„გასაოცარი დემოკრატიის“ პირობებში საპრეზიდენტო არჩევნები, ასევე „გასაოცარი“ მეთოდებით ჩატარდა. ხელისუფლებამ ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ ბიძინას „თამარ მეფე“ საქართველოს მეხუთე პრეზიდენტი გამხდარიყო. მმართველმა გუნდმა არნახული მობილიზაციის, დაშინების, მოსყიდვისა და კრიმინალური „ავტორიტეტების“ ჩართვით შეძლო „მოღალატე სალომედ“ წოდებული კანდიდატის გაყვანა. მეორე ტურამდე კანდიდატი ბილბორდებიდან საგულდაგულოდ გადამალეს, არჩევნების შედეგების გამოცხადების შემდეგ კი სამადლობელი სიტყვა პირველმა ბიძინა ივანიშვილმა თქვა.

ვინ ვისი ან რომელი უფრო პრეზიდენტია ეს სერიოზული კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, რომელზედაც პასუხი გულის სიღრმეში „ევროპელმა“ სალომემაც იცის. ამ ყველაფრის ფონზე კი გამოჩნდა, რომ ოპოზიციამ ძალები სერიოზულად მოიკრიბა.

რას გეგმავს ოპოზიცია და როგორ ტაქტიკას აირჩევს იგი? რამდენად დიდ გავლენას ახდენს მიხეილ სააკაშვილის ფაქტორი გაერთიანებული ოპოზიციის გეგმებზე და როგორ აპირებენ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას?
აღნიშნულ თემებზე „ქრონიკა+“ „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრს სალომე სამადაშვილს ესაუბრა:

_ გამორჩეულად ბინძური წინასაარჩევნო კამპანია ვიხილეთ. ამ კამპანიის პერიოდშივე მმართველი გუნდი მუდმივად საუბრობდა იმაზე, რომ სალომე ზურაბიშვილზე თავდასხმა გენდერული ნიშნით ხდებოდა. თავად ზურაბიშვილიც ხშირად აღნიშნავდა ამას. თქვენ როგორც ქალი პოლიტიკოსი, რამდენად იზიარებთ ამ დამოკიდებულებას?
_ თუ სალომე ზურაბიშვილის კონკრეტულად ამ შემთხვევას განვიხილავთ, მე ნამდვილად არ მაქვს ისეთი შეგრძნება, რომ ის იყო სამიზნე იმიტომ, რომ იყო ქალი. ზოგადად, რა თქმა უნდა, პოლიტიკური ბრძოლა ძალიან დაუნდობელია. არ მიმაჩნია, რომ ნებისმიერი ქალი, ვინც არ უნდა იყოს ის, ამ ბრძოლაში შედიოდეს იმ მოლოდინით, რომ მას რაღაც განსაკუთრებული ან სხვანაირი პირობები უნდა შეუქმნან ან სხვანაირად უნდა მოექცნენ მხოლოდ იმიტომ, რომ ქალია. კონკრეტულ შემთხვევაში თუ განვიხილავთ, მაგალითად, სოციალურ ქსელში ვიღაცები უხამს კომენტარებს წერდნენ, მსგავსი უხამსი კომენტარები ზოგადად ქალ პოლიტიკოსებთან მიმართებით ყოველთვის იწერება. რა თქმა უნდა, ქალები, გარკვეულწილად, ყველგან ხდებიან მსხვერპლი, მაგალითად, გარეგნობასთან დაკავშირებით ქალებზე უფროა თავდასხმა, ვიდრე მამაკაცებზე. ასევე ასაკთან მიმართებით. მე შემიძლია გითხრათ, რა იყო ჩემთვის ძალიან უსიამოვნო, ოღონდ ეს არ ეხებოდა ოფიციალურ კამპანიას, უსიამოვნო იყო ის, რომ ზურაბიშვილის ასაკთან დაკავშირებით წერდნენ კომენტარებს. ასეთი რამ არ არის სასიამოვნო, მაგრამ კაცის შემთხვევაში სხვა რაღაცას მოიფიქრებენ, სხვა თემაზე გააკეთებენ აქცენტს. როდესაც ქალბატონი სალომე ამბობდა, რომ თავდასხმისა და მუქარის მსხვერპლი გახდა, ვფიქრობ, ამას გადაჭარბებულად აღიქვამდა. რომ ნახოთ ჩემი „ინბოქსი“, რაებს მწერენ და რამდენად ხშირად, მაშინ ყოველდღე უნდა ვატარებდე ბრიფინგს.
_ ერთია, როცა არასწორად აღიქვამდა ამ თავდასხმებს და მეორეა, როცა შეგნებულად აღიქვამდა ისე, როგორც აღიქვა. ამას ხომ არ იყენებდა მიზანმიმართულად და ხომ არ ცდილობდა, რომ ამომრჩეველზე ფსიქოლოგიური ზეგავლენა მოეხდინა? მე ქალი ვარ და თავდასხმის ობიექტი გავხდი, _ ამის გამო პოლიტიკაში ეს მესიჯი ხომ იმუშავებდა რაღაც სეგმენტზე?
_ გარკვეულწილად, ალბათ, გათვლილი ტაქტიკა იყო ქალებში სოლიდარობის გაჩენის თვალსაზრისით. ბევრ ქალს უთქვამს, რომ სოლიდარობის ნიშნად ზურაბიშვილს მისცეს ხმა. მათ როგორც კანდიდატი, არ მოსწონდათ, მაგრამ ხმა მისცეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ქალია. სწორედ ამიტომ ვფიქრობ, რომ ზურაბიშვილის მხრიდან ეს უფრო მიზანმიმართული ტაქტიკა იყო.
