ვალერი გელბახიანი: „თქვენ ანგრევთ ქვეყანას!“

valer

„ქრონიკა+“ ვალერი გელბახიანის ღია წერილს აქვეყნებს, რომლის ადრესატებიც საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო და საქართველოს პარლამენტია:

„2015 წლის 8 მაისს საკონსტიტუციო სასამართლომ მიიღო ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრებისთვის და კონსტიტუციონალიზმის თეორიის განვითარებისათვის ძალზედ მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება, რომელიც ძირეულად ცვლის წარმოდგენებს საქართველოს კონსტიტუციური მოწყობის საფუძვლებისა და პოლიტიკური სისტემის საარჩევნო მექანიზმებთან მიმართებაში; ამ გადაწყვეტილებით, კონსტიტუციის მეორე თავის მე-14 და 28-ე მუხლებთან მიმართებაში, არაკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი საარჩევნო კოდექსის 110-ე მუხლით გათვალისწინებული ერთმანდატიანი მაჟორიტარული ოლქები, რომლებიც კონსტიტუციური სარჩელის ავტორების აზრით, საქართველოს ამომრჩეველ მოქალაქეებს არათანაბარ, არაპროპორციულ ბალანსში და არათანასწორ „საარჩევნო გეოგრაფიის“ პირობებში აყენებს და არღვევს წარმომადგენლობითი დემოკრატიის ძირითად პრინციპებს; სწორედ ამ პათოსით არის დაწერილი 41 პუნქტიანი გადაწყვეტილება და პრაქტიკულად იმ კონსტიტუციური სარჩელის არგუმენტაციას იზიარებს, რომელიც ავტორებმა შეიტანეს საკონსტიტუციო სასამართლოში;
იმთავითვე მინდა განვაცხადო , რომ პირადად ძალიან დიდ პატივს ვცემ საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს და მის შემადგენლობას, რომელმაც არაერთი ღირსეული და სამართლიანი გადაწყვეტილება გამოიტანა, მაგრამ როგორი პატივისცემაც არ უნდა გამაჩნდეს და როგორი კეთილშობილებაც არ უნდა იდგეს ამ გადაწყვეტილების უკან, მაინც ვერ დავეთანხმები მას, ვინაიდან ვხედავ, რომ ძალიან მოუმზადებელი და ჩვენს კონსტიტუციასთან საწინააღმდეგო გადაწყვეტილების გამოტანის მოწმენი გავხდით, რომელიც ჩემი აზრით, მხოლოდ კონსტიტუციური მოწყობის ნგრევისკენ უფროა მიმართული, ვიდრე დემოკრატიული სამართლებრივი პროგრესისაკენ; ვერ ვიტყვი, რომ გადაწყვეტილება ნაჩქარევად იქნა გამოტანილი, იმდენად რამდენადაც, სარჩელი 2012 წელს არის შეტანილი, ხოლო გადაწყვეტილება კი სამი წლის შემდეგ გამოვიდა, ამიტომ დრო დიდი ჰქონდათ და ალბათ აჯობებდა, რომ სასამართლოს შეესწავლა საკონსტიტუციო კომისიის სხდომის ოქმები, ასევე გამოეკვლია კონსტიტუციის მიღების საპარლამენტო განხილვების საოქმო ჩანაწერები, ან კიდევ სპეციალისტების სახით მოწმედ გამოეძახებინა კონსტიტუციის შესაბამისი ნორმის ავტორები, ექსპერტ-კონსტიტუციონალისტები და ა.