პოლიტიკური პოლარიზაცია და ქართული მედიაგარემო _ რა საფრთხის წინაშე დგას გამოხატვის თავისუფლება საქართველოში, როგორ აისახება „რუსთავი 2-ის“ ირგვლივ მიმდინარე პროცესები მედიის დამოუკიდებლობაზე და უქმნის თუ არა საფრთხეს ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას?

„ქრონიკა+“-ის კითხვებს პასუხობს ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის ხელმძღვანელი _ ნათია კუპრაშვილი:

_ ქ-ნო ნათია, სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებამ „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე საზოგადოებაში ორაზროვანი შეფასებები გამოიწვია და ქვეყანაში პოლიტიკური დღის წესრიგი შეცვალა. თქვენთვის რას ნიშნავს ის რეალობა, რომელიც მივიღეთ და რას ფიქრობთ ევროპული სასამართლოს ამ ვერდიქტზე?
_ წესით, უნდა იყოს ორაზროვანი. ერთია გადაწყვეტილების სამართლებრივი მხარე და უნდა ითქვას, რომ სტრასბურგის სასამართლომ იმსჯელა კონკრეტულ საქმესთან დაკავშირებით _ ამ შემთხვევაში ეს იყო ქიბარ ხალვაშის დავა. ევროპულ სასამართლოს არ უმსჯელია ზოგადი კონტექსტის მიმართულებით. სამართლებრივ ანალიზს არ შევუდგები, არ ვარ იურისტი და არც უნდა მქონდეს ცივი იურიდიული განხილვა. მე განსხვავებულ აზრთან ერთად ასევე უნდა მქონდეს პატივისცემა სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების მიმართ, განსაკუთრებით მაშინ, როცა შვიდივე მოსამართლე ერთხმად უჭერს მხარს და მხოლოდ ერთ მუხლში არის განსხვავებული აზრი ერთი მოსამართლის. სიმართლე რომ გითხრათ, იურიდიული მხარე და მსჯელობა სამართლებრივი კუთხით არც მაინტერესებს. თუმცა, მეორე მხრივ, პოლიტიკურ ნაწილზე ნამდვილად უნდა ვიმსჯელოთ, არანაირი ტაბუ არ ადევს იმას, რომ რადგან ეს ევროსასამართლოს გადაწყვეტილებაა, არ ვისაუბროთ იმაზე, თუ როგორი ცუდი გავლენა ექნება ამ გადაწყვეტილებას დემოკრატიაზე ჩვენს ქვეყანაში.
_ „რუსთავი 2-ის“ ირგვლივ მრავალი წელია ვხედავთ პრობლემურ საკითხებს საკუთრების უფლებაზე. შეგვიძლია იმის თქმა, რომ სტრასბურგის ეს გადაწყვეტილება სამართლიანობის აღდგენად აღვიქვათ?
_ დიახ, თქვენ სწორად აღნიშნეთ, დაარსების დღიდან ვხედავთ პროცესებს „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებით და ცხადია, თუ ზოგადად სამართლიანობაზე ვისაუბრებთ, ასეთ შემთხვევაში, ქიბარ ხალვაშის ხელში გადასული ტელეკომპანია ვერ იქნება სამართლიანობის ნიმუში. ჩემთვის, პირველ რიგში, აქ იწყება მოქმედი ხელისუფლების პასუხისმგებლობა და მუდმივად ვაქცენტირებ ამაზე, _ რა საქმეც დევს პროკურატურაში თაროზე _ ეს არის დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის დავა, _ სამართლიანობის აღდგენას ითხოვს. პროკურატურაში უდევთ გამოძიებული საქმე, ამ თემაზე არაერთი ჟურნალისტური გამოძიებაც კი არსებობს, რომელიც მე მინახავს, მაგრამ ხელისუფლებას არ აქვს ნება, ეს საქმე თაროდან ჩამოიღოს. სწორედ ეს არის ტექსტი, რეალურად, აღდგა თუ არა სამართლიანობა… ვერ იქნება სამართლიანობა აღდგენილი, როცა ვსაუბრობთ ქიბარ ხალვაშზე, რომელიც ჩვეულებრივი შემსრულებელი და მონა იყო მიხეილ სააკაშვილის თავის დროზე, როცა ის მივიდა „რუსთავი 2-ში“. ის თვითონ იყო წამრთმევი ამ ტელევიზიის და მის ხელში დაბრუნებული ტელეკომპანია ვერ განიხილება სამართლიანობის კონტექსტში, ეს ცხადზე უცხადესია.
