაც საუბარი დავიწყეთ, არ მიპასუხეთ, ანუ თუ ადამიანი მოღალატეა, მისი გირაოს ან, თუნდაც, გამოძიებასთან თანამშრომლობის გამო განთავისუფლება მორალურია?
_ თუ ადამიანი მოღალატედაა მიჩნეული, მისი განთავისუფლება მორალურად აბსოლუტურად გაუმართლებელია, მაგრამ ყურადღება მიაქციეთ: ბრალდებაში, რომელიც წაყენებულია, საუბარი ღალატზე კი არა, არამართლზომიერ ქმედებაზეა. მოღალატეობა, ერთი მხრივ, ემოციური და, მეორე მხრივ, პროპაგანდისტული შეფასებაა. ხელისუფლებასთან დაახლოებულმა პროპაგანდისტებმა, საზოგადოებისთვის უფრო მარტივად გასაგები რომ ყოფილიყო და ტემპერატურა აწეულიყო, სიტყვა „მოღალატე“ გამოიყენეს. ეს საზოგადოებამ აიტაცა, რადგან გარეჯთან დაკავშირებული ნებისმიერი ქმედება ძალიან მწვავედ აღიქმება. საერთოდ, ქართულ საზოგადოებაში 90-იანი წლებიდან ჩამოყალიბებულია ტრენდი, რომ ადამიანს, რომელიც ნაბიჯს გვერდზე დგამს, ანუ გარკვეულ პოლიტიკურ შეხედულებებს არ ეთანხმება, მოღალატის იარლიყს უცებ აწებებენ…
თუ გახსოვთ, ჩვენს წინა ინტერვიუშიც გითხარით, ივერი მელაშვილმა, სულ მცირე, გადაცდომა დაუშვა-მეთქი.
_ დიახ, მახსოვს…
_ ისე, წინა ხელისუფლებამ სისხლის სამართლის კოდექსიდან სამშობლოს მოღალატის მუხლი ამოიღო, მაგრამ ეს მუხლი რომც ყოფილიყო, ამ ამბავს მაინც არ ესადაგებოდა. ასეა თუ ისე, პირადად მე ასეთ ხალხს, სანამ გამოძიება არ დასრულდებოდა, ციხიდან არ გავათავისუფლებდი, მაგრამ წეღანდელი თქმისა არ იყოს, პოლიტიკური თემა იყო…
_ თავიდანვე ყველა ვხვდებოდით, რომ კარტოგრაფების დაჭერაში ფაქტებზე მეტი პოლიტიკა იყო, მაგრამ ამიხსენით, მელაშვილის გადაცდომით საქართველომ რა დაკარგა და აზერბაიჯანმა რა მიიღო?
_ იურიდიულად არა, მაგრამ მორალური თვალსაზრისით აზერბაიჯანმა უზარმაზარ წარმატებას მიაღწია.
_ კერძოდ?
_ რა უფლებით დადგნენ 2007 წელს დავითგარეჯაში აზერბაიჯანელი მესაზღვრეები? გარკვეული ტიპის თუნდაც ზეპირი შეთანხმება რომ არ ყოფილიყო, იქ აზერბაიჯანელი მესაზღვრეები არ დადგებოდნენ. ე. ი., შეთანხმება შედგა. აქედან გამომდინარე, აზერბაიჯანმა, მორალური თვალსაზრისით, დიდი უპირატესობა მიიღო. 2007 წელს ეს ქართული საზოგადოებისთვის როგორი გამაღიზიანებელიც იყო, ყველას გვახსოვს _ არაერთი აქცია გაიმართა. სხვათა შორის, საერთაშორისო თვალსაზრისით მორალურ უპირატესობას დიდი მნიშვნელობა აქვს.
_ შეიძლება, მაგრამ მორალის საბაბით ადამიანების დაჭერას არ მგონია, გამართლება ჰქონდეს!
_ ამორალური საქციელისთვის ადამიანებს ციხეში სვამენ, თან სხვა კითხვა დამისვით, _ აზერბაიჯანმა რა უპირატესობა მიიღოო.