შ. რათა სასამართლოს აზრი ყოფილიყო კონსტიტუციური სულისკვეთებიდან გამომდინარე და არა მხოლოდ მოსარჩელეთა სამართლებრივი არგუმენტებზე მორგებული მოსაზრება; აქსიომაა, რომ ისეთი აზრი არ არსებობს, რომელიც საკამათო არ იყოს, მაგრამ სასამართლოს აპრიორი აზრის თავზე მოხვევა, ცოტა არ იყოს მეტისმეტი სითამამეა, ვინაიდან, როდესაც პრობლემა გამოკვლეული არ არის და არც შესაბამისი საექსპერტო დასკვნები არსებობს, მაშინ ასეთი გადაწყვეტილება მხოლოდ სასამართლოს აზრი აღარ არის და იგი შესასრულებლად სავალდებულოა, რომელიც სახელმწიფოს კონსტიტუციური მოწყობის საძირკვლებს ცვლის; ამ გაგებით სასამართლოს ასეთი აზრი უფრო საშიშია პოლიტიკურად, ვიდრე სამართლებრივად, ვინაიდან გადაწყვეტილბიდან გამომდინარე პოლიტიკურ პროცესს სახიფათო, ან კიდევ გაუთვალისწინებელი შედეგების მოტანა შეუძლია;
სასამართლომ სასარჩელო მოთხოვნა კონსტიტუციის მე-14 და 28-ე მუხლთან მიმართებაში შეამოწმა, რაც იმას ნიშნავს, რომ უნდა დადგენილიყო საარჩევნო კოდქსის 110-ე მუხლის კონსტიტუციური შესაბამისობა არჩევნების თანასწორობის პრინციპსა და საარჩევნო უფლების ნების თავისუფლებასთან; სასამართლომ დაადგინა, რომ მოქმედი საარჩევნო კანონის სადავო ნორმა ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას, ვინაიდან დარღვეულია ამომრჩევლის ხმის წონა, ხელოვნურადაა დაყოფილი საარჩევნო ადმინისტრაცია მრავალრიცხოვან და მცირერიცხოვან საარჩევნო ოლქებად, ასევე დეფერინცირებულია ამომრჩევლები, რომლებიც უთანასწორო მდგომარეობაში არიან ჩაყენებული და გავლენას ვერ ახდენენ არჩევნების საბოლოო შედეგებზე და ა.შ. სასამართლომ ასევე დაადგინა, რომ მუნიციპალიტეტები წარმოადგენენ მყარ ტერიტორიულ ერთეულებს, რომლებსაც არ გააჩნიათ კონსტიტუციურ-სამართლებრივი სუბიექტის სტატუსი და რომ კონსტიტუციის ლეგიტიმური მიზანი არ არის ამ ერთეულბისათის სავალდებულო მანდატის არსებობა საქართველოს პარლამენტში; სასამართლომ ასევე დაადგინა, რომ ერთმანდატიანი საარჩევნო ოლქები არ უნდა ემთხვეოდეს მუნიციპალიტეტის საზღვრებს, რადგან ეს არის რომელიმე პოლიტიკური ძალის ხელოვნური მანიპულაცია საარჩევნო შედეგებისა და იტერესების სასარგებლოდ; და ბოლოს, საკონსტიტუციო სასამართლომ დაადგინა, რომ უნდა გაუქმდეს არსებული ერთმანდატიანი მაჟორიტარული ოლქები და მცირედი საგამონაკლისო გადახრის გარდა, ყველა ოლქი ისე უნდა შეიქმნას, რომ გათანაბრებული იყოს მათში მცხოვრები ამომრჩეველთა რაოდენობა;
სამართლებრივი თვალსაზრისით შეიძლება ითქვას, რომ თუ მხოლოდ კონსტიტუციიის მე-14 და 28-ე მუხლების კონტექსტში წავიკითხავთ; მაშინ გადაწყვეტილბა სწორია და იურიდიული პრეტენზიების საფუძველი ნამდვილად არ არსებობს, მაგრამ იმ შემთხვევაში, როდესაც საკითხი კონსტიტუციურ მოწყობას და პოლიტიკური სისტემის შეცვლას უკავშირდება, ბუნებრივია საარჩევნო კოდექსის სადავო ნორმა განხილული უნდა ყოფილიყო პირველ რიგში კონსტიტუციის დამფუძნებელ ნორმებთან მიმართებაში და არა ადამიანის უფლებათა თავთან მიმართებაში; ამ შემთხვვაში სრულიად საპირისპირო სურათს მივიღებდით და შესაბამისად, სასამართლოს დასკვნაც სხვაგვარი იქნებოდა; კერძოდ:
