„ქართული ოცნების“ ლიდერის, ბიძინა ივანიშვილის თქმით, 2020 წელს არჩევნები პროპორციული წესით ჩატარდება და ნულოვანი ბარიერი იქნება. ივანიშვილის განცხადებითვე, შუალედურმა არჩევნებმა აჩვენა, რომ პარტია „ქართულ ოცნებას“ ამ პირობებშიც შეუძლია გამარჯვება, მაგრამ არსებული საარჩევნო სისტემა რეალობას ვეღარ აკმაყოფილებს. ივანიშვილი ასევე ამბობს, რომ ამ გზით ყველა პოლიტიკურ ძალას ვინმესთან მიკედლების გარეშე შეეძლება პარლამენტში მოხვედრა.

რას ნიშნავს პროპორციული საარჩევნო სისტემა და რატომაა უკეთესი იგი ქვეყნის დემოკრატიული მშენებლობისთვის?!
რა რისკები არსებობს და რა შესაძლებლობები ექნება „ქართულ ოცნებას“ 2020 წელს?!
ამ და სხვა საინტერესო თემებზე „ქრონიკა+“-ის კითხვებს „საქართველოს პარტიოტთა ალიანსის“ წევრმა, გოჩა თევდორაძემ უპასუხა:

_ ბატონო გოჩა, ბიძინა ივანიშვილის გადაწყვეტილებით, 2020 წელს არჩევნები პროპორციული წესით ბარიერის გარეშე ჩატარდება. როგორ აფასებთ „ოცნების“ ამ ნაბიჯს?
_ არჩევნების პროპორციული წესით ჩატარებას ყველა ითხოვდა: ქართული საზოგადოება და პოლიტიკური ძალები უკლებლივ, გარდა სახელისუფლებო პარტიისა. ამიტომ დღეს თუ რეალურად მივაღწევთ იმას, რასაც ერთიანი პროპორციული სიით არჩევნების ჩატარება ჰქვია, ეს იქნება ყველაზე სამართლიანი და დემოკრატიული არჩევნები. რა რაოდენობის ხმასაც იღებს პოლიტიკური ძალა, იმის შესაბამის მანდატებს მოიპოვებს ის პარლამენტში. აქამდე ჩვენ გვქონდა ასეთი რამ: „ქართული ოცნება“, მანამდე კი „ნაციონალური მოძრაობა“, დაახლოებით, 45-48%-იან მხარდაჭერას იღებდა მოსახლეობაში და საქართველოს პარლამენტში წარმოდგენილი იყო 75 ადამიანით. ჰყავდათ საკონსტიტუციო უმრავლესობა, რაც რიგ შემთხვევაში იწვევდა ძალზე დიდ პრობლემებს, კონსტიტუციისა და ყველა კანონმდებლობის საკუთარ თავზე მორგებას, არ ითვალისწინებდა ოპოზიციური პარტიების მოსაზრებებს, საზოგადოების მოთხოვნებსა და ა. შ.
ამის მომსწრენი ვართ უკვე წლებია. ამიტომ პროპორციული არჩევნები თავისთავად წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება, მაგრამ ეს, ჯერჯერობით, სიტყვის დონეზეა დაანონსებული.
„ქართულ ოცნებას“ არაერთხელ უთქვამს, რომ პროპორციული სისტემა მისაღებია. ეს ინიციატივა ადრეც იყო პარლამენტში ინიცირებული, ლამის, კენჭისყრამდე მივიდა, მაგრამ შემდეგ გამოგვიცხადეს, რომ მაჟორიტარები არ უჭერდნენ მხარს და რადგან მაჟორიტარები წინააღმდეგნი იყვნენ, ამიტომ ეს საკითხი ბოლომდე ვერ გაიტანეს. არ არის გამორიცხული, დღეს, როცა ოპოზიციურ პარტიებსა და მთლიანად ქართულ საზოგადოებას ეს მოლოდინები გაგვიჩინეს, ამის შემდეგაც „ქართულმა ოცნებამ“ გამოგვიცხადოს, რომ რაღაც პრობლემები აქვს მაჟორიტარებთან და ვერ აღწევს იმას, რომ საკონსტიტუციო უმრავლესობა მოიპოვოს ამ საკითხთან დაკავშირებით.