_ როცა ქალების არცთუ ისე მცირე ნაწილმა ზურაბიშვილს მხარი იმ მოტივით დაუჭირა, რომ ქალი იყო, ეს ხომ არ მეტყველებს იმაზე, რომ საკმარისად არ არის საზოგადოება გაზრდილი?
_ საერთოდ ყველა გამოცდილებიდან, მათ შორის, ცუდი გამოცდილებიდანაც შეიძლება, რომ რაღაც პოზიტიური გამოიყვანო. ამ შემთხვევაშიც, თუ კონკრეტულად გენდერული კუთხით შევხედავთ საპრეზიდენტო არჩევნებს, სხვა პოლიტიკურმა პარტიებმა და პოლიტიკოსებმა აქედან დასკვნა უნდა გამოიტანონ. ეს დასკვნა კი ის არის, რომ, როგორც ჩანს, საზოგადოებაში ქალ პოლიტიკოსებზე მოთხოვნა არის. თუ ვიღაც ამბობს, რომ ზურაბიშვილს სოლიდარობის ნიშნად მისცა ხმა იმიტომ, რომ ის ქალია _ ეს ნიშნავს იმას, რომ საზოგადოების ნაწილს ამ თვალსაზრისით უკმარისობის განცდა აქვს. მე პარლამენტში კვოტებს მხარი დავუჭირე, თუმცა უმრავლესობის მხრიდან ჩავარდა. ჩავარდა იმიტომ, რომ პარლამენტში უმრავლესობით არიან კაცები და ისინი საკუთარ პრივილეგიებს იცავენ. ყველა მათგანი ფიქრობდა, რომ თუ კვოტები შემოვიდოდა, კონკურენცია გაიზრდებოდა და ამიტომაც არ დაუჭირეს მხარი გენდერული კვოტების შემოღებას. კარგი იქნება, თუ ჩვენს ქვეყანაში ამ საკითხს პარლამენტი, ადრე თუ გვიან, მიუბრუნდება და ეს რეალობა შეიცვლება. რაც თქვენ ბრძანეთ, რომ საზოგადოება არ არის მზად და მხოლოდ იმიტომ უჭერს მხარს, რომ ქალია, ამ არგუმენტის განეიტრალება შეიძლება იმ შემთხვევაში, თუ მეტი ქალი პოლიტიკოსი იქნება. ამომრჩეველს შეეძლება კარგ ქალ კანდიდატსა და ცუდ ქალ კანდიდატს შორის არჩევანის გაკეთება მოუწიოს და მხოლოდ იმიტომ არ აირჩევს ვინმეს, რომ ის ქალია.
_ აჟიოტაი მოყვა ზურაბიშვილის პირადი ცხოვრების განხილვასაც. ერთი მხრივ, საჯარო პირისა და პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრება ყველა ქვეყანაში ყოველთვის არის განხილვის თემა, მეორე მხრივ კი იდგნენ მორალისტები, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ არავის აქვს უფლება, შეიჭრას ადამიანის პირად ცხოვრებაში. როგორ ფიქრობთ, რამდენად მისაღები იყო ამის წინა პლანზე წამოწევა?
_ ჩემთვის ადამიანის პირად ცხოვრებაზე თავდასხმა მიუღებელია და მე ამას პირადად, როგორც სალომე სამადაშვილი, არ გავაკეთებდი. რაც შეეხება ამ კონკრეტულ შემთხვევას, ეს იყო პირადი ცხოვრება, თუმცა აქ საუბარი იყო იმაზე, თუ როგორ ასახავს ეს პირადი ცხოვრება იმ რელიგიური მრწამსის მიმართ დამოკიდებულებას, რომელსაც თავად ის წარმოადგენს. ეს იქნებოდა დაახლოებით იგივე, მაგალითად, ირლანდიაში, კათოლიკურ ქვეყანაში, რომელიმე კანდიდატის მიმართ რომ იყო შეკითხვა, _ აქვს თუ არ ხელოვნურად შეწყვეტილი ორსულობა? კათოლიკე ამომრჩეველს განსაკუთრებით აინტერესებს ამ შეკითხვაზე პასუხი. ეს იგივეა, როცა სალომე ზურაბიშვილის შემთხვევაში საუბარი იყო რელიგიურ ჩარჩოებზე. გენდერული ნიშანი ამ შემთხვევაში არ არის. შესაძლოა, ანალოგიურ ვითარებაში კაცი კანდიდატი აღმოჩენილიყო, რომელიც გაშორებული იქნებოდა საკუთარ ცოლთან და საკუთარი შვილის ნათლია მოეყვანა ცოლად. ამაზეც, ვფიქრობ, აუცილებლად ისაუბრებდნენ. ამიტომ ვერ ვხედავ გენდერულ ნიშანს. ჩვენ ვცხოვრობთ საზოგადოებაში, სადაც დღემდე არის მორალური სტანდარტები, რომლითაც ადამიანები მსჯელობენ ქალებსა და მამაკაცებზე. ამ კუთხით მე შემიძლია გითხრათ ჩემთვის, რაც ყველაზე მიუღებელი იყო, არის და იქნება, პირადი კადრებით შანტაჟი _ ეს იყო ნამდვილად ამაზრზენი და ამ შემთხვევაში გენდერული ნიშანი გამოიკვეთა იმიტომ, რომ მსგავსი ჩანაწერები არ მგონია, კაცი პოლიტიკოსის წინააღმდეგ გამოეყენებინათ. პირად ცხოვრებაში ქექვა არ არის სასიამოვნო, მაგრამ ეს არის ფასი, რომელსაც ის ადამიანი იხდის, ვისაც საჯარო აქტიურ ცხოვრებაზე აქვს პრეტენზია. სხვათა შორის, ამერიკაში ეს უკვე იმდენად შემაწუხებელია, რომ ძალიან ბევრი ადამიანი გეტყვით, რომ არ ირჩევს პოლიტიკურ კარიერას, რადგან სურს, პირად ცხოვრებას მიხედოს.