_ ქიბარ ხალვაში პირველივე დღიდან ამბობს, რომ ის არ ჩაერევა არხის სარედაქციო პოლიტიკაში, თუმცა ჩვენ მალევე ვიხილეთ თანამდებობიდან განთავისუფლებული ნიკა გვარამია, რომელიც ტელეკომპანიაში არსებული სარედაქციო პოლიტიკის მთავარ გარანტად მოიაზრებოდა…
_ ქიბარ ხალვაშს არასდროს დაუმალავს, რომ ნიკა გვარამია თავისი სარედაქციო პოლიტიკით არ მოსწონდა. მე უფრო სხვანაირად დავსვამდი ამ კითხვას, _ რას ნიშნავს ის, რომ ქიბარ ხალვაში თავისივე სიტყვას გადავიდა და დღეს მისი გადაწყვეტილებით სხვა ადამიანი არის არხის დირექტორი და არა დავით დვალი?!
ქიბარ ხალვაში, თავის დროზე, აცხადებდა, რომ ამის მზაობა ჰქონდა და თუ დავით დვალი მივიდოდა დირექტორად ტელევიზიაში, გარკვეულწილად, ამით რაღაც სამართლიანობის ელფერს შესძენდა ამ საქმეს. ეს არის, ჩემი აზრით, დღის წესრიგის მთავარი კითხვა დღეს და არა ის, ნიკა გვარამიას მოხსნიდა თუ არა. რა თქმა უნდა, მისი სარედაქციო პოლიტიკა ქიბარ ხალვაშისთვის მიუღებელი იყო და ბოლო პერიოდში ამას არასოდეს მალავდა, როცა ეს დავა მიმდინარეობდა „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებით.
_ ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდგომ, ბუნებრივია, წარმოიქმნა რისკები, რომელიც ჩვენი ქვეყნისთვის ერთგვარი გამოწვევაა და პლურალისტურ მედიაგარემოს საფრთხეს შეუქმნის.. ეს პროცესები ხომ არ იქნება ქართულ მედიაში არსებული მანკიერი პრაქტიკის გაგრძელება?
_ „რუსთავი 2“ აღარ იქნება იმ სახით, როგორიც აქამდე იყო. ეს უკვე მოცემულობაა და შეგვიძლია, ამ კუთხით ვიმსჯელოთ. პოლარიზებული იყო ჩვენი გარემო, მედია, მაგრამ ეს იყო პოლიტიკაში არსებული ვითარების პარალელური მდგომარეობა, სადაც გვყავს ორი დომინანტი პარტია, პარტიასაც ვერ დაარქმევ, რადგან იდეოლოგიური საფუძველი გამოცლილი აქვს ერთსაც და მეორესაც _ ეს არის „ნაციონალური მოძრაობა“ და „ქართული ოცნება“.
