გადაგდებული ოპოზიცია ბიძინა ივანიშვილის მადლიერია. ამბობენ, რომ მხოლოდ ივანიშვილმა შეძლო ასეთი ჭრელი ოპოზიციური სპექტრის ერთი მაგიდის გარშემო დასმა. რამდენად ეფექტიანად იმუშავებს ასეთი ჭრელი სპექტრი, ამას მომავალში ვნახავთ.
„ევროპელი დემოკრატების“ ლიდერი პაატა დავითაია დარწმუნებულია, რომ მათი ბრძოლა წარმატებით დასრულდება . მისი აზრით, ფორმულა _ ყველა მინუს ივანიშვილი _ აუცილებლად მოიტანს შედეგს.

რა შანსები დაკარგა „ოცნების“ ლიდერმა? გადაიქცევა თუ არა საქართველო „ბანანის რესპუბლიკად“? როგორ უყურებენ დასავლეთში ჩვენს ქვეყანას? რა გამოცდა უნდა ჩააბაროს ოპოზიციამ? _ ამ თემებზე „ქრონიკა+“-ს პაატა დავითაია ესაუბრება:

_ საკონსტიტუციო ცვლილებების საკითხის ჩავარდნას წინ უსწრებდა აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის სკანდალური განცხადება, რომ აქ პოლიტიკური ოპონენტები იდევნებიან. იქით ევროპარლამენტი აპირებს რეზოლუციაში ჩაწეროს, რომ საქართველოში ადამიანებს პოლიტიკური ნიშნით აპატიმრებენ. რა ხდება და საით მივდივართ?
_ საქართველოში რომ დემოკრატიის კუთხით პრობლემები იყო, ამაზე უფრო ადრე დაიწყო საუბარი. პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა იყო თემა, რომელიც მმართველმა პარტიამ ძალიან გააპიარა. პარლამენტის თავმჯდომარე ყველა მნიშვნელოვანი ვიზიტის დროს ამ საკითხზე საუბრობდა. ის ამ თემით დასავლეთს აწონებდა თავს.
_ პროპორციულ სისტემაზე რომ გადავდიოდით, ამით სალომე ზურაბიშვილმაც წაიკეკლუცა, როცა ის გაეროში სიტყვით გამოვიდა.
_ ჩემი აზრით, გაეროს ტრიბუნიდან ამ თემაზე საუბარი უადგილო იყო. გაეროში ეს თემა არ აინტერესებთ. ამ ორგანიზაციაში უამრავი ქვეყანაა გაწევრიანებული, ზოგან არჩევნები პროპორციული სისტემით ტარდება, ზოგან _ მაჟორიტარულად, ზოგან კიდევ შერეული სისტემაა. ვერავის გავაკვირვებდით იმით, რომ პროპორციულ სისტემაზე გადავედით.
14 ნოემბერს კი რა ვნახეთ?! _ ადგა საქართველოს ხელისუფლება და დასავლეთი გადააგდო, რომლის წინაშეც მთელი ეს თვეები იმით იწონებდა თავს, რომ პროპორციულ სისტემაზე გადავდიოდით. ჩვენი საზოგადოება და პარტიები რომ გადააგდეს, ამაზე უკვე აღარ ვლაპარაკობ.
რაც არ უნდა გვიმტკიცონ ვერ დაგვაჯერებენ, რომ ეს საკითხი მაჟორიტარების პრინციპული წინააღმდეგობის გამო ჩავარდა.
ეს რომ ასე არ იყო და „ოცნებამ“ საზოგადოება გადააგდო, ამაზე კონსერვატორების გადადგმული ნაბიჯიც მეტყველებს. იმის გამო, რომ „ოცნებამ“ ხალხს დანაპირები არ შეუსრულა, მათ „ქართული ოცნება“ დატოვეს, მისმა წევრებმა კი საპარლამენტო თანამდებობებზე უარი თქვეს.
ამაზე საუბრობს „ქართული ოცნების“ ე. წ. პროამერიკული ფრთა. მმართველი პარტია ამ ადამიანებმაც პროტესტის ნიშნად დატოვეს. ამ ჯგუფის წევრებს პარლამენტში მნიშვნელოვანი პოსტები ეკავათ. თანამდებობებიდან ისინიც გადადგნენ.