_ უპირატესობა არ მიხსენებია, ბატონო მამუკა, უბრალოდ, გკითხეთ, მელაშვილის გადაცდომით აზერბაიჯანმა რა მოიგო-მეთქი?..
_ ჯერ ის გავარჩიოთ, აზერბაიჯანმა რა მორალური უპირატესობა მიიღო და მერე ის გავარკვიოთ, ამის გამო ადამიანებს ციხეში სვამენ თუ არა. ამ გადაწყვეტილების ფონზე აზერბაიჯანმა მოახერხა, რომ საკუთარი საზოგადოებისთვის, რომელსაც ეჭვი შეჰქონდა, დავითგარეჯა ალბანური ძეგლია თუ არა და, საერთოდ, ალბანური კულტურის მემკვიდრენი არიან თუ არა, დაემტკიცებინა, ქეშიგდარი ალბანური ძეგლია და საქართველომ ამიტომაც დაგვითმოო.
_ თქვენი შეფასებით, დავითგარეჯი ალბანური კულტურის ძეგლია თუ _ ქართული?
_ ალბანეთის სახელმწიფო რელიგია ქრისტიანობა კი იყო, მაგრამ იქ მონოფიზიტური ქრისტიანობა იყო და არქიტექტურისა თუ ფრესკის შექმნის სტილი ჩვენი ქრისტიანული კულტურისგან აბსოლუტურად განსხვავდება!
_ ისე, ადრეული საბჭოთა კავშირიდან, ანუ გასული საუკუნის 20-იანი წლებიდან, დავითგარეჯის კომპლექსის ნაწილი აზერბაიჯანის ტერიტორიად მიიჩნევა…
_ თუ 1929 წლის მდგომარეობით ვიმსჯელებთ, კი ბატონო, ბერთუბანი იყო…
_ დავუშვათ, რომ მელაშვილის გადაცდომის გამო დავითგარეჯის ნაწილი აზერბაიჯანს გადაეცა, მაგრამ ამ 1929 წლის მონაცემებს რა ვუყოთ?
_ 1929 წლის მონაცემებით, ბერთუბანი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე აღმოჩნდა და, სამწუხაროდ, ამას ვერაფერს ვუზამთ…
თუ პოლიტიკაზე გადავალთ, აქ მხოლოდ ისტორიული კულტურის ძეგლებზე არაა საუბარი.
_ აბა, კიდევ რაზეა?
_ სტრატეგიული მნიშვნელობის სივრცეზე, ანუ ქედზე. აისბერგის ზედაპირზე ის დევს, თუ ვისი კუთვნილებაა დავითგარეჯი, მაგრამ აისბერგს წვერის გარდა სხვა ნაწილებიც ქვს და, შესაბამისად, ქედის საკითხიც ძალიან მნიშვნელოვანია, რაც მიხეილ სააკაშვილის ინტერვიუშიც კარგად გამოჩნდა, ანუ იგი ამბობს, გარეჯი მთლიანად ჩვენს ტერიტორიაზე რჩება, ქედი კი _ აზერბაიჯანის, რადგან ეს სამხედრო-პოლიტიკური საკითხიაო…
სხვათა შორის, კომუნისტების დროს, თავდაპირველი დოკუმენტებით, ეს ტერიტორია აზერბაიჯანს კი არა, აზერბაიჯანის ერთ _ ახსტაფის რაიონის მეცხოველეებს დროებითი მოხმარებისთვის გადაეცათ, მაგრამ მერე ბრძანება გამოვიდა და ეს საძოვრები მათ დარჩათ. ბერთუბნის გარდა, სსრკ დავითგარეჯის სხვა ნაწილებთან, მით უმეტეს, ქედთან კავშირში არაა. აღდგომის, ჩიჩხიტურისა და უდაბნოს გამოქვაბულები წორედ აქაა განლაგებული.
_ მოკლედ, დავითგარეჯის საქმე იმით დამთავრდება, რომ გამოძიება მიხეილ სააკაშვილზე გავა?
