„ქრონიკა+“ ესაუბრება ისტორიკოსსა და ანალიტიკოს დავით გამცემლიძეს:

_ მიუხედავად ქვეყანაში და მის გარშემო მიმდინარე პროცესებისა, უახლოესი ორი თვის მთავარი ინტრიგა მაინც საპრეზიდენტო არჩევნებია. ამ თემაზე ვრცლად ვისაუბროთ. ჯერ პოლიტიკურ შემადგენელზე შევჩერდეთ. როგორ ფიქრობ, მართლა გულწრფელად ჰგონია ბატონ ივანიშვილს, რომ ამ დემოკრატიული ფარსით გააკვირვებს დასავლეთს? ვგულისხმობ, კანიდატი რომ არ ჰყავს მმართველ პარტიას და რეალურად მაინც ჰყავს?
_ მართალი ხარ, ეს საპრეზიდენტო არჩევნები, რომელიც თითქოს არაფერს წყვეტს, _ რაკი კლასიკურ საპარლამენტო რესპუბლიკად ვიქცევით და პრეზიდენტს „ცერემონიული“ უფლებამოსილებაღა ექნება, _ სინამდვილეში, როგორც ჩანს, გადაწყვეტს არათუ „ბევრს“, არამედ, შესაძლოა, ყველაფერს!
თავისთავად ძალიან უცნაური „კონსტრუქცია“ შექმნა მმართველმა პარტიამ, როდესაც, ერთი მხრივ, „პარტიული კანდიდატი“ ფორმალურად არ ჰყავს, მაგრამ მაინც მასთან აფილირებულ კანდიდატურას დაუჭირა მხარი _ ქალბატონ სალომე ზურაბიშვილს. თან „ქართული ოცნების“ ლიდერები აცხადებენ, რომ მიუხედავად ამ კანდიდატის „დამოუკიდებლობის“ ანუ „თვითნომინირებისა“, მას დაეხმარებიან როგორც ფინანსურად, ასევე პარტიული აქტივის რესურსებით.
ბუნებრივია, ამას საქართველოში არავინ მიიღებს. არათუ არ დაიჯერებს, არამედ „არ მიიღებს“.
მაშასადამე, სალომე ზურაბიშვილის დამარცხება მაინც „ქართული ოცნების“ დამარცხება გამოვა საზოგადოებრივი აღქმის თვალსაზრისით, თუმცა, იმავდროულად, მისი გამარჯვებაც „ოცნების“ გამარჯვებად აღიქმება. ანუ ეს არჩევნები გადამწყვეტ ზეგავლენას იქონიებს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე იმიტომ, რომ „დამარცხებული“ აღიქმება „წარმავალად“ და არაფერი იმაზე საშიში არ არის პოლიტიკური ძალისთვის, როგორც „უკვე წარმავალად“ მისი აღქმა მასობრივი ელექტორატის მიერ.
რაც შეეხება კითხვას, რა თქმა უნდა, ვერც დასავლეთს „გააკვირვებს“ ამით „ქართული ოცნება“ და მისი ლიდერი _ ბიძინა ივანიშვილი. ჩვენს დასავლელ პარნტიორებს იმიტომაც აქვთ საელჩოები, რომ რეალური მიიღონ ინფორმაცია მდგომარეობისა და სინამდვილის შესახებ.
ოღონდ აქ უკვე დიპლომატიისა და პოლიტიკის კანონები ერთვება. ამ კანონთა შესაბამისად კი „შინაგან რწმენას“ კი არ აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა, არამედ „ფორმალურ სათქმელს“. ფორმალურად ვერ შეედავები და რასაც ფორმალურად ვერ შეედავები, ის „ლეგიტიმურ სივრცეშიც“ ვერ იქნება არტიკულირებული.
სულ სხვა საქმეა, თუ არჩევნები სერიოზული დარღვევებით ჩაივლის, თუ მედია შევიწროვდება, თუ კანონით განსაზღვრული თანასწორობა დაირღვევა, თუ დაიდება კონკრეტული ფაქტები _ არა ინტერპრეტაციები, არამედ ფაქტები, რომ გამოიყენება ადმინისტრაციული რესურსი, უკანონო ფინანსური გავლენა, ამომრჩეველთა მოსყიდვა, ბიულეტენების ჩაყრა… აი, თუ ასეთი ფაქტები „დაიდება“, ეს უკვე სულ სხვა საქმეა. მაშინ ფორმალური „ვერშედავება“ კი აღარ იქნება განმსაზღვრელი, არამედ „რეალური არგუმენტი“, რაც ფორმალობებს გადაწონის.
თუმცა ნურც იმას დავივიწყებთ, რომ ვცხოვრობთ „რეალურ სამყაროში“, თანაც ძალიან რთულ ეპოქაში, უამრავი მრავალწახნაგოვანი პრობლემისა თუ გეოპოლიტიკური გამოწვევის პირობებში, ანუ იმავე დასავლელ „მოთამაშეებს“ პოლიტიკური გადაწყვეტილებაც დასჭირდებათ, რათა თუნდაც სრულიად ცხად ფაქტებზე მოახდინონ აპელირება.
_ რას გულისხმობ?
