ჯუბა ღებელი: „პრეზიდენტის ავლაბრის სასახლე კულტურისა და ხელოვანთა გაერთიანებებს უნდა გადაეცეს!“

გავრილოვის კრიზისის დავიდარაბაში საზოგადოებამ ყურადღება არც მიაქცია, რომ „გაუქმდა მწერლის სახლი“ და „წიგნის ეროვნული პალატა“ და შეიქმნა „ლიტ.ეროვნული ფონდი“ . მომხდარი მწერლებმა გააპროტესტეს და ყველაფერი იმით დამთავრდა, რომ განათლებისა და კულტურის მინისტრის მოადგილემ თანამდებობა დატოვა. ისე, ითქვა, მიხეილ გიორგაძე შინ იმიტომ გაუშვეს, რომ ანტისაოკუპაციო აქციებზე მწერალთა არმისვლა ვერ უზრუნველყოო. ასეა თუ ისე, თვალნათელია, რომ მწერლებსა და ხელისუფლებას შორის ხიდი ჩატეხილია.

რატომ კიდია მთავრობას ფეხზე შემოქმედებითი ადამიანები? არსებობენ თუ არა ე. წ. ელიტური მწერლები? და, საერთოდ, რა სარგებლობა მოაქვს შემოქმედებით გაერთიანებებსა და კავშირებს? _ ყველაფერ ამაზე „ქრონიკა+“ პოეტ ჯუბა ღებელს ესაუბრა:

_ განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის აწ უკვე ყოფილი მოადგილის, მიხეილ გიორგაძის ბოლო გადაწყვეტილება მწერალთა სახლის გაუქმება იყო, რის ნაცვლადაც „ქართული ლიტერატურის ეროვნული ფონდი“ შეიქმნა. ეს კარგია თუ ცუდი და, საერთოდ, ბატონო ჯუბა, „ქართული ლიტერატურის ეროვნული ფონდი“ რას ნიშნავს?
_ მწერალთა სახლის გაუქმება კულტურის ყოფილი მინისტრისა და განათლებისა და კულტურის ყოფილი მოადგილის ბოლო გადაწყვეტილება არ ყოფილა, რადგან მწერალთა სახლი, ანუ სასახლე, უფრო ადრე, სააკაშვილის მთავრობამ გააუქმა _ დაფინანსება შეუწყვიტა და მაშინდელ კულტურის სამინისტროს დაუქვემდებარა. შესაბამისად, მიხეილ გიორგაძემ კი არ გააუქმა, არამედ ორი სსიპი გააერთიანა და სახელი შეუცვალა. სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი, „ლიტერატურის ეროვნული ფონდი“ რას ნიშნავს, მით უმეტეს, მაშინ, როცა გვაქვს ლიტერატურის მუზეუმები, ასევე გვაქვს ტელევიზიის ოქროს ფონდი, სადაც დაცულია ქართველ მწერალთა არქივები, წიგნები, ილუსტრაციები, მონოგრაფიები, მათი პირადი ნივთები. არ მგონია, ამ ახალი ფონდის მიზანი ყველა ზემოთ ჩამოთვლილის ერთიანად თავმოყრა და მასზე ზრუნვა იყოს, ან ეს ხელეწიფებოდეს. საამისოდ მწერალთა კავშირის ყოფილი შენობა არ გამოდგება. ასეთი ორგანიზაციის შექმნა, იქნებ, საჭირო და აუცილებელია, მაგრამ არა _ მაინცდამაინც ამ ბაზაზე. ამისთვის არაჩვეულებრივი პირობებია პრეზიდენტის ყოფილ რეზიდენციაში, რომელიც დღემდე არ იციან, რისთვის გამოიყენონ.
ამიტომ მივმართავ ხელისუფლებას: პრეზიდენტის ავლაბრის სასახლე მთლიანად დაუთმონ კულტურისა და ხელოვანთა გაერთიანებებს. ამით ეს სასახლე ჩვენი ქვეყნის გენოფონდისა და კულტურის ისტორიის დიდი მუზეუმი გახდება!