1. კონსტიტუციიის 49-ე მუხლი ადგენს რომ საქართველოში საპარლამენტო არჩევნების ლეგიტიმურობის ერთ-ერთი საფუძველია თანასწორი საარჩევნო უფლების დაცვა; 28-ე მუხლი კი ადგენს, რომ ყველა მოქალაქეს აქვს არჩევნებში მონაწილეობის უფლება; როგორც ვხედავთ, 28-ე მუხლში არ წერია რომ მოქალაქეს არჩევნებში თანასწორი მონაწილეობის უფლება აქვს, არამედ თანასწორობა გარანტირებულია მხოლოდ 49-ე მუხლში; მაშასადამე როდესაც კონსტიტუციური სარჩელის ავტორი მიუთითებს სასამართლოც ეთანხმება, რომ სადავო ნორმა არღვევს კონსტიტუციის 28-ე მუხლით დაცულ თანასწორ საარჩევნო უფლებას, არ არის სწორი, ვინაიდან 28-ე მუხლში ასეთი ნორმა არ არსებობს; აქედან გამომდინარე, მოსარჩელე არ იყო უფლებამოსილი პირი სასარჩელო მოთხოვნა დაეყენებინა კონსტიტუციის 49-ე მუხლთან მიმართებაში და ეს სამართლებრივი ნიუანსი სასამართლომ შესანიშნავად იცოდა, მაგრამ მაინც შეეცადა აპელირება თანასწორობის პრინციპზე მოეხდინა ზოგადად და არა კონსტიტუციის 28-ე მუხლზე; რაც შეეხება კონსტიტუციის მე-14 მუხლს, იგი ნამდვილად ანტიდისკრიმინაციული ზოგადი ხასიათის ნორმაა და მიუთითებს კანონის წინაშე თანასწორობაზე და არა საარჩევნო უფლების თანასწორობაზე, რომელიც ორი სხვადასხვა ბუნების სამართლებრივი ინსტიტუტია, თუმცა გადაწყვეტილებაში არის მცდელობა მათი იდეტიფიკაციის თაობაზე, რაც არ არის სწორი; ამრიგად, საქართველოს კონსტიტუციის, „საკონსტიტუციო სასამართლოს შესახებ“ ორგანული კანონისა და „საკონსტიტუციო სამართალწარმოების შესახებ“ კანონის ერთმანეთთან შედარებით ჩანს, რომ მოსარჩელე არ იყო სათანადო უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირი, რათა მოთხოვნა დაეყენებინა კონსტიტუციის 49-ე მუხლთან საარჩევნო კანონის 110-ე მუხლის კონსტიტუციურობის თაობაზე, ხოლო სასამართლოს არ ჰქონდა უფლბა გასცდომოდა მოთხოვნის ფარგლებს და შესაბამისობის არგუმენტბი კონსტიტუციის მე-14 და 28-ე მუხლები არ იძლევდნენ სადავო ნორმის ანტიკონსტიტუციურად ცნობის სამართლებრივ-კონსტიტუციურ საფუძვლებს;
2. სასამართლომ არ დასვა რიტორიკული კითხვაც კი იმის თაობაზე, რომ სცნობს თუ არა საქართველოს კონსტიტუცია საერთოდ პოლიტიკური მოწყობის საფუძვლად თანასწორობის პრინციპს? ამ შემთხვევაში საარჩევო კოდექსი მხოლოდ პოლიტიკური სისტემის შემადგენელი რეგულაციური ნაწილია; კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მოქმედება შეჩერებული არ არის კონსტიტუციის გარდამავალი ნორმებით, რაც იმას ნიშნავს, რომ იგი მოქმედი ნორმაა და იურიდიული ძალა გააჩნია, მაგრამ მას ახლავს მისი ამოქმედების ორი პირობა, კერძოდ, საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე უნდა შეიქმნას შესაბამისი პირობები, რათა საქართველოს პარლამენტში შეიქმნას ორი პალატა და მეორე პირობა, რომ უნდა მომხდარიყო ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების ფორმირება, რის შემდეგაც საქართველოს პარლამენტი ორპალატიანი უნდა ყოფილიყო; მაშასადამე , მეოთხე მუხლი მოქმედი ნორმაა, რომელიც ორივე პირობას აკმაყოფილბს, ვინაიდან , ჩვენს ქვეყანაში დიდი