აღნიშნულ პოლიტიკურ ძალებს თანაბარი პირობები ჰქონდათ მედიაში, ანუ ორივე ფლობდა ძლიერ მედია ინსტრუმენტს. შესაბამისად, მათ გავლენა ჰქონდათ საზოგადოებრივ აზრზე. ახლა ეს ბალანსი ხელისუფლების სასარგებლოდ შეიცვალა და რა, თქმა უნდა, დააკლდა „ნაციონალურ მოძრაობას“. სწორედ ეს მოცემულობა გამოიწვევს ცვლილებებს მედიაში და რომ განვიხილოთ კონკრეტული მაგალითები და დავსვათ კითხვა, _ რომ არ ჰქონოდა ოპოზიციას „რუსთავი 2“, რამდენად იქნებოდა აქცენტირებული იგივე „სარალიძის საქმე“? შესაძლოა, სარალიძეზე ვთქვათ, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ჟურნალისტური გამოძიება გააკეთა და, სხვათა შორის, ერთ-ერთი ყველაზე კარგი გამოძიება იყო „სარალიძის საქმესთან“ დაკავშირებით. მაგრამ შეგახსენებთ, რომ მომზადებულ ფილმს ეთერში გასვლის პრობლემა ჰქონდა და რა შეიძლება მოხდეს ხვალ? თუ ვიმკითხავებთ, ვიმსჯელებთ, მომავალში გავიხედავთ და ვარაუდის დონეზე შეიძლება ვთქვათ, რომ თუკი სადმე არსებობს თავისუფალი მედიასივრცე, არსებობს თავისუფალი საგამოძიებო გუნდი, რომელსაც თავისი პროდუქტი აუდიტორიამდე მიჰქონდა, არსებობს საშიშროება, რომ ის შეიზღუდოს, რადგან მანამდე არანაირ შეზღუდვას აზრი არ ჰქონდა, რადგან „რუსთავი 2“ ყირაზე გადადიოდა თემატური გაშუქების კუთხით, ყველა თემა გაჰქონდა ეთერში, დიდი ნაწილი გაჰქონდა საკმაოდ სადავო ჟურნალისტური პრინციპებით, მაგრამ ამას ახერხებდა და ეს, გარკვეულწილად, ერთიან ხაზს ქმნიდა დამოუკიდებელი მოთამაშეებისთვის _ მათი სიმართლე იმდენად არ იყო შემაწუხებელი ხელისუფლებისთვის, რადგან უკვე არსებობდა ეს სიმართლე, შესაძლოა ცუდად გაშუქებული, მაგრამ ის უკვე გაშუქებული იყო „რუსთავი 2-ზე“.
_ „რუსთავი 2-ის“ ახალ დირექტორს მცდელობა აქვს, არხზე დარჩენილ ჟურნალისტებთან საერთო ენა გამონახოს, ჟურნალისტებსაც, თავის მხრივ, მოთხოვნები აქვთ… ისინი არ აპირებენ არხიდან წამოსვლას, საკუთარი უფლებების დასაცავად არხზე რჩებიან. ეს პროცესი შედეგს მოიტანს?
_ რა თქმა უნდა, ამის მცდელობა და ინტერესიც უნდა იყოს, თუკი „რუსთავი 2-ის“ თანამშრომლები მზაობას აცხადებენ, გააგრძელონ მუშაობა ინდივიდუალური ჟურნალისტური პასუხისმგებლობით, გამოხატვის თავისუფლების ნაწილში. ყველამ უნდა იფიქროს და ხელი შეუწყოს იმას, რომ მათი უფლება ბოლომდე დაცული და შენარჩუნებული იყოს. ეს არის სწორი მიდგომა, რომ არ დატოვეს არხი და არ გამოიქცნენ, თავიანთი გამოხატვის თავისუფლების დაცვას ცდილობენ.
_ნათია, ასევე მოვისმინეთ ხელისუფლების განცხადება, რომ ის არის გარანტი მედიისა და სიტყვის თავისუფლების. თქვენ აქტიურად ხართ ჩართული და იკვლევთ მედიაგარემოს საქართველოში, რა შეგიძლიათ გვითხრათ როგორც ექსპერტმა, რამდენად გულწრფელია ხელისუფლება იმ განცხადებების გაკეთების დროს, რასაც ვისმენთ მათი მხრიდან და, ზოგადად, მედიის დამოუკიდებლობის ხარისხი რამდენად არის იმედისმომცემი, თუ გავითვალისწინებთ იმ ახალ რეალობას, რაც სტრასბურგის გადაწყვეტილების შემდეგ მივიღეთ?