_ მარტივ ისტორიულ მაგალითს შეგახსენებ: 2003 წელს იმდროინდელი ოპოზიციის მთვარი, სრულიად სამართლიანი, არგუმენტი იყო, რომ ხელისუფლებამ გააყალბა არჩევნები ქვემო ქართლში, აჭარასა და სამცხე-ჯავახეთში, სადაც ადმინრესურსი ტრადიციულად „ქმედითია“. კერძოდ, ბიულეტენები „ჩაყარეს“, რამაც დიდი გავლენა მოახდინა 2003 წლის 2 ნოემბრის არჩევნების შედეგზე. ამ რეგიონებში „კენჭისყრის“ შედეგთა გაუქმება მთლიანად შეცვლიდა პოლიტიკურ ძალთა „განლაგებას“ შედეგის თვალსაზრისით. რაც მთავარია, დასავლეთმა ეს ფაქტი აღიარა, მკაფიოდ თქვა, დოკუმენტურად დააფიქსირა, რასაც მოყვა „ვარდების რევოლუცია“. რევოლუციონერთა უპირველესი არგუმენტი, თანაც სამართლიანი, სწორედ ის დასკვნა იყო, რაც დასავლეთმა „დადო“ თავისი სტრუქტურების მეშვეობით _ „ეუთოს სადამკვირვებლო მისია“ და ა. შ.
მაგრამ, აბა, გავიხსენოთ 2008 წლის იანვრის საპრეზიდენტო არჩევნები: მოქმედმა პრეზიდენტმა _ თანაც იმ დროს არსებულ „მედია-ფონზე“ _ სულ 3-4%-ით „გადააბიჯა“ 50%-იან ზღვარს, ანუ თავიდან აიცილა მეორე ტური მისი აბსოლუტურად არაპროგნოზირებადი შედეგით, რადგან თუ მაშინ მეორე ტური ჩატარდებოდა, არჩევნებზე აუცილებლად მივიდოდა ის პროტესტული ელექტორატი, ვინც პირველ ტურში არ მიიღო მონაწილეობა ხელის ჩაქნევით, _ მაინც არაფერი გამოვა და…
ოპოზიცია მაშინ ზუსტად ისევე მოითხოვდა ხსენებულ რეგიონებში (სამცხე-ჯავახეთსა და ქვემო ქართლში, _ ავტ.) არჩევნების შედეგთა გაუქმებას და მაშინაც სრულიად სამართლიანად ამბობდა, რომ „ბიულეტენები ჩაიყარა“ არა მხოლოდ სომხურ და აზერბაიჯანულ სოფლებში, არამედ მთიან აჭარაშიც, _ ისევ და ისევ, როგორც 2003 წელს.
ოღონდ დასავლეთმა მაშინ _ განსხვავებით 2003 წლისგან _ ოპოზიციას ეს მოთხოვნა არ „გაუპრავა“, რადგან შესანიშნავად ხვდებოდა, რომ იმავე 2003 წლის სიტუაციისგან განსხვავებით, ეს უკვე მართლა სისხლისღვრასა და სამოქალაქო ომს გამოიწვევდა: ხელისუფლება ისე იოლად არ დათმობდა, როგორც მხცოვანი შევარდნაძის „წარმავალმა“ ხელისუფლებამ დათმო და წავიდა უსისხლოდ.
აქედან გამომდინარე, როგორც პირველ, ასევე მეორე შემთხვევაში, დასავლეთმა მიიღო პრაგმატული გადაწყვეტილება და აბსოლუტურად სწორად მოიქცა. 2012 წელს გონივრული და პრაგმატული გადაწყვეტილება უკვე სააკაშვილის ხელისუფლებამ მიიღო და ხელისუფლება მშვიდობიანად დათმო: ჩათრევას ჩაყოლა ამჯობინა.
_ დღეს რომელი ფაქტი გამოდგება ანალოგად?
_ დღეს უფრო 2008 წლის, ვიდრე 2012 წლის ვითარებაა. იგივე არჩევანის წინაშე დადგება დასავლეთი 2018-2020 საარჩევნო ციკლშიც. რას ვიზამთ _ ძალიან სუსტი, ჯერჯერობით, შეუმდგარი სახელმწიფო ვართ, ანუ იმაზე ვრჩებით დამოკიდებული, ჩაიწერება „ოდირის“ დასკვნაში „სოფელ ყარაჯალაში ჩაყრილმა ბიულეტენმა შედეგზე გავლენა იქონიაო“ თუ არ ჩაიწერება… ასე იყო 2003 წელს, ასე იყო 2008 წელს და ასეა ახლაც.
პოლიტიკური პრაგმატიზმი და „რიალპოლიტიქ“ შეიძლება მოგვწონდეს ან არ მოგვწონდეს, თუმცა პოლიტიკის კანონებსა და თანამედროვე „პოლიტიკურ კულტურაზე“ „გაბრაზება“ სასაცილო იქნებოდა.
_ შენ ძალიან კარგად იცნობ დასავლელი პოლიტიკოსების გემოვნებას _ მათი ცბიერებისა და გონიერების დიაპაზონს, ისინი ჭამენ იმას, რასაც აგერ, დილიდან საღამომდე ყანაში მომუშავე ან ბირჟაზე ჩაცუცქული რიგითი ქართველი არ ჭამს? გრძელვადიან პერსპექტივაში რას აძლევს ეს ფარსი „ქართულ ოცნებას“ და მთლიანად ქვეყანას, მის იმიჯს?
_ უკვე ვთქვი, არავინ არაფერს არ ჭამს, არც არასდროს უჭამია. ეგღა აკლია დასავლეთს, ჩვენ მოგვატყუებინოს თავი. თანამედროვე პოლიტიკა, მით უმეტეს დღევანდელ უსასტიკეს, სამკვდრო-სასიცოცხლო ვითარებაში, რაც შეიქმნა სირია-უკრაინიდან _ სოლსბერიმდე, დამოკიდებულია არა იმაზე, რას ჭამს, რას მიხვდება ან ვერ მიხვდება ყანაში მომუშავე ან ბირჟაზე ჩაცუცქული რიგითი ქართველი, მით უმეტეს ეუთოს სადამკვირვებლო მისიის ხელმძღვანელად დანიშნული რომელიმე ამერიკელი კონგრესმენი, როგორც 2008 წელს, არამედ ლეგიტიმურ, ანუ ბოდიში ჟარგონისთვის, „გაპრავებულ“ არგუმენტაციასა და პოლიტიკურ გადაწყვეტილებაზე, რასაც ჩვენი პარნტიორები მიიღებენ.