_ ცუდი იდეა ნამდვილად არ არის, მაგრამ დემოკრატიულ ქვეყნებში, როგორც ვიცით, მწერალთა და, ზოგადად, შემოქმედებითი ადამიანების კავშირები არ ასებობს. მართალია, ორგანიზაცია, რომელიც გიორგაძემ გააუქმა, ის მწერალთა კავშირი აღარ იყო, რომელიც მთელი 70 წელი არსებობდა, მაგრამ მსგავსი ორგანიზაცია, მართლაც, კომუნისტურ გადმონაშთად ხომ არ უნდა მივიჩნიოთ?
_ სახელმწიფოები, თავიანთი ისტორიის განმავლობაში, იცვლებიან, გადიან სხვადასხვა ფორმაციას და ვითარდებიან. ყველაფერს, რაც გასულ საუკუნეს უკავშირდება, კომუნისტურსა და გადმონაშთს ვეძახით. არადა, მე-20 საუკუნე საქართველოს ისტორიაში შეიძლება, მწერლობის, მხატვრობის, მუსიკის, სპორტის, კინემატოგრაფისა თუ თეატრალური ხელოვნების ოქროს ხანად ჩაითვალოს. ყოველ შემთხვევაში, არც მანამდე და არც მას შემდეგ, თუ თითო-ოროლა პერიოდს გამოვტოვებთ, ხელოვნების ყველა სფეროში ჩვენს ქვეყანას ასეთი მასშტაბები არასოდეს ჰქონია. კომუნისტური იდეოლოგია დემოკრატიული არ იყო, მაგრამ იმ „წითელ ხანაში“ დემოკრატიის სადარაჯოზე სწორედ კულტურა და ხელოვნება იდგა.
_ ნაწილობრივ გეთანხმებით, მაგრამ, ბატონო ჯუბა, მგონი, დასამალი არაა, რომ მწერალთა კავშირის ისტორია ცოდვებისგან ბოლომდე სუფთა არ არის, ანუ, როგორც ამბობენ, ამ კავშირში ისეთებიც იყვნენ, რომლებიც საბჭოთა უშიშროებასთან თანამშრომლობდნენ და ამის ნათელი მაგალითი თუნდაც პაოლო იაშვილის ტრაგედიაა. მოკლედ, ხომ არ ფიქრობთ, რომ დემოკრატიულ საქართველოში მსგავსი ორგანიზაცია ხელისუფლებას შემოქმედებითი საზოგადოების კონტროლისთვის სჭირდება?
_ მართალია, ის ავადსახსენებელი რეჟიმი პაოლო იაშვილის გასროლით, ანუ თვითმკვლელობით იწყება, მაგრამ არც ტიციან ტაბიძე უნდა დაგვავიწყდეს, არც _ მიხეილ ჯავახიშვილი და არც _ უამრავი დახვრეტილი ქართველი მოღვაწის დიდი ენციკლოპედია.
ზოგადად, ყველა დროში ყველა სახელმწიფო პოპულარულ სახეებს თავისი იდეოლოგიის გასატარებლად იყენებდა. გავიხსენოთ ციცერონი, ნერონი… ილია ჭავჭავაძე კომუნისტებს არ მოუკლავთ, „მესამედასელებმა“ შეიწირეს. არც სულხან-საბა უთრევიათ წვერით კომუნისტებს. მაშინაც სხვა ქადაგის დრო იყო…
_ ამით რის ხაზგასმას ცდილობთ?
_ ვერ ვიტყვი, რომ მწერალთა კავშირის წევრები უშიშროებასთან თანამშრომლობდნენ, თუმცა სხვა საქმეა, თუ როგორ აიძულებდნენ, რომ ეთანამშრომლათ. პაოლომ სწორედ ამ თანამშრომლობაზე უარის გამო მოიკლა თავი.