_ ყველა ავტორიტეტული ორგანიზაცია, ჩემი პირადი შეფასება რომ გვერდით გადავდოთ, გამოხატვის თავისუფლების გაუარესებაზე მიუთითებს. მედიის თავისუფლების თვალსაზრისით ქვეყანაში, ბოლო წლების განმავლობაში, დაღმასვლა გვქონდა. ეს იყო უფრო შესუსტებული დაღმასვლა და არ იყო მკვეთრი ვარდნა, მაგრამ ტენდენცია გაუარესებისკენ მიდიოდა სხვადასხვა ფაქტორის გამო.
როცა ვსაუბრობთ მედიის თავისუფლებასა და ხელისუფლების პასუხისმგებლობაზე, თუნდაც „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებით, კიდევ ერთხელ გავუსვამ ხაზს, რომ ხელისუფლების პასუხისმგებლობა ახლა სწორედ იმ თაროზე შემოდებულ საქმეზეა, რომელიც პროკურატურაშია. უნდა ჩამოიღონ ეს საქმე თაროდან, თუ უნდათ, საერთოდ რაიმე კუთხით ჩანდნენ ამ პროცესში მედიის თავისუფლების გულშემატკივრად. თუმცა სხვა კუთხითაც ხელისუფლება თვითონ ქმნიდა და ხელს უწყობდა მედია პოლარიზებულ გარემოს, მას არ აღმოაჩნდა პოლიტიკური ნება, რომ, თავის დროზე, გაეკეთებინა დამოუკიდებელი საზოგადოებრივი მაუწყებელი. ყველაფერი პროცესების გაუარესებით დაიწყო სწორედ საზოგადოებრივ მაუწყებელთან დაკავშირებით… ჩვენ რომ გამოგვსვლოდა დამოუკიდებელი საზოგადოებრივი მაუწყებელი და აგრეთვე არ დაჩაგრულიყო დამოუკიდებელი მედია (ამ დროს ნამდვილად იჩაგრებოდა, მათ შორის, ორმხრივად და ამაზეც გეტყვით და მას არ ჩაგრავდა მარტო ხელისუფლება… ამას ხელს უწყობდა ოპოზიციაში მყოფი პოლიტიკური ძალებიც), დღეს ნაკლებად ვინერვიულებდით, ვთქვათ, არსებულ მდგომარეობაზე, გავლენების კუთხით საზოგადოებრივ აზრზე. პირველი გაუარესება დაიწყო საზოგადოებრივი მაუწყებლით, იქ ხელისუფლებასთან აფილირებული მენეჯმენტის შეყვანით და შემდეგ ნაკარნახევი გადაწყვეტილებებით, რომელმაც ნამდვილად გააუარესა და დაარტყა მცირე რეგიონულ მედიებს, თუნდაც სარეკლამო ბაზრიდან გამომდინარე. კატასტროფულ კლებას ვხედავთ დამოუკიდებელ რეგიონულ მედიაში, ეს არ ეხება მხოლოდ ტელევიზიებს, ფაქტობრივად, ის პატარა აქტორები, რომლებიც წლების განმავლობაში ამ ქვეყანაში ფუნქციონირებდნენ, დღეს ყველაზე ღარიბად და დასუსტებულად გრძნობენ თავს, რადგან ასეთი სისტემა შექმნა იმ საკანონმდებლო ცვლილებამ, რომელიც 2018 წლის დასაწყისში ვეტოს დაძლევის შედეგად მივიღეთ.