სამწუხაროდ, ჩვენ ვერ ვხვდებით, რომ საქართველოს მეგობართა ამგვარი, ზოგჯერ მეტისმეტად ფრთხილი და პრაგმატული დამოკიდებულება ჩვენივე ბრალია იმიტომ, რომ ყველა არჩევნები, რაც ამ ქვეყანაში ჩატარებულა, დაწყებული 1990 წლიდან _ დღემდე, იქცევა რაღაც კატასტროფულ, ცივილიზაციურ, გეოპოლიტიკურ, ისტორიულ, საბედისწერო, სამკვდრო-სასიცოცხლო წყალგამყოფად, „საგარეო-პოლიტიკური კურსის“ საკითხად და ა. შ.
ე. ი. უბრალოდ ხელისუფლების საკითხი კი არ წყდება მუდმივად, არამედ „ქვეყნის ორიენტაციის“, ყბადაღებული „კურსის“, „ისტორიული არჩევანისა“ და ა. შ. ამგვარ პირობებში უცხოელ აქტორებს, რომლებიც საქართველოს პარტნიორად აღიქვამენ, შეიძლება არც აწყობდეთ ვითარების დესტაბილიზაცია და გაურკვევლობა.
ესეც ბევრისთვის სამწუხარო რელობაა, თუმცა რეალობაა და ასე იქნება მანამ, სანამ, ბოლოს და ბოლოს, ეს ჩვენი საზოგადოება არ შეთანხმდება ძირითად ღირებულებებზე, ანუ მყარად არ განაცხადებს, რა უნდა, ბოლოს და ბოლოს, საით ისწრაფის; სანამ არჩევნები არ იქნება უბრალოდ ხელისუფლების არჩევნები და არა საბედისწერო, სამკვდრო-სასიცოცხლო, ისტორიული არჩევანი „რუსეთსა და ევროპას“ ან „სამოქოლაქო ომსა და მშვიდობას“ შორის.
უკაცრავად და ასეთ საგიჟეთში, რაც უკვე ლამის 30 წელია გრძელდება არჩევნებიდან _ არჩევნებამდე, რა ქნას იმ ჩვენმა დასავლელმა პარტნიორმა? მას ხომ ამ ქვეყნისთვის მხოლოდ მშვიდობა და სიკეთე უნდა?
_ ახლა თავად კანდიდატზე შევაჩეროთ ყურადღება. მისი ორი უმთავრესი აქტივი რუსეთს უკავშირდება. პირველი: ქალბატონი ზურაბიშვილი ამბობს, რომ სწორედ მან გაიყვანა საქართველოდან რუსული ჯარი და მეორე: აგვისტოში ომი დაიწყო საქართველომ, დაბომბა მშვიდობიანი მოსახლეობა. გთხოვ, პირველი მომენტი განვიხილოთ ვრცლად, რადგან შენ ძალიან კარგად ხარ ამ ვითარებაში ჩახედული. მეორე ნაწილისთვის კი დამატებითი კითხვა მაქვს.
_ 2007 წლის მიწურულს საქართველოდან რუსული ჯარები გაიყვანა… ვლადიმირ პუტინმა!
პუტინს რომ არ მიეღო ის გადაწყვეტილება, ვერანაირი „სალომეს დიპლომატია“ პუტინს ვერ აიძულებდა ამის გაკეთებას და პროცესი ისევე გაიწელებოდა დროში, როგორც 1999 წლიდან იწელებოდა, როცა „ეუთოს“ ისტორიულ სამიტზე სტამბულში საქართველომ და რუსეთმა მიაღწიეს შეთანხმებას თბილისიდან (ვაზიანი, _ ავტ.) და გუდაუთიდან რუსული ბაზების გაყვანის შესახებ.
არ დაიჯეროთ, თითქოს ის შეთანხმება ნიშნავდა რუსული ჯარების რეალურ გაყვანას ქვეყნის მთელი ტერიტორიიდან. ეს არის ტყუილი! პირადად გახლდით იმ პროცესების მონაწილე, თან არა მხოლოდ თვითმხილველის რანგში. მაშინ ედუარდ შევარდნაძემ, მისთვის ჩვეული ოსტატობით, დააბალანსა _ ასე გენიალურად ამას სხვა ვერავინ ახერხებდა და ვერ ახერხებს დღემდე, რადგან, რეალურად, სტამბულის 1999 წლის შეთანხმება, ნუ გაიკვირვებთ, სულაც არ გულისხმობდა _ რეალურად ანუ საქმით _ რუსული ჯარების გაყვანას არათუ ახალქალაქიდან და ბათუმიდან, არამედ თბილისიდან და გუდაუთიდანაც კი.
მართალია, ვაზიანიდან, ე. ი. თბილისის გარეუბნიდან, გაიყვანეს ფორმალურად თითქმის მაშინვე _ 2002 წლისთვის, თუმცა თბილისში მაინც დარჩა მძლავრი სამხედრო დაჯგუფება, რომელსაც ფორმალურად ეწოდებოდა „რუსეთის არმიის ამიერკავკასიის სახედრო ოლქის შტაბი“ („ზაკვო“). ეს მხოლოდ „შტაბი“ კი არ იყო, არამედ მთელი სამხედრო გარნიზონი _ სამხედრო ტექნიკით საქართველოს დედაქალაქში _ ვაკე-საბურთალოს გადასასვლელზე მდებარე იმპოზანტურ შენობაში.
