გიორგი ლობჟანიძე მწერალი და აღმოსავლეთმცოდნეა. რომ გითხრათ, პოლიტიკა არ აინტერესებს-მეთქი, მოგატყუებთ, მაგრამ არც პოლიტიკაში ერევა და არც _ პოლიტიკურ განცხადებებს აკეთებს ხოლმე, თუმცა, როგორც იტყვიან, ხათრი ვეღარ გამიტეხა და საკმაოდ ვრცელ ინტერვიუში რამდენიმე პოლიტიკურ კითხვაზეც მიპასუხა.
ისე, ვინ-ვინ და, გიორგი ლობჟანიძემ ძალიან კარგად იცის, რომ საქართველოსთვის უკეთესი იქნებოდა, რუსეთი ჩვენი მეზობელი რომ არ იყოს, მაგრამ… ამ რეალობის შეცვლა არ შეგვიძლია, ანუ როგორც იტყვიან, „აქ ვდგავართ და სხვაგვარად არ ძალგვიძს“. ამიტომ, როგორც გიორგი ამბობს, რეალობას თვალი უნდა გავუსწოროთ და რაკი რუსეთი ჩვენი მეზობელია, ამის გამო არ უნდა მოვდუნდეთ!
საერთოდ, ბევრი რამის გამო არ უნდა მოვდუნდეთ. აი, მაგალითად, თუნდაც იმიტომ არ უნდა მოვდუნდეთ, რომ კორონამ არ წაგვლეკოს. ასევე მოდუნება, უფრო სწორად, თვალის დახუჭვა არც იმაზე შეიძლება, რომ ჩვენს ქვეყანაში წიგნის მიმართ ინტერესი თანდათან უფრო იკარგება და სიმართლეს თვალი გავუსწოროთ და ვთქვათ _ გაუნათლებლობა ლამის უკვე ეროვნული ტრაგედიაა! ჰოდა, ამ თემებზე საუბრისას ჩემს რესპონდენტს ვკითხე, კორონაინფექცია უფრო საშიშია თუ გაუნათლებლობა-მეთქი? მწერალმა მკვირცხლად მომიგო, ორივე და არც ერთიო. ჩავეკითხე, ეს როგორ-მეთქი?
„ორივე, ასე თუ ისე, მკურნალობას ექვემდებარება. საერთოდ, საშიში ყველაფერი ისაა, რასაც ხელს მიუშვებ, რასაც კრიტიკულად და შემოქმედებითად აღარ მიუდგები: გინდ ხორციელი ჭირი იყოს და გინდ _ სულიერი“.

მოკლედ, ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო, გირჩევთ, წინამდებარე ინტერვიუ გულდასმით წაიკითხოთ და გარკვეული დასკვნებიც გამოიტანოთ:

_ გიორგი, როგორ ხარ?
_ ვცდილობ, კარგად ვიყო და არ ავყვე იმ საყოველთაო სიგიჟეებს, რაც ახლა, ლამის, მთელ მსოფლიოში ტრიალებს.
_ ამ გადარეულ ცხოვრებაში მწერლის ცხოვრება რთულია თუ მარტივი?
_ როცა საყრდენი გაქვს, ამას ადამიანი ძნელად, მაგრამ მაინც მოახერხებ.
_ და საყრდენი თუ გაქვს?
_ ჩემი საყრდენი ჩემი საქმე და ადამიანების სიყვარულია. ასევე რწმენა, რომ ამ სამყაროს დიდი კანონზომიერება _ სიკეთე და სამართლიანობა მართავს.
_ კარგია, იმედიანად რომ ხარ, მაგრამ დღევანდელ საქართველოში მწერალს საკუთარი პროფესიით ცხოვრება, ე. ი., ოჯახის შენახვა შეუძლია?
_ რა თქმა უნდა, არა, თუმცა მხოლოდ საქართველოში კი არა, ეს მთელ მსოფლიოშიც ასეა.
_ ანუ როგორ?
_ მწერლობა შემოსავლიანი პროფესია არასოდეს ყოფილა, მაგრამ ისეც არასოდეს მომხდარა, როგორც ახლაა.
_ და ახლა როგორაა?
_ ლიტერატურა მთლიანად ჰობის დონეზეა დარჩენილი.
