„რუსთავი 2“-თან დაკავშირებით შექმნილი ვითარება რომ ამ დროისთვის ყველაზე რეზონანსულია ჩვენს საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ცხოვრებაში, ეს, მგონი, სადავო არ უნდა იყოს. ამ თემას „ქრონიკა+“-თან ეხმაურება გაზეთ „რეზონანსის“ მთავარი რედაქტორი, ლაშა ტუღუში:

_ როგორ შეაფასებდით იმ მოვლენებს, რაც ამ დღეებში „რუსთავი 2“-ის გარშემო ხდება?

_ ჩახლართული პროცესია. არსებობს ფორმალურად ორი მოდავე მხარე, თუმცა ამ დაპირისპირებაში არსებობენ სხვა მხარეებიც, ვგულისხმობ პოლიტიკურ ნაწილს, ხელისუფლებას და პარტიებს, დიდია საზოგადოების სხვა წარმომადგენლების ინტერესიც, გაიზარდა საერთაშორისო ყურადღებაც, რისი დასტურიაცაა კონკრეტული პუბლიკაციები და სატელევიზიო სიუჟეტები.

_ ზოგადად, რამდენად არის მედია საქართველოში თავისუფალი? გარედან ისე ჩანს, რომ ყოველი ძლიერი მედიასაშუალების უკან გარკვეული პოლიტიკური ძალა დგას…

_ გარკვეული თვალსაზრისით, მედია, ძირითადად, ტელევიზიები, არ არის დამოკიდებული საბაზრო ურთიერთობებზე _ ეს ფაქტორი ნამდვილად არსებობს. როცა მედიასაშუალება არ არის დამოკიდებული სარეკლამო ბაზარზე და სხვა რამეზე ხარ დამოკიდებული, ეს უკვე ქმნის პრობლემებს. იმ შემთხვევაში, თუ ტელევიზია პირდაპირ მესაკუთრის ჯიბიდან ფინანსდება, ეს ყოველთვის მოახდენს გავლენას სარედაქციო პოლიტიკაზე, შესაძლოა მესაკუთრე არ იყოს ამა თუ იმ პარტიის წევრი, მაგრამ რადგან ფული მისი ჯიბიდან მიედინება მედიასაშუალებისკენ, ესეც იმის პირობაა, რომ სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევა მოხდეს, თუკი მესაკუთრეზე რაიმე ფორმით ზეწოლა განხორციელდება. მოკლედ, თუ მედია დამოუკიდებელი არ არის, მასზე ადვილია ზემოქმედება. სარედაქციო პოლიტიკას სარეკლამო ბაზარი უნდა კარნახობდეს.

_ რა მდგომარეობაა საკუთრივ სარეკლამო ბაზარზე? რამდენად იძლევა ბაზარი იმის საშუალებას, რომ თავისუფლების ხარისხი მაღალი იყოს მედიაში?

_ ქართული მედია მთლიანად ვერ არის დამოკიდებული ბაზარზე, თუმცა სარეკლამო ბაზარი მსუყე ლუკმაა და მისგან მნიშვნელოვანი თანხა მიდის მედიაში. წინა ხელისუფლების დროს ეს ფაქტორი უფრო მძიმე იყო, სარეკლამო ბაზარი მეტად კონტროლდებოდა, ახლა კი ამ მხრივ უკეთესობაა, ამ საქმეში მონოპოლისტები აღარ არიან, მეტი თავისუფლება გაჩნდა და ეს ძალიან პოზიტიურია, ეს არის ის დინამიკა, რომელიც უკეთესობისკენ მიდის. თუმცა იმის საშუალებაც არის, რომ სიტუაცია დაიძაბოს და მედიისა და სიტყვის თავისუფლების წინააღმდეგ ბერკეტები ამოქმედდეს. ესა თუ ის მედიასაშუალება როგორც არ უნდა იყოს პოლიტიზებული, ეს არავის აძლევს იმის უფლებას, რაღაც განახორციელოს _ ასეთი ბერკეტები, ძირითადად, ხელისუფლების ხელშია. ცხადია, ხელისუფლების გარდა სხვა პოლიტიკური ძალებიც არ უნდა ერეოდნენ სარედაქციო საქმიანობაში. დღეს ხელისუფლების მიერ ბერკეტების გამოყენებამ ვითარება დაძაბა და ის სახიფათო ნიშნულამდე მიიყვანა. არსებობს იმის შანსი, რომ ყველაფერი მშვიდ ვითარებაში გადავიდეს და ეს შანსი დიალოგის გზით უნდა იყოს გამოყენებული.

