დიმიტრი შაშკინი: „ვაღიარებ, რომ პოლიციის მხრიდან გადაჭარბებები იყო, მაგრამ ზონდერჯგუფები არასოდეს გვყოლია!“

11216082_10205768820035130_1969773268_n

ცოტა ხნის წინათ გია უდესიანმა სკანდალური განცხადება გააკეთა თავდაცვის სამინისტროს ბაზაზე სპეციალური სარეზერვო ბატალიონის შექმნასთან დაკავშირებით. საინტერესო აქ ის გახლავთ, რომ 2012 წელზეა საუბარი. ეს ის დროა, როცა ომში წაგებული მთავარსარდალი უკვე კარგა ხანია, გაუსწორდა ქართულ ჯარს და, ფაქტობრივად, მთლიანად დაშალა. მომხდარია მუხროვანის „ამბოხი“, ვანო მერაბიშვილს „ორი გვამიც“ წინ უდევს და მეტიც, სამხედრო რეზერვი საერთოდ აღარ არსებობს. ასეთ დროს გია უდესიანი აყალიბებს 500-კაციან რეზერვს და თავისთავად ჩნდება კითხვა, _ რა მიზნით იქმნება ის? იმიტომ ხომ არა, რომ სააკაშვილის რეჟიმი ძალით დაიცვან?

საუბარია ზონდერჯგუფებზე, რომლებსაც, საჭიროების შემთხვევაში, მიტინგები უნდა დაეშალა. გავრცელებული ინფორმაციით, ეს ჯგუფი შემდეგში თავდაცვის ახალმა მინისტრმა, დიმიტრი შაშკინმა გააუქმა.

ბატონი დიმიტრი დღეს „ქრონიკა+“-ის სტუმარია და ამ პროცესებს იხსენებს:

_ ეს თემა ბევრად უფრო სიღრმისეულია, ვიდრე ის კომენტარები, რომელიც მასთან დაკავშირებით კეთდება. ფუნდამენტურად აგიხსნით, თუ რას ეხება საქმე, იმიტომ რომ ეს უკავშირდება ქვეყნის უსაფრთხოებასა და მომავალს: დავიწყოთ 2003 წლიდან, როდესაც მოხდა „ვარდების რევოლუცია“ და დღის წესრიგში დადგა ახალი ქართული ჯარის შექმნის საკითხი. მაშინ ამასთან დაკავშირებით ბევრ რჩევას ვიღებდით და ერთ-ერთი რჩევა იყო ასეთი _ საქართველოს სჭირდება პატარა და მოქნილი ჯარი, რომლის ძირითადი მიზანი იქნება საერთაშორისო მისიებში მონაწილეობა და ლოკალური კონფლიქტების აღმოფხვრა. პარალელურად, ჩვენ გვეუბნებოდნენ, რომ რუსეთთან ფართომასშტაბიანი ომი არ გვექნებოდა. მოგეხსენებათ, მაშინ სულ ტრიალებდა ჯორჯ ბუშის ფრაზა: „მე შევხედე პუტინს თვალებში და დავინახე, რომ მართალი კაცია!“ ანუ მაშინ ნდობის მომენტი იყო ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და რუსეთს შორის, რაც საბაბს აძლევდა იმ ხალხს, ვინც ჩვენთან ერთად ახალი ჯარის შექმნის კონცეფციაზე მუშაობდა, ევარაუდა, რომ რუსეთთან ომი მოსალოდნელი არ  იყო და დღევანდელი რუსეთი აღარ წარმოადგენდა XX საუკუნის რუსეთს.

გადაწყდა, რომ უნდა შექმნილიყო პატარა ჯარი და ასეც გაკეთდა. საშუალოდ, ქართული ჯარი არის 25-ათასკაციანი. 2003 წლის შემდეგ მთავარი აქცენტი გადატანილი იყო პროფესიულ ჯარზე. ბუნებრივია, ამან იმათ წისქვილზე დაასხა წყალი, ვისაც ჯარში მსახური არ უნდოდა და მხოლოდ პროფესიულ ჯარზე გაკეთდა აქცენტი, ეს ყველაფერი კი 2008 წლის ომმა თავდაყირა დააყენა.