_ მხოლოდ ჰობის დონეზე კი არაა დარჩენილი, მწერლობა დუმს. არადა, მწერალი, წესით, გარემოების საყვირია. ბოლო დროს ქვეყნისთვის აქტუალურ საკითხებზე საკუთარ პოზიციას ძალიან ცოტა კალმოსანი გამოთქვამს. ამ დუმილს რით ხსნი?
_ ვერ ვიტყოდი, რომ მწერლობა დუმს. პირიქით, მწერლები ძალიან აქტიურად ერევიან ყველა საზოგადოებრივ პრობლემაში და ჩვენ შორის ისეთებიც არიან, რომლებიც ამ პრობლემებში თავით ეშვებიან და, ლამის, საკუთარი საქმეც კი დაივიწყონ.
უბრალოდ, მათ ლაპარაკს, სამწუხაროდ, აღარავინ აქცევს ყურადღებას.
ის, რომ არ ვდუმვართ, ამის მაგალითი შეიძლება, ეს ინტერვიუც იყოს, მაგრამ მერე რა?!
_ მერე ის, რომ შენს ხმას საზოგადოება გაიგებს და ვიღაც მაინც გაითვალისწინებს მას. საერთოდ, მწერლობა პოლიტიკაა თუ არა?
_ დიდი აზრით, რასაკვირველია, მწერლობაც ისეთივე პოლიტიკაა, როგორც სხვა ყველაფერი დანარჩენი.
_ გიორგი, რა ამის პასუხია და, აღმოსავლეთმცოდნე ხარ. კითხვა, რომელსაც ახლა დაგისვამ, შესაძლოა, პირდაპირ შენს პროფესიას არ უკავშირდება, მაგრამ ბოლო დროს ახლო აღმოსავლეთი, უფრო ზუსტად, სამხრეთ კავკასია, ცხელი წერტილია _ სომხეთ-აზერბაიჯანის განახლებულ კონფლიქტს ვგულისხმობ. მოკლედ, როგორია შენი წინათგრძნობა _ ეს კონფლიქტი ფართომასშტაბიან ომში ხომ არ გადაიზრდება, რომელშიც საქართველოც იქნება ჩათრეული?
_ ჩემი აზრით, ეს კონფლიქტი, მთელი მისი სიმწვავის მიუხედავად, ფართომასშტაბიან ომში არ უნდა გადაიზარდოს.
_ დამისაბუთე, ასე რატომ ფიქრობ?
_ ამ კონფლიქტს სულ სხვა წარმმართველი ჰყავს, რომელსაც დასუსტებული კავკასია უნდა, მაგრამ ბოლომდე დაქცეული არც სომხეთი აწყობს და არც | საბოლოოდ გაჩანაგებული აზერბაიჯანი. ამიტომ ის ყოველმხრივ შეეცდება, რომ კონფლიქტი დაკონსერვდეს და დიდმასშტაბიან ნგრევაში არ გადაიზარდოს. სხვათა შორის, საქართველოც მუდმივად იმ საშიშროებაზე უნდა ჰყავდეს გამობმული, რომ არა მხოლოდ ეს კონფლიქტი, არამედ, საერთოდ, ყველანაირი ნეგატიური სიტუაცია მის ტერიტორიაზე გაავრცელოს. უბრალოდ, ჩვენ ჭკუა უნდა გვეყოს, რომ თუ შეგვეძლება, ამ კონფლიქტის მოგვარებაში სიკეთით ჩავერიოთ, მაგრამ არ დავუშვათ, რომ აღმოვჩნდეთ მხარე და ჩვენი ნეიტრალიტეტი დავთმოთ. „სხვა წარმმართველში,“ ალბათ, რუსეთს გულისხმობ. ჰოდა, აქვე ჩაგეკითხები: რუსეთი ჩვენი მეზობელი რომ არ იყოს, საქართველოსთვის უკეთესი ხომ არ იქნებოდა?
_ ეჰ, ზოგჯერ ოცნება რა კარგია…
ნეტავ, მართლაც, ასე ყოფილიყო, მაგრამ… ყოველთვის რეალობიდან უნდა ამოვიდეთ. რეალობა კი ისაა, რომ რუსეთი ჩვენი მეზობელია და ეს მოდუნების საშუალებას არასოდეს მოგვცემს.
_ ოცნებაზე გამახსენდა: თუ არ მეშლება, თავის დროზე, „ოცნების“ მხარდამჭერი იყავი. „ოცნებამ“ შენი იმედი და ოცნება გაამართლა?