_ თქვენ გჯერათ, რომ ამ ადამიანებმა „ოცნება“ და საპარლამენტო თანამდებობები პროტესტის ნიშნად დატოვეს?
_ აქ მნიშვნელობა არ აქვს, მე რა მჯერა და რა _ არა. აქ მთავარი ისაა, რომ თანამდებობა დატოვა პარლამენტის ვიცე-სპიკერმა, რომელიც პროპორციულ სისტემაზე გადასვლის ერთ-ერთ სპიკერი იყო.
საუბრობდა რა თამარ ჩუგოშვილი ამ თემაზე, ის გამოხატავდა მმართველი ძალის აზრს. უცბად აღმოჩნდა, რომ ეს საკითხი ჩავარდა და ისიც წავიდა. გულწრფელია თუ არა, ამას მნიშვნელობა არ აქვს, ამ გუნდის წევრები იძულებული გახდნენ, წასულიყვნენ.
_ ამ წასვლით თავის გადარჩენა ხომ არ უნდათ ან იქნებ, რაიმე სხვა გათვლაა? ამ დღეებში უამრავი ვერსია მოვისმინეთ მათ წასვლასთან დაკავშირებით.
_ ეს უკვე აღარ ვიცი, ჩემთვის მთავარია, რომ ეს ადამიანები პროტესტის ნიშნად წამოვიდნენ „ქართული ოცნებიდან“.
ჩემთვის მთავარია ის, რომ ამ საკითხის ჩაგდებამ საქართველოს საერთაშორისო იმიჯი დააზარალა, თორემ შერეულ სისტემაზე დარჩენა დიდი ტრაგედია არ არის. სხვა თუ არაფერი, 2012 წელს ივანიშვილმა ამ სისტემით მოუგო არჩევნები სააკაშვილს.
ოპოზიცია კონსოლიდირებული და ერთიანი თუ იქნება, ახლაც აქვს შანსი, რომ 2020 წლის არჩევნებშიც გაიმარჯვოს. როგორც გითხარით, ამ ამბავში ჩემთვის მთავარი ისაა, რომ ქვეყნის იმიჯი შეილახება.
_ ქვეყნის იმიჯი ისედაც შელახულია.
_ ისედაც შელახულია და ესეც ძალიან მწყინს. რატომ უნდა იშვერდნენ ამერიკელი და ევროპელი პოლიტიკოსები ჩვენკენ ხელს და ამბობდნენ, რომ აქ სერიოზული პრობლემებია დემოკრატიის კუთხით?
_ ჩვენი იმიჯი შელახული რომ არ ყოფილიყო, გავრილოვი კიდევ ერთხელ არ მოითხოვდა ბოდიშის მოხდას. ერთხელ უკვე მოუხადა მას საქართველოს ხელისუფლებამ ბოდიში, მაგრამ ის ახლაც ითხოვს ბოდიშს.
_ ესეც საწყენია, რომ ვიღაც გავრილოვი ბოდიშების მოხდას ითხოვს. მასთან საბოდიშო არაფერი გვაქვს, მაგრამ… ან რატომ არ მოითხოვს?! _ ხედავს, რომ გასდის და ამიტომაც აკეთებს ასეთ განცხადებებს.
_ მის გამო ახალგაზრდებს თვალები დასთხარეს და ეს არ ჰყოფნის?
_ როგორც ჩანს, არ აკმაყოფილებს. მისი ასეთი განცხადებებიც აზიანებს ჩვენს საერთაშორისო იმიჯს.
_ რამდენად არის ჩვენი იმიჯი დაზიანებული? „ბანანის რესპუბლიკად“ ხომ არ ვყალიბდებით?
_ სტუდენტებთან ლექციებზე ხშირად მისაუბრია „ბანანის რესპუბლიკაზე“. სულ ვეუბნებოდი, რომ ჩვენ ამას ძლივს დავაღწიეთ თავი. ახლა ჩემს სტუდენტებს უნდა ვუთხრა, _ გაჩნდა იმის საფრთხე, რომ ჩვენ „ბანანის რესპუბლიკა“ გავხდეთ.
ამ სიტუაციიდან გამოსასვლელად ყველაფერი უნდა ვიღონოთ. ეს მმართველ ძალასთან ერთად უნდა გავაკეთოთ.