_ ქვეყანაში, სადაც ქალებს ღალატს არ პატიობენ, პრეზიდენტობის კანდიდატს მსგავსი პირადი ისტორია მარტივად აპატიეს. როგორ ფიქრობთ, რა მოხდა? საზოგადოების რაღაც ნაწილს ეგონა, რომ ეს ფაქტი ზურაბიშვილს, როგორც კანდიდატს, „ჩამოაქცევდა“.
_ თუ საზოგადოებაში ამ პირადმა ისტორიამ არ იმუშავა, ეს ძალიან კარგია და მე ეს მიხარია. ეს ნიშნავს, რომ საზოგადოება განვითარების უფრო მაღალ დონეზეა. კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ ჩემთვის მიუღებელია ადამიანების პირადი ცხოვრებით მანიპულირება. შესაბამისად, მიუღებელი იყო ის, რაც ხდებოდა გრიგოლ ვაშაძის შემთხვევაში და ასევე მიუღებელი იყო ქალბატონი სალომე ზურაბიშვილის პირადი ცხოვრებით მანიპულირება. საზოგადოებაც თუ ეტყვის პოლიტიკოსებს, რომ ეს მათთვისაც მიუღებელია და პოლიტიკოსის პირად ცხოვრებას არ აქვს მნიშვნელობა, მე ამას მხოლოდ მივესალმები. თუ სხვა ნებისმიერი კანდიდატის შემთხვევაში არ იქნება მსგავსი ბინძური თავდასხმები, უფრო ჯანსაღ გარემოში შევძლებთ ცხოვრებას.
_ პირველი ტურის შემდეგ ორივე მხარეს ჰქონდა ამომრჩევლების 53%-ის იმედი, რომლებიც არ მივიდნენ არჩევნებზე. „ოცნება“ ამტკიცებდა, რომ ამ ამომრჩევლების უმრავლესობა მასზე განაწყენებული მხარდამჭერები იყვნენ და მათ მობილიზებას შეძლებდნენ, პარალელურად ოპოზიციას მხარდაჭერა გამოუცხადა „ევროპულმა საქართველომ“, „რესპუბლიკურმა პარტიამ“, მმართველმა გუნდმა დაიწყო პროპაგანდა „არა ნაციზმს, არა მიშას“. საბოლოოდ, რამ იმუშავა? გადამწყვეტი გავლენა არჩევნების შედეგებზე რამ იქონია?
_ არსებობს ასეთი გამოთქმა, რომ „არჩევნებს იგებს ის, ვისაც ამომრჩეველი არჩევნების დღეს მოჰყავს“. მეორე ტურისთვის გამოიყენეს ის მეთოდები, რომელიც დემოკრატიულ საზოგადოებაში არაფრით შეიძლება იყოს გამოყენებული. სწორედ ამიტომ სალომე ზურაბიშვილი იქნება პრეზიდენტი, რომელსაც რეალურად არ ექნება დემოკრატიული მანდატი. „ქართულმა ოცნებამ“ დათვალა, დამატებით რამდენი ხმა სჭირდებოდა არჩევნების მოსაგებად და იმ მეთოდებით, რომელიც ჩვენ ვნახეთ: ამომრჩევლის დაშინებით, მოსყიდვით, ზეწოლით მიიყვანეს ამომრჩევლი და ტექნიკურად შეძლეს საჭირო ციფრის დაწერა მათი კანდიდატისთვის. ვნახეთ ისიც, რომ ვინც მათი მომხრე არ იყო, მათ ატერორებდნენ, რომ საერთოდ არ მოსულიყვნენ არჩევნებზე. პირველ ტურზე მმართველ გუნდს მეტი თავდაჯერებულობა ჰქონდა და ეგონა, რომ მსგავსი დაძაბვის გარეშე მოიგებდნენ. მეორე ტურისთვის კი ყველანაირი მიუღებელი მეთოდი აამუშავეს იმისთვის, რომ სასურველი შედეგისთვის მიეღწიათ. ამას დაემატა სრულიად უპრეცედენტო საკითხი, რაც ამომრჩევლის მოსყიდვის ქრესტომათიული შემთხვევა გახდება, ვგულისხმობ ვალებთან დაკავშირებულ ინიციატივას, რომელიც ჯერ კიდევ გაურკვეველია ზუსტად, რას გულისხმობს, თუმცა გარკვეული როლი ითამაშა. საბოლოო ჯამში, ეს იყო ხელისუფლების მხრიდან ძალიან უხეში მეთოდების გამოყენებით სასურველი შედეგის გაფორმება. რეალურად, ქალბატონ სალომე ზურაბიშვილს არ აქვს მხარდაჭერა და სწორედ ამიტომ ვსაუბრობთ ჩვენ იმაზე, რომ მას ამ არჩევნებით დემოკრატიული მანდატი არ მიუღია.
_ როდესაც ვსაუბრობთ იმაზე, რომ ზურაბიშვილს არ აქვს სათანადო მხარდაჭერა, მახსენდება ორი მნიშვნელოვანი ფაქტი: პირველი ის, რომ საზღვარგარეთ დიდი უპირატესობით მოუგო ვაშაძემ და მეორე ასევე ძალიან მნიშვნელოვანი – ავღანეთში ორივე უბანზე ზურაბიშვილმა წააგო, თქვენთვის რაზე მეტყველებს ეს ფაქტები?