ერთობ პიკანტური ვითარებაც შეიქმნა: ვისაც ელემენტარული სამხედრო საქმე უსწავლია, დამეთანხმება, რომ „თბილისის გარნიზონი“, ზუსტად ეს ტერმინი, სიტყვა-სიტყვით, ფიგურირებდა იმ დროს ბევრი რუსი სამხედრო თუ დიპლომატიური ჩინოსნის ოფიციალურ განცხადებებში, წარმოუდგენელია სამხედრო კომენდანტის თანამდებობის გარეშე. ანუ როდესაც ჯერ ედუარდ შევარდნაძე, შემდეგ მიხეილ სააკაშვილი და ზურაბ ჟვანია ჩვენი ქვეყნის NAთO-ში გაწევრებაზე საუბრობდნენ, დასავლელი პარტნიორები, დახურულ კარს მიღმა შეხვედრებზე, მხრებს იჩეჩდნენ: „კი მაგრამ, რაზე გველაპარაკებით, საერთოდ, როცა თქვენი ქვეყნის დედაქალაქში დგას რუსული სამხედრო კონტინგენტი რუსული ჰაუპტვახტითა და რუსი კომენდანტით?!“
რაც შეეხება გუდაუთის ბაზიდან რუსული ჯარის ვითომდაც გაყვანას, ესეც ტყუილია: იმ კონტინგენტს უბრალოდ სახელი გადაერქვა და ეწოდა „სამშვიდობო ძალთა ბატალიონი“, ხოლო მის ფუნქციას იგივე 345-ე საპარაშუტო-სადესანტო პოლკი ასრულებდა, რომელიც 1992 წელს განჯიდან (მაშინ კიროვობადი) გადაისროლა მოსკოვმა გუდაუთაში.
ბათუმიდან და ახალქალაქიდან რუსული ჯარების გაყვანის საკითხზე კი მონოტონური, არაფრის მომცემი მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა, რომელიც კიდევ ათწლეულობით გაგრძელდებოდა.
მაგრამ 2006 წლის მიწურულს საქართველოს ხელისუფლების პოლიტიკით (განსაკუთრებით უკრაინასა და ბელარუსში „ხავერდოვან რევოლუციათა“ ექსპორტით) გაცოფებულმა პუტინმა, რომელიც კიდევ უფრო მეტად გააგიჟა და შეშალა ჭკუიდან 2006 წელს რუსი „სამხედრო ჯაშუშების“ საჯარო დაპატიმრებამ, შემდეგ ქართველი ქალი პოლიციელების მიერ მათი რუსეთისთვის სამარცხვინოდ, მთელი მსოფლიოს თვალწინ გადაცემამ… მიიღო გადაწყვეტილება ჩვენი ქვეყნის სასტიკი დასჯისა.
_ ანუ პუტინმა 2006 წლის მიწურულს უკვე საბოლოოდ გადაწყვიტა განეხორციელებინა აგრესია ჩვენი ქვეყნის წინააღმდეგ და ამ მიზნით გამოეყენებინა ოსი და აფხაზი სეპარატისტები?
_ ოღონდ იმისთვის, რათა აგრესია განეხორციელებინა, _ აფხაზეთისა და ე. წ. სამხრეთ ოსეთის ოკუპაცია მოახდინა, _ მას აუცილებლად სჭირდებოდა საქართველოს სხვა ტერიტორიებიდან ჯარების გაყვანა, რადგან უკვე ომის მერე ბათუმიდან, ახალქალაქიდან, თბილისიდან რუსული ჯარების გაყვანა „დერჟავულ“ რუსულ საზოგადოებაში „უკან დახევად“ აღიქმებოდა.
დასავლეთის თვალშიც სხვაგვარად წარმოჩინდებოდა: აბა, როგორ წარმოგიდგენიათ, თბილისში დაეტოვებინათ ჯარი, როდესაც გორს უტევდნენ, ხოლო საქართველოს პრეზიდენტი აცხადებდა, რომ მოსკოვი მის დამხობას ცდილობდა? ამიტომ პუტინმა გადაწყვეტილება მიიღო თბილისიდან, ბათუმიდან და ახალქალაქიდან ჯარების გაყვანის შესახებ, როცა 2008 წლის „აგვისტოს გეგმა“ უმცირეს დეტალებამდე დააზუსტა.
ჯარები გაიყვანა იმიტომ, რომ ასე სჭირდებოდა. სალომე ზურაბიშვილის „წვლილი“ ამ საქმეში მინიმალურიც არაა _ ნულის ტოლია.