_ მათ რამის გაკეთება რომ სდომოდათ, იმ კანონს არ ჩააგდებდნენ.
_ ჩვენ გვეუბნებიან, რომ პროპორციულ სისტემაზე გადასვლას ბევრი უჭერს მხარს. ჰოდა მათი დახმარებით უნდა შევძლოთ პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა. ამის მექანიზმები ჯერ კიდევ არის, რისი გაკეთებაც საშემოდგომო სესიაზეც ესწრება.
თუ ეს საკითხი კონსტიტუციურად ვერ მოგვარდება, შესაძლებელია გერმანული მოდელის შემოტანა. ახლა არ შევალ დეტალებში, რადგან მკითხველის გადაღლა აღარ მინდა.
ასევე შესაძლებელია საარჩევნო კოდექსში შესატან ცვლილებებზე მსჯელობა. რომელიც არანაკლებ მნიშვნელოვანია, ვიდრე ის, თუ რა სისტემით ჩატარდება არჩევნები. საარჩევნო კოდექსში ბევრი ეშმაკია დამალული. იქ იმდენი დეტალია…
_ სალომე ზურაბიშვილი ჯერ კიდევ როდის ამბობდა, ეშმაკი დეტალებშიაო.
_ ასეა, ასე! ამიტომ საარჩევნო კოდექსიც შესაცვლელია. ბევრი სამუშაო გვაქვს ჩასატარებელი. საბრძოლიც ძალიან ბევრია, ეს ყველაფერი კონსტიტუციურ ჩარჩოებში უნდა იყოს. მე არ მინდა, რომ საქართველო „ბანანის რესპუბლიკა“ გახდეს.
დარწმუნებული ვარ, „ქართულ ოცნებაშიც“ არის ხალხი, ვისაც ქვეყანა უყვარს და ისიც უნდა ფიქრობდეს გამოსავალზე.
ესენიც საკმაოდ მძიმე დღეში არიან: კონსერვატიული პარტია, რომელიც ივანიშვილს აქამდე ყველაფერს „უპრავებდა“, „ოცნებიდან“ პროტესტის ნიშნად წამოვიდა. ეს ხომ მათ აზიანებს.
_ თავის დროზე, მათგან რესპუბლიკელები და „თავისუფალი დემოკრატებიც“ წავიდნენ, მაგრამ „ოცნებას“ ამაზე არ უნერვიულია.
_ მათ კოალიცია დატოვეს, კონსერვატიული პარტია კი „ოცნების“ ნაწილი იყო და აქამდე ეს პარტია ყველაფერს „აპრავებდა“. და რადგან მათაც გაუჩნდათ პრეტენზიები, ეს უკვე ბევრ რამეს ნიშნავს.
_ როდესაც სექტემბერში ივანიშვილმა პრემიერდ გახარია დანიშნა, რომლის გადადგომასაც მთელი ზაფხული ითხოვდა ხალხი, არ გაგიჩნდათ ეჭვი, რომ ის პროპორციულ სისტემაზე გადასვლის დაპირებასაც არ შეასრულებდა?
_ ეს ეჭვი ჯერ კიდევ მანამდე გამიჩნდა, სანამ გახარია პრემიერად დაინიშნებოდა. თავიდანვე ვამბობდი, რომ „ოცნება“ ყველაფერს გააკეთებს, არჩევნები პროპორციული სისტემით რომ არ ჩატარდეს-მეთქი.
_ რატომ გქონდათ ასეთი მოლოდინი?
_ იმიტომ, რომ ვიცი, რას ნიშნავს საქართველოში ნებისმიერი ხელისუფლებისთვის მაჟორიტარები. გავიხსენოთ ახლო წარსული, „ნაციონალების“ დროს სხვა ვითარება კი არ იყო ამ საკითხზე? რამდენი აქცია გავმართეთ ამ სისტემის გასაუქმებლად. შიმშილობის აქციაც კი მოეწყო, მაგრამ მაშინდელი ხელისუფლება დათმობაზე არ წავიდა.
არ დათმეს „ნაციონალებმა“ და არ დათმო „ოცნებამ“. მერე რა, ბიძინა ივანიშვილი თუ დაგვპირდა, რომ 2020 წელს არჩევნები პროპორციული სისტემით ჩატარდებოდა? _ მათ ამ ცვლილების მიღება არ სურდათ და არც მიიღეს.
