პოლიტიკურ ასპარეზზე ახალი ძალა გამოდის. საზოგადოების რა ნაწილია მისი პოტენციური ამომრჩეველი? ვისთან თანამშრომლობას არ გამორიცხავს და ვის ემიჯნება კატეგორიულად?

„ქრონიკა+“-ს ესაუბრება საზოგადოება „ივერიის“ დამფუძნებელი _ ნიკა რურუა:

_ ინტერნეტგამოცემა „ივერიას“ იმთავითვე ეტყობოდა, რომ არ იყო ჩვეულებრივი ინტერნეტგაზეთი, თავმოყრილი თანამოაზრეების გუნდი საკმაოდ წარმომადგენლობითი გახლდათ. თავიდანვე არსებობდა შემდეგში საზოგადოებრივ მოძრაობად გარდაქმნის გეგმა, თუ ეს მერე გადაწყვიტეთ?

_ არა, ეს გეგმა თავიდანვე არსებობდა, ეს პოლიტიკოსებისგან შემდგარი ჯგუფია, ვინც დიდი ხანია, საქართველოს პოლიტიკაში მონაწილეობს,  სახელმწიფო სისტემებში მუშაობის გრძელვადიანი გამოცდილება აქვს _ პოზიტიური გამოცდილება. ესაა ხალხი, ვის დროსაც ბევრი რეფორმა გატარდა კულტურის სამინისტროში, საგარეო საქმეთა სამინისტროში. ჩვენი წარმატებული საგარეო პოლიტიკის შემქმნელები არიან იქ და ასევე არის ხალხი, რომელიც მოდის და ერთიანდება მოძრაობაში იმისთვის, რომ ერთად, ხალხთან, საზოგადოებასთან შევქმნათ მოქმედების რაციონალური პროგრამა ქვეყნის ჩიხიდან გამოსაყვანად. ჩვენი ქვეყანა, როგორც განვითარებადი დემოკრატია, ისედაც იყო ჩიხურ სიტუაციებში, მაგრამ ეს სიტუაციები კიდევ უფრო დაამძიმა ამ არაპროფესიონალურმა და უკიდურესად პოპულისტურმა ხელისუფლებამ.

_ „არაპროფესიონალი“, „უნიათო“ _ არ ფიქრობთ, რომ ეს ძალიან რბილი შეფასებებია ამ ხელისუფლებისთვის? უნიათობა ფაქტია, მაგრამ მხოლოდ უნიათოები არიან და არა მავნებლები?

_ გეთანხმებით, მხოლოდ უნიათო რბილი შეფასებაა, ნაწილი მავნებელია, აშკარად, ნაწილი უნიათოა, ნაწილი უცოდინარია, ნაწილი, უბრალოდ, დაბნეულია, ნაწილი მედროვეა და ა. შ. მაგათზე ლაპარაკის დიდი სურვილი არ მაქვს, არ არის საინტერესო ხალხი ჩემთვის. ჩანს რასაც აკეთებენ და რასაც არ აკეთებენ, რასაც ვერ აკეთებენ, ძირითადად ვერ აკეთებენ. მავნებელია ადამიანი, რომელიც ღიად აცხადებს პრორუსულობას მაშინ, როცა მთელი მსოფლიო საგონებელშია ჩავარდნილი, როგორ შეეწინააღმდეგოს პუტინის რუსეთს და როგორ დაამარცხოს იგი. ასეთ დროს პუტინის წინ მუხლებზე დადგომა არის მავნებლობა და სულმოკლეობის ზენიტი.