_ მაგალითად?

_ როდესაც გაერთიანებულმა შტაბმა გააანალიზა 2008 წლის ომის პრობლემები, დავინახეთ, რომ ქართულ ჯარს სამხედრო ამოცანის შესრულებისთვის სჭირდება მინიმუმ 100 ათასი კაცი. შეიარაღებულ ძალებში, ძირითადად, არსებობს ორი ნაწილი _ რეგულარული ჯარი და რეზერვი, ანუ, საქართველოს პირობებში ერთად მათი რაოდენობა უნდა შეადგენდეს 100 ათას კაცს. რეზერვი შედის კადრირებულ ბრიგადებში და ამით ავსებს შეიარაღებულ ძალებს. 2008 წლამდე რეზერვი კეთდებოდა ნებაყოფლობითობის პრინციპებზე. ხალხი მოდიოდა, ერთი თვის განმავლობაში გადიოდა მომზადებას და ამით ვატყუებდით ჩვენ თავს, რომ გვყავდა რეზერვი.

_ მაშინ იცოდით, თავს რომ ვიტყუებდით?

_ არა, 2008 წლის ომმა გვაჩვენა. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, ძალიან ბევრს ვუსმენდით ჩვენს საერთაშორისო კონსულტანტებს, რომლებიც გვაჯერებდნენ, რომ რუსეთი ფართომასშტაბიან ომს არ დაიწყებდა. მაგალითად, კონდოლიზა რაისი აქ რომ ჩამოვიდა, მაშინაც კი იყო საუბარი, რომ რუსეთი ომისთვის ემზადებოდა, მაგრამ ყოველთვის გვაწყნარებდნენ, რომ პუტინი ამას არ იზამს და ნურაფრის გეშინიათო. 2008 წლის ომმა კი ყველას დაანახვა, რომ მომზადების ეს დონე არ იყო საკმარისი იმისთვის, რომ ამ ადამიანებს ეჩვენებინათ სრული სამხედრო მზადყოფნა, ისევე როგორც არ იყო კოორდინაცია რეგულარულ ჯარსა და კადრირებულ ბრიგადებს, ანუ რეზერვს შორის. ეს ხალხი კი შემოვიდა კადრირებულ ბრიგადებში, არ დამალულა და ბრძოლაც უნდოდა, მაგრამ არ იყო კომუნიკაცია მასსა და რეგულარულ ჯარს შორის. ხოლო როცა კომუნიკაცია არ არის, როგორი ძლიერიც არ უნდა იყო, ვერაფერს გააკეთებ. ამიტომ 2008 წლის ომის შემდეგ დადგა საკითხი, რომ ასეთი რეზერვის არსებობა იყო უაზრობა. ერთ თვეში მეომარს ვერ ამზადებ და ვერც ჯარის საერთო ფორმატში სვამ. მაგალითად, არსებობს ბრიგადა, რომლის რაოდენობა პირობითად შეადგენს ათას ხუთას კაცს. ეს ბრიგადა ომის პირობებში ხდება ოთხიათასიანი. ეს ორი ათას ხუთასი კაცი, რომელიც ემატება, არის რეზერვი, მაგრამ თუ კოორდინაცია არ მოხდა, ყოველთვის არსებობს პრობლემები და დადგა საკითხი, რომ ჯარი აუცილებლად უნდა გადავიყვანოთ შერეულ სისტემაზე. დავინახეთ, რომ საჭიროა 100-ათასკაციანი ჯარი.

_ ეს ციფრი საიდან მოდის?