_ არც ერთი პოლიტიკური პარტია ისე არ მაინტერესებს, რომ რომელიმეს ზღვარგადასული მხარდამჭერი ვიყო, თუმცა ვინმეს მიმართ ისეთი აკვიატებული ზიზღი და მიუღებლობა არც წინასწარ მაქვს, რომ მოსვლისთანავე ლანძღვა დავუწყო და მეგონოს, რომ იგი ქვეყნის დასაქცევადაა მოვლენილი.
საერთოდ, ძალიან ფრთხილი ადამიანი ვარ და მხარდაჭერასაც ყოველთვის ფრთხილად გამოვხატავ, თუმცა ჩემი ბუნებიდან გამომდინარე, თავიდან სიახლეებს უპირობოდ ვენდობი ხოლმე. ყოველ შემთხვევაში, აქამდე იმის, რასაც ადამიანი, არა მხოლოდ საარჩევნო დაპირებებისას, არამედ პირისპირ, ერთი ერთზე მეუბნებოდა, ყოველთვის მჯეროდა.
მჯერა ადამიანის კეთილი ნებისა და თავს უფლებას არ ვაძლევ ხოლმე, რომ ვითარების გაუმჯობესებისა და ცხოვრების შეცვლის კეთილშობილური და სრულიად ბუნებრივი სურვილები, მერკანტილური მოსაზრებებით ნაკარნახევ მარტივ ვირეშმაკობად მივიჩნიო!
ამიტომ თავიდან არც არავის, არც ერთი პოლიტიკური ძალის მოწინააღმდეგე არ ვარ, სანამ თვითონ მისი გაკეთებული ან გაფუჭებული საქმეები საპირისპიროში არ დამარწმუნებს.
_ ეს გავიგე, მაგრამ „ოცნების“ მხარდამჭერი იყავი თუ არა?
_ „ოცნება“ ძალიან დიდი და მკაფიო დაპირებებით მოვიდა იმ ფონზე, როცა წინა მთავრობამ ჩემი ნდობისა და მოთმინების ყოველგვარი რესურსი ამოწურა. აქ მხოლოდ მარტივ შეცდომებს არ ვგულისხმობ.
_ აბა, კიდევ რას გულისხმობ?
_ საქმე ისე მიდიოდა, რომ მთელი მთავრობა ლამის სისტემურ დამნაშავედ იქცა, თორემ შეცდომა ყველას მოსდის და რა გასაკვირია, ბევრი რამ მაშინდელ პრეზიდენტსაც შეშლოდა, რომელიც თავისი ყოვლად უმსგავსი გარემოცვის წყალობით (რაც ასევე მისი დიდი შეცდომა იყო), საბოლოოდ, მთელ ამ სიმახინჯესთან პირისპირ შეტოვებული აღმოჩნდა და იმ იდეალისტი მიშასაგან, როგორსაც თავიდან აღვიქვამდი და მომწონდა კიდეც, პრაქტიკულად, აღარაფერი დარჩა.
ამიტომაც, ბუნებრივად მოხდა, რომ მე, როგორც ერთმა ადამიანმა, ამ ქვეყნის ერთმა მოქალაქემ, რომელსაც პოლიტიკური სინამდვილის გარდაქმნა, სხვათა შორის, სულაც არ შეუძლია, წინა მთავრობასთან ნებისმიერი სახის თანამშრომლობაზე უარი ვთქვი და იმ ახალი ძალის გვერდით დავდექი, რომელიც მჯეროდა, რომ მთელი ამ შექმნილი პრობლემების მოგვარებაზე სერიოზულად იზრუნებდა.
არ მინდა, უსამართლო და უმადური ვიყო და ვიტყვი, რომ ამ ხნის განმავლობაში ბევრი რამ გაკეთდა (ისევე როგორც ბევრი რამ კარგი გაკეთდა სააკაშვილის მთავრობის პირობებშიც), მაგრამ ფაქტი ისაა, რომ იმ სისტემურ პრობლემებთან გამკლავება, რომელთაც ჩვენი ქვეყნისთვის სასიცოცხლო საფრთხე შეიძლება შექმნან, ჯერჯერობით, ვერც „ოცნებამ“ მოახერხა და რაც მთავარია, უცვლელი დარჩა ძირითადი საკითხები, რამაც სააკაშვილის მთავრობასთან ჩემი, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქის, ყველაზე დიდი გაუცხოება გამოიწვია.
_ და ეს რა საკითხებია?