_ მხოლოდ დეკლარირებული რუსეთუმეობაა მავნებლობა? ის ქმედებები არაა, რომელიც ქვეყანას აზიანებს? მაგალითად, რაც მოხდა ვიზებზე, რამაც ქვეყანას ტურისტები დააკარგვინა? ეს არ იყო პუტინის წინ მუხლებზე დადგომა? მაგრამ…

_ როგორ არ იყო? ამან, ვიზებმა, საქართველოს დააკარგვინა ძალიან ბევრი ტურისტი, ბევრი ბიზნესმენი, ჩვენი ქვეყნის ბევრი მეგობარი, ვინც დახარჯავდა ფულს, შექმნიდა სამუშაო ადგილებს, ამან ქვეყანას გაუტეხა სახელი საერთაშორისო დონეზე, წარმოგვაჩინა ირაციონალ-ქსენოფობიურ სახელმწიფოდ, როგორიც, სინამდვილეში, მჯერა, რომ არ ვართ. ამ ხელისუფლებამ ძალიან დააზიანა ჩვენი საერთაშორისო ურთიერთობები თავისი დამაბნეველი მესიჯებით მსოფლიოსადმი, რომ ჩვენ ვალაგებთ ურთიერთობებს რუსეთთან. ჩვენ როგორ ვალაგებთ, როცა რუსეთთან ურთიერთობას ვერ ალაგებს აგერ აშშ, ევროპა? პუტინი თამაშობს ნულოვანი ჯამის თამაშს, მას უნდა დასავლეთის მაქსიმალურად დასუსტება და თუ შესძლებს, საბოლოო ჯამში, დამარცხება, რასაც დასავლეთი არ დაუშვებს და ამ ბრძოლაში დამარცხდება პუტინის რუსეთი. ასეთ დროს, როდესაც ვუშვებთ მსგავს დამაბნეველ მესიჯებს ჩვენს საგარეო მეგობრებთან, რომ ჩვენ ვართ კარგად და თქვენი დახმარება აღარ გვჭირდება, ბუნებრივია, ვრჩებით საგარეო მხარდაჭერის გარეშე, რაც ამ წუთას ჩვენი თავდაცვის მთავარი იარაღია. ეს, რა თქმა უნდა, მავნებლობაა და არ არის მარტო სიბეცე და უნიათობა. უნიათობა მართლაც ძალიან რბილი ნათქვამია.

_ დავუბრუნდეთ „ივერიის“ დაფუძნებას. არჩევნებში მონაწილოებას აპირებთ, მაგრამ არ აპირებთ პარტიად ქცევას, რატომ?

_ პარტიას აქვს თავისი წესდება, თავისი შიდაგანაწესი, დისციპლინა,  ბიუროკრატია, ჩვენ ასეთი რაღაც არ გვინდა, ჩვენ გვინდა შევქმნათ უფრო თავისუფალი, უფრო ღია და ნაკლებად ვერტიკალური, უფრო ჰორიზონტალური საზოგადოებრივი მოძრაობა. ჩვენ არ გვეყოლება გამორჩეული ერთი კანდიდატურა, როგორც ლიდერი. ვცდილობთ, რომ ყველა, ვინც ჩვენთან ურთიერთობს, დარჩეს ლიდერად, იყოს ლიდერი და თუ არაა, ჩამოყალიბდეს ლიდერად.

_ ფაქტობრივად, ახალ სტანდარტს სთავაზობთ საზოგადოებას. აქამდე ქართული რეალობა იცნობდა მკაცრი იერარქიის, ერთ ან რამდენიმე ლიდერზე აგებულ პირამიდულ პარტიებს.