_ შემიძლია გითხრათ, კი-მეთქი, მაგრამ თუ საკითხს ცივილიზებულად მივუდგებით, მაშინ გამოძიება ყველა იმ დამნაშავეზე უნდა გავიდეს, ვინც ბრძანება გასცა, ანუ ავტომატურად სააკაშვილი და მისი ხელისუფლება გამოდის.
მოდით, ერთ კითხვას მეც დაგისვამთ.
_ კი ბატონო, გისმენთ.
_ სააკაშვილის ინტერვიუდან არ შეგექმნათ შთაბეჭდილება, რომ რაღაცას შეგნებულად ბურდავს?
_ ეშინია, რომ „ოცნებამ“ შესაძლოა, ახალი ბრალდება წაუყენოს და სააკაშვილი რაღაცებს სწორედ ამიტომ, თქვენივე სიტყვებით რომ ვთქვა, ბურდავს?
_ თუ არ ეშინია, არ სიამოვნებს, რომ შესაძლოა, ახალი ბრალდების ფიგურანტი გახდეს!
ისე, არ ვამბობ, კომუნისტების დროს ამ კუთხით ყველაფერი დალაგებული იყო-მეთქი. ზოგიერთ შემთხვევაში, ურთიერთსაწინააღმდეგო დოკუმენტებია. მაგრამ კითხვას ვსვამ, რომელზედაც პასუხი ვერც ივერი მელაშვილის ადვოკატებისგან მივიღე, ვერც _ მისი მომხრეებისგან და, სხვათა შორის, ვერც _ მისი მოწინააღმდეგეებისგან.
_ და პასუხს რა კითხვაზე ვერ იღებთ, ბატონო მამუკა?
_ თუ ეს რუკები არ ვარგოდა, მაშინ 1996 წელს, როცა კომისია შეიქმნა, ამ რუკების საბაზო მნიშვნელობას ხელი რატომ მოაწერეს?
_ ამ რუკების საბაზისო მნიშვნელობაზე ივერი მელაშვილსაც აქვს ხელი მოწერილი?
_ არა, ის კომისიის წევრი იყო, მაგრამ რატომ დასთანხმდა? ასევე საინტერესოა, ამაზე საგარეო საქმეთა მაშინდელი მინისტრი რატომ დასთანხმდა ან ვინ ურჩიათ, რომ ეს რუკა გამოეყენებინათ?
_ ე. ი., დავითგარეჯის საქმე, როგორც ვხვდები, შევარდნაძის ხელისუფლებიდან იღებს სათავეს, არა?
_ ამას არ უარვყოფ, მაგრამ მაშინაც კომისიაში იყო და როგორც საქართველოს საუკეთესო კარტოგრაფმა, რატომ არ თქვა, ამ რუკის წინააღმდეგი ვარო?
_ იქნებ, თქვა?
_ რომ არ ვიცი, ამ კითხვას ამიტომაც ვსვამ.
რაც შეეხება მეორე კითხვას: 2006 წელს რატომ მოაწერა ხელი დოკუმენტს, რომელიც ჩემი თვალით მაქვს ნანახი და სადაც შავით თეთრზე წერია, რომ საზღვარი სერზე გადის, ანუ ჩიჩხიტური და უდაბნო აზერბაიჯანის მხარეს რჩება?
_ ბატონო მამუკა, რაც ციხიდან გირაოთი გამოვიდა, ივერი მელაშვილთან შეხვედრა და ამ კითხვის ტეტ-ა-ტეტ დასმა არ გიცდიათ?
_ არა.
_ რატომ?
_ ეს მე რატომ უნდა ვარკვიო? თქვენ არკვიეთ, ჟურნალისტებმა. ამ კითხვას პრესის მეშვეობით ვსვამ და მინდა, პასუხიც პრესის საშუალებით მივიღო.
სხვათა შორის, თავის დროზე, როცა სხვა საკითხზე შევხვდი, მელაშვილმა მაგრძნობინა, დილეტანტები ჩვენს საქმეში ნუ ერევითო და იქიდან საკმაოდ უკმაყოფილო წამოვედი.