_ საქართველოსა და მისი ბუნების გაჩანაგება, მსოფლიოს ველური კაპიტალიზმის ოლიგარქიული კლანების ინტერესთა გათვალისწინებით, ქვეყნის სასიცოცხლო სივრცის მოსპობა (საყდრისი და ჰესები); ქართული სოფლის ნგრევისა და გაჩანაგების ხელშეწყობა თუ არა, ამ პროცესისათვის წინააღმდეგობის გაწევის უსურვილობა თუ უუნარობა; ქვეყნის საერთაშორისო განვითარების სტრატეგიის უქონლობა და, საერთოდ, წარუმატებელი საერთაშორისო პოლიტიკა; ადამიანის, როგორც უმთავრესი ღირებულების, არსებითი უპატივცემულობა, რაც თუნდაც მისთვის სათანადო შრომის პირობებისა და სამუშაო ადგილების არშექმნაში გამოიხატება; სისტემური კორუფცია, რომლითაც პროფესიონალიზმისა და პროფესიონალთა უგულებელყოფა ნათესაური და ფინანსური კლანებისათვის სასურველი ხელის ბიჭების სასარგებლოდ ხდება და ა. შ.
_ სხვათა შორის, ამას წინათ სოციალურ ქსელში იხუმრე, მამაო ატარებს პრადოსო, ანუ საინტერესოა, მწერალი გიორგი ლობჟანიძე ქართულ ეკლესიაში რა პრობლემებს ხედავს და ხომ არ ფიქრობ, რომ ახალი რუის-ურბნისია საჭირო?
_ იდეურად ვარ მართლმადიდებელი ქრისტიანი, მაგრამ ვინაიდან თავს უკვე დიდი ხანია ამ (ასეთი!) ეკლესიის წევრად აღარ მივიჩნევ, ამიტომაც არც იქ არსებულ იმ პრობლემებზე ვილაპარაკებ, რასაც შორიდან ვხედავ.
საერთოდ, ჩემთვის პრობლემა რწმენის პოლიტიზება და, მით უმეტეს, რწმენის საფუძველზე ადამიანთა სოციალური სეგრეგაციაა, თუმცა ყველაფერი ეს თითქმის ყველა რელიგიის, არა _ როგორც მსოფლმხედველობრვი სისტემის, არამედ, როგორც ჩამოყალიბებული ინსტიტუციისთვისაა დამახასიათებელი და ამიტომაც ამ ინსტიტუციებთან ახლოს გაკარების სურვილი აღარ მაქვს.
რაც შეეხება კითხვის მეორე ნაწილს, რუის-ურბნისი კი არა, დღეს სამოქალაქო კანონის უზენაესობის საჭიროებაა.
_ კერძოდ?
_ კანონის წინაშე ყველა აღმსარებლობის ადამიანი და, მით უმეტეს, ყველა რელიგიური ინსტიტუცია ერთნაირად პასუხისმგებელი და ვალდებული უნდა იყოს!
_ გასაგებია, რომ ეკლესიის პრობლემებზე საუბარი არ გინდა, მაგრამ დავითგარეჯის საქმეზე რა აზრის ხარ _ ეს პოლიტიკური პროცესია თუ, რეალურად, სამშობლოს ღალატი?
_ სამწუხაროდ, დეტალებში კარგად ვერ ვერკვევი. ერთი, რაც შემიძლია ვთქვა, ეს აშკარად მართული პოლიტიკური პროცესია, რომელიც მართული კია, მაგრამ, რეალურად, მას არც აზერბაიჯანი წარმართავს და არც _ საქართველო.
_ აბა, ვინ წარმართავს?
_ ორივე ეს ქვეყანა მხოლოდ სათამაშო თოჯინად ჩანს იმ ძალის (ან ძალების) ხელში, ვისაც ამ თემის ასე გამწვავება სწადია.
_ შესაძლოა, არც უამისობაა, მაგრამ, როგორ ფიქრობ, დავითგარეჯის თემის გააქტიურება აზერბაიჯანთან, რომელიც ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორია, ურთიერთობას ხომ არ გაგვირთულებს?
_ თუ იგივე კითხვას საქართველოსთან მიმართებით აზერბაიჯანიც დასვამს, მაშინ ურთიერთობაც აღარ გართულდება.
საერთოდ, პარტნიორობა, კეთილმეზობლობა და კეთილგანწყობა ორმხრივი ცნებაა და ყველაფერი ეს მხარეთა კეთილგონიერებაზე, კეთილ ნებასა და სამართლიანობის შეგრძნებაზე იგება.