_ ამგვარ ჩაკეტილ სისტემებს სხვა მინუსებიც აქვს. როდესაც ჩაკეტილია სისტემა და ორი-სამი კაცის გარდა არავინ მონაწილეობს გადაწყვეტილებების მიღებაში, მეტ შეცდომას უშვებს, ხანდახან ფატალურ შეცდომებს. იგივე „ნაციონალურ მოძრაობაში“, როდესაც გადაწყვეტილებების მიღება ხდებოდა ფართო წრეში, ბევრი წარმატებული რამ გაკეთდა ქვეყანაში. როგორც კი დავიწროვდა წრე და დავიდა 2-3 კაცამდე, შეცდომას შეცდომა მოჰყვა და შემდეგ ამ შეცდომებმა, ფაქტობრივად, გამოიწვია მძიმე შედეგები, რაც დამთავრდა ამ პარტიის, პრინციპში, უკიდურესად რეფორმატორული პარტიის, დამარცხებით. დღეს მთელ მსოფლიოშია ასეთი ტენდენცია, პარტიები ყველაგნ კრიზისში არიან და საზოგადოებრივი მოძრაობები არის ახალი ტრენდი. ჩვენ არ დაგვიწყია ეს, ბევრ ქვეყანაში გაკეთდა ასე და ბევრგან არჩევნებში გაიმარჯვეს სწორედ საზოგადოებრივმა მოძრაობებმა. იმიტომ რომ პარტიებს ემუქრებათ ბიუროკრატიზაცია, წლების შემდეგ ისინი წარმოადგენენ მხოლოდ თავის თავს და მეტს არავის. ამომრჩეველს ეს არ უნდა, ამიტომ გვინდა, ამომრჩეველს შევთავაზოთ ახალი ტრენდი, ჩვენ საზოგადოების გაძლიერება გვინდა და, პირველ რიგში, ეს გვინდა გავაკეთოთ ერთად მუშაობით, აზრების გაცვლა-გამოცვლით, ნორმალური, ჯანსაღი, სასარგებლო დებატით და რაციონალური აზროვნებით. რაციონალურობა დღეს საქართველოში სანთლით საძებარი გახდა, ადამიანები ეპოტინებიან ქიმერებს, მოითხოვენ ჭინკებზე ნადირობას, ისტერიულად იყურებიან ცაში, აღვივებენ სიძულვილს, ბოღმას, ეს ყველაფერი ცუდია ყველასთვის, მათ შორის, მათთვისაც, ვინც ამ სტანდარტს, უფრო სწორად, ანტისტანდარტს აწესებს. ქვეყანა ნეგატივით არ აშენებულა, ქვეყანა ყოველთვის კონსტრუქციული ურთიერთობებით შენდება. ჩვენ გვინდა, რომ ამ კონსტრუქციული ურთიერთობების მაგალითი მივცეთ ხალხს. შესაძლოა, ერთმანეთს არ დავეთანხმოთ რიგ საკითხებზე, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ქვა ჩავცხოთ თავში, ეს დაგვაბრუნებს ისევ გამოქვაბულებში, საიდანაც გამოვედით, როგორც იქნა. სახელმწიფოს  შენება სულ 20 წელია, რაც დავიწყეთ. ეს ძალიან პატარა დროა, სახელმწიფოს შენება იოლი პროცესი არაა, წვალებით, წინააღმდეგობებითაა აღსავსე, ბევრ სიგიჟესა და სიშლეგეს ვეფეთებით ამ გზაზე, მაგრამ სხვა გზა არ არის, ისევ გამძლეობით, სიმხნევით, რაციონალობით და ერთმანეთის ფუნდამენტურ ინტერესებზე ზრუნვით უნდა გავიტანოთ ეს გზა, ეს ლელო უნდა დავდოთ და გადავიქცეთ ნორმალურ სახელმწიფოდ. ხშირად ვკითხულობთ, _ როდის გაბრწყინდება ივერია? ივერია გაბრწყინდება მაშინ, როცა ივერია განათლდება! განათლება გვჭირდება ჩვენ. არავინ თქვას, რომ ეს „ვეფხისტყაოსნის“ პატრონი ქვეყანაა და ჩვენ ყველაფერი ვიცით. არაა ეს ასე, „ვეფხისტყაოსნის“ დამწერმა იცოდა ძალიან ბევრი და გენიოსი იყო, მაგრამ ჩვენ მის დიდებას ნუ მივეტმასნებით, ჩვენ ის გვიყვარს, პატივს ვცემთ, ჩვენი ნაწილია, ჩვენი კულტურისა და, ალბათ, უკვე ჩვენი ეთნოფსიქოლოგიური პორტრეტის ნაწილიც არის, მაგრამ ჩვენ, სათითაოდ, თითო ადამიანმა, უნდა ვიმუშაოთ, რომ გვქონდეს მაგარი ქვეყანა. წარსულში რა ვიყავით, მაგას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს, მთავარია, დღეს ვინ ვართ. ჩვენ გვაქვს ნიჭი, მაგრამ ამ ნიჭის გამოყენებას უნდა მშვიდი და რაციონალური გარემო, სხვანაირად ეს ნიჭი ვერ ყვავილობს, ამიტომ ეს გარემო უნდა შევქმნათ ყველამ ერთად.