ალბათ, გსმენიათ ვარდენ ღვანკითელზე _ ეს ის პიროვნებაა, რომელსაც აკაკიმ ცნობილი შარჟი მიუძღვნა: „წერე, წერე, ჩემო ვარდენ, მტერს ესროლე ისარიო, თუ მწერალი არ გამოხვალ, წერას მაინც ისწავლიო!“ შეიძლება, ვარდენ ყიფიანი („ღვანკითელი“ მისი ლიტერატურული ფსევდონიმია) დიდი მწერალი ვერ გახდა, მაგრამ მაშინდელ ლიტერატურულ და თეატრალურ წრეებში კარგად ცნობილი იყო და სამაგალითო გმირობაც ჩაიდინა, როცა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ ამბროსი ხელაიას სახალხო სასამართლოზე, სადაც უშიშროებამ პატრიარქის მაგინებლები უხვად მოძებნა, ეს მუშაკ-მწერალი (როგორც მაშინ უწოდებდნენ) ტრიბუნიდან მოტრიალდა, პატრიარქს დაუჩოქა და შენდობა სთხოვა.
მოკლედ, შემოქმედთა სულისკვეთებას ვერც ერთი სახელმწიფო ვერასოდეს გააკონტროლებს. შემოქმედი ადამიანები, ფარულად თუ აშკარად, მაინც ხალხისა და ერის სადარაჯოზე დგანან და იდგებიან. ასე რომ, მნიშვნელობა არ აქვს, ესა თუ ის რეჟიმი „მეფის ნავში“ რამდენ მჯდომს „დაავერბოვკებს“.
_ ნეტავ, მართლაც ასე იყოს… ბატონო ჯუბა, თქვენი, როგორც პოეტისა და მოქალაქის აზრით, რა სარგებლობა მოჰქონდა და მოაქვს მწერალთა კავშირს ან იგივე მწერალთა სახლს?
_ ვხვდები, რომ მწერალთა კავშირზე, რომელსაც მწერალთა სახლთან საერთო არაფერი აქვს, აქცენტირებას განგებ აკეთებთ, ანუ ცდილობთ, რომ სიტყვა „კავშირი“ გამოკვეთოთ, მაგრამ საზოგადოებამ უნდა იცოდეს, რომ სიტყვა „კავშირი“ არც კომუნისტების მოგონილია და არც ვინმეს მიერ აუგადაა სახსენებელი.
_ რა შემატყვეთ, რომ სიტყვა „კავშირს“ აუგად მოვიხსენიებ?
_ ჩემთვის მწერალთა კავშირი ქართველ მწერალთა გაერთიანება და ერთიანი ქართული მწერლობა გახლდათ. ამ და არა მარტო ამ კავშირს სახელმწიფო აფინანსებდა, ანუ მწერლობა დაფინანსებული იყო და ამან ადამიანთა თუ ახალგაზრდა თაობათა ზნეობრივად აღზრდის საქმეში უდიდესი შედეგიც მოიტანა.
მოგეხსენებათ, ყველა ქვეყანა სხვადასხვა ფორმით ზრუნავს თავისი კულტურის წარმოჩენაზე, მაგალითად, ქმნის ათას ფონდს, ნიჭიერ ხელოვანებს იწვევს სასახლის კარზე და ა. შ. თავად დავით აღმაშენებელმაც უამრავი მედრესე და სასწავლებელი დააარსა _ მის დროს შეიქმნა იყალთოს, გელათის აკადემიები და ეს რომ არა, შეიძლება, ოქროს ხანა არ ყოფილიყო და არც შოთა რუსთაველი გვყოლოდა.
მნიშვნელობა არ აქვს, სხვა მწერალთა ამა თუ იმ გაერთიანებას კავშირი ერქმევა თუ აკადემია. მთავარია, სახელმწიფო მწერლებზე აუცილებლად ზრუნავდეს და მათ მუშაობისთვის ყველა პირობას უქმნიდეს.
_ ისე, რამდენიმე წლის წინ მწერალთა კავშირი ორად გაიყო, რასაც დიდი სკანდალი მოყვა. ამ დეტალებს ახლა არ ჩავეძიები, მაგრამ, თქვენი პოზიციის მუხედავად, რომ მწერალთა გაერთიანებები აუცილებელია, პირადად მე, მგონია, რომ მსგავსი კავშირები ბიუჯეტიდან ფულის კეთების ერთგვარი საშუალებაა. სხვათა შორის, კომუნისტების დროს მწერალთა კავშირს უამრავი ქონება ჰქონდა და ზოგს ჰგონია, რომ დღეს დავა სწორედ ამაზე მიდის.
_ სკანდალში, ალბათ, „მწერალთა ეროვნული აკადემიის“ დაარსება იგულისხმეთ, არა?
