მანანა ნაჭყებია: „არ გამოვრიცხავ, „ქართული ოცნება“ დააფიქრონ, რომ მათი სიჯიუტე, საბოლოოდ, ქვეყანას ზიანს მიაყენებს!“

საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების შესახებ „ქრონიკა+“-ს ესაუბრება „ახალი მემარჯვენეების“ ერთ-ერთი ლიდერი _ მანანა ნაჭყებია:

_ ქალბატონო მანანა, გასულ კვირას, უკვე კენჭნაყარ ახალ კონსტიტუციაზე „ვენეციის კომისიის“ პრეზიდენტის, ჯანი ბუკიკიოს შეფასებებმა საკონსტიტუციო პროცესი, ლამის, თავდაყირა დააყენა. თქვენ როგორ დაახასიათებდით იმ ვითარებას, რაც შიდა პოლიტიკაში მმართველი გუნდის მიერ საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღებისა და მასზე ბატონ ბუკიკიოს რეაქციის შემდეგ ჩამოყალიბდა?

_ სამწუხაროდ, ხელისუფლებამ თავიდანვე არასწორად წაიყვანა საკონსტიტუციო ცვლილებების პროცესი, დარღვეული იყო მთავარი პრინციპი, რაც გულისხმობს იმას, რომ კონსტიტუციის მიმართ უნდა იყოს პოლიტიკურ ძალთა მაქსიმალური კონსენსუსი. ბუნებრივია, სრული კონსენსუსი გამორიცხულია, მაგრამ საუბარია მაქსიმალურ კონსენსუსზე. ჩვენ კარგად გავაანალიზეთ, რა მოხდა საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით, ვნახეთ, რომ, პრაქტიკულად, მმართველი გუნდი _ „ქართული ოცნება“ _ დარჩა მარტო. ამ პროცესს დაუპირისპირდა არა მხოლოდ პოლიტიკური პარტიები, არამედ სამოქალაქო სექტორი, პრეზიდენტი და საბოლოო ჯამში, ეს პროცესი ნეგატიურად შეაფასა და სწორედ იმ შენიშვნებს დაუჭირა მხარი „ვენეციის კომისიამ“, რომელსაც ადგილობრივი ექსპერტები, პოლიტიკოსები თუ სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები აკრიტიკებდნენ. ასე რომ, ერთმნიშვნელოვნად შეიძლება ითქვას, ხელისუფლებამ „მოახერხა“ და მისდამი საწინააღმდეგოდ განაწყო, პრაქტიკულად, ყველა. სამწუხარო ამაში ის არის, რომ წლიდან წლამდე ქვეყანაში ირჩევა ხელისუფლებები, მაგრამ კონსტიტუციური ცვლილებების პროცესი, პრაქტიკულად, ერთი და იგივე რჩება. ასე იქცეოდა „ნაციონალური მოძრაობა“, როდესაც ცვლილებები შემოგვთავაზა კონსტიტუციაში, ასე იქცევა „ქართული ოცნება“ და ნებისმიერი ახალი ხელისუფლების დაპირება, რომ ის იქნება ბევრად უფრო კონსტრუქციული ოპოზიციის მიმართ და ბევრად გამჭვირვალე, მხოლოდ დაპირებად რჩება. ხელისუფლება ახლა ლაპარაკობს იმაზე, რომ ძალიან კარგი კონსტიტუცია მიიღეს, საკონსტიტუციო პროცესი „ვენეციის კომისიამ“ დადებითად შეაფასა, ბუნებრივია, რა თქმა უნდა, კონსტიტუციაში არის ისეთი ცვლილებები, რომელიც უკეთესია, ვიდრე წინა კონსტიტუციაში იყო, მაგრამ ქვეყანაში, ამ ეტაპზე, ოპოზიციური პოლიტიკური სპექტრის აზრი მნიშვნელოვანი იყო საარჩევნო სისტემასთან დაკავშირებული ცვლილებების შესახებ, ჩვენთვის მნიშვნელოვანი იყო ხელისუფლებებს შორის ბალანსი და სწორედ, ამ საკითხებთან დაკავშირებით, საკონსტიტუციო პროცესში ხელისუფლებამ გამოიჩინა აბსოლუტური სიხისტე და ყველას დაუპირისპირდა. რატომ არის ასეთი მნიშვნელოვანი საარჩევნო სისტემა? _ ძალიან კარგად