ხანია ფორმირებულია ადგილობრივი თვითმართველობის ორგანოები და ასევე შექმნილია აბსოლუტურად სტაბილური და მყარი სახელმწიფო ინსტიტუტებით გარანტირებული ისეთი პირობები, რომლებიც ქმნიან მოქალაქეთა თავისუფალ საარჩევნო გარემოსა და სამართლებრივად მოწესრიგებულ სამოქალაქო ურთიერთობების გარემოს; კონსტიტუციის ამ მუხლში მინიშნებაც კი არ არის იმაზე, რომ ტერიტორიული მთლიანობის აღუდგენლობის საკითხი ხელს შეუშლის ორპალატიანი პარლამენტის არსებობას; ამრიგად, კონსტიტუციის მოთხოვნის მიხედვით, საქართველოს პარლამენტი ამჟამად, უკვე უნდა იყოს ორპალატიანი, სადაც პროპორციული საარჩევნო სისტემით აირჩევა ქვედა პალატა, ხოლო მაჟორიტარული სისტემით კი ზედა პალატა; ამ ორი პალატის შექმნას და ფორმირებაში კონსტიტუცია არსად არ მოიხსენიებს და არც ითვალისწინბს თანასწორობის პრინციპის დაცვას; აქედან გამომდინარე, საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, ჩვენ გვაქვს ორპალატიანი პარლამენტი (რატომ არ სრულდება კონსტიტუციური მოთხოვნა ეს სრულიად სხვა საკითხია) და მაშასადამე, კონსტიტუციური სახელმწიფო მოწყობის პრინციპად თანასწორობა არ არის აღიარებული და ვერც იქნება კომპეტენციათა და უფლებამოსილებათა გამიჯვნის გამო, რომელიც არასოდეს არ იქნება განწივადებული პროპორციული წონასწორობის მიხედვით;
3. ვინაიდან საქართველოს კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მიხედვით პარლამენტი ორპალატიანია და დადგენილია მათი ფორმირების საარჩევნო სისტმის წესიც, მაშინ უნდა გაირკვეს რას ნიშნავს აფხაზთიდან, ან აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკიდან არჩეული წევრები; შემდგომში სავარაუდოდ, ალბათ ამას დაემატება სამაჩაბლოს ოლქიდან არჩეული წევრები და ამრიგად, პირველ რიგში უნდა ჩამოვყალიბდეთ თუ რა წესით უნდა იქნეს არჩეული დეპუტატები პოლიტიკური სტატუსის მქონე ავტონომიური რეგიონებიდან; ცალსახაა და სადავო ვერ იქნება, რომ კონსტიტუციამ ავტონომიებიდან ასარჩევ დეპუტატებს განსაკუთრბული როლი მიანიჭა; თუ მხედველობაში იქნება მიღებული საკონსტიტუციო სასამართლოს კლასიფიკაცია, მაშინ გამოდის, რომ აჭარისა და აფხაზეთის ავტონომიები დაკარგავენ 6-6 მანდატს, ხოლო სამაჩაბლოს ავტონომია კი, მხოლოდ ერთი მანდატით იქნება წარმოდგენილი; ალბათ კომენტარი ზედმეტი იქნება, რომ ამგვარი წარმომადგენლობითი კონფიგურაცია პოლიტიკურად მისაღები გახდეს ოდესმე ( განსაკუთრებით განდგომილი ტერიტორიის მოსახლეობისათვის) ქვეყნის შიგნით არსებული პოლიტიკური ზალებისა და მოსახლეობისათვის, აგრეთვე საერთაშორისო თანამეგობრობისათვის; ეხლა კვლავ დავსვამ რიტორიკულ კითხვას: პოლიტიკური თუ ეთნიკური ავტონომიური ერთეულებისათვის არის თუ არა მისაღები ასეთი მოდელი, კონსტიტუციური მოწყობის ნგრევას გამოიწვევს თუ დემოკრატიულ აღმშენებლობას? ბუნებრივია, პასუხს ადრესატი ამ მოდელის ავტორები იქნებიან და ევალებათ კიდეც საზოგადოებას აუხსნან რისი მიღწევა სურთ ამით!!
