რეჟისორობა ერთ-ერთი ყველაზე რთული და საინტერესო პროფესიაა, ქართული კინო კი განსაკუთრებული ფენომენია… ნანა ჯორჯაძე ამ სფეროს მნიშვნელოვანი შემოქმედია თავისი ნამუშევრებით და ამას შეძლება უნდა.
„მოგზაურობა სოპოტში“ მისი სადიპლომო ნამუშევარია, რომელიც 1980 წელს გადაიღო. ეს არის სურათი ორ მაწანწალაზე, რომლებიც მატარებელში პორნოსურათების გაყიდვით ირჩენენ თავს. ფილმი სსრკ-ს ცენზურამ ანტისაბჭოთად მიიჩნია, მისი გმირები კი საბჭოური კინოგმირების ანტიპოდებად, ამიტომაც საერთაშორისო კინოფესტივალებზე მიღწეული წარმატების მიუხედავად, „მოგზაურობა სოპოტში“ ფართო ეკრანებზე არ გაუშვიათ. ამ ფილმით ნანა ჯორჯაძემ თავისი ადგილი დაიკავა მსოფლიო კინოინდუსტრიაში.
წარმატებას მოყვა მისი პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმი „რობინზონიადა, ანუ ჩემი ინგლისელი პაპა“, რომელმაც კანის ფესტივალზე „ოქროს კამერა“ აიღო.
ქალბატონი ნანა უცხოეთში ხშირად მუშაობს, ახლა კი თბილისშია და „ქრონიკა+“-მაც ისარგებლა ამით _ ინტერვიუ ჩამოვართვით და კინოხელოვნების გარდა სხვა თემებსაც გადავწვდით.
_ საზღვარგარეთ ხშირად გიწევთ ყოფნა, ზოგჯერ დიდი ხნით რჩებით ხოლმე უცხოეთში. შეიძლება ითქვას, რომ  უცხოეთში მომუშავე რეჟისორი ხართ?
_ ჩემი სახლი აქ არის _ საქართველოში. საზღვარგარეთ კი სამუშაოდ მიწევს ყოფნა. ჩემი ფილმების უმეტესობა საქართველშია გადაღებული _ ქართველი მსახიობებით და ქართული გადამღები ჯგუფით. თუმცა ამ ფილმების დაფინანსება სხვადასხვა ქვეყნიდან ხდება. ვცდილობ, რომ უცხოეთში ვიშოვო ფული და მერე ამ ფულით საქართველოში გადავიღო ფილმი, ხალხს მივცე იმის საშუალება, რომ იმუშაოს. აქ საინტერესო, ნიჭიერი, მაღალი პროფესიონალები არიან და ჩემთვის მათთან მუშაობა დიდი კომფორტია. უცხოური ფონდებიდან მიღებული თანხით ვქმნი გადამღებ ჯგუფს და ვასაქმებ ქართველებს, თუმცა ფონდების მოთხოვნაა, რომ ჯგუფში მათი კადრებიც იყვნენ.
_ მოგვიყევით იმ ფილმზე, ახლა რომ იღებთ…
_ ვმუშაობ დოკუმენტურ ფილმზე ქართული ღვინის შესახებ. ღვინო ქართველებისთვის არ არის მხოლოდ სასმელი, ეს ჩვენი კულტურა, ისტორია, ცხოვრების წესია. ამ ფილმს სომელიეთა ასოციაცია აფინანსებს. დაახლოებით ერთი წელია, რაც ამ ფილმზე ვმუშაობთ და სულ უფრო და უფრო იზრდება გადასაღები სივრცე, სულ უფრო და უფრო ვუღრმავდები ღვინისა და ვაზის მნიშვნელობას საქართველოსთვის.
_ თქვენი პირველი ნამუშევარი, „მოგზაურობა სოპოტში“, ბევრისთვის დისიდენტურ ფილმს წარმოადგენს, თუნდაც იმიტომ, რომ მეოცნებე და თავისუფლების მოყვარულ მაწანწალებზე საბჭოთა კავშირში ფილმებს არ იღებდნენ. გიყვართ დისიდენტობა?
_ პოლიტიკაში არასოდეს ვყოფილვარ ჩართული. დამოკიდებულებას მოვლენებისადმი ჩემი ფილმებით გამოვხატავ. ნოდარ დუმბაძის ცნობილ ნაწარმოებში რომ არის, იაპონია ეუბნება გერმანიასო, საქართველოში ბევრს, სამწუხაროდ, ასე წარმოუდგენია პოლიტიკა.
პოლიტიკა არასოდეს ყოფილა ჩემი საქმე. ამის არც განათლება და არც ნიჭი და სურვილი არასოდეს მქონია.
_ რატომ შეარჩიეთ, მაინც და მაინც, სოპოტი, პოლონეთის პატარა საკურორტო ქალაქი, რომლის არსებობა დღეს ჩვენთან, ალბათ, ცოტამ თუ იცის?..