_ 2008 წლის 6 აგვისტო. რუსეთის ავიაცია არღვევს საქართველოს საჰაერო სივრცეს. იბომბება ქართული სოფლები. არიან დაღუპულები. 7 აგვისტოს ქალბატონი ზურაბიშვილი აკეთებს შემდეგ განცხადებას: „სად არის თავდაცვის მინისტრი ასეთ სიტუაციაში?!. მერაბიშვილი არაფერ შუაშია (მერაბიშვილი კონფლიქტის ზონაში ჩავიდა, _ ავტ). სად არის ჩვენი საზღვრის დაცვის უფროსი?!. თუკი ჩვენმა რადარებმა დააფიქსირეს თვითმფრინავების შემოსვლა, აფრინდნენ კი ჩვენი თვითმფრინავები იმისთვის, რომ კონტრიერიში მიეტანათ?.. თუ ჩვენ ტყუილად ვხარჯავთ ფულს თავდაცვაში?“ ჯერ ამ განცხადების კომენტარი გააკეთეთ, როგორც ისტორიკოსმა და ანალიტიკოსმა, ანუ აქ რას ითხოვს ქალბატონი ზურაბიშვილი იმ ვითარების გათვალისწინებით, რომელიც იმ პერიოდში იყო შექმნილი და შემდეგ უკვე საინტერესოა, რამდენად მორალური და პოლიტიკურად გამართლებულია, სწორია ის განცხადებები, რომელსაც კანდიდატი ზურაბიშვილი აკეთებს?
_ გულწრფელად რომ გითხრა, იმ განცხადებაში, რომელიც შენ მოიტანე, მე განსაკუთრებულ პრობლემას ვერ ვხედავ იმის მიუხედავადაც კი, რომ რასაკვირველია, წმინდა წყლის დემაგოგიაა თავიდან ბოლომდე. არც ის მიკვირს, რომ ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი და პრეზიდენტობის კანდიდატი ასე ხელთათმანებივით იცვლის პოზიციებს, ხან ერთს ამბობს, ხან _ მეორეს, ანუ გუშინ რისთვისაც აკრიტიკებდა ხელისუფლებას, დღეს თავად იმას ქადაგებს ან პირიქით… მერე საკუთარ თავსაც ეწინააღმდეგება იმ იმედით, რომ მისი წინარე განცხადებები და პრეტენზიები აღარავის ახსოვს _ იმედია ცდება, და ა. შ. და ა. შ. ბოლოს და ბოლოს, „ორმაგი სტანდარტი“, „დემაგოგია“ და „კრიჭაში დგომა“, ისევე როგორც ხელისუფლებისთვის ბრძოლა, პოლიტიკოსის „პროფესიაა“. ეს ნუ გაგვაღიზიანებს განსაკუთრებით.
მაგრამ მე ამ ქალბატონის სხვა განცხადებები მიმაჩნია პრობლემურად: მაგალითად, როდესაც მან თქვა, რომ სოფელი წითელუბანი 2007 წელს თვით საქართველომ დაბომბა.
უნდა გაირკვეს, ნამდვილად თქვა თუ არა ეს (ასე _ ამ ვორდინგით) ქალბატონმა სალომე ზურაბიშვილმა. იმიტომ, რომ თუ ასეთი რამ მართლა თქვა, ეს უკვე სცილდება ოპოზიციურობის, პოლიტიკური ტექნოლოგიის, პოლიტიკის „ზნეობრიობა-უზნეობის“, პრაგმატიზმისა თუ ხელისუფლებასთან თუნდაც „კრიჭაში დგომის“ ზღვარს და პირდაპირ ურტყამს ქვეყნის სასიცოცხლო ინტერესებს!
შეგახსენებთ, რა მოხდა 2007 წლის სექტემბერში: რუსეთის სამხედრო-საჰაერო ძალებმა წამოიწყეს მასშტაბური წვრთნები ჩრდილო კავკასიაში. ერთ-ერთი ბომბდამშენი შემოფრინდა საქართველოს ტერიტორიაზე და „ჰაერი-მიწა“ კლასის რაკეტა ესროლა რადარს, რომლითაც ქართული მხარე საჰაერო სივრცეს აკონტროლებდა „სამხრეთ ოსეთის“ ტერიტორიაზე.
მაშინ პუტინს, როგორც მოგახსენეთ, არათუ გადაწყვეტილი, არმედ უკვე უმცირეს დეტალებამდე დაგეგმილიც ჰქონდა აგრესია საქართველოს წინააღმდეგ; ხოლო „წითელუბნის“ აქცია ორ მიზანს ისახავდა: ჯერ ერთი, ხსენებული რადარის განადგურებას და მეორე, არანაკლებ, თუ მეტად არა, არსებითი მიზანი: შეემოწმებინა დასავლური რეაქცია ამ პროვოკაციაზე, ანუ რამდენად ამოიღებდა ხმას დასავლეთი, რამდენად მწვავე ან არსებითი იქნებოდა მისი პასუხი საქართველოს დასაცავად.
სამწუხაროდ, როგორც ევროპული დედაქალაქების, ასევე ვაშინგტონის რეაქცია იმ ინციდენტზე აღმოჩნდა არათუ სუსტი, არამედ, შეიძლება ითქვას, გულგრილი, რამაც პუტინს დაუდასტურა, რომ ბევრად შორს შეეძლო წავსლა, ხოლო დასავლეთი „საქართველოს გულისთვის“ მასთან ურთიერთობას არ გაიფუჭებდა. მით უმეტეს მაშინ, როცა იკვეთებოდა „ირანის ბირთვულ დოსიესთან“ დაკავშირებით გეოპოლიტიკური კომპრომისის კონტურები და ხსენებულ დედაქალქებში თავს დაჰკანკალებდნენ მოსკოვს, რათა გაეროს უშიშროების საბჭოზე ვეტო არ გამოეყენებინა.
სხვათა შორის, ამ ფაქტორს (ირანის ბირთვული დოსიეს გარშემო იმ დროს მიმდინარე დიდი თამაში მაქვს მხედველობაში), რატომღაც, არავინ სწავლობს ჩვენში, როდესაც 2007-2008 წლების ვითარებას აანალიზებს _ დასავლური მოტივაციების თვალსაზრისით.