_ ვინც პოლიტიკურ პროცესებს თვალს ადევნებს, ვერ იტყვის, რომ თქვენ მარცხის შემდეგ გამოეყავით „ნაციონალურ მოძრაობას“, პარტიის წევრი არც ყოფილხართ, მაგრამ… (არ მამთავრებინებს, _ რ. შ.).

_ არასოდეს გამოვყოფილვარ და ყველამ მინდა იცოდეს, არც ახლა ვემიჯნები არანაირად. მე ყველა პროდასავლური ძალის ნაწილი ვარ. რაც შეეხება „ნაციონალურ მოძრაობას“, იქ ჩემი ბევრი მეგობარია და ჩვენ ვიზიარებთ მთავარ ფუნდამენტურ, სტრატეგიულ მიზნებს, მაგრამ ჩვენ გვაქვს სხვა შეხედულებები, სხვა ხედვები ამ მიზნისკენ სავალ გზაზე, ნაბიჯებზე.

_ როდესაც დაფუძნდა „ივერია“, შიშს ვერ დავარქმევთ, მაგრამ ერთგვარი ნერვიულობა ალაგ-ალაგ შეინიშნებოდა „ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებში თუ არა, ქვედა რგოლებში მაინც…

_ ჰო, ნუ ეს ბუნებრივია… მე არ ვგრძნობ არანაირ არაჯანსაღ კონკურენციას არც „ნაციონალებისგან“, არც ალასანიას პარტიისგან და არც არავისგან, იმიტომ რომ ჩვენ რეალურად სულ პირველ ნაბიჯებს ვდგამთ და ბევრმა არც იცის, რომ ვარსებობთ. ამდენად, ეგ სიამოვნება წინ არის. არ ვიცი, ჯერჯერობით…

_ ელოდებით ექსკალაციას?

_ რა ვიცი, ყველაფერი შეიძლება. რას ჰქვია, ექსკალაცია, ვიმარჩიელო, ვისთან შევალ დებატებში? ბუნებრივია, პოლიტიკა პოლიტიკაა და ყველასთან მოგვიწვეს დებატებში შესვლა, ნორმალურია ეს.

_ ალასანიამ „ნანუკას შოუში“ სამომავლოდ პროდასავლური ძალების კოალიცია არ გამორიცხა, კოალიციის შექმნა არა წინასაარჩევნოდ, არამედ არჩევნების შემდეგ. რას ფიქრობთ ამ მოდელზე?

_ ნორმალურია ეგ. არჩევნებში გამოჩნდება, ვინ ვინაა, ვის რა შეუძლია და შემდეგ თემატურად ითანამშრომლებს ხალხი, ეგ ჩვეულებრივი და აბსოლუტურად ნორმალურია.

_ 1992 წლის არჩევნებში შევარდნაძის მომხრე რამდენიმე პარტია და ბლოკი ცალ-ცალკე გამოვიდა არჩევნებზე. იგივე ხომ არ მეორდება? მიხეილ სააკაშვილის მხარდამჭერთა ნაწილი `ნაციონალურ მოძრაობას~ მისცემს ხმას, ნაწილი _ „ივერიას“?..

_ აბა, რა გითხრათ? ვისაც მოეწონება ჩვენი პროგრამა, ისინი მოგვცემენ ხმას. არ აქვს მნიშვნელობა, მას ვისთვის აქვს მიცემული ხმა, ივანიშვილისთვის, სააკაშვილისთვის თუ შევარდნაძისთვის. არ არსებობს აბსოლუტურად ჩაკირული ვიღაცისტი, ამომრჩეველი ყოველთვის ცვალებადია და იმ ძალას ირჩევს, რომელიც მისთვის და ქვეყნისთვის უკეთესად მიაჩნია.

_ როგორც ის ბრძენი კაცი იტყოდა, ჩაგეკითხებით…

_ ის „ბრძენი კაცი“ არ არის ბრძენი ჩემს თვალში, ის არის ძალიან სპეციფიკური, უცნაური რაღაცა გაუგებრობა.