_ რას გვაძლევს ან რა რისკებს გვიქმნის ნულოვანი პროპორციული არჩევნები? სხვადასხვა მოსაზრება ვრცელდება, გამოიკვეთა გარკვეული შიშიც, თითქოს, ნულოვანი ბარიერი ვაჭრობისა და უფასო ფულის კეთების რისკია პარლამენტში…
_ თავად ტერმინი ნულოვანი ბარიერი არასწორია. რეალურად, არავითარი ნულოვანი ბარიერი არ არსებობს. ბიძინა ივანიშვილი ახლა რასაც აცხადებს, ამას ჰქვია ბუნებრივი ბარიერი, რომელიც 150 კაცის შემადგენლობით არსებული პარლამენტის შემთხვევაში არის, დაახლოებით, 0,67% და ამას ეძახიან ნულოვან ბარიერს. რა თქმა უნდა, ბარიერი სრულად განსაზღვრულია. პოლიტიკური ძალა, რომელიც დაძლევს 0.67%-ს და მიიღებს მხარდაჭერას მოსახლეობისგან, ეს ნიშნავს, რომ ის უკვე წარმოდგენილია საქართველოს პარლამენტში. ნულოვანი ბარიერი რომ იყოს, ეს ნიშნავს, რომ საარჩევნოდ დარეგისტრირებული ყველა პოლიტიკური ძალა შევიდოდა პარლამენტში _ ასეთი რამ არ ხდება!
0.67%-იანი ბარიერი იწვევს იმას, რომ შეიძლება, ძალზე ბევრი პოლიტიკური ძალის წამომადგენელი (8-9-10) და უფრო მეტიც მოხვდეს საქართველოს პარლამენტში. ეს ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის ცუდი არ არის. უბრალოდ, მოსალოდნელია პარლამენტში მიმდინარე პროცედურების გართულება კანონშემოქმედებითი საქმიანობის დროს. მოგეხსენებათ, ყველა პოლიტიკურ წარმომადგენელს რეგლამენტით გამოყოფილი აქვს საკუთარი დრო, თავისთავად ცხადია, ყველა შეეცდება, ამ დროით ისარგებლოს, შეთანხმებაც უფრო რთული მისაღწევი იქნება და ეს, რა თქმა უნდა, დროში გაწელავს, ვთქვათ, კანონების მიღებას, მაგრამ უფრო დემოკრატიულს, საზოგადოებასთან უფრო შეთანხმებულს, უფრო მეტად ინფორმაციულსა და გამჭვირვალეს გახდის პარლამენტის მუშაობას. ვერ ვხედავ პრობლემას, რადგან ასეთ პირობებში მიღებული, ვთქვათ, საქართველოს კონსტიტუცია თუ ყველა ორგანული კანონი მეტ ლეგიტიმაციას ღებულობს, ამიტომ ამ კუთხითაც უნდა შევხედოთ მოვლენას.
_ დროში რამდენად მოესწრება საარჩევნო სისტემის ცვლილებები?
_ თუ ახლა დაიწყებენ საყოველთაო საჯარო განხილვას, ამ პროექტის ინიცირებას მოახდენენ და პარლამენტში გამოიტანენ, უკვე საშემოდგომო სესიაზე შესაძლებელი იქნება, ორი მოსმენით განიხილონ და შემდეგ საგაზაფხულო სესიაზე, 2020 წლის თებერვალში, დაასრულონ ამ კანონის მიღება. ამას ეყოფა საგაზაფხულო და საშემოდგომო სესია და შემდგომ შემოდგომაზე უკვე არჩევნებია. ასე რომ, 6 თვეც იქნება კანონის მიღების შემდეგ არჩევნებამდე დარჩენილი და უფრო მეტიც. პრობლემას ვერ ვხედავ, თუ „ქართული ოცნება“ ნებას გამოხატავს და მაჟორიტარებთან ერთად მიიღებს პოლიტიკურ გადაწყვეტილებას.
_ რა უარყოფითი მხარე შეიძლება ჰქონდეს პროპორციულ საარჩევნო სისტემას?