_ დიახ.
_ წეღან გითხარით და კიდევ გავიმეორებ, რომ საერთო ნიშნის მატარებელი სხვადასხვა გაერთიანება არათუ ასუსტებს, არამედ ერთმანეთს, პირიქით, აძლიერებს. „მწერალთა ეროვნული აკადემიის“ მიზანიც სწორედ ის იყო, რომ მავანთა მიერ ავტორიტეტშელახული მწერლობა ჩიხიდან გამოეყვანა და აკადემიურ საფეხურზე აეყვანა. ჩვენ გვინდოდა, რომ 700-კაციან მწერალთა კავშირიდან შეგვერჩია ერთი მეოთხედი, მისთვის დაფინანსება მოგვეპოვებინა და ამ ადამიანების ხმა საზოგადოებისთვის მიგვეწვდინა. ეს ნაწილობრივ მოხერხდა, თუმცა შემდგომ განვითარებულმა მოვლენებმა ცოტა უკან დაგვხია. ვფიქრობ, ეს უახლოეს მომავალში გამოსწორდება. სხვათა შორის, „მწერალთა ეროვნული აკადემია“ დღე-დღეზე ახალ ლიტერატურულ გამოცემას _ „სხვა დროს“ ელოდება.
რაც შეეხება ქონებას, ამის შესახებ ბევრი არაფერი ვიცი, მაგრამ რაც ვიცი, ისაა, რომ მწერლობას, სხვა ორგანიზაციებთან შედარებით, განსაკუთრებული ქონება არ ჰქონია. უამრავი ქონება ჰქონდა მხატვართა, კომპოზიტორთა და სხვა კავშირებსა თუ გაერთიანებებს. რეგიონებში არსებული ქონება ადგილობრივმა თვითმმართველობებმა მიითვისეს, წიგნისა და ბუკინისტური მაღაზიებიც მათ ბალანსზე გადავიდა, იგივე ბედი ეწია დასასვენებელ სახლებსა და აგარაკებს.
ყველაზე ძვირფასი, რაც მწერლებს გვქონდა, ნაჩუქარი სასახლე იყო, რომელზეც სახელმწიფოს უფლებამოსილება არ გააჩნდა და ძალით წაგვართვა!
_ სიტყვამ მოიტანა და, „ნაციონალების“ ტრადიციას „ოცნებაც“ ხომ არ აგრძელებს და მწერლებზე შეტევა მიაქვს?
_ „ნაციონალური“ ხელისუფლების „ც“-თი გაკეთილშობილებას ვერ დავეთანხმები. ჯერ ზვიადის, შემდეგ შევარდნაძის დროს ორჯერ დაგვიბრუნდა ნაჩუქარი სასახლე.
ამიტომ საქართველოს ისტორიაში ქართული მწერლობის ძირითადი ნგრევა და თხრა პირველად მაინც „ნაციონალების“ ხელისუფლებაში მოსვლიდან იწყება.
დღევანდელ ხელისუფლებას, მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი „მიგნებები“ არ ჰქონია, ნგრევაში ვერ დავადანაშაულებ, თუმცა გულგრილი დამოკიდებულებაც დანაშაულია. „ქართულ ოცნებას“, რომელმაც ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე კულტურის მინისტრად მწერალი დანიშნა, შეეძლო, სასახლე მწერლებისთვის დაებრუნებინა, მაგრამ არ გააკეთა, უფრო სწორად, ვერ გარისკა. პირიქით, იმავე ინერციით გააგრძელა ეგზალტირებულ და ეპატაჟურ მწერალთა დაფინანსება, მათი წიგნების უამრავი ტირაჟით გამოცემა, ფრანკფურტსა თუ სხვა ბიენალებზე მათი წარმოჩენა და შედეგიც მიიღო _ ჯერ ფრანკფურტიდან დაუანონსეს, „ტრაკზე მაკოცეთო“ (ისე, ამათ რომ აფინანსებ, კი უნდა აკოცო უკანალზეც) და აგერ, ახლა მიტინგებს უმართავენ, რასაც, სავარაუდოდ, გიორგაძე შეეწირა. „ოცნებამ“ თუთაშხიასავით უნდა თქვას, ვისაც ვაჭამე, იმან გამხადაო!