_ სოპოტში ტარდებოდა კარგი მუსიკალური ფესტივალი, სადაც ჩვენთვის საინტერესო მუსიკა იყო. იმ დროს მუსიკალური ფესტივალი ტარდებოდა იტალიურ სან-რემოშიც, თუმცა საბჭოთა ხალხისთვის კაპიტალისტურ იტალიაში მოხვედრა უფრო ძნელი იყო, ვიდრე სოციალისტურ პოლონეთში. ამიტომაც ავირჩიეთ სოპოტი, იქ მოხვედრა უფრო ახლოს იყო ოცნებასთან.
_ პოლიტიკურ ფილმებს იღებს ცნობილი ამერიკელი რეჟისორი, ოლივერ სტოუნი და ეს საკმაოდ კარგადაც გამოსდის…
_ ის ძალიან საინტერესო რეჟისორია. მეშინია პოლიტიკური ფილმის გადაღების, რადგან ძალიან ემოციური ვარ და შესაძლოა, შეცდომები დავუშვა. ადამიანის ბედი უფრო მაინტერესებს ამა თუ იმ პოლიტიკურ გარემოში.
_ ოლივერ სტოუნმა გადაიღო დოკუმენტური ფილმი ფიდელ კასტროზეც, `კომანდანტე~.  რეჟისორის ოსტატობის გარდა სინამდვილეს ვერ ხედავთ ამ ფილმში? ისტორიულ პიროვნებაზე ფილმის გადაღება არ გაინტერესებთ?
_ როცა ისეთ ისტორიულ პიროვნებაზე იღებ ფილმს, ვისაც უკვე თავისი ადგილი აქვს ისტორიაში, ასეთ დროს უფრო ადვილია პოზიციის მოძებნა. ისტორიას ადამიანები წერენ და ყველას შეუძლია, ისე დაწეროს, როგორც მას აწყობს. როცა ნიჭიერი ადამიანი ქმნის რაღაცას, ასეთ დროს ტყუილი ძალიან საშიში ხდება, რადგან მისი გჯერა. პოლიტიკური ფილმის დროს რაღაც იკარგება სინამდვილესა და ხელოვნებას შორის და ვცდილობ, ამას გვერდი ავუარო. არ მინდა, ისეთ რამეს მოვკიდო ხელი, სადაც იმპროვიზაციის საშუალება არ იქნება.
_ თქვენი ფილმი, „შეყვარებული კულინარის 1001 რეცეპტი“, პირველი ქართული ფილმი იყო, რომელიც `ოსკარის~ ნომინანტი გახდა. ახლახან კი ზაზა ურუშაძის „მანდარინებმა“ მოიპოვა ასეთი წარმატება…
_ ძალიან მიხარია ზაზას ეს წარმატება და კიდევ უფრო დიდ წარმატებას ვუსურვებ. „ოსკარის“ ნომინანტობა ძალიან პრესტიჟულია, დაახლოებით 600 ნამუშევრიდან ირჩევა 5 საუკეთესო. ეს მნიშვნელოვანი წარმატებაა, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს იმას, რომ ჩვენ კინემატოგრაფიული ერი ვართ. ნიჭიერი ახალგაზრდები მოდიან, მაგრამ დაფინანსება არ არის. არადა, ჩვენი კულტურა ისეთია, რითაც მართლა შეუძლია ჩვენს ერს თავის გამოჩენა. ეს იმას ნიშნავს, რომ კულტურის დაფინანსება პრიორიტეტი უნდა იყოს, მაგრამ ჩვენი ქვეყანაც და ფულიც სხვაგან მიდის…
_ სხვაგან სად? უცხოეთიდან რომ ბრუნდებით ხოლმე სამშობლოში, ვერანაირ წინსვლას ვერ ამჩნევთ? ვერ ამჩნევთ, რომ ქართველები უწინდელთან შედარებით ნაკლებად აგრესიულები გავხდით? ხედავთ აქ ინდივიდუალურად მოაზროვნე ხალხს?
_ მე ჩვენი ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკას ვგულისხმობ. აგრესიულობას რაც შეეხება, მიმაჩნია, რომ ეს გარემოსა და აღზრდის ბრალია. როცა ახალგაზრდებში იდეალი ხდება კრიმინალი, ეს იმას ნიშნავს, რომ ფასეულობების აღრევაა.
მე მყავდა რამდენიმე პედაგოგი, რომლებიც ცდილობდნენ, სწორი ფასეულობებით აღვეზარდე. პედაგოგები ის ხალხია, თაობა რომ უნდა აღზარდოს, მაგრამ ეს პროფესია ჩვენთან დაუფასებელია. აპათიაში ვართ, ისეთ სახელმწიფოში, სადაც ინდივიდუალურობა დაკარგულია. ამას არ ვაბრალებ ახალგაზრდებს, ისინი ნიჭიერები არიან და სწორი გზით უნდა წავიყვანოთ. დღეს კი, თურმე, სირცხვილია, საქართველოთი ამაყობდე, სირცხვილია ჩვენი ქვეყნის სიყვარული…
_ უცხოეთიდან დაბრუნებულს ჩვენი დედაქალაქი როგორი გეჩვენებათ?