ახლა იგივე შედარება გავაკეთოთ ეთნიკურად არაქართულენოვანი ერთულების მოსახლეობის ინტრსების გასარკვევად; პირადად არა მგონია ესედაც სეპარატისტულად განწყობილ ოპონენტებში რაიმე პოზოტივი მოიძებნოს იმისათვის, რომ მათთვის მისაღები გახდეს წარმომადგენლობითი მანდატის ჩამორთმევა; ამ ძალიან ფრთხილ და ფაქიზ თემაზე არანაირი საჯარო სახის წიაღსვლა არ მიმაჩნია მიზანშეწონილად, რის გამოც თავს შევიკავებ ამ პრობლემის სრულყოფილად წარმოჩენისგან;
4. კონსტიტუციის მეოთხე მუხლი ასევე იძლევა საინტერესო ჩანაწერს ტერიტორიული ერთეულების თაობაზე, საიდანაც არჩეული უნდა იქნეს მაჟორიტარული დეპუტატი; ვერ დავიჯერებ, რომ სასამართლომ არ გააცნობიერა თუ რა იგულისხმება ტერიტორიულ ერთეულში, ვინაიდან გადაწყვეტილების 27-ე პუნქტში სიტყვასიტყვით ჩაწერა, რომ „მუნიციპალიტეტები წარმოადგენენ მყარ ტერიტორიულ ერთეულებს“ ; მაშასადამე, საკონსტიტუციო სასამართლო ადასტურებს, რომ კონსტიტუციის მე-4 მუხლში მოხსენიებული ცნება „ტერიტორიული ერთეული“ არის მუნიციპალიტეტი; თუ ეს ასეა ( რომ ასეა თავად სასამართლო აღიარებს) მაშინ რას უნდა ნიშნავდეს ის ჩანაწერი, სადაც სასამართლო აცხადებს, რომ სავალდებულო წესით ჰყავდეთ წარმომადგენელი პარლამენტში; სამწუხაროდ, აქ არა მარტო ორი ერთმანეთის გამომრიცხავი ანტაგონიზმია, არამედ, თავად კონსტიტუციის მე-4 მუხლის არასწორად გაგებაა წარმოდგენილი, ვინაიდან კონსტიტუციის დასახელებული ნორმა ერთმნიშვნელოვნად ადგენს, რომ მაჟორიტარული წესით არჩევნები ტარდება ტერიტორიულ ერთეულებში; ახლა შევადაროთ არის თუ არა შესაბამისობაში სასამართლოს მიერ განსაზღვრული ახალი საარჩევნო მოდელი კონსტიტუციასთან და დავინახავთ, რომ სხვაობა ცა და დედაიწასავითაა, რომლის მიხედვითაც ერთი მანდატისათვის  საჭირო ხმების რაოდენობა, დაახლოებით 49000 ამომრჩველია და გამოდის, რომ ამ რაოდენობის ხალხი შეადგენს ტერიტორიულ ერთეულს, რომელიც ბუნებაში არ არსებობს, ანუ სასამართლომ თვითნებურად და კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ გამოიგონ ახალი ტრიტორიული ერთეული, რომელსაც 49000- ანი მოსახლეობის საარჩევნო ტრიტორიული ერთეული უნდა დაერქვას; აქედან გამომდინარე ვსვამ შედეგ კითხვას: ეს მოდელი ანგრევს თუ არა ქვეყნის კონსტიტუციური მოწყობის საფუძვლებს და გამომდინარეობს თუ არა იგი კონსტიტუციის მე-4 მუხლის მესამე ნაწილის შინაარსიდან;
5.რაც შეეხება ლეგიტიმურობის და სახალხო სუვერენიტეტის საკითხს, მიმაჩნია, რომ სასამართლოს უფრო ფართოდ უნდა ემსჯელა ლგიტიმურობის ნაწილში, ვინაიდან იგი ამ ტერმინს ხშირად ხმარობს (თუმცა ლეგიტიმაციად მოიხსენიებს, რაც განსხვავებული შინაარსის ტერმინია); კონსტიტუციის მე-5 მუხლი ხელისუფლების წყაროდ მხოლოდ ხალხს მიიჩნევს, მაგრამ იქვე მიუთითებს, რომ მხოლოდ კონსტიტუციით დადგენილ ფარგლებში ხორციელდება სახალხო სუვერენიტეტი; ყველას კარგად მოეხსენება, რომ კონსტიტუციით დადგენილი ფარგლებია კონსტიტუციის მე-4 მუხლით განსაზღვრული მაჟორიტარული არჩევნევნები, რომლებიც უზრუნველყოფენ თვითოეული ტერიტორიული ერთეულიდან პარლამენტის წევრის წარმომადგენლობას; ამ  შემთხვევაში ტერიტორიული ერთეული გამოდის როგორც წარმომადგენლობის ლეგიტიმურობის გარანტი, რომელიც არის კონსტიტუციური სახელმწიფო მოწყობის ერთ-ერთი შემადგენელი რგოლი, ანუ სახელმწიფო სისტემის ორგანული ნაწილი; აქიდან გამომდინარე, თუ პარლამენტის მაჟორიტარული წესით წარმოდგენილი წევრი არ აირჩევა ტერიტორიული ერთეულიდან და აირჩევა საარჩევნო ერთეულიდან, მაშინ ზედმეტია საუბარი მის ლეგიტიმურობაზე და იმთავითვე არაკონსტიტუციური და უკანონოა.