_ ანუ დღეს მწერლებსა და ხელისუფლებას შორის ხიდი ჩატეხილია?
_ თუ საქართველოს ისტორიას გადახედავთ, იშვიათად ნახავთ დროს და ეპოქას, როგორი მძიმე ჟამიანობაც უნდა იყოს, რომ ხელისუფლებას (სახელმწიფოს) და მწერლობას (ხელოვნებას) შორის განხეთქილება ყოფილიყოს.
ქვეყანა, სადაც ხელისუფალი ხალხის უფლების დამცველი ვერაა, ქვეყანა, სადაც ზნეობრივი კატეგორიები იგნორირებულია, ქვეყანა, სადაც ქართული ისტორია არ ისწავლება, ქვეყანა, სადაც მსოფლიოს 14 ანბანიდან ერთ-ერთის (თუ არა ერთადერთის) მემკვიდრე ხარ და აკნინებ, ქვეყანა, სადაც მეფეთა, წმინდანთა ლანძღვისთვის ზენიტში ადიხარ, ქვეყანა, რომელმაც გააცამტვერა სამეცნიერო და საზოგადოებრივი ინსტიტუტები, რა ხიდზეა ლაპარაკი? არავითარი ხიდები აღარ არის და შესაბამისად, ვერც მათ ჩატეხვაზე ვისაუბრებთ!
_ სხვათა შორის, ახალი თაობის მწერლებს ძველგაზრდებთან მაინცდამაინც თბილი ურთიერთობა არ აქვთ, თუმცა მწერალთა სახლის გაუქმება თითქმის ყველამ ერთად გააპროტესტა, ანუ ეს საკითხი შესაძლოა, ქართველი მწერლების გამაერთიანებელი გახდეს?
_ რას ამბობთ? მე ასე არ ვიტყოდი. მე და ჩემი თაობის მწერლებს ძალიან თბილი და მეგობრული დამოკიდებულება გვაქვს, მაგალითად, ტარიელ ხალხელაურთან, მზია ხეთაგურთან, თემურ ჩალაბაშვილთან, მანანა ჩიტიშვილთან, თუ უფრო მაღლა წავალთ, განზე არც რეზო მიშველაძეს ვუდგავართ, არც _ გურამ დოჩანაშვილს, არც _ გივი შაჰნაზარს, არც _ ემზარ კვიტაიშვილს, ვახტანგ ჯავახაძეს, ტარიელ ჭანტურიასა და გურამ გეგეშიძეს. იგივეს ვიტყოდი ჩვენს უმცროს მწერლებზე, რომლებთანაც ისე ვმეგობრობთ, რომ ასაკობრივი სხვაობაც გვავიწყდება ხოლმე.
„მწერალთა სახლის გაუქმება თითქმის ყველამ ერთად გააპროტესტაო“, ბრძანებთ, მაგრამ ვინ ყველამ? მიუხედავად იმისა, რომ ქალბატონ ნატა ლომოურს ძალიან დიდ პატივს ვცემ _ ბევრი რამ გააკეთა უსახლკაროდ დარჩენილი მწერლებისთვის და ამ საქმის გამო ხმამაღალი პროტესტი არ გამომითქვამს, ან როგორ უნდა გამომეთქვა, როცა პირიქით, მთელი მწერლობა პროტესტს ამ სასახლის წართმევაზე გამოვთქვამდით.
დავით გურამიშვილი გამახსენდა: „ვით მამალი სხვის მამალსა დამტერდეს და წაეკიდოს… ეგრე ქართლი და კახეთი დარჩა ლეკთა, თურქთა, დიდოს!“ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი ა(ა)იპი, „მწერალთა სახლი“, ამავე დაქვემდებარებაში მყოფ „წიგნის ეროვნულ ცენტრთან“ ერთად, „ლიტერატურის ეროვნულ ფონდს“ მწერალთა კუთვნილ სასახლეს ედავებოდა და ჩვენ რა პოზიცია უნდა დაგვეკავებინა? ჩვენ, წესით და რიგით, მთელი მწერლობა ლოზუნგით _ „ვისას ინაწილებთ?! ვისას იყოფთ?!“ უნდა გამოვსულიყავით და ჩვენი პოზიცია დაგვეფიქსირებინა. სხვათა შორის, ამ კუთხით მოქმედებას ვაპირებთ კიდეც.