_ საზღვარგარეთ არ არსებობს ისეთი ზეგავლენის მეთოდები, როგორიც აქ არის იმიტომ, რომ იქ წასული ჩვენი მოქალაქეები დამოუკიდებლები არიან და მათ სამსახურებიდან გაგდებით ვერ დაემუქრებოდნენ, ვერც უბნის ლოკალურ ავტორიტეტს მიუგზავნიდნენ დასაშინებლად, შესაბამისად, არჩევანი უფრო თავისუფლად გააკეთეს. გარდა ამისა, ვფიქრობ, რომ ის ადამიანები, რომლებიც საზღვარგარეთ სამუშაოდ არიან წასულები, ყველაზე კარგად ხედავენ, რომ ჩვენს ქვეყანაში, დღევანდელი ხელისუფლების პირობებში, სრული უპერსპექტივობაა. გარედან კიდევ უკეთესად ჩანს ჩვენი ქვეყნის ვითარება და ეს ადამიანები ხედავენ, რომ ცვლილებების დროა. რაც შეეხება ავღანეთში ვაშაძის მოგებას, სალომე ზურაბიშვილი შეიარაღებულ ძალებში ვერ იქნება პოპულარული პოლიტიკოსი იმიტომ, რომ ის განცხადებები, რაც მან 2008 წლის აგვისტოს ომთან დაკავშირებით გააკეთა, შეურაცხმყოფელია ნებისმიერი ადამიანისთვის, ვისაც ფორმა აცვია. მისი განცხადებები არის შეურაცხყოფა არა მხოლოდ იმ ადამიანების მიმართ, ვინც ომში იბრძოდა, არამედ დაღუპული მებრძოლების მიმართაც. რას ეუბნება ქალბატონი ზურაბიშვილი ამ ადამიანებს? რისთვის დაიღუპნენ ისინი? რისთვის დაობლდნენ მათი შვილები? სრულიად მიუღებელი განცხადებები გააკეთა და ადეკვატური პასუხი მიიღო ჩვენი შეიარაღებული ძალების წარმომადგენლებისგან.
_ „გასაოცარი დემოკრატიის“ ფარგლებში გასაოცარი მეთოდებით მოგებული არჩევნები ვიხილეთ. ეს ხომ არ აჩენს ნიჰილიზმის საფრთხეს იმ თვალსაზრისით, რომ ხალხს აღარ ექნება არჩევნების გზით ხელისუფლების შეცვლის იმედი?
_ ვფიქრობ, რომ ეს საფრთხე რეალურად არსებობს. ყველა ქვეყანაში დემოკრატიული პროცესის ძლიერი საყრდენი შუა კლასია, რომელიც დამოუკიდებელია. ის უკვეთავს ხელისუფლებას, რა უნდა და ვინც უკეთეს შეთავაზებას უკეთებს, იმას ირჩევს, მაგრამ როდესაც საზოგადოება ისეთი ღარიბია, როგორიც ჩვენს ქვეყანაშია, ეს პროცესი ასე არ ვითარდება. ბევრი ქირქილი იყო, _ კარტოფილსა და ხახვზე გაყიდული ამომრჩეველიო, _ რეალურად ეს ტრაგედიაა. თუ მართლა 5 კილო კარტოფილის ფასად ყიდის ხალხი თავის ხმას და ეს მართლა ხდება _ ეს ქვეყნის ტრაგედიაა, დასაცინი და საქირქილო ნამდვილად არ არის. ნიჰილიზმის განეიტრალებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია აქტიურად ხალხთან საუბარი. ივანიშვილის ხელისუფლების მმართველობა, რაც უფრო დიდხანს გაგრძელდება ამ ქვეყანაში, მით უფრო დიდხანს იქნება სიღარიბე და მით უფრო დიდხანს ექნება ამომრჩევლისთვის 5 კილო კარტოფილს მნიშვნელობა _ ამ ყველაფერს რაც უფრო მეტი ადამიანი გაიგებს, მით უფრო მეტი შანსია იმისა, რომ რეალობა შევცვალოთ. საბოლოო ჯამში, ამ არჩევნებში ყველა გამოყენებული მეთოდების მიუხედავად, ჩვენ ოპოზიციამ ვერ მივაღწიეთ მხარდაჭერის იმ მაქსიმალურ ნიშნულს, რაც საჭიროა ხელისუფლების შესაცვლელად. ჩვენ კიდევ გვჭირდება მხარდაჭერის გაზრდა და ახლა ვინც ამას უარყოფს, ჩემი აზრით, ის რეალობას უარყოფს. როდესაც ისეთ უთანასწორო ბრძოლაში ვართ, როგორშიც ბიძინა ივანიშვილთან ოპოზიცია ვიმყოფებით, ის უპირატესობა, რომელიც მხარდაჭერის თვალსაზრისით უნდა მოვიპოვოთ იმდენად დიდი უნდა იყოს, რომ შეუძლებელი გახადოს იმ მეთოდებით მუშაობა, რომლითაც ხელისუფლება მუშაობდა. იმ ნიშნულამდე ჯერ ჩვენ ვერ მივედით. ამ არჩევნებმა აჩვენა, რომ ოპოზიციის მხარდაჭერა გაიზარდა და იზრდება, რაც ძალიან პოზიტიურია, მაგრამ ჩვენ გვჭირდება ძალიან ბევრი მუშაობა იმისთვის, რომ ჩვენი მხარდაჭერა კიდევ უფრო მეტად გაიზარდოს. ვინც არ აღიარებს, რომ ეს გასაკეთებელია, ვფიქრობ, ის რეალობას მოწყვეტილია.
_ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები რომ დაინიშნოს, 5 კილო კარტოფილზე გაყიდული ხმები ისევ იქნება, ასევე 2020-შიც გაყიდიან ხახვზე ხმებს, რადგან 1 ან 2 წელიწადში სოციალური მდგომარეობა ვერ გამოსწორდება, თავის მხრივ, ივანიშვილი ამას გამოიყენებს, თქვენ ოპოზიციას რა გაქვთ ამის საპირწონედ? რა კონკრეტულ ნაბიჯებს გადადგამთ იმისთვის, რომ ეს რაღაცნაირად აღმოიფხვრას?