ეს იყო პირველი გაუარესება, შემდგომ მოყვა უკუსვლა და ამ ტენდენციით მივდივართ. ორივე უწყობდა ხელს: მას შემდეგ, რაც დავები დაიწყო „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებით, შეიძლებოდა ლოგიკური მიზეზების მოძებნაც, ორმა მსხვილმა ტელვიზიამ ვალები დააგროვა და ჩვენი ხელისუფლების პოლიტიკური ნება იყო, რომ ორი ძლიერი პარტიული მოთამაშე, პოლიტიკურად აფილირებული მედიასაშუალება, ყოფილიყო შეღავათიან პირობებში: არ გადაეხადათ დღგ და არც საშემოსავლო, არაფერს იხდიდნენ დედამიწაზე. ბოლო ინფორმაციით, რაც ჩვენ მივიღეთ და მერე აღარ განგვიახლებია, 33 მილიონს აღწევდა „რუსთავი 2-ისა“ და „იმედის“ ერთობლივი ვალი. რა მოხდება, ძალიან მაინტერესებს, ახლა ქიბარ ხალვაშს უნდა ჩამოაწერონ ეს ვალები? ამიტომ იყვნენ გაჩერებულები და ამას ელოდებოდა ხელისუფლება, რომ კომპანია ქიბარის ხელში გადასულიყო და ახლა აპატიებს?! ქიბარი გადაგვიხდის იმ ვალებს, რომელიც დაგროვილია ამდენი წლის მანძილზე? ეს საკითხები უნდა იდგეს ისეთი ქვეყნის დღის წესრიგში, როგორიც ჩვენ ვართ, სადაც ადამიანებს ცხოვრება გაჭირვებაში უწევთ, მუშები გვეცოდება, მშენებლობიდან გვივარდება 16 წლის ბიჭი და გვიკვდება, იმიტომ რომ მას საჭმელი არ ჰქონდა… ეს საკითხები უნდა აქცენტირდეს და მედია ამაზე უნდა საუბრობდეს. არ შეიძლება ასეთი არათანაბარი პირობები… ამაში პასუხისმგებლობა არ აქვს ნამდვილად არც ცალკე „იმედს“ და არც „რუსთავი 2-ს“ და ამაზე პასუხისმგებლობა, რა თქმა უნდა, ხელისუფლებას აქვს, მან შექმნა ასეთი მედიაგარემო, რომელშიც დამოუკიდებელი აქტორები ვეღარ მუშაობენ, იმიტომ რომ ხელისუფლებამ ვერ ისწავლა წინა ხელისუფლების გამოცდილებიდან, რომ არ მუშაობს მართული მედია და ერთადერთი დაცვა შეიძლება, მხოლოდ დამოუკიდებელი მედია იყოს. ეს თვითონ ხელისუფლებას სჭირდება კონტროლისთვის, თუ, რა თქმა, უნდა პროგრესისკენ არის მიმართული.
უნდა მიხვდნენ, რომ უფრო მეტად დაცულია შენი ქვეყანა, როცა ყველა თანაბარ პირობებში გყავს და მხოლოდ პარტიულ სიმბოლურ მესიჯებად დაყოფილი საზოგადოება საშიში და საფრთხის შემცვლელია, ასევე დაუცველი გარე მტრებისგან. რეალურად რომ ფიქრობდეს ხელისუფლება ქვეყანაზე, დაფიქრდებოდა, მაგრამ ჯერ ასეთი პოლიტიკური მოცემულობა აქვთ, რომ არავინ ფიქრობდეს, მსჯელობდეს და წინა ხელისუფლების შეცდომებზე სწავლობდეს.