_ ჩვენს შემთხვევაში უარყოფითი მხარე პროპორციულ სისტემას არ შეიძლება, ჰქონდეს. უარყოფითი მხარეები ჰქონდა იმ ნახევრად მაჟორიტარული და ნახევრად პროპორციული სისტემის შერწყმას იმ პირობებში, როდესაც ქვეყანაში ამდენი შეჭირვებული ადამიანია და როდესაც ბიზნესიდან მოჰყავდათ პირდაპირ ბიზნესმენები „ქართული ოცნების“ დავალებით. „ქართული ოცნება“ და ბიძინა ივანიშვილი თავის სახსრებს და შემდეგ ამ ბიზნესმენების შემოწირულობებს იყენებდნენ იმისთვის, რომ მოესყიდათ ამომრჩეველი, გამოეყენებინათ ადმინისტრაციული რესურსი ზეწოლისთვის და ა. შ. პრაქტიკულად, მანდატების 99%-ს სახელისუფლებო ძალა იღებდა, ამას აკეთებდა სააკაშვილი და ამას აკეთებს ივანიშვილიც. უარყოფითი მხარე პროპორციულ სისტემას არ გააჩნია, უარყოფით მხარედ შეიძლება განვიხილოთ ის, რომ კონკრეტულად სხვადასხვა მუნიციპალიტეტს თავისი წარმომადგენელი თითქოს არ ჰყავს საქართველოს პარლამენტში, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ, რომ საქართველოს პარლამენტი ეწევა კანონშემოქმედებით საქმიანობას და ამჟამად ჩვენს მუნიციპალიტეტებს, ძირითადად, სჭირდება, სხვადასხვა ინფრასტრუქტურული პროექტის განხორციელება და ეკონომიკური გაძლიერება, ამ საკითხის გადასაწყვეტად მაჟორიტარები არ უნდა არსებობდნენ. ისინი დღეს რეალურად დაკავებულები იყვნენ იმით, რომ, თითქოს, ამა თუ იმ რაიონში ეწეოდნენ ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებას, რომელიც აცდენილი იყო მათ პირველად ფუნქციას, რასაც კანონშემოქმედებითი საქმიანობა ჰქვია.
_ რას ნიშნავს ე. წ. თავისუფალი სიები პროპორციულ სისტემაში?
_ როდესაც ამ სისტემის არჩევნებზე გადავდივართ, ერთია, რომ პროპორციული სიით ტარდება არჩვენები და პროპორციულ სიას წარადგენს პოლიტიკური ძალა. „თავისუფალი სია“ რაღაც ტერმინია, თორემ სიას ადგენს პარტია და ის წარადგენს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში, არეგისტრირებს და არჩევნებში მონაწილეობს. რამდენად თავისუფალია ეს სია მოვლენებისგან თუ ტენდეციებისგან, იმაზეა დამოკიდებული, სხვადასხვა პოლიტიკური ძალა როგორ ქმნის ამ სიას.
_ 2013 წელს 14 პოლიტიკურ პარტიას ჰქონდა ინიციატივა პროპორციული სიით არჩვენების ჩატარების შესახებ. რა მოხდა და რატომ ვერ მიიღო იმ დროს „ქართულმა ოცნებამ“ ეს ინიციატივა?
_ 2013 წელს არასაპარლამენტო პოლიტიკური ძალები ამ საკითხზე ინტერპარტიულ ფორმატში მუშაობდნენ. 14-მა პარტიამ ჩამოაყალიბა წესდება ერთიანი პროპორციული სიით არჩევნების ჩატარების შესახებ და პარლამენტს წარუდგინა. იმჟამად პარლამენტის თავმჯდომარე დავით უსუფაშვილი გახლდათ, ასევე პროცესში ჩაერთო პრეზიდენტი გიორგი მარგველაშვილი და მასთან კონფერენციაც გაიმართა, სადაც მონაწილეობა მიიღო ადგილობრივმა და საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, ასევე პოლიტიკურმა პარტიებმა. საბოლოოდ უნდა შეჯერებულიყვნენ, მაგრამ რამდენიმე პოლიტიკურმა ძალამ ხელისუფლების თამაში ითამაშა და რეგიონული პროპორციული სიები შემოგვთავაზა. რეგიონული პროპორციული სიებით ჩატარებული არჩევნები, გარკვეულწილად, შეიცავდა დემოკრატიულ ელემენტებს, უფრო მეტს, ვიდრე მაჟორიტარული სისტემა, თუმცა ერთიან პროპორციულ სისტემასთან ვერ მივა თავისი უფრო მეტი სიზუსტითა და სამართლიანობით. როდესაც ეს პროცესი განვითარდა, მისი წინააღმდეგი და ერთიანი პროპორციული სიის მომთხოვნი დარჩა მხოლოდ „პატრიოტთა ალიანსი“ ჩემი სახით.