ნებისმიერ ურთიერთობაში შეუძლებელია, მუდამ ერთი თმობდეს მეორის სასარგებლოდ და ამას თუნდაც იმით ამართლებდეს, ვითარების გამწვავებას ვერიდებიო.
კარგი ისაა, რომ აზერბაიჯანთან, ჩვენ მთელი ისტორიის განმავლობაში შეიარაღებული კონფლიქტი არასოდეს გვქონია და ეს ორივე მხარეს ბევრ რამეს გვავალდებულებს და გვეუბნება, ყველაფერი ეს ორივე ქვეყნის სიბრძნესა და სიყვარულზე მეტყველებს.
_ გიორგი, პოლიტიკას თავი გავანებოთ და მითხარი, შენი აზრით, საზოგადოება წიგნს რატომ დაშორდა _ ამის მიზეზი მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობაა თუ თანამედროვე ტექნოლოგიები?
_ რა თქმა უნდა, ორივე ერთად.
_ უფრო კონკრეტულად?
_ დიდუბეში გავლა-გამოვლა ხშირად მიწევს ხოლმე და სწორედ ჩემს ავტობუსების გაჩერებასთან ისეთი ბუკინისტური წიგნები იყიდება, რომლებზედაც ბავშვობაში ვოცნებობდი, მაგრამ ვერსად ვშოულობდი. მაშინ წიგნზე ფინანსურად ყველას მიუწვდებოდა ხელი, მაგრამ არც ამდენი კარგი წიგნი იყო და არც _ ამ წიგნების მარტივად ყიდვის საშუალება.
დღეს ხალხი ამ საუკეთესო გამოცემებთან, რომელებიც კაპიკებად, პირდაპირ შუა ქუჩაში ყრია, მიდი-მოდის და ყურადღებასაც აღარ აქცევს მას.
მესმის, რომ ადამიანს, როდესაც იმ ალტერნატივის წინაშე დგება, თუ რა უნდა იყიდოს _ პური თუ წიგნი _ არჩევანი, პრაქტიკულად, არ აქვს, მაგრამ ვერც იმას ვიტყვი, რა უფრო ძნელია _ სულიერი თუ ხორციელი შიმშილი და ამ შიმშილით ნელ-ნელა მტანჯველი კვდომა…
_ აგრესიას, რომელიც დღეს საზოგადოებაშია, რით ხსნი?
_ გაუნათლებლობითა და სიხარბით!
გაუნათლებლობა განაპირობებს, რომ ადამიანს ცხოვრებისეული პრიორიტეტები არასწორად აქვს დალაგებული. სიხარბე კი ყოველი მანკიერების თავია.
ამიტომაც გვეუბნება სახარება ასე დაბეჯითებით: სძლიე სიხარბესა შენსა.
_ იქნებ, ერი დაბერდა და ყველა უბედურება ამიტომ გვჭირს?
_ ასეთი აზრიც არის, მაგრამ არ მგონია, სწორი იყოს.
_ რატომ?
_ ერებისათვის „სიბერე“ დიდი სიმდიდრეცაა _ გონიერება, სიბრძნე და სხვა სიღრმისეულ ღირებულებზე ორიენტაცია.
_ ისე, კორონა უფრო საშიშია თუ გაუნათლებლობა?
_ ორივე და არც ერთი.
_ ეს როგორ?
_ ორივე, ასე თუ ისე, მკურნალობას ექვემდებარება.
საშიში ყველაფერი ისაა, რასაც ხელს მიუშვებ, რასაც კრიტიკულად და შემოქმედებითად აღარ მიუდგები: გინდ ხორციელი ჭირი იყოს და გინდ _ სულიერი.
_ ბოლოს, გიორგი, რა გაქვს სათქმელი პოლიტიკურ ელიტასთან?
_ რატომღაც, ცნობილი რუსული ფრაზა მახსენდება, მაგრამ ვინაიდან უხამსობა არ მიყვარს და თავს ამ ტიპის ფრაზებზე მაღლა ვაყენებ, ამიტომ ისევ ბიბლიას, „ეკლესიასტეს“ მარადიულ სიბრძნეს გავიხსენებ:
„ნათესავი მოვალს და ნათესავი წარვალს და ქვეყანაი ჰგიეს უკუნისამდე“.
_ წარმატებებს გისურვებ, გიორგი!

გიორგი აბაშიძე