_ გენშტაბმა დათვალა და იმ წერტილებიდან და ძალებიდან გამომდინარე, რომელიც კონცენტრირებულია ჩვენი მიმართულებით, ეს გახლავთ გიუმრის ბაზა, ცხინვალი და აფხაზეთი, სადაც რუსეთს შეუძლია 100 ათასი კაცი გამოიყვანოს ჩვენ წინააღმდეგ. ამიტომ, ჩვენი მხრივ, ჩვენი ამოცანებიდან გამომდინარე, გვჭირდება 100 ათასი კაცი. ამის შემდეგ დადგა საკითხი, თუ საიდან ავიღოთ ასეთი რაოდენობა? ამ რაოდენობის პროფესიული ჯარის შესანახი ფული ქვეყანას არ გააჩნია, ამიტომ დადგა წვევამდელების საკითხი და უნდა შექმნილიყო შერეული ჯარი, რომელიც დაკომპლექტებოდა როგორც პროფესიონალებით, ასევე წვევამდელებითაც. პირველ ეტაპზე ავიყვანეთ 6 ათასი წვევამდელი. მე რომ მოვედი თავდაცვის მინისტრად, 9 ათასამდე გავზარდე და გეგმა მქონდა, რომ 2013 წლისთვის საქართველოში უნდა ყოფილიყო 12 ათასი წვევამდელი. ეს ნიშნავდა იმას, რომ ხუთ წელიწადში ჩვენ გვეყოლებოდა ჯარგავლილი სამოცი ათასი კაცი, ანუ რეალურად ხუთ წელიწადში გვეყოლებოდა 25-ათასიანი რეგულარული და 60-ათასიანი რეზერვი, რომელიც გაცილებით უკეთ მომზადებული იქნებოდა თავის წინამორბედ რეზერვთან შედარებით. ამას გარდა, შემდეგი კონცეფცია იყო, რომ უნდა ყოფილიყო ნებაყოფლობითი რეზერვი. ეს არის ხალხი, რომელმაც ჯარში ადრე იმსახურა და სავალდებულო რეზერვში არ ხვდება, მაგრამ სურს, რომ მონაწილეობა მიიღოს ქვეყნის თავდაცვაში. ზუსტად ასე კეთდებოდა რეზერვები, რომლებსაც ახლა აბრალებენ, რომ იყვნენ ზონდერები. მე ვამბობ ერთ რამეს: იქ ერთ კაცსაც რომ მიეღო მონაწილეობა არაკანონიერ ქმედებაში, ეს არ დაიმალებოდა.

_ მერე, რომ არ იმალება, ამიტომაც ვსაუბრობთ ახლა ამ თემაზე.

_ ნებაყოფლობით რეზერვში ბოლო პერიოდში იყო 5 ათასი კაცი, ამ რაოდენობიდან ერთი კაციც არ გამოჩენილა, რომელიც იტყოდა, რომ ზონდერებად ამზადებდნენ და არა ქვეყნის დასაცავად. ისევე როგორც მანდატურების შემთხვევაში, როცა გვეუბნებოდნენ, რომ ეს იყო პოლიტიკური პოლიცია, თუმცა 1200-კაციანი მანდატურების შემადგენლობიდან ერთიც ვერ მოძებნეს, რომელიც იტყოდა, რომ შაშკინი რაღაც პოლიტიკურ დავალებას აძლევდა.

_ შაშკინი შეიძლება არ აძლევდა პოლიტიკურ დავალებებს, მაგრამ იმათაც ზედმეტი მოსდიოდათ ზოგჯერ, დატერორებული ჰყავდათ მასწავლებლები.

_ ის, რომ ადგილზე რაღაც პრობლემები არსებობდა, ეს ხომ არ ნიშნავს, რომ სისტემა იყო მანკიერი და არასწორი? ადამიანები ვართ და ზოგჯერ ვუშვებთ რაღაც შეცდომას, მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ სისტემა არასწორია. ჯარისკაცმაც რომ რამე გააკეთოს არასწორად, ეს არ ნიშნავს, რომ მთელი ჯარი ცუდია. ჩვენს თემას რომ დავუბრუნდეთ, 5-ათასკაციანი იყო ნებაყოფლობითი რეზერვი, ეს გახლდათ გამოცდილი ხალხი, რომელიც მოდიოდა და ემზადებოდა.

_ საეჭვოდ არ გეჩვენებათ, რომ მუხროვანის ამბები ახალი მომხდარია, დაშლილია რეზერვი მთლიანად და ამ დროს მოდიან და გია უდესიანის გარშემო იკრიბება 5 ათასი კაცი?