_ რამდენიმე რამ არის გასაკეთებელი. ჩვენ მთავარი შანსი გავუშვით ხელიდან, როდესაც კონსტიტუცია შეიცვალა და ვერ შევძელით პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა. ამის განხორციელება მაშინ ვერ მოხერხდა და ივანიშვილმა თავისი გაიტანა. ახლა ეს უნდა შეიცვალოს. თუ საარჩევნო სისტემა არ შეიცვალა, ჩემი აზრით, ვადამდელ არჩევნებს არანაირი აზრი არ აქვს. პროპორციული სისტემა კი თავისთავად გაათანაბრებს სათამაშო ველს ოპოზიციასა და მთავრობას შორის. ეს აუცილებლად უნდა გაკეთდეს და ამაზე, როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე ქვეყნის გარეთაც უნდა ვიმუშაოთ. მათ შორის უნდა გამოვიყენოთ ის კრიტიკული დასკვნები, რაც დაიდო საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ. ასევე საერთაშორისო თანამეგობრობასთან ერთად უნდა დავიწყოთ ფიქრი იმაზე, თუ რა შეიძლება გაკეთდეს საარჩევნო სისტემასთან მიმართებით, რათა დაცული იყოს ის მთავარი პრინციპი, რაც არის ხმის მიცემის საიდუმლოება. აღმოჩნდა, რომ ეს არ გვაქვს ქვეყანაში და ეს მთავარი გამოწვევაა. იმ შემთხვევაში, როცა ადამიანმა იცის, რომ ვერავინ აკონტროლებს მის არჩევანს, იმ 5 კილო კარტოფილსაც აიღებს და ხმას მაინც ვისაც უნდა, იმას მიცემს. ჩვენ ვნახეთ, რომ ქართველი ამომრჩეველი თავს დაცულად ვერ გრძნობს. მაგალითად, არსებობს ქვეყნები, სადაც ხმის მიცემა ელექტრონულადაა. ამაზეც შეიძლება მსჯელობა. შეიძლება განვიხილოთ, ხომ არ იქნება უფრო დაცული ელექტრონული ხმის მიცემის სისტემა? ეს ძალიან სერიოზული სამუშაოა. ჩვენ ვნახეთ, რომ ადამიანებს მობილურით სურათის გადაღებას სთხოვენ, რათა დარწმუნდნენ მათ მიერ გაკეთებულ არჩევანში. სასწრაფოდ არის მოსაფიქრებელი რამე, მაგალითად, შეიძლება ამომრჩეველს მობილურების შეტანა ავუკრძალოთ კაბინაში. ბევრი წელი გავიდა, რაც საბჭოთა კავშირი აღარ არსებობს, მაგრამ მაინც ტოტალიტარული წარსულიდან წამოსული საზოგადოების ბევრი სიმპტომი ახასიათებს ჩვენს საზოგადოებას. მათ შორის ის, რომ გაკონტროლების მექანიზმები არსებობს, თუმცა კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ ამაზე სერიოზული მუშაობაა საჭირო.
_ რაც არ უნდა ვისაუბროთ იმაზე, რომ გაერთიანებულმა ოპოზიციამ მხარდაჭერა მოიპოვა, ეს მხარდაჭერა თითქმის სრულად „ნაციონალურ მოძრაობას“ ეკუთვნის. არჩევნების შემდეგ აქტიურად საუბრობენ იმაზე, რომ „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ რეაბილიტაცია „ოცნების“ ,,დამსახურებით“ შეძლო. რამდენად იზიარებთ ამ მოსაზრებას?
_ არის ძალიან მარტივი მიდგომა. ამომრჩეველი ფიქრობს, რომ დღეს ჰყავს ეს ხელისუფლება, რომელმაც რაღაც გააკეთა და რაღაც ვერ გააკეთა, აქედან გამომდინარე, სურს, რომ შეცვალოს. მე ჩემი ხედვა მაქვს, მიმაჩნია, რომ 2012 წელს „ნაციონალური მოძრაობა“ უნდა შეცვლილიყო, მათ შორის, იმ შეცდომების გამოც, რომელიც დაუშვა, ამავე დროს, 9 წელი საკმაოდ ბევრი დროა პოლიტიკაში. მაშინ უკეთესი არჩევანი რომ ყოფილიყო, ლოგიკური და კარგი იქნებოდა ხელისუფლების ცვლილება არჩევანის გზით. უბრალოდ, ჩემთვის პირადად მაშინ უარესი არჩევანის წინაშე ვიდექით და ამიტომაც არ მიმიცია ხმა 2012 წელს „ნაციონალური მოძრაობის“ წინააღმდეგ. ვფიქრობ, „ქართული ოცნების“ მმართველობის 6 წლის თავზე ბევრმა ადამიანმა დაინახა, რომ არაფერი უკეთესი არ ყოფილა და მეტიც, უარესიც აღმოჩნდა იმ დაკვეთის შესრულების თვალსაზრისით, რაც საზოგადოებას „ქართული ოცნების“ მისამართით ჰქონდა. ამ ხელისუფლების პირობებში რომ ეკონომიკა ვერ ვითარდება და წინგადადგმული ნაბიჯები არ ჩანს, ეს ხალხმა ძალიან კარგად დაინახა. მათი მთავარი იმედგაცრუება კი ის იყო, რომ რა პრეტენზიებიც ჰქონდათ „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ სამართლიანობასთან, ადამიანის უფლებებთან და კანონის უზენაესობასთან დაკავშრებით, აღმოჩნდა, რომ დღესაც ეს პრობლემები მწვავედ დგას. ხალხი ბრმა არ არის და დაინახეს რა მოხდა სარალიძის, მაჩალიკაშვილის შემთხვევაში. „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ჰქონდა პრეტენზია, რომ მოქალაქე სახელმწიფოს წინაშე დაუცველია მიუხედავად იმისა, რომ ეს სახელმწიფო ძლიერია, ახლა კი აღმოჩნდა, რომ სახელმწიფო აღარ გვაქვს, რადგან ბიძინა ივანიშვილმა ჩამოშალა სახელმწიფო, რის შედეგადაც მივიღეთ მაფიოზური, კლანური მმართველობის სისტემა. ადამიანი ისევ დაუცველია, ოღონდ არა სახელმწიფოს წინაშე, არამედ გაურკვეველი კლანური მმართველობის წინაშე. ამიტომ, ბუნებრივია, ის, რომ ბევრი ადამიანი ფიქრობს, ისევ სჯობია ჰქონდეს სახელმწიფო, ვიდრე ის, რაც გვაქვს დღეს. დღეს ჩვენი მთავარი გამოწვევაა, „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ამომრჩეველი უნდა დაარწმუნოს იმაში, რომ ჩვენ, როგორც იმ პოზიტიური გამოცდილების მემკვიდრე, რაც იყო სახელმწიფოს შექმნის, რეფორმების თვალსაზრისით იმ 9 წლის მანძილზე, შევძლებთ ქვეყნის კვლავ განვითარებას. ჩვენ განახლებულ სამოქმედო გეგმას შევთავაზებთ საზოგადოებას. მეორე მხრივ კი ძალიან მკაფიოდ და გასაგებად უნდა ვთქვათ, რომ არასდროს აღარ იქნება ადგილი იმ შეცდომებისთვის, რომელზეც იყო პრეტენზია და რომელზეც დღეს საზოგადოებას ვთავაზობთ ახალ ხედვებს. ძალიან სიმპტომატურია ის, რომ სანდრო გირგვლიანის საქმის ადვოკატი დათო ჯანდიერი დღეს არის გაერთიანებული ოპოზიციის რიგებში. ეს არის ძალიან ბევრის მთქმელი. საარჩევნო სისტემა არის ერთი გამოწვევა, ბიძინა ივანიშვილი თავისი ფულით არის მეორე გამოწვევა, მაგრამ, ამავე დროს, ჩვენ თუ მოვახერხეთ ამომრჩევლის დარწმუნება იმაში, რომ ჩვენ ვაპირებთ ამ მომავლის განახლებული ხედვის განხორციელებას, ამას აუცილებლად ექნება სათანადო შედეგი შემდეგ არჩევნებზე.
_ მიხეილ სააკაშვილი ძალიან დიდი დოზით იყო ჩართული, რაც ნეიტრალურად განწყობილ ამომრჩეველზე შესაძლოა, უარყოფით გავლენას ახდენდა. როგორ ფიქრობთ, რა როლი ითამაშა სააკაშვილის ასეთი დოზით ჩართულობამ?
_ რაც შეეხება ამ თემას, რამ იმოქმედა ამომრჩეველზე, ამაზე უნდა გაკეთდეს სხვადასხვა სეგმენტის ამომრჩევლის კვლევები და გავიგებთ, რეალურად რა ფაქტორებმა იქონია ზეგავლენა. მე პრეტენზია ჩვენს თავთან იმასთან დაკავშირებით მაქვს, რომ იგივე 2016 წლის არჩევნების შემდეგ იმის ნაცვლად, რომ ძალიან ბევრი დრო, რესურსი გამოგვეყო ანალიზის გასაკეთებლად, მოხდა ის, რაც _ პარტიია, ფაქტობრივად, გაიყო. ახლა კი არ უნდა ვეძებოთ, ვის რა ბრალი მიუძღვის, არამედ უნდა შევისწავლოთ შედეგები. ამიტომ მე თავს შევიკავებ კონკრეტული შეფასებისგან, ეს არ იქნება ჩემი მხრიდან სწორი, რადგან არ მაქვს ამის საფუძველი. არც ის ვიცი, ბიძინას გააქტიურებამ რა როლი ითამაშა და არც ის ვიცი, მიშა სააკაშვილმა რა როლი ითამაშა. ერთი რამ ჩემთვის გასაგებია, რომ ჩვენი საზოგადოება მოითხოვს, იყოს დაცული. მოქალაქე უნდა გრძნობდეს, რომ ის ცხოვრობს დაცულ სახელმწიფოში, რომ მის უფლებებს ვერავინ დაარღვევს. ამისთვის საჭიროა კანონის უზენაესობა. მოქალაქემ უნდა იცოდეს, რომ კანონი ამ ქვეყანაში ჩემთვის, თქვენთვის, ბიძინა ივანიშვილისთვის, მიშა სააკაშვილისთვის იქნება ერთი. ამ თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია, მომავალში როგორ შეირჩევა პროკურორი, როგორი იქნება სასამართლოს გარანტირებული დამოუკიდებელი სისტემა, როგორი იქნება ადამიანის უფლებების დაცვის სისტემა და როგორი იქნება შსს-ზე დემოკრატიული კონტროლისა და შეკავების მექანიზმები, ეს ყველაფერი ჩვენ უნდა ავუხსნათ ხალხს მათთვის გასაგებ ენაზე. ადამიანისთვის უნდა იყოს გასაგები, რომ ამ ქვეყანაში აღარც გირგვლიანის, აღარც მაჩალიკაშვილის ამბავი მოხდება და აღარც _ სარალიძის საქმეში არსებული კანონდარღვევები. უნდა ავუხსნათ ადამიანებს, რომ იქნება კანონიერებაზე აგებული საზოგადოება. ადამიანები არ არიან ისეთი სულელები, იმაზე იფიქრონ, რომ ქვეყანაში კანონის უზენაესობის გარანტი შეიძლება მიშა ან ბიძინა იყოს. ჩვენ რასაც ვამბობთ, კოალიციური მთავრობა და ა. შ., ეს ყველაფერი არის იმის გარანტი, რომ ამ ქვეყანაში შეუზღუდავი, გაუკონტროლებელი ძალაუფლება არავის არასდროს აღარ ექნება. სანამ ამას ვერ მივაღწევთ, უკეთეს საზოგადოებას ვერ შევქმნით.