_ არ მიიჩნევთ, რომ თქვენი პოტენციური ელექტორატი, გამომდინარე სააკაშვილის მიმართ თქვენი დამოკიდებულებიდან, სწორედ სააკაშვილის მხარდამჭერი ელექტორატია? სააკაშვილის მომხრე ამომრჩეველს ექნება არჩევანი, ვის მისცეს ხმა _ „ნაცმოძრაობას“ თუ „ივერიას“?

_ არა, ადრეა ამაზე ლაპარაკი, ჩვენ არ გვინდა არანაირი ალაინსების წარმოჩენა, მით უმეტეს, როდესაც ეს ალიანსები არ არსებობს.

_ ალიანსები არ მიგულისხმია, სააკაშვილის მხარდამჭერ, თუ, ზოგადად, პროდასავლურად განწყობილ ამომრჩეველს ეძლევა საშუალება, არჩევანი გააკეთოს, ხმა მისცეს „ნაცმოძრაობას“, „ივერიას“, თუ ალასანიას პარტიას. აქამდე, პრაქტიკულად, ერთი არჩევანი გქონდა, თუ პოროდასავლელი იყავი _ „ნაციონალური მოძრაობა“.

_ კი ბატონო, ეს ფრონტი თუ გაიზრდება, კარგია. ჯერ ადრეა იმაზე ლაპარაკი, ვის მისცემს ხმას ამომრჩეველი. ამომრჩეველ იმას მისცემს ხმას, ვინც უკეთ აუხსნის თავის ხედვას ქვეყნის განვითარების შესახებ. ჩვენ ავხსნით უკეთესად, ჩვენ ვიმუშავებთ უკეთ? _ ჩვენ გვექნება უფრო მეტი მხარდაჭერა. თუ ამას ჩვენ არ გავაკეთებთ, სხვა გააკეთებს, მაგრამ მე რაც მინდა ის კი არაა, რომ მაინცდამაინც ჩვენ გავიმარჯვოთ, მე მინდა, რომ არ გაიმარჯვოს სიბნელემ, რადიკალიზმმა, ექსტრემიზმმა, მონობის სურვილმა, პუტინის მიმდევრობამ საქართველოში, არ გაიმარჯვონ პრორუსულმა ძალებმა. დანარჩენი ყველა ძალა, რომელიც საქართველოს ევროპულ, თავისუფალ სამყაროში ადგილის მოპოვებისთვის იბრძვის, არის პოტენციური მეგობარი და ამ ეტაპზე, უბრალოდ, თანამოაზრე. ვიმეორებ, პირადად ჩემი, ჩემი მეგობრების თანამოზარეა ყველა ადამიანი, ვინც საქართველოს ევროპულ გზას უჭერს მხარს და ეხმარება. ჩემთვის მისაღებია ყველა ადამიანი და პოლიტიკური ძალა, რომელიც ორიენტირებულია განათლებასა და თავისუფლებაზე და, შესაბამისად, დასავლეთზე. დასავლეთი ეგაა, _ თავისუფლებისა და განათლების კომბინაციაა. რაც შეეხება მიხეილ სააკაშვილს, ყველაზე რეფორმატორი პრეზიდენტია, რომელიც გვყოლია და ამის აღიარება სახეზეა ამხელა უკრაინაში. სახეზეა არა მარტო სააკაშვილის, დანარჩენი რეფორმატორების აღიარება, ომში ჩართულმა ქვეყანამ ამ ხალხს მიანდო თავისი ყველაზე მტკივნეული სფეროები. რაც შეეხება ჩემს მის მიმართ დამოკიდებულებას, როგორი უნდა იყოს? მე მისი კაბინეტის წვერი ვიყავი და ურთიერთობაში პრობლემები არ გვქონია.

_ როგორ ფიქრობთ, საქართველოში ამოწურული აქვს მას შესაძლებლობები?

_ არა მგონია, ამოწურული იყოს. ქართულ პოლიტიკაში, ალბათ, ისევ ჩაებმება და ამას ვერავინ აუკრძალავს.