_ ხშირად მოისმენ ასეთ განმარტებას: „რუსთავი 2“ პარტიული ტელევიზიაა. თქვენ როგორ ფიქრობთ?

_ კლასიკური გაგებით „რუსთავი 2“ არ არის პარტიული ტელევიზია, თუმცა ამ მაუწყებლობას რომ მყარი პოლიტიკა აქვს და დიდი სიმპათიები `ნაციონალური მოძრაობის~ მიმართ, ეს სადავო არ არის. პრონაციონალური პოლიტიკა მათი არჩევანია. მედია და ყველა უფრო მოგებული რჩება, როცა მედია უფრო დაბალანსებულია და ნაკლებად შეინიშნება პოლიტიზაცია, მაგრამ ეს არავის აძლევს იმის უფლებას, რომ მედიასაშუალების მფლობელი და სარედაქციო პოლიტიკა შეცვალოს. ეს არ არის სწორი გზა.

_ რამდენად არსებობს საქართველოში ჟურნალისტური სოლიდარობა?

_ მიმაჩნია, რომ ჩვენთან ჟურნალისტური სოლიდარობა არსებობს. სამწუხაროდ, ეს სოლიდარობა მაშინ უფრო კარგად ჩანს, როცა ღრმა კრიზისია. სასურველია, მეტი სოლიდარობა იყოს ნაკლებად კრიზისულ სიტუაციებშიც. სოლიდარობა აუცილებელია და რადგან ის არსებობს, ეს იმას ნიშნავს, რომ სერიოზული ბრძოლა მიდის რაღაცების გადასარჩენად.

_ კიდევ ერთხელ აქტუალური გახდა პირადი ცხოვრების ჩანაწერების თემა. თქვენ იყავით შინაგან საქმეთა სამინისტროში ფარული ჩანაწერების განადგურებასთან დაკავშირებით შექმნილი კომისიის წევრი. როგორ ფიქრობთ, ახლა აღარ უთვალთვალებენ საქართველოს მოქალაქეებს? არის დაცული ამ მხრივ ადამიანის უფლებები?

_ შეგახსენებთ, რომ მაშინ განადგურდა ჩანაწერების ერთი ნაწილი: ინტიმური, ბინძური ჩანაწერების ფაილები, სხვა ჩანაწერების დიდი ნაწილი კი გადაეცა პროკურატურას. სამართლებრივი ბაზა მას შემდეგ გამოკეთდება (თუმცა ეს არასაკმარისია), როცა ბოლომდე ეფექტური კონტროლი განხორციელდება შესაბამის სტრუქტურებზე და აღარ მოხდება პირადი ცხოვრების თვალთვალი. მე მგონია, რომ რაც ადრე ხდებოდა, დღეს ის აღარ ხდება, თუმცა არსებობს ეჭვი, რომ ამ მხრივ ყველაფერი რიგზე მაინც არ არის. ეჭვის არგუმენტი ის გახლავთ, რომ წინა ხელისუფლების დროს ვინც იმ სისტემაში მუშაობდა, რომელიც ასეთ თვალთვალს ახორციელებდა, ეს ხალხი დღესაც ამ სისტემაში მუშაობს. ეჭვის კიდევ ერთი არგუმენტი ის არის, რომ პირადი ცხოვრების ამსახველი ფაილების განადგურების შემდეგ ორი წელი გავიდა და მე არ გამიგია, რომ სისტემურ დანაშაულთან დაკავშირებით რამე გამოძიებულია. ეს ყველაფერი ბევრ ეჭვს ბადებს. თუ მართლა გვსურს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და სტანდარტების შექმნა, შესაბამის სტრუქტურებზე საპარლამენტო კონტროლი უნდა ხორციელდებოდეს. ბევრი წესიერი ადამიანი მუშაობს სამართალდამცველ ორგანოებში, მაგრამ თუ სათანადო საკანონმდებლო ბაზა და საპარლამენტო კონტროლი არ იქნება, მაშინ ადამიანი იმაზე უნდა იყოს დამოკიდებული, უშიშროებისა თუ სხვა სამართალდამცველი ორგანოს თანამშრომელი რამდენად კეთილია, ან არ რის კეთილი. ადამიანის უფლებები კონკრეტული კანონებით მკაფიოდ უნდა იყოს დაცული. არ მინდა დაბრუნდეს ის, რაც იყო. ისიცაა, რომ ვინც ასეთ კადრებს იღებს, შეუძლებელია, თავს კარგად გრძნობდეს და ღამე მშვიდად ეძინოს.

                                                                                        დავით თავართქილაძე