სახალხო სუვერენიტეტი ამავე დროს არის პირველწარმომშობი წყარო სახელმწიფო სუვერენიტეტისა და ეს დებულება კონსტიტუციის მე-5 მუხლის პირველი პუნქტშია გაცხადებული, მაგრამ მისი განხორციელება კი, სწორედ ლეგიტიმაციის პროცესზეა დამოკიდებული, რომლის ერთ-ერთი ასეთი ფორმაა წარმომადგენლობის მეშვეობით ხალხის ძალაუფლების განხორციელება; ვინაიდან, აქ პროპორციული წარმომადგენლობის თემას არ ვეხებით (რომელიც ხალხის ძალაუფლების განხორციელების ასევე ერთ-ერთი ფორმაა), მაშასადამე, რჩება მხოლოდ მაჟორიტარული წარმომადგენლობა, რომელიც ხალხმა უნდა განსაზღვროს არჩევნების მეშვეობით (ესეც ხალხის ძალაუფლების განხორციელების ფორმაა); აქედან გამომდინარე, ლოგიკურადაც და კონსტიტუციურადაც, მაჟორიტარი დეპუტატი შუალობითი სუბიექტია სახალხო სუვერნიტეტის განხორციელების ფარგლებში, მაგრამ ვინ არის ის ხალხი, ან სად ცხოვრობს ის ხალხი, რომელმაც თავისი დეპუტატის მეშვეობით უნდა განახორციელოს ძალაუფლება? ეს ხალხი ან ქალაქად ცხოვრობს, ან კიდევ სოფლად და ჩვენს ქვეყანაში ყველა ქალაქსა და სოფელს თავისი სახელი აქვს მიკუთვნბული, რომელიც მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით მიწერილია რომელიღაც კონკრეტული მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე დასახლებულ საქართველოს მოქალაქეობის მქონე პირად და სარგებლობს კონსტიტუციით მინიჭებული უფლებებით; წარმომადგენლობითი დემოკრატიის ქვაკუთხედი კი, სწორედ ტერიტორიული ერთეულებია, რომლის ტერიტორიაზე დასახლებული ამომრჩევლები თავად ირჩევენ წარმომადგენელს საქართველოს პარლამენტში და შესაბამისად, სახალხო სუვერენიტეტის ძალით ამგვარად ახორციელებენ ხელისუფლებას. ამდენად როგორც ლეგიტიმურობის, ასევე სახალხო სუვერენიტეტის თვალსაზრისით, მხოლოდ ტერიტორიული ერთეულებიდან არჩეული მაჟორიტარი დეპუტატების არიან ხალხის ძალაუფლბის განხორციელების წარმომადგენლები და მაშასადამე, ამ ფორმატშიც ლეგიტიმურობის სხვა კონსტიტუციური საფუძველია არ არსებობს.
6. ბევრი რომ არ გამიგრძელდეს, ბოლოს კიდევ რიტორიკას მივუბრუნდები და ავტორებს ვთხოვ, მეტი გარკვეულობა არსებობდეს ახალ საარჩევნო მოდელში თუ რა პოზიტიური ცვლილებები შეიძლება გამოიწვიოს ახალმა სისტემამ და რა გართულებები შეიძლება მოჰყვეს მას. პირველ რიგში მხედველობაში მაქვს მოსახლეობის ინფორმირებულობის პრობლემა, ვინაიდან არამგონია, ჯერ ხალხმა იცოდეს სად და ვის უნდა მისცეს „წონადი „ ხმა მაჟორიტარულ არჩევნებში. დარწმუნებული ვარ, რომ სამტრედიის მოსახლეობა როცა გაიგებს, რომ ორი თუ სამი სოფელი მიწერილია ხონის საარჩევნო ოლქში, ხოლო დანარჩენები წყალტუბოსა და ვანში, რის გამოც ისინი სამტრედიის დეპუტატს კი არ აირჩევენ, არამედ მათთვის გაუგებარ წარმომადგენელს, ასეთ შემთხვევაში, სავარაუდოდ, ისინი უარს იტყვიან არჩევნებში მონაწილეობაზე. მე ნამდვილად არ ვიცი ავტორებს დათვლილი (გაანალიზებული) აქვთ თუ არა აბსენტეიზმის და არჩევნების არალეგიტიმურობის შესაძლებლობები, მაგრამ უბრალო ვიზუალით ჩანს, რომ დაინტერესებულ პოლიტიკურ ძალებს ყოველთვის ექნებათ უადვილესი შესაძლებლობა აღნიშნული შედეგის მისაღწევად და არჩევნების ჩასაშლელად, გარდა ამისა ისტორიული სამეზობლო რაიონული დაპირისპირების ფაქტორი საყოველთაოდ ცნობილი გარემოებებია და ვის აქვს გარანტია იმისა, რომ ამ პირობებში თავს არ იჩენს გაუგებრობა, სამოქალაქო დაპირისპირება ან რაიმე სხვაგვარი არასასურველი ექსცესები. აქედან გამომდინარე, სტაბილურობის თვალსაზრისითაც საეჭვოდ გამოიყურება ის მოდელი, რომელსაც საკონსტიტუციო სასამართლო პარლამენტს სთავაზობს და კვლავ ისმის კითხვა: ვის ან რატომ აწყობს კონსტიტუციონალიზმის ნგრევა და არასტაბილურობა ქვეყანაში?!