_ მელაშვილს რა მიზნით შეხვდით?
_ საქართველო-რუსეთის საზღვრის შესახებ, ანუ საკითხი მამისონსა და დიკოს ეხებოდა.
2006 წლის ამბავი გაატარეთ, ანუ რატომ არის მისი ხელმოწერა დოკუმენტზე?
_ კი არ გავატარე, უბრალოდ, ივერი მელაშვილი არ ვარ, რომ მის მაგივრად გიპასუხოთ!
_ დიახ, მაგრამ მინდა, ეს საკითხი კარგად გამოჩნდეს: 2006 წელს მიღებული დოკუმენტი შუალდურია, ანუ არავის არაფერს ავალდებულებს. ე. ი., იურიდიული დოკუმენტი არაა, აი, მხარეებს შორის ხელშეკრულება დაიდო და, მორჩა, გადაწყვეტილება მიღებულიაო, მაგრამ ამის მერე ძალიან ცოტა ხანში სერზე პირველი აზერბაიჯანელი მესაზღვრე გამოჩნდა!
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია, რომლის შესახებაც პრესაში არასოდეს დაწერილა.
_ რას გულისხმობთ?
_ აზერბაიჯანელებს ყაზარმა უდაბნოს ქვაბულებიდან ექვსასი მეტრის იქით, აზერბაიჯანის სიღრმეში ჰქონდათ. 2007 წელს კი ახალი ყაზარმის მშენებლობა დაიწყეს, რომელიც თითქმის უდაბნოს მონასტერთან მოაჩოჩეს _ დაშორება 300 მეტრიც არაა. ეს ვისთან იყო შეთანხმებული და, საერთოდ, ამ დროს ქართული მხარე რას აკეთებდა?
_ თქვენი ეჭვით, შეთანხმება ვისთან შეიძლებოდა ყოფილიყო?
_ არ ვიცი, თუმცა ამას ივერი მელაშვილი მარტო ვერ გადაწყვეტდა.
_ თუ ყველაფერი ეს ვიღაცასთან შეთანხმებით ხდებოდა, ე. ი., ირიბად ბრალს ვდებთ აზერბაიჯანულ მხარესაც?
_ არა, აზერბაიჯანული მხარის ბრალდებამდე მინდა, ქართული მხარის ბრალდება გავარკვიო!
თეორიულად, ამ ნაბიჯის გადადგმის შემდეგ, ხომ შეიძლება, საქართველომ ისეთი რაღაც მიიღო, რომელმაც ქვეყანას ბევრად უფრო მეტი სიკეთე მოუტანა?
_ გამოძიება ამ სიკეთის დადგენითაც უნდა დაინტერესდეს!
_ საქმე არც გამოძიებასთან მაქვს, არც _ ივერი მელაშვილთან.
_ აბა, ვისთან გაქვთ?
_ ჩემი საქმე სიტუაციური შეფასება, ანუ ექსპერტიზაა. კარტოგრაფი არ ვარ, რომ სიტუაცია ზუსტად განვსაზღვრო, მაგრამ კითხვას ვსვამ: რატომ მიიღეს ის რუკა სამუშაოდ და ამ რუკის საწინააღმდეგოდ მაშინდელმა ხელისუფლებამ ასევე ივერი მელაშვილმა რატომ არაფერი თქვა და მომდევნო ხელისუფლებამ ამ რუკით მუშაობა როგორ გააგრძელა?
_ კითხვის დასმის უფლება, ცხადია, გაქვთ, მაგრამ ისიც ცხადია, რომ საზოგადოების უმეტესობა მელაშვილი-ილიჩოვას მოღალატეებად არ მიიჩნევს, რასაც ორ საათში შეგროვილი 40 ათასიც მოწმობს.
_ ეჭვი მეპარება, რომ ეს თანხა მთლიანად საზოგადოების შეგროვილი იყოს.
_ მაშ, ამ თანხის თუნდაც ნაწილი ვინ გაიღო?