_ სიმართლე გითხრათ, უკვე ისიც მეჭვება, რომ მაჟორიტარულ სისტემას 2024 წლისთვის მაინც გააუქმებენ.
_ 2020 წელს თუ ეს ხელისუფლება არ შეიცვალა, დიდი ალბათობაა, რომ 2024 წელსაც ამავე სისტემით ჩაატარონ არჩევნები. მათგან ყველაფერია მოსალოდნელი.
სალომე ზურაბიშვილი, რომელიც გაეროს ტრიბუნიდან თავს იწონებდა, პროპორციულზე გადავდივართო, ახლა, რატომღაც, გაჩუმებულია და პროტესტს არ გამოთქვამს ამ საკითხის ჩაგდების გამო.
_ საკითხის ჩაგდება არ გაუპროტესტებია, მაგრამ პოზიცია-ოპოზიციას მოგიწოდათ, შეთანხმდით და ქვეყანა არ დააზარალოთო.
_ სასაცილო არ არის, ზურაბიშვილი რომ ასეთი მოწოდებით გამოვა? პირველ რიგში, ეგ აზარალებდა ქვეყანას. სხვა რა იყო მისი განცხადება იმასთან დაკავშირებით, რომ პრეზიდენტი ყველაზე მაღლა უნდა იდგესო.
დღეს მან მოსალაპარაკებლად რომ დაუძახოს ოპოზიციას, მასთან არც ერთი პარტია არ მივა.
_ დარწმუნებული ხართ, რომ არ მივლენ?
_ დარწმუნებული ვარ, არც ოპოზიცია მივა მასთან და არც _ არასამთავრობო ორგანიზაციები.
_ ალბათ, არც დაგიძახებთ, ყველაზე მაღლა მდგომი თავს ასე არ დაიმდაბლებს.
_ დავაკონკრეტოთ: განა არ დაუძახებს, არამედ ვერ დაუძახებს. მარგველაშვილი მე არ მომწონდა, მაგრამ მას შეეძლო, ოპოზიციასთან ესაუბრა. მასთან მიდიოდნენ კიდევაც.
_ თქვენც იყავით მასთან მისული?
_ მე არა. სხვა პარტიების წარმომადგენლები მას რამდენჯერმე შეხვდნენ, როცა პრეზიდენტი იყო.
_ ადრე ოპოზიცია დადიოდა მასთან, ახლა თავად მოვიდა ოპოზიციასთან.
_ მოვიდა, მოვიდა. ისიც ამ ქვეყნის მოქალაქეა და მასაც აქვს უფლება, ქვეყანაში არსებული პრობლემები გააპროტესტოს. ჩემი აზრით, ასე უნდა მოიქცეს ყველა ის მოქალაქე, რომელსაც პასუხისმგებლობის გრძნობა აქვს.
ახლა ჩვენი ქვეყანა ისეთ ფაზაში შედის, რაც ძალიან სახიფათოა და ყველანი ფრთხილად უნდა ვიყოთ.
_ რა სახიფათო ფაზაში შევდივართ? სამოქალაქო დაპირისპირების საფრთხე არსებობს?
_ არა, სამოქალაქო დაპირისპირება არ იქნება. ჩვენ იმდენი უბედურება ვნახეთ სამოქალაქო დაპირისპირებიდან, რომ არა მგონია, ასეთი რამე საქართველოში კიდევ ერთხელ განმეორდეს.
სახიფათო ფაზაში შესვლაზე როცა ვსაუბრობ, ქვეყნის იმიჯის დაზიანებას ვგულისხმობ. ამან ჩვენ შეიძლება, დასავლეთთან და ნატოსთან დაგვაშოროს. ჩვენ შეიძლება ისეთ ფაზაშიც შევიდეთ, როდესაც ქვეყანას არაფერი ეშველება.
იმ ფაზაში უკვე შესულები ვართ, როცა მოსახლეობა ქვეყნიდან გარბის. ბოლო ერთ წელიწადში საქართველოდან ნახევარი მილიონი ადამიანი მაინც წავიდა. ჩემ ირგვლივ ყოველი მეორე საქართველოდან წასასვლელად ემზადება.