_ ბატონო ჯუბა, მე, როგორც გარეშე თვალს, მგონია, რომ არსებობს მწერლების ე. წ. ელიტური კასტა, რომელიც ცდილობს, ყველას, ვინც წერს, ნარატივი მისცეს. ასეა?
_ „ელიტური კასტის მწერლები“, რომელთა უმრავლესობას „ადამიანისმაგვარნი“ დავარქვი და ამავე სახელწოდების ლექსიც „მივუძღვენი“, თუ დააკვირდებით, თავის მსოფლმხედველობით, აზროვნებით, ჩაცმულობითა და ფორმითაც კი ისე ჰგვანან ერთმანეთს, გეგონებათ, ერთმა დედამ შობაო. ამიტომაა, რომ ამ საერთო დედის დანახვა ინტიმურ განწყობაზე აყენებთ, თორემ საკუთარ დედაზე ასეთი რამ ნორმალური ადამიანისთვის წარმოუდგენელია.
ისინი არათუ ნარატივს აძლევენ ერთმანეთს, არამედ ერთად, ერთ ოთახში ან ტუალეტში სხედან და მორიგეობით წერენ. ერთ-ერთმა ხომ თქვა კიდეც, ყველაზე კარგი ლექსები ტუალეტში დავწერეო.
_ ამავე კონტექსტში ლიტერატურულ კონკურსებზეც უნდა გკითხოთ. ჩვენს ქვეყანაში ყველაზე გახმაურებული ერთადერთი კონკურსია, თუმცა ზოგი ამბობს, რომ აქ ყველაფერი „ჩაწყობით“ ხდება. ამაზე რა ინფორმაცია გაქვთ და რას ფიქრობთ?
_ თუ „საბას“ გულისხმობთ, ვერაფერს გეტყვით, გარდა იმისა, რომ ისიც „ელიტართა“ შიდა კონკურსია, რომელშიც აქა-იქ გამოურევენ ხოლმე მწერალს, ნიშის შესანარჩუნებლად.
რაც შეეხება ჩაწყობას, ბუნებრივია, მათია და ვერ მიედავები, ვისაც უნდა, აძლევენ პრემიას. გამოგიტყდებით და, ისეთი კარგი დაფინანსებაა, არც მე ვიტყოდი უარს, თუმცა ეს ნახევრად ხუმრობით. სერიოზულად კი, როცა ლიტერატურულ კონკურსზეა ლაპარაკი, როგორ შეიძლება, გვერდი ავუარო რეზო ინანიშვილის სახელობის ერთი მოთხრობის კონკურსს, რომლის ჟიურიშიც ხშირად ვარ და ზუსტად ვიცი, იქ მიკერძოებას ადგილი არ აქვს. კიდევ ბევრი სხვა კონკურსია, მაგალითად, გოდერძი ჩოხელის სახელობის ლიტერატურული კონკურსი მინიატურულ პროზაში, „შოთაობასთან“ დაკავშირებული გაზეთ „ლიტერატურული მესხეთის“ კონკურსი პოეზიაში, „წმინდა ილია მართლის სახელობის კონკურსი პროზასა და პოეზიაში“…
_ მწერალთა სახლთან ერთად „ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრიც“ გაუქმდა, რომელიც ასევე განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სსპი იყო. „ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრი“ იმთავითვე მკვდრადშობილი ორგანიზაცია ხომ არ იყო, ანუ მას რა მისია ჰქონდა?
_ „ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრი“ ამ მთავრობის დროს შეიქმნა, მისი საქმიანობის შესახებ მხოლოდ ის ვიცი, რომ ზემოხსენებულ „ელიტართა“ წიგნების გამოცემითა და პოპულარიზაციით იყო დაკავებული. ამასთან, დღემდე ჩატარებული წიგნების ყველა ფესტივალის მთავარი ორგანიზატორიც გახლდათ. ამ ფესტივალებზე მილიონობით თანხა იხარჯებოდა.