_ არა მგონია, რომ საეჭვო იყოს რამე. გია უდესიანის თემა არის გაზვიადებული. შეიძლება დამიჯეროთ, ან არ დამიჯეროთ, მაგრამ გეტყვით, რომ მე, მაგალითად, გია უდესიანს ჩემს ცხოვრებაში არ შევხვედრივარ და არანაირი ურთიერთობაც არ მქონია, მაგრამ მახსოვს, როცა დაიწყო რეზერვის მთლიანად რეფორმირება, ეს ჯგუფები მუდმივად გადაადგილდებოდნენ და ებმებოდნენ კადრირებულ ბრიგადებს. ჩვენ 2012 წელს დავიწყეთ „აოდისა“ და „დოდის“ შექმნა _ ეს გახლავთ აღმოსავლეთ ოპერატიული და დასავლეთ ოპერატიული დაჯგუფება და ზუსტად ეს ბატალიონი უქმდება (გია უდესიანის რეზერვზე ვსაუბრობ) მაშინ, როდესაც იქმნება „აოდი“ და „დოდი“. აქედან გამომდინარე, სავარაუდოდ, ფიზიკურად ძალიან დიდი დრო გავიდა და ზუსტად არ მახსოვს, მაგრამ სწორედ ამ პროცესებს უკავშირდება მისი დაშლა. ეს იყო გენშტაბის გადაწყვეტილება ამ ფართო რეფორმის ფარგლებში.

_ წეღან თქვით, შეიძლება დამიჯეროთ, ან არ დამიჯეროთო, ეს გასაგებია, მაგრამ თუ შეიძლება ისეთი რამეც იყოს, რომ თქვენ არ იყოთ საქმის კურსში?

_ თქვენი შეკითხვის არსი მესმის, მაგრამ ამ კუთხით მივუდგეთ: XXI საუკუნე არის ინფორმაციაზე წვდომის საუკუნე. ჩვენ როდესაც რამეს ვაფასებთ, მთავარია, ამ ინფორმაციის საფუძველზე გაანალიზდეს სწორად. ამასთანავე, პირობითად რომ ვთქვა, ყოველთვის კრიტიკულად უნდა შევხედოთ იმ ინფორმაციას, რომელსაც ვიღებთ. აქედან გამომდინარე, თუ ჩვენ დავუშვებთ, რომ რაღაც ხუთასკაციანი ჯგუფი იქმნებოდა გია უდესიანის ხელმძღვანელობით, საკითხავია, რისთვის სჭირდება ეს სახელმწიფოს? მაშინ, როცა სახელმწიფოს ქოლგის ქვეშ არის პოლიცია, თავდაცვა, უშიშროება და ამ დროს რას აძლევს სახელმწიფოს ხუთასკაციანი ჯგუფი? ეს კითხვა ხომ უნდა გაჩნდეს?

_ რას აძლევს და აბალანსებს. როცა პოლიციაში ჰყავს ზონდერჯგუფი, ეს ნიშნავს, რომ მერაბიშვილს განუსაზღვრელი ძალაუფლება აქვს. ამიტომ იგივეს აკეთებინებენ ახალაიას, რომ ამით მერაბიშვილი დაბალანსდეს.

_ გასაგებია, მაგრამ უდესიანი არ იყო ის პოლიტიკური ფიგურა, რომელიც რამეს დააბალანსებდა. მეორეც, საქართველო ძალიან სპეციფიკური ქვეყანაა. ვსაუბრობ ქვეყანაზე, სადაც ინფორმაცია ჟონავს ისე, რომ, ფაქტობრივად, არაფერი იფარება. გულახდილად რომ გითხრათ, ინფორმაციის კონტროლი საქართველოში არის შეუძლებელი. მარტო მოსმენის პრობლემაზე არ არის საუბარი. საქართველოში ადამიანები იმაზე გაცილებით მეტს ლაპარაკობენ, რაც უნდა ილაპარაკონ. მოკლედ რომ გითხრათ, ჟონავს ინფორმაცია და აქაც გაჟონავდა, მართლაც ზონდერები რომ ყოფილიყვნენ.