_ გასაგებია ოპოზიციის ინიციატივები და ხედვები, მაგრამ რამდენად ენდობა საზოგადოება მსგავს ხედვებს „ნაციონალური მოძრაობიდან“ იმ შეცდომების გათვალისწინებით, რაც დაუშვა წარსულში? რა ბერკეტები გაქვთ იმისთვის, რომ ისევ ის 9 წელი არ ამოუტივტივდეს საზოგადოებას გონებაში? მნიშვნელოვანია, ვინ საუბრობს „ნაციონალური მოძრაობის“ სახელით?
_ თუ დღეს „ნაციონალურ მოძრაობას“ შეხედავთ, დაინახავთ, რომ ის პოლიტიკური ძალა, რომელიც ქვეყანას 2012 წლისთვის მართავდა, აღარ არსებობს. პოლიტიკური პარტია ნიშნავს მხარდამჭერებს, ასევე გუნდის ლიდერშიფებს. ის გუნდი, რომელიც 2012 წელს იყო, დაიშალა. ბევრი ადამიანი, ვინც სხვადასხვა თანამდებობას იკავებდა, პარტიაში აღარ არის. „ნაციონალური მოძრაობის“ სახელით, მაგალითად, დღეს მე ვსაუბრობ და მე 2012 წელს საერთოდ არ მქონდა შეხება იმ „ნაციონალურ მოძრაობასთან“. პირდაპირ გეუბნებებით, 2012 წელს უკეთესი ალტერნატივა რომ ყოფილიყო, მე არავითარ შემთხვევაში არ დავუჭერდი მხარს „ნაციონალურ მოძრაობას“. ზუსტად ვიცოდი, ბიძინა ივანიშვილი რა უბედურებაც იქნებოდა ამ ქვეყნისთვის, ამიტომ მას მხარი არ დავუჭირე. ვინ არიან დღეს „ნაციონალურ მოძრაობაში“?! იგივე გრიგოლ ვაშაძის კანდიდატურის გარშემო ვხედავთ, რომ სრულიად სხვა ხალხი დგას. მას უჭერენ მხარს ისინი, რომლებიც „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობისას ძალიან აქტიური ოპონენტები იყვნენ, მათ შორის თაკო ჩარკვიანი. რომ გადახედავთ, ნახავთ, რომ ეს ხალხი ხმალამოღებული იბრძოდა „ნაციონალური მოძრაობის“ წინააღმდეგ. ხელისუფლებას დღეს აწყობს წარსულზე ყურადღების გამახვილება, ამიტომაც გააკრეს პლაკატები „არა ნაციზმს, არა ბოროტებას“. ისინი ცდილობენ, წარსულის ნეგატივისა და ტრავმისგან ქიმერის შექმნას, რომელიც რეალურად არ არსებობს.
_ არჩევნების შედეგებს მისთვის დამახასიათებელი ემოციურობით შეხვდა მიხეილ სააკაშვილი, რომელმაც ჯარსა და პოლიციას დაუმორჩილებლობისკენ მოუწოდა, პარალელურად გაერთიანებულმა ოპოზიციამ მისი განცხადება არ გაიზიარა, თუმცა მაინც გადაწყვიტა მშვიდობიანი მანიფესტაცია. მიშამ, როგორც უპირობა ლიდერმა, ხომ არ მოახდინა არსებითი გავლენა ამ გადაწყვეტილებაზე? რას გვეტყვით მის განცხადებაზე დაუმორჩილებლობის მოწოდებასთან დაკავშირებით?
_ ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც არჩევნები ასეთი მძიმე შედეგით მთავრდება, ჩვენი მხარდამჭერებისთვის და აქტივისტებისთვის, რომლებიც როგორც ომში, ისე იყვნენ ჩართული ამ არჩევნებში, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, გაგვეცნო მათთვის ჩვენი სამოქმედო გეგმა. ისინი ჩვენგან პოლიტიკურ ქმედებას ელოდნენ. რაც შეეხება მიხეილ სააკაშვილის მოწოდებას ჯარისა და პოლიციის დაუმორჩილებლობასთან დაკავშირებით, ეს ჩემთვის მიუღებელია. მიმაჩნია, რომ ეს მოწოდება იყო შეცდომა. ქვეყანაში, რომელიც სტაბილურად უნდა განვითარდეს, მსგავსი მოწოდება სახიფათოა. მე ამ მოწოდებას არანაირად არ ვიზიარებ, ისევე როგორც არ გაუზიარებია გაერთიანებული ოპოზიციის სხვა ლიდერებს. ეს თავისთავად შინაარსით სრულიად განსხვავდება იმისგან, რაც იყო კვირას. ჩვენ ჩავატრეთ მშვიდობიანი მანიფესტაცია, რაც არის კონსტიტუციით დაცული ჩვენი უფლება. ჩვენ ამ მშვიდობიანი აქციით ხელისუფლებას გავუგზავნეთ გზავნილი, რომ ჩვენთვის მიუღებელია ისეთ პოლიტიკურ სისტემაში ცხოვრება და საქმიანობა, რომელიც ბიძინა ივანიშვილმა ამ ქვეყანაში შექმნა, რომ მიუღებელია ის მეთოდები, რომლითაც არჩევნები ჩაატარა, რომ მიუღებელია ქვეყანაში დემოკრატიის სტანდარტის გაუქმება. ამ ყველაფრის გაპროტესტება კონსტიტუციით დაცული უფლებაა და ჩვენ ვიწყებთ აქტიურ ზეწოლას ხელისუფლებაზე იმისთვის, რომ ეს რეალობა შეიცვალოს.