მწარედ მახსოვს, როდესაც ქართველმა დიპლომატებმა, 2007 წლის სექტემბერში, გაეროს ნიუ-იორკის შტაბ-ბინაში, საწყალობელი პრესკონფერენცია მოაწყვეს, რათა წითელუბნის ინციდენტი რამენაირად ექციათ განსასჯელ თემად ან თუნდაც ნიუსად, ერთ-ერთმა დასავლელმა ჟურნალისტმა იმ კონფერენციაზე ფეხი-ფეხზე გადადებული რომ იჯდა გულგრილი გამომეტყველებით, აშკარა ზიზღით იკითხა: „თქვენ რა, რაიმე პრობლემა გაქვთ რუსეთთან? რა რაკეტაზე ლაპარაკობთ საერთოდ?“ შემდეგ იმავე გულგრილი ზიზღის გამომეტყველებით ადგა და წავიდა.
აი, სწორედ მაშინ, როგორც დიდ ბრიტანეთში საქართველოს ელჩის ყოფილი მოადგილე, გიორგი ბადრიძე იხსენებს, სალომე ზურაბიშვილმა ერთ-ერთ დიპლომატიურ შეხვედრაზე განაცხადა, რომ თურმე ის რადარი სააკაშვილმა დაბომბა! ანუ ყველაფერი ინსცენირება იყო.
ალბათ თავად ბატონი ბადრიძე დაადასტურებს ამ განცხადებას, ანუ დადებს საბუთს ესოდენ სერიოზული ბრალდებისთვის. მაგრამ ის კი შეიძლება ითქვას, რომ თუ ქალბატონმა სალომე ზურაბიშვილმა ეს მაშინ ნამდვილად თქვა, მისი განცხადება სალბუნად დაედებოდა ხსენებულ ძალებს დასავლეთში, ვისაც „საქართველოს გულისთვის“ მოსკოვთან ურთიერთობის გაფუჭება არ სურდა. კაცმა რომ თქვას, არც ახლა სურს…
_ ისევ კანდიდატს დავუბრუნდეთ. რატომ გახდა დამოუკიდებელი, მაგრამ რეალურად „ოცნებაზე“ დამოკიდებული ზურაბიშვილი რელევანტური ბიძინა ივანიშვილისთვის? ხომ თვალნათელია, რომ გადაწყვეტილება სწორედ მას ეკუთვნის?
_ ჩემი აზრით, მთავარი მიზეზი ისაა, რომ ზურაბიშვილი კვლავინდებურად აღიქმება კომპრომისულ ფიგურად, რაღაცნაირ ოქროს შუალედად ან ფსევდოოქროს შუალედად დამოუკიდებლობის დათმობას, კაპიტულაციასა და ომს შორის.
ანუ, ერთის მხრივ, „დამოუკიდებლობისა და პროევროპული კურსის შენარჩუნება“, მეორე მხრივ, ისე, რომ „რუსეთთან ახალი ომი არ დავიწყოთ“. არადა, ის ომი საქართველოს ნამდვილად არ დაუწყია!
ამგვარი მოტივაცია სალომე ზურაბიშვილის „კომპრომისულობისა“ შეიძლება ჰქონდეს როგორც ქართველი ამომრჩევლის დიდ ნაწილს, ვისაც, ერთი მხრივ, ევროპა უნდა, ოღონდ „რუსეთთან ომის გარეშე“, და, მეორე მხრივ, დასავლეთს, რომელსაც საქართველოს პროდასავლური კურსი უკვე მართლა პრაგმატულად სჭირდება ჩვენი რეგიონის მნიშვნელობის გათვალისწინებით, ოღონდ არც რუსეთთან კონფრონტაცია ეპიტნავება.
აი, ზუსტად ამ თვალსაზრისით სალომე ზურაბიშვილის „შერჩევა“, ყველა სხვა ასპექტის მიუხედავად, რაზეც ვისაუბრეთ, არც ისეთი აბსურდულია, როგორც შესაძლოა მოგვეჩვენოს ერთი შეხედვით.
_ ანუ რომ დავაკონკრეტოთ, არჩევის შემთხვევაში ვისი პრეზიდენტი იქნება ქალბატონი ზურაბიშვილი, _ კონფორმისტების, იმ საზოგადოების, რომელსაც სახელმწიფოსგან და ქვეყნისგან მუდამ სიკეთის მიღება სურს და არასოდეს უნდა გაიღოს მცირედიც კი საქართველოს კეთილდღეობისთვის?
_ შენს კითხვაში ამომწურავი პასუხია. რამდენად ზუსტია ეს გათვლა, შედეგი გვიჩვენებს. ანუ შედეგით გაირკვევა, რამდენად მრავალრიცხოვანია ეს კატეგორია ბოლო 30 წლის ომებით, სამარცხვინო დამარცხებათა გაუთავებელი სერიით და სტრესებით ისტორიულად დაღლილ-დაქანცულ ქართულ საზოგადოებაში.
_ როგორ ფიქრობ, სალომე ზურაბიშვილი ან ნებისმიერი პერსონა, რომელიც ცალი ხელით დასავლეთს ებღაუჭება და მეორით _ რუსეთს, შეძლებს ქვეყნისთვის რაიმე წარმატების მიღწევას? კრემლს სურს შუაში გაჭედილი საქართველო? ან დასავლეთისთვის არის ეს ფორმულა მისაღები?
_ შეძლებს მშვიდობის შენარჩუნებას მხოლოდ მანამ, სანამ კრემლი არ ჩათვლის, რომ უკვე მზადაა ყველა რესურსი და ყველა გარემოება ახალი აგრესიისთვის!