_ რომ გაჟონა, ბატონო დიმიტრი, სწორედ მაგაზეა საუბარი. უკვე საუბრობენ კიდეც, რომ ხალხის ცემაში მონაწილეობდნენო.

_ იმ ხუთასი კაციდან ვინმემ თქვა რამე? მე რაც ვიცი, ის არის, რომ ყველა ამბობს, თავდაცვის მიზნით გვამზადებდნენო. ასეთი ჯგუფების შექმნის არანაირი საჭიროება არ იყო.

_ თვითონ გია უდესიანიც საინტერესო პერსონაა. ისეთი ბექგრაუნდი აქვს ბიზნესებში, როკფელერს შეშურდება და ამ დროს ქმნის რეზერვს, ესეც საეჭვო არ არის?

_ გია უდესიანი არ მონაწილეობდა პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღებაში, ის იყო საკრებულოს წევრი. მე როგორც მინისტრს მასთან შეხება არ მქონია. აქედან გამომდინარე, ამ თემით სპეკულირება ხდება იმის გამო, რომ წავიდა რაღაც ბრალდებები სხვა საკითხთან დაკავშირებით. ანუ, თავის დროზე, გია უდესიანის ბატალიონი შეიქმნა, როგორც რეზერვის ფუნქციის მატარებელი და დაიშალა „აოდისა“ და „დოდის“ შექმნის გამო.

_ ბატონო დიმიტრი, ზოგადად თუ გჯერათ ზონდერების არსებობა?

_ მეც კითხვით გიპასუხებთ, _ რა არის ზონდერი?

_ 7 ნოემბერს „იმედთან“ ხალხი რომ ფეხქვეშ გაიფინა, ისინი არიან ზონდერები, მერე 26 მაისს და ა. შ.

_ 2007 წელს რაც მოხდა, ამის შეფასება გაკეთდა და სააკაშვილიც გადადგა. მაშინ სააკაშვილმა ახსნა, რატომ გააკეთა ეს და დატოვა პოსტი. ამ მომენტის შემდეგ, თუ გახსოვთ, სააკაშვილის მხარდამჭერთა მიტინგი შედგა კანცელარიასთან, რასაც პრეზიდენტის ძალიან მწვავე რეაქცია მოჰყვა. სააკაშვილი ამბობდა, რომ ეს უკვე ერთი ჯგუფის მეორესთან ღია დაპირისპირებას ნიშნავდა, რაც ქვეყნისთვის მიუღებელი გახლდათ, ამიტომ არავის ინტერესში არ შედიოდა რაღაც სპეციალური ჯგუფების შექმნა დაპირისპირების გასაღრმავებლად. ვიმეორებ: პოლიცია იყო თავის სიმაღლეზე და მას შეეძლო ეკონტროლებინა მიმდინარე პროცესები, თუმცა პასუხისმგებლობასაც არ გავურბივარ და იმასაც ვიტყვი, რომ გარკვეულ შემთხვევაში გადაჭარბება იყო პოლიციის ქმედებების მხრიდანაც. აქედან გამომდინარე, მთელი ეს აჟიოტაჟი გია უდესიანის სარეზერვო ბატალიონთან დაკავშირებით თითიდან გამოწოვილია, რადგან საჭიროც არ იყო ასეთი ჯგუფის შექმნა. მიმაჩნია, რომ საკითხის პოლიტიზება და უდესიანის როლის გაზვიადება ხდება ხარძიანის მკვლელობასთან დაკავშირებით. სამწუხაროდ, ამას ეწირება ის პატრიოტი ხალხი, ვინც მართლაც ემზადებოდა სამშობლოს დასაცავად, თანაც ამ თემის წამოწევით ნამდვილი პრობლემებიც გადაიფარება. დღეს ჯარშიც სერიოზული პრობლემებია და მთლიანად თავდაცვაშიც, რასაც სჭირდება დროული მიხედვა და არ არის საჭირო, დრო ვხარჯოთ თვეობით რაღაც ჭორებზე.

 

                                                                                                               დავით დევიძე