_ უკვე მერვე წელია, რაც „ოცნებაა“ ხელისუფლების სათვეში. გვეგონა, რომ ახლა მაინც დაანებებდნენ „ნაცების“ ძახილს თავს, მაგრამ ირაკლი კობახიძემ ახალი ტალღა დაიწყო. ყვირის, „ნაცებს“ დაგამთავრებთო და რით ვერ დაამთავრეს ან ეს ნაცები, ან როდემდე შეიძლება, ამ ნარატივს ვუსმინოთ?
_ ყველას თავისი ტაქტიკა აქვს და ამ ტაქტიკით იბრძვის. ასე რომ, არავის ვამტყუნებ. აქ ახლა საზოგადოებაზეა ბევრი რამე დამოკიდებული. საზოგადოებამ უნდა გადაწყვიტოს, რა სურს.
რა შეიცვლება, თუ კობახიძე ვინმეს „ნაცს“ დაუძახებს? რამდენიც უნდა, იმდენი ეძახოს ნინო ბურჯანაძეს „ნაცი“, ამას არავინ დაიჯერებს. ისევ კობახიძეს დასცინებს ხალხი.
ეს რომ შედეგს არ გამოიღებს, ამაზე ისიც მეტყველებს, თუ როგორ დაჯდა მთელი ოპოზიცია ერთად. ადამიანები ერთმანეთს გამარჯობას არ ეუბნებოდნენ და ახლა ერთი მაგიდის გარშემო სხედან და ლაპარაკობენ, თან ყველა ნორმალურად ლაპარაკობს. ასეთი ერთობა არ მახსოვს.
_ როგორ არ გახსოვთ, რამდენჯერ გაერთიანდა ოპოზიცია?
_ ასეთი ერთობა არ ყოფილა. ჩვენ არასდროს დაგვიყენებია ფორმულა „ყველა ერთის წინააღმდეგ, ყველა მინუს ერთი“.
_ შევარდნაძისა და სააკაშვილის დროს არ მუშაობდა ეს ფორმულა?
_ შევარდნაძის დროს მუშაობდა, აბაშიძის წინააღმდეგაც, მაგრამ სააკაშვილის ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ოპოზიცია ამ ფორმულით არ გამოსულა. ყველა ებრძოდა სააკაშვილს, მაგრამ არჩევნებზე არ ყოფილა ასეთი ლოზუნგი: „ყველა მინუს სააკაშვილი“.
დღეს უკვე აქტიურია ეს ფორმულა. ხელისუფლება ხომ უნდა მიხვდეს, რომ ის ისე იკეტება თავის ოთახში, გარეთ თავსაც ვერ გამოყოფს. ფაქტობრივად, არ დატოვეს ძალა, ვისაც დასალაპარაკებლად დაუძახებენ.
_ თქვენ გახარებული ხართ, რომ ოპოზიცია ერთ მაგიდასთან ზის და ერთიანია. გაქვთ გარანტია, რომ ამ ერთობას ოპოზიცია შეინარჩუნებს?
_ მაქვს და გეტყვით, რატომაც: ეს არ არის პოლიტიკური ერთობა და არც _ საარჩევნო ბლოკი. ჩვენ ერთიანები ვართ ერთ საკითხზე _ არჩევნები პროპორციული სისტემით უნდა ჩატარდეს.
_ ამ შემთხვევაში ვერ გადაიბირებს ივანიშვილი პარტიებს?
_ ივანიშვილს ოპოზიციის გადაბირება მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეეძლო, თუკი არჩევნებს პროპორციული სისტემით ჩაატარებდა. ახლა ვინ და როგორ უნდა გადაიბიროს, არ მესმის?
გადაბირება რომ გადაწყვიტოს, რა უნდა უთხრას პარტიებს, 3%-იან ბარიერს დაგაძლევინებთო? თვითონ რა დღეშია ან თავისი პარტია და ამათ ვის უნდა გადაალახინონ ბარიერი, არ მესმის.
_ თქვენ ფიქრობთ, რომ „ოცნებას“ არჩევნებზე პრობლემები ექნება? კობახიძე ამბობს, შეიძლება, 90%-იც კი ავიღოთო.