მოსკოვს კატეგორიულად არ აწყობს, თუნდაც, „შუაში მყოფი“ საქართველო. მით უმეტეს, რომ ჩვენი ქვეყანა, სამწუხაროდ, არა მხოლოდ მსუყე, არამედ იოლი ლუკმაა.
და ეს ცდუნება რომ არ გაუძლიერდეს ჩვენს მეზობელს, ამის ყოვლად აუცილებელი პირობაა, ჩვენც და ჩვენმა პარტნიორებმაც გადავდგათ კონკრეტული ნაბიჯები, რაზედაც ვისაუბრეთ ერთ-ერთ წინა ინტერვიუში: საქართველომ მკაცრად გააკონტროლოს დე ფაქტო საზღვარი ოკუპირებულ ტერიტორიებთან ისე, რომ მოსკოვს აღარ ჰქონდეს „ჰიბრიდული ომის“ ტექნოლოგიათა განხორციელების საშუალება _ ტატუნაშვილი, ოთხოზორია, მოტაცებები და ა. შ. მეორე მხრივ კი ამერიკამ მიიღოს გადაწყვეტილება საქართველოს არაოკუპირებულ ტერიტორიაზე სამხედრო ბაზების განლაგების შესახებ.
ამისთვის ჩვენს მეგობარ ამერიკას არანაირი ნატო და არანაირი მაპ-ი არ სჭირდება!
აქვე ვიტყვი, რომ აბსოლუტურად ვეთანხმები სალომე ზურაბიშვილს ერთ თეზისში: აფხაზური და ოსური სეპარატიზმი ნამდვილად არის უკურნებელი განგრენა, რომელსაც არაფერი ეშველება და რომელიც მუდამ წამლავდა, წამლავს და მომავალში მოკვლითაც ემუქრება ქართულ სახელმწიფოს. ოღონდ პოლიტიკა მედიცინა არ არის: განგრენის ლოკალიზება მედიცინაში შეუძლებელია და კიდურის ამპუტაცია ხდება საჭირო… ქვეყნის შემთხვევაში კი ამ სეპარატისტული რეგიონების დამოუკიდებლობა არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ვაღიაროთ! საკმარისი და მიზანშეწონილი იქნება სეპარატისტული „განგრენით“ მოწამლული ნაწილის ლოკალიზება-იზოლირება ისე, რომ იქიდან ორგანიზმის ჯანსაღი ნაწილი არ იწამლებოდეს და „ჰიბრიდული ომის“ ტექნოლოგიები ვერ ხორციელდებოდეს.
_ ხომ არ ფიქრობ, რომ ქალბატონი ზურაბიშვილის შერჩევისას ბიძინა ივანიშვილს ისევ უღალატა პოლიტიკურმა ალღომ (აქვს თუ არა საკითხავია) და ის ამ არჩევანით ისევ გაწბილებული დარჩება? ან იქნებ პირიქით? როგორია ამ მხრივ შენი შეფასებები და პროგნოზი?
_ რა ვქნა, ძალიან მიჭირს დავიჯერო, რომ ჩვენს ქვეყანას მართლა ამდენად უგუნური და უნიჭო ადამიანი მართავს, რომელიც თუნდაც საკუთარ პოლიტიკურ შეცდომებზე ვერ სწავლობს. არა მგონია!
ჩემი აზრით, აქ ივანიშვილის გათვლა უფრო იმ საგარეო-პოლიტიკურ სიუჟეტებს უკავშირდება, რაზედაც ვსაუბრეთ და გათვლაც ისაა, რომ მაშინაც კი, თუ ზურაბიშვილი მარგველაშვილზე „უარესი“ აღმოჩნდა შიდაპოლიტიკური თვალსაზრისით, დღევანდელი უფლებამოსილებებით, პრეზიდენტი მმართველ პარტიას სერიოზულ პრობლემებს მაინც ვერ შეუქმნის. ისევე როგორც მარგველაშვილმა ვერ შეუქმნა, საბოლოოდ, ვერანაირი სერიოზული პრობლემა. სამაგიეროდ, „დემოკრატიული დიზაინისა“ და „პროდასავლურობის“ თვალსაზრისით მომგებიანი იქნება.
_ ერთმნიშვნელოვნად შეგიძლია თქვა, რა სარგებელს მოუტანს ქართულ სახელმწიფოს ქალბატონი ზურაბიშვილი არჩევის პირობებში ან რა ზიანს უნდა ველოდოთ?
_ პოლიტიკაში ერთმნიშვნელოვნება მეტისმეტი… სითამამეა. იმდენად მეტისმეტი, რომ ინტელექტსაც შორდება. არც ერთ სხვა სფეროში ადამიანური საქმიანობისა, წარმატება-წარუმატებლობა ისე არ არის დამოკიდებული გარემოებებსა და გარემო-პირობებზე, როგორც პოლიტიკაში.
ამასთან დაკავშირებით ერთი რამ შემიძლია ვთქვა აბსოლუტური დარწმუნებით: „პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის“ საკითხი ჩვენი ერთ-ერთი გულითადი მეგობარი სახელმწიფოს, საფრანგეთის მონაწილეობის გარეშე საბოლოოდ ვერ გადაწყდებოდა. ეს მონაწილეობა აფიშირებული არ არის და ვერც იქნება, რადგან პარიზი, რასაკვირველია, არ აიღებს თავის თავზე არანაირ პასუხისმგებლობას. ასეც უნდა იყოს. თუმცა საქართველოს მეხუთე პრეზიდენტს, ვინც არ უნდა იყოს იგი, თბილისში საფრანგეთის ელჩი (სხვათა შორის, იგი ბრწყინვალე დიპლომატია), ხშირად შეხვდება…
_ რას იტყვი სხვა კანდიდატებზე და რამდენად აქვთ მათ შანსები, რამდენად გრძნობენ ოპოზიციური კანდიდატები საზოგადოების განწყობებს?