რადგან სრული კონსენსუსით უნდოდათ საკითხის მიღება, შესვენებაც გამოცხადდა და ჩემთან მოლაპარაკებებს აწარმოებდნენ, დავეთანხმეთ რეგიონულ პროპორციულ სიებს, რადგან არ გვინდოდა გაგვეფუჭებინა საერთო საქმე და გვსურდა, საერთო კონსენსუსი ყოფილიყო საარჩევნო სისტემასთან დაკავშირებით, მაგრამ საქმე აღარ განევრცო. ეს გადაწყვეტილება მივიღეთ და პარლამენტს წარვუდგინეთ, მაგრამ დავით უსუფაშვილმა აქტიურობა არ გამოიჩინა, როცა შეეძლო, პარლამენტის თავმჯდომარეს კენჭისყრამდე მიეყვანა ეს პროცესი, მაგრამ არ მიიყვანა. დღეს თუ დააკვირდებით, იგი ავანგარდშია იმ ადამიანთა შორის, ვინც დაუყოვნებლივ ითხოვს პროპორციულ სისტემაზე გადასვლას.
_ 2020 წლის არჩევნებზე „ქართულ ოცნებას“ ექნება თუ არა შანსი, ერთიანი პროპორციული არჩევნების პირობებში მოიპოვოს საპარლამენტო უმრავლესობა?
_ შანსების განსაზღვრა ძალზე მარტივია, შეუიარაღებელი თვალითაც ჩანს, რომ „ქართული ოცნება“ შორს არის იმ რეიტინგთან და არც მაშინ ჰქონდა 48%, 2016 წლის არჩევნებში რა პროცენტიც დაიწერა. დღეს, როდესაც მანიპულირებას ახდენს ადმინისტრაციული რესურსის უხეშად გამოყენებით, მოსყიდვით, ზეწოლითა თუ სხვა ფორმებით, მიუხედავად ამისა, 48%-ის მიჯნას ვერ აღწევს, ახლა ამ პირობებში თუ გადავხედავთ სიტუაციას, როცა მაჟორიტარული სისტემა აღარ არსებობს. პროპორციული სისტემის დროს, მანდატების პირდაპირ პროპორციულად, 48 მანდატს აიღებს, თუ, რა თქმა უნდა, ისევ 48% ექნება შედეგი. „ქართული ოცნება“ ვეღარ იქნება ერთპიროვნული მმართველი ძალა და ვერც საკონსტიტუციო უმრავლესობა ეყოლება. „ოცნება“ იძულებული იქნება, რომ სხვა პოლიტიკურ ძალებთან ერთად შექმნას კოალიციური მთავრობა. ეს იმ შემთხვევაში, თუ იგივე შედეგს აჩვენებს, თუმცა ჩვენ ყოველდღიურად ვხედავთ, როგორ ეცემა მისი რეიტინგი, ამიტომ შესაძლებელია, ის იყოს ერთ-ერთი რიგითი პოლიტიკური ძალა, რომელსაც ერთთან კი არა, რამდენიმე პოლიტიკურ ძალასთან მოუწევს კოალიციური მთავრობის შექმნა, ეს კიდევ საუკეთესო შემთხვევაში.
_ როგორ ფიქრობთ, მზად არის პოლიტიკური ელიტა ამ ცვლილებისთვის? ეს ხომ არ გამოიწვევს კიდევ უფრო დიდ ქაოსს საკანონმდებლო ორგანოში?
_ არავითარი ქაოსი არ შეიქმნება. ახლა გამოუვალ მდგომარეობაში ვართ, როდესაც ერთი პოლიტიკური ძალის ერთპარტიული მმართველობა გვაქვს და როდესაც ქვეყნის უზენაეს კანონს საკუთარ თავზე ირგებენ. რეალურად, პარლამენტის ხელში მაკონტროლებელი მექანიზმი არ არსებობს. ერთი ძალა არის დომინანტი, ამიტომ ქაოსი და განუკითხაობა გვაქვს. რეალურად, ჩვენ მივიღებთ დემოკრატიულ პარლამენტს, რომელიც პროპორციული წესით აირჩევა და თავისუფალი საარჩევნო გარემო იქნება. ვგულისხმობ ამომრჩეველზე ზეწოლას, ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენებას, საარჩევნო ადმინისტრაციების ერთი პარტიიდან დაკომპლექტებას და ა. შ.