_ შარშან ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე საქართველო საპატიო სტუმრის სტატუსით მონაწილეობდა, თუმცა სკანდალი ამასაც ახლდა. ბატონო ჯუბა, რა მოუტანა წიგნის ბაზრობამ ჩვენს ქვეყანას და რატომ იყო მცდელობა, რომ ყველაფერი ეს პოლიტიკურ ჭრილში გადაეტანათ?
_ როცა რომელიმე ქვეყანაში საპატიო სტუმრის სტატუსით მონაწილეობ და შენი ქვეყნის ლიტერატურას წარმოაჩენ, ამას, რა თქმა უნდა, რაღაც მნიშვნელობა ყოველთვის აქვს, თუმცა ამ წიგნის ბაზრობაზე, რომელშიც, როგორც ვიცი, 18 მილიონი დაიხარჯა, შეიძლებოდა, უკეთესად წარმოვჩენილიყავით.
რაც შეეხება პოლიტიკას, უნდა გითხრათ, რომ იმ დროიდან, რაც „ნაციონალურმა“ მთავრობამ მწერლებს სახლი წაართვა და დაფინანსება შეუწყვიტა, დაიწყო აღზევება ე. წ. ელიტური მწერლებისა, რომლებიც მის იდეოლოგიას ემსახურებოდნენ. შესაბამისად, ამ წიგნის ბაზრობაზეც მივლინებულ მწერლებს იგივე მისია ჰქონდათ დაკისრებული და ეს თავისთავად პოლიტიკურ ელემენტებს შეიცავდა. სწორედ ამ ბაზრობაზე განუცხადა ერთ-ერთმა ელიტარმა დამფინანსებლებს, უკანალზე მაკოცეთო.
_ თანამედროვე ქართული მწერლობა ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაზე გავლენას ახდენს, ანუ მწერალი გარემოების საყვირი არის თუ არა?
_ უსახლკაროდ, დაფინანსების გარეშე დარჩენილი, მთავრობისგან იგნორირებული, მედიასაშუალებებს მოწყვეტილი, ტრიბუნაჩამორთმეული, გალანძღული და დაჩაგრული მწერლობა ვერ იქნება „გარემოების საყვირი“, თუმცა მაინც ცდილობს, ლელთ-ღუნიას როლი შეასრულოს და ერის წინამძოლის ფუნქცია არ დაკარგოს: „მე ცა მნიშნავს და ერი მზრდის, მიწიერი ზეციერსა, ღმერთთან მისთვის ვლაპარაკობ, რომ წარვუძღვე წინა ერსა!“
_ ბატონო ჯუბა, შემთხვევით ვისარგებლებ და ბოლოდროინდელ მოვლენებზეც გკითხავთ, მით უმეტეს, არსებობს ვერსია, მწერალთა სახლის გაუქმებით მწერლები იმიტომ დასაჯეს, რომ ისინი ანტისაოკუპაციო აქციებს თანაუგრძნობენ. ასეა?
_ მწერლები მაშინ დასაჯეს, როცა მწერლთა სასახლიდან გამოდევნეს და შენობას მწერალთა სახლი დაარქვეს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს სახლი, ასე თუ ისე, იგნორირებულ მწერლებსაც ემსახურებოდა, რისთვისაც კიდევ ერთხელ ვუხდი მადლობას მის დირექტორს, მისი მთავარი საზრუნავი მაინც ე. წ. ელიტურ მწერალთა და მათ ლიტგამოცემებზე ზრუნვა გახლდათ. ამ ანტისაოკუპაციო აქციებზეც ისინი აქტიურობდნენ. დანარჩენ მწერლებს, რომლებიც ასევე გამოთქვამდნენ პროტესტს, ტრიბუნასთან არავინ მიაკარებდა.
_ ბოლოს, მითხარით, თქვენ, როგორც მწერალს, დღეს ყველაზე მძაფრი პროტესტი რაზე გაქვთ?