_ გამორიცხავთ, რომ ისევ მოგიწევთ ყოფნა მის ხელისუფლებაში?

_ არა, არ გამოვრიცხავ, მაგრამ არც ვისურვებდი, მაინცდამაინც, იმიტომ რომ განვლილი ეტაპია და ყველაფერი არის ცვალებადი, როგორც მდინარე, სიცოცხლეც ცვალებადია.

_ მე მაინცდამაინც მინისტრობა არ მიგულისხმია, კოალიცია ვიგულისხმე, მაგრამ ეს სამომავლოა, ამ ეტაპზე რას აპირებს „ივერია“?

_ ვაპირებთ ბევრი ადამიანის მოზიდვას ამ საზოგადოებაში, იმისთვის რომ ერთად მოვიფიქროთ არსებული შეცდომების გამოსწორების გზები. მარტივად რომ ვთქვა, ჩვენი პროგრამა დავწეროთ საზოგადოებასთან ერთად _ იქნება ეს განათლებაზე, საგარეო პოლიტიკაზე, სოფლის მეურნეობაზე, თუ ნებისმიერ სხვა სფეროზე.

_ იმედი მაქვს, „ოცნებასავით“ „ივერიაც“ სოფლის მეურნეობით არ აპირებს ქვეყნის ფეზე დაყენებასა და  ეკონომიკის აყვავებას. სოფლის მეურნეობით არც ერთი ქვეყანა არ დამდგარა ფეხზე. 

_ არა, მაგრამ ეს დარგები არსებობს და მიმაჩნია, რომ ჩვენი სოფლის მეურნეობა პოტენციაში უნდა იყოს მომგებიანი, საკუთარი თავისთვის მაინც და, შესაბამისად, ქვეყნისთვისაც, იმიტომ რომ საქართველოში არის უნიკალური კლიმატი, 7 სხვადასხვა კლიმატური ზონაა, სადაც გარდა ტურისტული მიმზიდველობისა, მოდის სოფლის მეურნეობის ნაირ-ნაირი პროდუქცია და თან ყველანაირი ქიმიკატებისა და პესტიციდების გარეშე. უბრალოდ, დღეს ჩვენი გლეხობა, სამწუხაროდ, ჩამორჩენილია, არ იცნობს თანამედროვე ტექნოლოგიებს, თანამედროვე მსოფლიო სტანდარტებს, არ აქვს თანამედროვე ტექნიკა, არაა ჩახედული იმ მეთოდოლოგიაში, რომელიც მომგებიანს ხდის ასეთ მცირე და საშუალო ბიზნესს. ეს ყველაფერი მისატანია ამ ხალხამდე. რაც შეეხება განათლებას, ძალიან გვინდა საშუალო სკოლების რეფორმირება. კატასტროფული მდგომარეობაა. სიახლეებია დასანერგი შინაარსობრივადაც და სისტემურადაც. მაგალითად, მიმაჩნია, რომ მე-10-კლასელ ბავშვს, ვისაც სკოლის პროგრამიდან გამომდინარე, წარმოდგენა არ აქვს, ვინ არის, ვთქვათ, სენეკა, პლატონი, თუ დეკარტი, ძალიან გაუჭირდება თავისი მომავლის რაციონალურად დაგეგმვა. სკოლაში უნდა ისწავლებოდეს ფილოსოფიის საფუძვლები. აუცილებლად უნდა ისწავლებოდეს კრიტიკული აზროვნება, ლოგიკის საფუძვლებიც, ანუ უნარ-ჩვევები უნდა გამოვუმუშავოთ ადამიანებს, რომელიც ყველა თანამედროვე ქვეყნის ნებისმიერ მოქალაქეს აქვს. მოზარდს, მაინცდამაინც, ბევრი რაღაცა კი არ უნდა ვასწავლოთ, სწავლა უნდა ვასწავლოთ, უნდა ვასწავლოთ, როგორ ისწავლოს რაღაც, როგორ მოძებნოს ინფორმაცია, როგორ შეძლოს მისი პრეზენტირება…

რეზო შატაკიშვილი