_ თუმცა როდესაც ვსაუბრობთ „ქართულ ოცნებაზე“, ამ ძალის უკან ძალიან ბევრი მილიონი დგას. საუბრობენ იმაზე, რომ ბიძინა ივანიშვილი შექმნის სატელიტ პარტიებს და ამით მოახერხებს საპარლამენტო უმრავლესობის შენარჩუნებას….
_ აქამდე „ქართული ოცნება“ არათანმიმდევრულ და გაუთვლელ ნაბიჯებს დგამდა. ასეთივე ნაბიჯი იქნება, თუკი ის პარტიებს ხელოვნურად ჩამოაყალიბებს, დაარეგისტრირებს და ამის შემდეგ არჩევნებში მიაღებინებს მონაწილეობას და გაიყვანს პარლამენტში. ყველა ის ხმა, რაც მიცემული იქნება ასეთ სატელიტურ პარტიებზე, ისევ „ქართულ ოცნებას“ დააკლდება, ამიტომ ჯამში დაბალანსებულად „ქართული ოცნება“ მაინც იმას მიიღებს, რასაც დამოუკიდებლად მიიღებდა. იგი ამინდს ვერ შექმნის, გარდა ამისა, ზედმეტ ფულს გადაყრის და კიდევ ერთხელ აჩვენებს ქართულ საზოგადოებას, რომ მანიპულირებას ახდენს არჩევნებზე.
_ 2016 წლის არჩევნები პროპორციული საარჩევნო სისტემით რომ ჩატარებულიყო, რა შედეგს მივიღებდით?
_ „ქართული ოცნება“ ვერც ერთ ორგანულ კანონს ვერ მიიღებდა დამოუკიდებლად და თავისთავად ცხადია, ვერ მიიღებდა დამოუკიდებლად კონსტიტუციას, ვერც მთავრობას დააკომპლექტებდა, იმიტომ რომ ამისთვის მინიმუმ 76 ხმა დასჭირდებოდა, 50%-ს+1, ამ რეალობას მივიღებდით და იძულებითი ნაბიჯი იქნებოდა, რომ „პატრიოტთა ალიანსთან“ თუ „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ჰქონოდა გარკვეული შეთანხმება. ლოგიკიდან გამომდინარე, არ არის გამორიცხული, „ქართულ ოცნებას“ „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ გამოენახა საერთო ენა, რადგან დღეს ის ბოკერიას პარტიასთან არის გარიგებული.
_ სხვა პოლიტიკურ თემებსაც მინდა შევეხოთ: საზოგადოებაში დიდი გაღიზიანება გამოიწვია რუსი დეპუტატის ხილვამ საკანონმდებლო ორგანოში. თქვენ როგორ აფასებთ 20 ივნისიდან დღემდე განვითარებულ მოვლენებს თბილისში?
_ ეს იყო „ქართული ოცნების“ მიერ კიდევ ერთი გაუთვლელი ნაბიჯი და გარიგება ბოკერიას ჯგუფთან. უკვე საქვეყნოდ ცნობილია და არა მარტო გავრილოვი ადასტურებს, რომ ორი თვის მანძილზე „ქართული ოცნება“ ითხოვდა, რომ ეს კონფერენცია ჩატარებულიყო თბილისში, საქართველოს პარლამენტში და მოწვეული ყოფილიყო გავრილოვი. ბოლო ორი თვის მანძილზე თხოვნა უფრო ინტესიური გახდა, მათ თავად მოიწვიეს, უსაფრთხოების გარანტიებს დაჰპირდნენ და საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძელში ჩასვეს. მოხდა ის, რაც მოხდა. ეს იყო „ქართული ოცნების“ გარიგება ბოკერიას ფრთასთან, რამაც მოსახლეობის სამართლიანი პროტესტი გამოიწვია, პროტესტის გამოვლინების პროცესში ჩაერთო „ნაციონალური მოძრაობა“, რომელმაც, გარკვეულწილად, შეცვალა „ოცნებისა“ და ბოკერიას ფრთის ერთობლივად დაგეგმილი სპექტაკლი.