ახლა საბოლოო სიტყვა პარლამენტზეა მინდობილი და როგორც გარედან ჩანს, მგონი, პარლამენტიც შეშინებულად გამოიყურება, ვინაიდან მოქცეულია იმ გავლენის ქვეშ, რასაც საკონსტიტუციო სასამართლო სთავაზობს. მართალია, სასამართლომ ანტიკონსტიტუციურად სცნო საარჩევნო კოდექსის 110-ე მუხლის შინაარსი, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ სხვა ახალი შინაარსის ფორმულირება არ მოიძებნოს, მაგალითად, კონსტიტუციის მე-4 და მე-5 მუხლების ნორმატიული შინაარსიდან შევსებით. როგორც ჩანს, დეპუტატებს თავისუფალი გადაწყვეტილების მიღების ბარიერს უქმნის ვენეციის კომისიის 2002 წლის „საარჩევნო ნორმათა კოდექსის“ ის რეკომენდაცია, რომელიც თანასწორ საარჩევნო უფლებაზეა აგებული. ეს არგუმენტი არავითარ პოლიტიკურ სარფთხეს არ უქმნის პარლამენტს, ვინაიდან ევროპული წარმოდგენები საქართველოს გეოგრაფიაზე იმდენად სუსტია, რომ შეუძლებელია მათი სტანდარტით მთაგორიან რეგიონებში დასახლებულ ადამიანებს ავუხსნათ, რომ დეპუტატის საძებნად ბარში, ან დედაქალაქში იარეთ და საკითხებიც იქ დააყენეთქო. საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, საქართველოში ყველა ამომრჩეველი თანასწორია და მის მიერ მიცემულ ხმას აქვს თანაბარი ძალა. საქართველოში არ არსებობს წონიანი საარჩევნო ხმა უწონო საარჩევნო ხმასთან მიმართებაში, ასევე არ არსებობს არავითარი საარჩევნო დისკრიმინაცია, ხოლო რაც შეეხება მრავალრიცხოვნობას და მცირერიცხოვნობას, ანუ ოლქებს შორის ამომრჩეველთა რაოდენობრივ სხვაობას, საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, ამ ნიშნით დაფუძნებული ტერიტორიული ერთეული, ჯერჯერობით არ არსებობს, ხოლო ამჟამად მოქმედი კანონმდებლობით კი მოქმედი ტერიტორიული ერთეულები, ნამდვილად ის წყაროა, რომელიც კონსტიტუციური ლეგიტიმურობის საფუძველს წარმოადგენს.
ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, მივმართავ საქართველოს პარლამენტს, რომ შეაჩეროს საქართველოს კონსტიტუციური მოწყობის საფუძვლების ნგრევა და ყველა ზომა მიიღეთ, რათა ამ პროცესს საკანონმდებლო გაგრძელება არ მიეცეს ისე, როგორც საკონსტიტუციო სასამართლო სთავაზობს, წინააღმდეგ შემთხვევაში პარლამენტიც ნგრევის პროცესის თანამონაწილე გახდება და გახსოვდეთ, რომ თქვენ, ოთხი წლის ვადით მოსულ დეპუტატებს, არ გაქვთ უფლება ქართველ ხალხს წაართვათ კონსტიტუციური მონაპოვარი“ – აღნიშნავს ღია წერილში ვალერი გელბახიანი.