_ მიშა თავისი ექსცენტრიკული ხასიათით ყოველთვის რევოლუციურ სცენარზე აკეთებს აქცენტს, რასაც ოპოზიცია არ ეთანხმება. წინ რთული გზის გავლა მოგიწევთ. 2020-ში თუ უფრო ადრე არა, საპარლამენტო არჩევნებია და, დიდი ალბათობით, მიშასა და პარტიის აზრები არ დაემთხვევა, რა გავლენას იქონიებს ის, როგორც უპირობო ლიდერი?
_ აზრთა სხვადასხვაობა ყოველთვის იყო, 2016 წელს მიხეილ სააკაშვილს მიაჩნდა, რომ ჩვენ პარლამენტში არ უნდა დაგვეკავებინა ადგილები, მაგრამ პარტია მაინც შევიდა. განსხვავებული აზრი არსებობდა ყოველთვის და არსებობს დღესაც, მაგრამ ის, რომ თითქოს გაერთიანებული ოპოზიცია მიშას მითითებით მოქმედებს, ეს ნამდვილად არ გამოკვეთილა. ეგზიტპოლების გამოცხადების შემდეგ ითქვა, რომ გაიმართებოდა კონსულტაციები და სამოქმედო გეგმაზე ჩამოყალიბდებოდნენ. ეს კონსულტაციები გაიმართა და სამოქმედო გეგმაც გახდა ცნობილი. რაც შეეხება სააკაშვილის ზოგიერთ განცხადებას, ოპოზიციის ლიდერები გაემიჯნენ და მე პირადად დღესაც ვემიჯნები იმ მოწოდებას, რომ პოლიცია და ჯარი დაუმორჩილებლობაზე გადავიდეს. ასე რომ, ერთპიროვნულ მმართველობას „ნაციონალურ მოძრაობაში“ არც არასდროს უარსებია და არც ახლა არსებობს.
_ რამდენად დიდი შანსია, რომ ხელისუფლებამ თქვენი მოთხოვნები, საარჩევნო კოდექსში ცვლილება და ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები, გაიზიაროს? რა ბერკეტებს გამოიყენებთ იმისთვის, რომ ეს მოთხოვნები შესრულდეს?
_ ვფიქრობ, ჩვენი ბერკეტი ამ კუთხით არის ის, რომ ხელისუფლება ძალიან სწრაფად კარგავს საზოგადოების მხარდაჭერას, რაც ამ არჩევნებზე დავინახეთ. ამ თვალსაზრისით, რაც უფრო მეტად შევძლებთ საზოგადოებრივი აზრის მობილიზაციას ჩვენი მოთხოვნების მხარდასაჭერად, მით უფრო გაუჭირდება ხელისუფლებას, უარი თქვას ამ მოთხოვნებზე. მეორე და ძალიან მნიშვნელოვანი ეს არის საერთაშორისო ბერკეტებით ზეწოლა. ამ არჩევნებზე საერთაშორისო საზოგადოებამ დაინახა, რა პოლიტიკურ სისტემასთან გვაქვს საქმე და, შესაბამისად, ჩვენ საერთაშორისო თანამეგობრობიდან ხელისუფლების მისამართით ზეწოლა უნდა გავზარდოთ, რომ ეს მოთხოვნები განხორციელდეს. ოპოზიციამ მთლიანად უნდა გავაერთიანოთ ძალები. მე არ მივეკუთვნები იმ ადამიანების რიცხვს, რომელიც ფიქრობს, რომ რაღაც სწრაფად და გადაუდებლად უნდა მოხდეს. ივანიშვილის მიერ შექმნილ მონსტრულ სისტემასთან ბრძოლას უნდა მივუდგეთ პრაგმატული, მიზანმიმართული და რეალისტური ხედვებით. ერთ დღეში ცხოვრებაში ღირებული არაფერი იქმნება და ღირებული შედეგიც ვერ მიიღწევა. საკუთარი თავისა და ამომრჩევლის მოტყუებაა ის, რომ ჩვენ ერთ დღეში რამეს მივაღწევთ. ეს არის სწორედ ის, რაც საბოლოო ჯამში ნიჰილიზმს იწვევს. ცრუ მოლოდინის გაჩენა, რომ ხვალვე რაღაც რადიკალურად შეიცვლება, საზოგადოებაში იმედების გაცრუებას და შემდეგ ნიჰილისტურ განწყობას გამოიწვევს. ამ არჩევნების შედეგია, რომ ოპოზიციის მხარდაჭერა საგრძნობლად გაიზარდა, რაც მაქსიმალურად უნდა გამოვიყენოთ.
_ სხვათა შორის, ეს დამოკიდებულება ბევრ ქართველ პოლიტიკოსს არ აქვს, მუდმივად ერთ დღეში ცვლილებებს ჰპირდებიან საზოგადოებას…
_ მე უკეთესი წარმოდგენა მაქვს ქართველ ამომრჩეველზე, ვიდრე სხვა ქართველ პოლიტიკოსებს. ვფიქრობ, რომ ქართველი ხალხი ბევრად უფრო ჭკვიანი, იმაზე მეტად ჭკვიანია, ვიდრე ბევრ ქართველ პოლიტიკოსს მიაჩნია. დიდ პატივს ვცემ ჩვენს ხალხს და მათ არ მივცემ უპასუხისმგებლო დაპირებებს.

ნენე ინჯგია