შედეგად მივიღეთ გადაჭარბებული ძალის გამოყენება და დღეს გვიმტკიცებენ, რომ ეს არ მომხდარა. 240-ზე მეტი ადამიანი ხვდება სამედიცინო დაწესებულებაში მიტინგის შემდეგ, ადამიანებმა თვალი დაკარგეს, ვიხილეთ რეზინის ტყვიებით დაშლილი აქცია, რომლის აუცილებლობაც საერთოდ არ ჩანდა. თავისუფლად შეიძლებოდა ამ აქციის დაშლა სპეცრაზმის ფარების გამოყენებით, მწყობრი ნაბიჯით გადაადგილებით, წყლის ჭავლით და თუ მაინცდამაინც, _ გაზით. რეზინის ტყვიები დამიზნებით ესროლეს, გამოიყენეს არაპროპორციული ძალა, რაც „ქართული ოცნების“ კიდევ ერთი გაუთვლელი და მიუღებელი ნაბიჯია. უკვე კარგად ვხედავთ, რომ „ქართულ ოცნებას“ არავითარი ღირებულის შექმნა ამ ქვეყნისთვის არ შეუძლია.
„ქართულ ოცნებას“ უკვე არავითარი პოლიტიკური შანსი არ გააჩნია, მან ყველა რეიტინგი დაკარგა. ახლა ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა ნაბიჯებს გადადგამს იგი. ყველამ თავისი წილი პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს და პოლიტიკური პასუხისმგებლობის აღება არ არის ურეიტინგო, მორჩილი პარლამენტის თავმჯდომარის გადაყენება. პოლიტიკური პასუხისმგებლობა ასევე უნდა აიღოს „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, ბოკერიას ფრთამ და უპირველესად _ მთავრობამ.
_ თბილისში განვითარებულმა მოვლენებმა ფაქტია, რომ
პუტინი ძალიან გააღიზიანა, მივიღეთ სანქციები… რა შედეგებამდე შეიძლება მიგვიყვანოს ამ ყველაფერმა?
_ ეკონომიკური კუთხით სავალალო შედეგს მეტი სიმძაფრით დავინახავთ, ამას განსაკუთრებით იგრძნობენ ტურიზმის სფეროში ჩართულები. ცხადია, სხვა პრობლემაც ბევრი შეიქმნება.
პასუხისმგებლიანი პოლიტიკური ძალა, რომელსაც ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა სურს, უფრო გონივრულად იქცევა. ყველა პოლიტიკური ძალა, _ ოპოზიცია, უმრავლესობა, საერთაშორისო თანამეგობრობა, _ დეკლარირებას აკეთებს, რომ ჩვენი ტერიტორიების დაბრუნება შეგვიძლია მხოლოდ მშვიდობიანი გზით, რაც გულისხმობს მხოლოდ დიალოგს ყველასთან: პირველ რიგში, აშშ-სთან, დასავლეთთან, ასევე პირდაპირ დიალოგს აფხაზებთან და ოსებთან… ცხადია, ჩვენი ტერიტორიები რუსეთის ოკუპირებულია და, ბუნებრივია, დიალოგი მასთან არის საჭირო. და თუკი დიალოგი გინდა, რატომ ქმნი პრობლემებს არაფრისგან?! ხომ შეიძლებოდა, თავი აგვერიდებინა ასეთი ჩიხისთვის?! რა აუცილებელი იყო ამ კონფერენციის ჩატარება და გავრილოვის მოთავსება იმ სავარძელში?! ეს ყველაფერი ხომ ხელისუფლებამ გააკეთა ბოკერიას ჯგუფთან ერთად?! ამიტომ კიდევ ერთხელ ვამბობ: პასუხისმგებლობა მათ უნდა აიღონ და, თავისთავად ცხადია, ამას უფრო მძაფრი შედეგი მოყვება. მომხდარი ფაქტი, გარკვეულწილად, უკან დახევს ქვეყნის სვლას ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის კუთხით.

ლევან ქემოკლიძე