ჩემთვის „რუსთავი 2“ ბოლომდე დამოუკიდებელი არ იყო, თუმცა კონკრეტული ინდივიდები ყოველთვის ცდილობდნენ თავისი საქმის გაკეთებას და ყველგან არიან დამოუკიდებელი პროფესიონალები, თუნდაც „იმედში“, საზოგადოებრივ მაუწყებელსა და „რუსთავი 2-შიც“. ეს არის ცალკე ჟურნალისტური ინდივიდუალიზმი და, რა თქმა უნდა, მე მათ უფრო ვგულშემატკივრობ, ვიდრე პარტიულად აფილირებულ პერსონებს. „რუსთავი 2“ ნამდვილად იყო დამოუკიდებელი ხელისუფლებისგან და სწორედ ამას ვაკვირდებით ჩვენ, რამდენად შეძლებენ ისინი ამ დამოუკიდებლობის შენარჩუნებას , რაც ისეთ დემოკრატიაში, რომელიც ჩვენ გვაქვს, ღირებულია და რატომ ვუსვამ ამას ხაზს: ჩვენ, მე და თქვენ, ახლა ინტერვიუს იმიტომ ვწერთ, რომ საზოგადოებამ რაღაც ჩვენგან გაიგოს. როცა ჩვენ საზოგადოებასთან არ ვართ ზუსტი სახელდებებში, მას მერე აღარ ესმის სინამდვილეში რა არის გამოხატვის თავისუფლება და რა არის რეალურად დამოუკიდებელი მედია.
ჯობია, რომ თავისი სახელი დავარქვათ ყველაფერს, მაგრამ გავაგებინოთ საზოგადოებას, რატომ არის მნიშნველოვანი ასეთი მედიის შენარჩუნება, თუნდაც ასეთი ტიპის სარედაქციო პოლიტიკის შენარჩუნება.
ახლა გავაგრძელოთ მეორე ჭრილში, სტრასბურგის გადაწყვეტილებებში: რაც წამიკითხავს, გავცნობილვარ ძალიან ბევრ საქმეს გამოხატვის თავისუფლებასთან მიმართებით და უმეტესწილად როგორც მე ვიცნობ სტრასბურგის სასამართლოს შემოქმედებას, მას უპირატესობა მიუნიჭებია სწორედ გამოხატვის თავისუფლებისთვის, იმიტომ რომ კერძო პირის ინტერსზე უფრო მაღალია საზოგადოებრივი ინტერესი.
_ როცა სასწორზე გვიდევს საკუთრების უფლება და გამოხატვის თავისუფლება, რა თქმა უნდა, უპირატესი, ხშირ შემთხვევაში, გამოხატვის თავისუფლებაა. სწორედ ეს უპირატესობა ჰქონდა „რუსთავი 2-ს“, თუმცა, გავრცელებული ინფორმაციით, სარჩელის უზრუნველყოფის პროცედურებთან დაკავშირებით „რუსთავი 2-მა“ საჩივარი ევროპულ სასამართლოში დაგვიანებით წარადგინა…
_ როგორც ინფორმაცია გვაქვს, ვთქვათ, პროცედურული საკითხების გამო ვერ მოხვდა მსჯელობის საგნად გამოხატვის თავისუფლება და, შესაბამისად, ნათლად უნდა ვთქვათ, რომ სტრასბურგის სასამართლოს არ უმსჯელია ამ ორ მუხლზე ერთმანეთთან დაკავშირებით. არ უმსჯელია, როგორ გადაეკვეთა კერძო პირის უფლება გამოხატვის თავისუფლებას. ამიტომ გვაქვს ისეთი განაჩენი და, შესაბამისად, არავინ უნდა ეცადოს და დანაშაულებრივი მცდელობაა, რომ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოზე ვთქვათ, რატომ დადგა ასეთი შედეგი. ძალიან ზუსტი უნდა ვიყოთ ამ გაშუქებაში და საზოგადოებას უნდა გავაგებინოთ, რომ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს არ უმსჯელია და სასწორზე არ დაუდევს ეს ორი უფლება, მან მხოლოდ იმსჯელა კერძო უფლებაზე და ეს გადაწყვეტილება მიიღო.
_ კარზე გვაქვს მომდგარი 2020 წლის არჩევნები, ხელისუფლება ძალაუფლების შენარჩუნებას ცდილობს და ახლა მას უფრო მეტად აქვს შანსი, პოზიციები გაიმაგროს „რუსთავი 2-ის“ გაჩუმებით. რა პროგნოზის გაკეთება შეგიძლიათ და რა გავლენა შეიძლება მოახდინოს მედიაში მიმდინარე პროცესებმა არჩევნებზე?