_ ეს არჩევნები იმასაც დაადასტურებს თუ გვიჩვენებს, ყოფილი მმართველი პარტიის, ანუ „ნაციონალური მოძრაობის“ რომელი კონცეფცია უფრო მიიღო ამომრჩეველმა: მიხეილ სააკაშვილის თუ „უგულავა-ბოკერია-ბაქრაძის“? ჯერჯერობით, როგორც გრიგოლ ვაშაძე, ასევე დავით ბაქრაძე პედანტურად, აკურატულად და, რაც მთავარია, სალომე ზურაბიშვილისგან განსხვავებით, უშეცდომოდ მიჰყვებიან თავიანთ ტაქტიკას და მუშაობენ იმ ელექტორალურ კატეგორიებთან, რომელიც საკუთარ „საარჩევნო რესურსად“ მიაჩნიათ.
არჩევნები ბევრ რამეს გვიჩვენებს. შეგახსენებ: 70% „გადაუწყვეტელი ამომრჩეველია“. თუმცა მისი ნაწილი, სინამდვილეში, სავსებით „გადაწყვეტილია“, მგრამ არჩევანს არ ამხელს. საქართველოში ეს ლამის „პირველცოდვასავით“ ინტიმურ საკითხად იქცა ჯერ კიდევ „ზვიადისტებსა“ და „ანტიზვიადისტებს“ შორის პათოლოგიური დაპირისპირების ეპოქიდან და ასეა დღემდე.
არც ერთ ნორმალურ ქვეყანაში ასე არ არის! _ იქ „გადაუწყვეტელი“ ნიშნავს გადაუწყვეტელს და მეტს არაფერს.
_ რამდენად მოსალოდნელია მეორე ტური?
_ ნამდვილად შესაძლებელია, როგორც არასდროს! დამოკიდებულია იმაზე, რა გადაწყვეტილება აქვს მიღებული ხსენებული „გადაუწყვეტელი ამომრჩევლის“ იმ ნაწილს, ვისაც პირობითად შეიძლება „დაყურსული“ ვუწოდოთ. ლიტერატურული ქართული სიტყვაა, თუმცაღა რთული სემანტიკური შინაარსის მქონე.
_ დაბოლოს, ცხადია, რომ ამომრჩევლის უმეტესობა არ აპირებს საარჩევნო ფარსში მონაწილეობას. რამ შეიძლება შეცვალოს ვითარება და რამდენად სასარგებლოა ქვეყნისთვის ამომრჩევლის განზე დგომა?
_ ეს კატეგორია არჩევნებზე მაშინაც არ მიდიოდა, როცა ფარსი არ იყო და მართლა შეიძლებოდა ბევრი რამის შეცვლა ამომრჩევლის აქტიურობით.
მე რომ მკითხო, ამ ქვეყნისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებლია იმ კანონის მიღება, რაც ბევრ ქვეყანაში მოქმედებს, როდესაც ამომრჩეველი ვალდებულია, არჩევნებზე მივიდეს და საკუთარი ვალი მოიხადოს ისევე, როგორც იხდის სამხედრო ვალდებულებას და სხვ. მივიდეს და თუ მართლა ყველა ასე ეზიზღება, გადახაზოს ყველა!
მაგრამ საქმეც ისაა, რომ ამ კატეგორიის უმრავლესობა, თანაც აბსოლუტური უმრავლესობა, თუ მივიდა არჩევნებზე, ყველას არ გადახაზავს _ აუცილებლად გააკეთებს არჩევანს. უბრალოდ, მისი ხელჩაქნეულობის, უდარდელობის, გულგრილობის, შეუგნებლობისა და უპასუხისმგებლობის გამო არ მიდის არჩევნებზე.
შედეგიც შესაბამისი გვაქვს წლიდან _ წლამდე და ათწლეულიდან _ ათწლეულამდე.
სხვათა შორის, მარტივი ტესტიცაა, თუ რომელი პარტია იბრძვის საქართველოში ნამდვილად პლურალისტური დემოკრატიისთვის და რომელი -_ მხოლოდ ამჟამინდელი ავტორიტარიზმის ჩასანაცვლებლად ისევ საკუთარი ავტორიტარიზმით: ის სახელისუფლებო და ოპოზიციური პარტიები, რომელიც საარჩევნო ბარიერის არსებით შემცირებასა და „მოქალაქის საარჩევნო ვალდებულებას“ ეწინააღმდეგებიან, რეალურად მხოლოდ ძალაუფლებისთვის იბრძვიან და არა პლურალისტური, მრავალპარტიული დემოკრატიის შესაქმნელად ამ ქვეყანაში.
„ქაოსით“ გვაშინებენ. ეს ცნობილი ავტორიტარული ხრიკია. სინამდვილეში, ბევრი დღევანდელი, სტაბილური დემოკრატია სწორედაც დროებითი „ქაოსური მრავალპარტიულობიდან“ იშვა ათწლეულების განმავლობაში.
თუ საქართველოს სახელმწიფოებრივი მომავალი აქვს, იგი, მხოლოდ და მხოლოდ, პლურალიზმსა და მრავალპარტიულობას უკავშირდება. ყველა სხვა გზა მიგვაქანებს ავტორიტარულ ჭაობში; საბოლოოდ კი _ იმავე პუტინისეულ „რუსსკი მირში“.

გოჩა მირცხულავა