_ ალბათ, მათი დამსახურებაა, ვისთვისაც მნიშვნელოვანია, რომ მელაშვილი-ილიჩოვა, გმირებს არ ვიტყვი, და განსაკუთრებული ფიგურები გამხდარიყვნენ.
_ მელაშვილი-ილიჩოვას განსაკუთრებულ ფიგურებად გახდომა „ქოცებს“ აწყობდათ თუ „ნაცებს?
_ ივერი მელაშვილისგან განსაკუთრებული ფიგურის შექმნა „ქოცებს“ როგორ აწყობთ?
_ „ნაცებს“ რატომ აწყობთ?
_ სხვა ისტორიებიც გავიხსენოთ.
_ რომელი „სხვა ისტორიები“, ბატონო მამუკა?
_ საზოგადოება აბსოლუტურად პოლარიზებულია და პოლიტიკური ნიშნით ორად, სამად თუ ოთხადაა გაყოფილი. ეს 90-იანებიდან მომდინარეობს. პოლარიზება ხან მწვავდება, ხან მცირდება. ახლა განსაკუთრებით გამწვავებულია. ამიტომ შენმა მოწინააღმდეგემ კარგიც რომ გააკეთოს, შენთვის აბსოლუტურად მიუღებელია, ის კი, ვინც შენი მოწინააღმდეგისთვის მუღებელია, შენთვის მისაღებია, ანუ ამ თვალსაზრისით მახინჯი სისტემაა. ჩვენი პოლიტიკური ელიტა ამ პრინციპით მოქმედებს.
ასე შევხედოთ: ივერი მელაშვილის დასჯა კითხვას გააჩენს _ ეს კაცი რისთვის ისჯება? მერე, თემა გაიშლება, _ იმისთვის ისჯება, რომ კომისიის მუშაობის თავისი მონაკვეთი ისე ჩაატარა, რის შემდეგაც დავითგარეჯის კომპლექსის მონაკვეთი აზერბაიჯანს დარჩაო, მაგრამ საშუალო რგოლის ხელმძღვანელი ამას ვერ გააკეთებდა. ე. ი., მითითება ხელმძღვანელობამ მისცა. ამიტომ ბუნებრივია, რომ ოპოზიციის, განსაკუთრებით „ნაციონალური მოძრაობის“, მხრიდან ივერი მელაშვილი დაცული უნდა იყოს, რადგან გარეჯის კომპლექსის გაცემა ჩვენ არ დაგვბრალდესო, _ „ნაციონალურ მოძრაობას“ ასეთი პოზიცია აქვს, რაც გასაგებიცაა.
_ დანაშაულის დამტკიცების მერეც ნებისმიერი ადამიანი დაცული უნდა იყოს, რადგან სწორედ ესაა სამართლიანი საზოგადოების პრინციპი, მაგრამ ვოლსკიმ პირდაპირ განაცხადა, მელაშვილი ვირზე უკუღმა შევსვათ, ჩამოვატაროთ და ხალხმა ტალახი ესროლოსო.
_ თქვენ ვოლსკის კი არა, მე მესაუბრებით.
_ დიახ, ვიცი, მაგრამ ეს თანამედროვე ციციკორეობა მისაღებია?
_ შემიძლია, ქართული პოლიტელიტის უამრავი მიდგომა ჩამოგითვალოთ, რომელიც არასწორია… გული გარეჯზე შემტკივა, თორემ ვინ დამნაშავეა და ვინ _ არა, ეს ძიებამ გაარკვიოს. მე კითხვებს ვსვამ, რომლებზედაც პასუხი არ მაქვს. აქედან გამომდინარე, ივერი მელაშვილისა და მისი ზემდგომი ადამიანების კეთილსინდისიერებაში ეჭვი მეპარება, რასაც ხაზს ვუსვამ!
_ გარეჯი ყველას გვტკივა, მაგრამ, ბატონო მამუკა, გელათი არ გტკივათ?
_ ცხადია, მტკივა და ის, ვინც ეს ჩაიდინა _ კულტურის სამინისტროს თანამშრომელი იქნება თუ სხვა ვინმე, უმკაცრესად დასასჯელია!