_ თბილისში რაც ხდება, ბევრი რამ აბსოლუტურად გაუმართლებელია. ძველ თბილისში ახალ სიმახინჯეებს რომ აშენებენ, ეს არის პროვინციალების ამბიციურობა. ყველა ცივილიზებულ ქვეყანაში უფრთხილდებიან ქალაქის იერსახეს. ბევრი ობიექტი აშენდა თბილისის ისტორიულ უბნებში ისე, რომ გადაწყვეტილება ერთპიროვნულად იყო მიღებული, ყოველგვარი განსჯისა და ანალიზის გარეშე.
_ თქვენი ფილმებიდან ყველაზე უფრო რომელი გიყვართ?
_ არ მიყვარს ჩემი ფილმები, მათში მხოლოდ ნაკლს ვხედავ, მრჩება იმის შეგრძნება, რომ რაღაც ბოლომდე კარგად ვერ გავაკეთე.
_ „რობინზონიადა, ანუ ჩემი ინგლისელი პაპა“ _ თქვენი ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და წარმატებული ფილმია…
_ თუ ადამიანი ოდნავ მაინც რაღაცაზე დაფიქრდება და ემოციები გაუჩნება, ეს უკვე ბედნიერებაა. ისე კი ფილმებში ყველა იმას ხედავს, რისი დანახვაც შეუძლია.
_ დღეს მოდაშია შერეული ფილმები, რამდენიმე ჟანრის მიქსი, სადაც თითქმის ყველაფერია: დეტექტიური და მძაფრი სიუჟეტი, მელოდრამის ელემენტები, დრამატურგიული სვლები, ეროტიკული სცენები _ მოგწონთ ეს ტენდენცია?
_ ამას ფენოვანი ღვეზელის სისტემას უწოდებენ, რომლის დროსაც ყველაფერი კარგად უნდა იყოს გათვლილი, ანუ როდის რა ემოცია უნდა მიაწოდო მაყურებელს, რომ მან ეკრანს თვალი არ მოსწყვიტოს და არ მოდუნდეს. ეს უფრო ჰოლივუდის ხელწერაა. თუმცა ამის პარალელურად არსებობს უამრავი ფონდი, რომელიც საავტორო ფილმების პოპულარიზაციას უწყობს ხელს. ევროპაში ბევრი ფონდია იმისთვის, რომ შეიქმნას ისეთი ფილმებიც, რომლებიც მხოლოდ კომერციაზე არ იქნება გათვლილი. საფრანგეთში როდესაც ჩააქვთ ჰოლივუდის ფილმი, კინოგაქირავებიდან მიღებული მოგების 50 პროცენტი ფრანგული ფილმების დაფინანსებას ხმარდება. ჩვენთან კი კინოგაქირავება, ფაქტობრივად, არ არსებობს, მხოლოდ ორი კინოთეატრი გვაქვს. სამწუხაროდ, აღარ გვაქვს კინოთეატრი „აპოლო“, არადა, ის ისტორიული ძეგლია, ერთ-ერთი პირველი კინოთეატრია ევროპაში. როგორც ვიცი, ეს შენობა ახლა კერძო მფლობელობაშია და უნდა მოხერხდეს მისი გამოსყიდვა, „აპოლო“ უნიკალური კონოთეატრია და აუცილებლად უნდა ავამოქმედოთ.
_ ისევ უნდა გკითხოთ „მოგზაურობა სოპოტზე“, სად შეიძლება ამ ფილმის მოძიება და ყურება? ინტერნეტსივრცეში ეს ფილმი არ არის…
_ ეს ფილმი არც მე მაქვს, მოსკოვში, გოსკინოს საცავში კი აუცილებლად უნდა იყოს. საბჭოთა კავშირში გადაღებული ყველა ფილმი იქ იყრიდა თავს. გოსკინოს საცავიდან ამ ფილმის გამოთხოვა არ ვიცი, რამდენად შესაძლებელია…
_ „რობინზონიადამ“ კანის ფესტივალზე „ოქროს კამერა“ დაიმსახურა _ ეს ფილმიც გოსკინოდან მოხვდა კანში?
_ კანის ფესტივალის წარმომადგენელი იყო ჩამოსული მოსკოვში ფილმების ასარჩევად, გოსკინოს ხელმძღვანელობას კი არ სურდა, რომ მას „რობინზონიადა“ ენახა, თუმცა შემთხვევის წყალობით კანის ფესტივალის წარმომადგენელმა ნახა ეს ფილმი. გოსკინოს ხელმძღვანელმა უთხრა, _ ფილმი ჯერ დასრულებული არ არისო, ფრანგმა კი უპასუხა, _ არა უშავს, რა მდგომარეობაშიც არის, ისე წავიღებ ფესტივალზეო. ამის შემდეგ გოსკინოს ხელმძღვანელმა ისიც თქვა, _ ფილმის რეჟისორი იქნება წინააღმდეგიო, თუმცა იქვე ვიყავი და ფესტივალის წარმომადგენელს განვუმარტე, არ ვარ წინააღმდეგი-მეთქი. ამ ყველაფრის მერე გოსკინოს სხვა გზა აღარ ჰქონდა და ფილმი კანის წარმომადგენელს ფესტივალზე გაატანა.

დავით თავართქილაძე