_ რომელი ერთით დავიწყო? ჩვენი საუბრისას ბევრჯერ დავუსვი თავს კითხვა, რამე ზედმეტი ხომ არ ვთქვი, იმ „ელიტურ მწერლებსაც“ ნამეტნავად ხომ არ გავუსვი ხაზი, გადამეტებულად ხომ არ ვაფასებ არსებულ მდგომარეობას-მეთქი? არავის წარმატება არ მშურს და საკუთარივით მიხარია, როცა კარგ ნაწარმოებს წავიკითხავ. უზომოდ ნიჭიერი ერი ვართ, მაგრამ ნახეთ, რა ხდება: მთელი 30 წელი აქციებზე ვდგავართ, ხელისუფლებაში კი სულ შემთხვევითი ხალხი მოდის, ქვეყანა იძულებულს ხდის, ადამიანებმა ეპატაჟურ ხერხებს მიმართონ თავიანთი თავის დასამკვიდრებლად, ამან განსაკუთრებით მწერლობასა და ჟურნალისტიკაში იჩინა თავი. ნიჭიერმა ახალგაზრდებმა წინაპართა ლანძღვა-გინებით, სხვა პოპულარული ქმედებებით დაიმკვიდრეს თავი და თავისდაუნებურად თავიანთი ხალხის, ერისა და ქვეყნის ეროვნული მისიის წინააღმდეგობაში აღმოჩნდნენ.
ხანდახან მინდა, გოდერძი ჩოხელივით შიშველი ფეხებით ვიარო მიწაზე, ისე მიყვარს და მეთბილება… ასევე ძლიერ განვიცდი მისი ყოველი გოჯის დაკარგვას. 30 წელი ერთ კარუსელზე ვტრიალებთ, მდიდრდებიან და იცვლებიან მთავრობები, ღარიბდება ხალხი და ქვეყანა, ცარიელდება სოფლები და ქალაქები, სულ უფრო და უფრო იზრდება ემიგრანტთა რიცხვი, სულ უფრო და უფრო მატულობს მიგრანტთა რაოდენობაც. ამ ფონზე კი საკრებულოს, პარლამენტის სავარძლებში მშვიდად სხედან მილიონერები, რომელთა უმრავლესობას პოლიტიკასა და ქვეყნის სიყვარულთან საერთო არაფერი აქვს. მერიაში რომ მიხვიდეთ ჯანმრთელობის დაფინანსებაზე, უფულობას შემოგჩივლებენ, არადა, მილიარდები იხარჯება სხვადასხვა არააუცილებელ ღონისძიებასა თუ ერთსა და იმავე გზის ათჯერ დაგებაზე, რომელსაც შესაბამისი მოგება მოაქვს.
რად გვინდა გზები, თუ მასზე ჩვენ ვეღარ ვივლით, რად გვინდა ინფრასტრუქტურა, თუ ჯანმრთელნი ვეღარ ვიქნებით, რად გვინდა ქვეყანა, რომელშიც ვეღარ ვიცხოვრებთ?!
შეიძლება, ხმამაღალ ნათქვამად მოგეჩვენოთ, მაგრამ ვაცხადებ, _ სანამ ჩვენს ქვეყანაში მწერლობა არ იქნება ერის წინამძღოლი, სანამ მწერლები, რომლებიც არიან ერის გენეტიკური კოდის, ზნეობრივი კატეგორიების, ადათ-წესების, ტრადიციების მატარებელნი, არ იქნებიან სათანადოდ დაფასებულ-წარმოჩენილნი, არაფერი გვეშველება. ქვეყანა გადაიქცევა კორუმპირებულ-ელიტართა საძოვრად, გაღარიბდება ხალხი, ადამიანები გადაიქცევიან მეორადი მოხმარების საშუალებებად, ძლიერთა ამა ქვეყნისათა მომსახურე პერსონალებად. აღარ იქნება ქორწილები, ქელეხები, ნათლობები, რომლებსაც ისედაც წარსულის გადმონაშთებად თვლიან, დაკნინდება და განიძარცვება ეკლესია, დაიკარგება რწმენა და ჩვენ მმართველთა სამსახურში ჩამდგარ ბრბოს დავემსგავსებით!
ამასთან გვახსოვდეს: მთელი ისტორიის განმავლობაში, თუ რამით წარმოვჩინდებით და ვამაყობთ, შოთა რუსთაველია, ეს ყველა დროის უდიდესი ტიტანია, რომელიც ჩემი შინაგანი რწმენით, ქრისტეს მოციქული და მისი უმცროსი ძმა იყო!

გიორგი აბაშიძე