_ არჩევნების მოგება „ოცნებას“ შეუძლია, მაგრამ სხვა საქმეა, შეძლებს თუ არა უმრავლესობის ჩამოყალიბებას. 90% ნამეტანი ზღაპარია.
რაც ეს ამბები დაიწყო, ქუჩაში გადაადგილება მიჭირს, რადგან ბევრი ადამიანი მაჩერებს და მეუბნება, რომ ბოლომდე იბრძოლეთო. ხალხი ასეთი მოტივირებული კარგა ხანია, არ ყოფილა.
_ მაგრამ თავად ხალხმა რა უნდა ქნას? მათაც ხომ უნდა დააფიქსირონ სამოქალაქო პოზიცია? თქვენი აზრით, ხალხი რას იზამს?
_ ხალხმაც უნდა იაქტიუროს, მაგრამ ახლა ჩვენ ტექნიკურ საკითხებზე ვმსჯელობთ. საზოგადოების ნაწილმა არ იცის და არც უნდა იცოდეს, რა განსხვავებაა საარჩევნო სისტემებს შორის.
ახლა ხალხი იმის გამოა გამწარებული, რომ ის ხელისუფლებამ გადააგდო და მზად არის, ამის გამო პასუხი მოსთხოვოს მას.
_ მერამდენედ გადააგდო ხალხი ხელისუფლებამ და აქამდე ვერ მიხვდა, ვისთანაც ჰქონდა საქმე?
_ არ ვიცი, რატომ ითმენდნენ ამდენი ხანი, მაგრამ არსებობს ბოლო წვეთი, რომელიც დიდი პროტესტის დასაწყისი შეიძლება გახდეს. ეს გადაგდებაც ბოლო წვეთი იყო და საზოგადოებაც შეურაცხყოფილია.
რაც უფრო მეტს ლაპარაკობს ხელისუფლება, მით მეტად იბნევა, საზოგადოება კი აღშფოთებულია და საპროტესტო განწყობა სულ უფრო იზრდება.
_ თქვენ ოპტიმისტურად ხართ განწყობილი, თუ მე მეჩვენება ასე?
_ ოპტიმისტურად ნამდვილად ვარ განწყობილი. დღეს ხელისუფლება ქუჩაში აგდია. თუ ოპოზიციას გონიერება ეყოფა, რომ ის უნდა აიღოს, აიღებს. თუ არ ეყოფა ამის გონიერება, ხელისუფლება ისევ ქუჩაში იქნება დაგდებული. პრობლემა ისაა, რომ ამ ხელისუფლებას, ადრე თუ გვიან, ვიღაც აიღებს და ჯობს, ისევ ოპოზიციამ აიღოს.
ვისაც ეს ქვეყანა უყვარს, ყველამ უნდა ვიმუშაოთ იმაზე, რომ შექმნილი სიტუაციიდან გამოსავალი ვიპოვოთ. ასე გაგრძელება უკვე აღარ შეიძლება, ძალიან შეილახა ჩვენი საერთაშორისო იმიჯი.
ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რათა დავამტკიცოთ, რომ ჩვენთვის მთავარია დასავლური ღირებულებები, რაც კანონის პატივისცემასა და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებას გულისხმობს. ხელისუფლება დემოკრატიულ ქვეყანაში მხოლოდ არჩევნებით უნდა იცვლებოდეს. ჩვენ ამას უნდა მივაღწიოთ. იმედია, ხელისუფლება აცნობიერებს ამას და სიტუაციის გამწვავებაზე არ წავა.
ახლა ოპოზიციაზე ბევრი რამე არის დამოკიდებული. ჩვენ შეგვიძლია, ხელისუფლებას დათმობაზე წასვლა ვაიძულოთ. „ოცნებას“ ტყუილად ჰგონია, რომ მაჟორიტარული სისტემა მათ გადაარჩენს. 2003 წელსაც ეს სისტემა იყო, მაგრამ შევარდნაძემ ბევრ ოლქში წააგო არჩევნები. 2012 წელსაც იგივე მოხდა. ასე რომ, საშიში არც შერეული სისტემაა ოპოზიციისთვის, მაგრამ პირობა უნდა შესრულდეს, საქართველოში არჩევნები პროპორციული სისტემით უნდა ჩატარდეს.