_ ეს ხმა ბოლომდე ვერ ჩაიხშობა, აუცილებლად იქნება სხვაგან, თუმცა იმხელა გავლენის _ აღარ. რადგან ორი გიგანტი მედია დიდი ხანია არსებობს ბაზარზე, ადამიანებს ყურებისა და მოხმარების ჩვევა აქვთ, რომელსაც ასე მალე ვერავინ გადააგდებს. რა თქმა უნდა, ნიკა გვარამია შეძლებს, ხვალვე გააკეთოს (თუ მოინდომებს) ახალი არხი და ხვალვე შეუძლია უზრუნველყოს ეროვნული დაფარვა, ეს დღეს შესაძლებელია. ჩვენ რაღაც მცდელობებისა და ბრძოლის პროცესში რაღაცებს მივაღწიეთ.
ვიმეორებ: ნიკა გვარამიას, თუ უნდა, ხვალვე გახსნის არხს და არ მგონია, ხელისუფლებამ ბოლომდე სახე დაკარგოს და ამაში ვინმემ, რომელიმე პოლიტიკურმა ძალამ ხელი შეუშალოს. მაგრამ ასევე, რა თქმა უნდა, ძალიან რთული იქნება იმის თქმა, რომ ის ისევე მიაღწევს საზოგადოებრივ აზრზე გავლენას, როგორადაც აღწევდა „რუსთავი 2-ის“ შემთხვევაში. ეს გამორიცხულია, ყველაფერი, მთელი შრომა რომ ჩადოს ნებისმიერმა, ამას ვერავინ მიაღწევს, მით უფრო, არჩევნებამდე.
„ნაციონალურ მოძრაობას“ საზოგადოებრივ აზრზე გავლენა აღარ ექნება და ახლა ეს გავლენა გადახრილია ხელისუფლების მხარეს, რომელიც ძალაუფლების შენარჩუნებას ცდილობს. ამიტომ ახლა ნამდვილად არ უნდა გინდოდეს ადამიანს, რომ ისინი ავტორიტარიზმში გადავიდნენ, მათთვის ეს პროცესი ძალიან ცუდი იქნება. თუ დაუკვირდებიან, მიხეილ სააკაშვილი და მისი ხელისუფლება არ გადაურჩენია ასეთ არჩევანს. ჭირი თავს ვერ დამალავს, პირიქით, შეიძლება, უარესი მოხდეს, ამაზე ფიქრი სჭირდება ხელისუფლებას და მე, როგორც ამ ქვეყნის გულშემატკივარს, მაინც ვისურვებდი, რომ ხელისუფლებამ შეინარჩუნოს სახე. სინამდვილეში კი მის კარგ სახეს ქმნიდა ისეთი „რუსთავი 2“, როგორიც არსებობდა, რადგან ამ ხელისუფლებას მოუწია მთელი ეს პერიოდი ასეთი გამკრიტიკებელი ჰყოლოდა. თუ დაუფიქრდებიან, მიხვდებიან, რომ ეს მათ აძლიერებდა და ამ კუთხით, ამ მიმართულებით უნდა იფიქრონ. იმედი მაქვს, დამოუკიდებელ პატარა ხმებს მედიაში კიდევ უფრო არ შეუქმნიან საფრთხეებს და ასევე ხელის შეშლას არავინ დაიწყებს ახალი მედიის შექმნისას. 2020 წლის არჩევნებზე ამ პროცესებს, რა თქმა უნდა, გავლენა ექნება, რადგან, კიდევ ერთხელ ვამბობ: მძიმე პოლიტიკური კუთხით სერიოზულად მოაკლდება საზოგადოებრივ აზრზე გავლენა „ნაციონალურ მოძრაობას“.

ლევან ქემოკლიძე