_ გელათის ამბები ამ ხელისუფლების დროს მოხდა და, მაშასადამე, „ოცნების“ წარმომადგენელიც ისევე უნდა დაისაჯოს, როგორც _ ივერი მელაშვილი!
_ ეს სხვადასხვა თემაა.
_ უკაცრავად, სხვადასხვა თემა როგორაა, როცა ორივე შემთხვევაში ისტორიულ მემკვდრეობას ეხება საქმე?!
_ ახლა, შეიძლება, ვინმე მკვლელი დამისახელოთ და მითხრათ, მელაშვილიც ისე უნდა დაისაჯოს, როგორც ის მკვლელიო? იქ სხვა დანაშაულია, აქ კი _ სხვა. ვინც დიკლოს ხეობა შეარჩინა რუსეთს, ისევე უნდა დაისაჯოს, როგორც კომისიის სხვა წევრი, რომელმაც ამაზე თვალი დახუჭა!
_ ბოლოს, თქვენი აზრით, დავითგარეჯის საქმე რით დამთავრდება?
_ წარმოდგენა არ მაქვს და ეს ძალიან ცუდია!
ისე, იმის რესურსი, რომ სიტუაცია გამოსწორდეს და იქ აზერბაიჯანელი მესაზღვრეები არ იდგნენ, არსებობს.
ობიექტურობისთვის ერთსაც ვიტყვი: თავის დროზე, საქართველომ აზერბაიჯანულ მხარეს ტერიტორიების გაცვლა არაერთხელ შესთავაზა, რაზედაც აზერბაიჯანელები თავს იკავებენ. ამაზე ლაპარაკი ახლა არ მინდა, მაგრამ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ რაღაც მნიშვნელოვანი დოკუმენტები გამქრალი იყო _ ამ რუკებს 2016 წლიდან ვეძებდი…
მოკლედ, ასეა თუ ისეა, იმის თქმა მინდა, რომ ეს გზა თავიდანაა გასავლელი. არ ვიცი, აზერბაიჯანი რას დათმობს, მაგრამ ერთის თქმა შემიძლია: ამ საქმეზე ზედმეტი აჟიოტაჟი _ სოციალურ ქსელებსა თუ ტელევიზიებში აქტივობა არ შეიძლება!
_ რატომ?
_ ტვ „პირველის“ ცნობილი გადაცემის შემდეგ, მეორე დღეს, აზერბაიჯანულ ტელესივრცეში ყველაზე პოპულარული პიროვნება აკაკი ბობოხიძე იყო! ჩვენი მეგობარი იქნება თუ მოწინააღმდეგე, ყოველთვის ჩვენს სისუსტეებს იყენებს, თუმცა საზოგადოებამ გამოძიების კონტროლი უნდა გააათმაგოს!
_ ე. ი., ემოციები უნდა მოვთოკოთ?
_ დიახ, ეს ისტერიკა არ შეიძლება.
ისე, ხელისუფლების ადგილას რომ ვიყო, კომპეტენტურ კომისიას შევქმნიდი, რომელიც, ერთი მხრივ, იმ პროცესს შეისწავლიდა, მოვლენები როგორ განვითარდებოდა და მეორე მხრივ, ისიც ყურადღებამისაქცევია, რომ გედევანქის კომპლექსი, რომელიც ყარაბაღის ტერიტორიაზე მდებარეობს, უძველესი კულტურის ძეგლია და სომხები თავისად მიიჩნევენ, უკვე ალბანური კულტურის ძეგლად გამოცხადდა და წირვას ალბანური ეკლესია ატარებს, რომელიც აზერბაიჯანის ქალაქ გაბალაშია და აზერბაიჯანის ხელისუფლებას ექვემდებარება.
_ ამით რისი თქმა გინდათ?
_ გაზეთს სხვებიც კითხულობენ… უბრალოდ, იმას ვამბობ, რომ ეს ფაქტი ყურადღებამისაქცევია!

გიორგი აბაშიძე