გახსოვთ და ჩვენმა მკითხველმაც იცის, რომ წლების განმავლობაში, მათ შორის, „ქართულ ოცნებაში“ შემავალი პოლიტიკური ძალები, თუ თვითონ „ქართული ოცნება“, მაშინ ვამბობდით, რომ ხელისუფლებისთვის, მაშინდელი „ნაციონალური მოძრაობისთვის“ მაჟორიტარული სისტემა არის ხმების ბეღელი იმისთვის, რომ მათ პარლამენტში ჰქონდეთ საკონსტიტუციო უმრავლესობაც კი, აღარაფერს ვამბობ უბრალო უმრავლესობაზე. ბუნებრივია, ეს 2012 წლის არჩევნებზეც გამოჩნდა, 2016 წელს ხომ საერთოდ საკონსტიტუციო უმრავლესობა მოუტანა ამ სისტემამ „ქართულ ოცნებას“ და საუბარი იყო, რომ ეს უნდა შეცვლილიყო. მაჟორტარული სისტემის გაუქმებას მხარს უჭერდა და საერთოდ, ამის მედროშედ გამოდიოდა „ქართული ოცნება“, მათი განცხადებები იყო, რომ მაჟორიტარები ფეოდალებად და წურბლებად ჩამოყალიბდნენ რეგიონებში და რომ ისინი ამას შეძლებდნენ. ამ ფონზე რატომ უკვირს „ქართული ოცნების“ რომელიმე წარმომადგენელს, რატომ უკვირს ბატონ კობახიძეს, რატომ უკვირთ უმრავლესობის ლიდერებს, რომ ოპოზიცია, სამოქალაქო სექტორი და საერთოდ, ყველა, მათ დაუპირისპირდა?! თვითონ ისინი იყვნენ მაჟორიტარების საწინააღმდეგო კამპანიის აბსოლუტური მომხრეები. რაც ყველაზე ცუდია, აცხადებენ: კი შევცვლით, ოღონდ, 2020 წლიდან, მერე 2024 წლიდან, უბრალოდ, ასეთი კითხვა ჩნდება, _ თუ ცუდია და შესაცვლელია, რატომ არ ცვლი ახლავე, რატომ გადაგაქვს ეს პროცესი 2024 წლამდე?! ამას წინათ, დებატებში ვიყავი ხელისუფლების ერთ-ერთ წარმომადგენელთან, თქვა, _ რა ვქნათ, მაჟორიტარები ამ პროცესს დაუპირისპირდნენო. არ არის ასე, ის მაჟორიტარები, რომლებიც „ქართული ოცნების“ სახელით გახდნენ მაჟორიტარები, იმ დროს, როდესაც „ქართული ოცნება“ ამ დაპირებას იძლეოდა, რომ ამ სისტემას გააუქმებდნენ, ისინიც ასეთი ლოზუნგით გამოდიოდნენ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ხომ არ იქნებოდნენ იმ პარტიაში, რომელიც ასეთი დაპირების გამო მოდიოდა ხელისუფლებაში, ისინი მათ გაემიჯნებოდნენ. მე არ მახსოვს, რომ რომელიმე დაპირისპირებოდა. ამიტომ რა ვქნათ, მაჟორიტარებს აღარ უნდათ, ეს არის, უბრალოდ, უზნეო ბავშვისთვის ანგარიშის გაწევა და მისთვის თავზე ხელის გადასმა! ახლა არ გინდა?! რა თქმა უნდა, ეს პროცესი უნდა წარმართულიყო ისე, როგორიც დაპირებები იყო გაცემული, უნდა გქონდეს პასუხისმგებლობა, ამომრჩევლის პატივისცემა და ბოლომდე უნდა შეინარჩუნონ თავიანთი დაპირებები და სიტყვა!

_ ოპოზიცია ხელისუფლების მიერ საარჩევნო ბარიერის 3%-მდე დაწევას „იაფფასიან აფერას“ უწოდებს, რომლის ფასი „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში სამუდამოდ დარჩენაა. თქვენ როგორ შეაფასებდით იმ ვითარებას, რომელშიც პოლიტიკური სპექტრი საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღების პროცესში აღმოჩნდა?

_ ბარიერის დაწევა, რა თქმა უნდა, ისეთ ქვეყანას, როგორიც საქართველოა,  აუცილებლად სჭირდება. ჩვენ გვჭირდება სისტემური ცვლილებები, რომელიც უზრუნველყოფს, რომ ერთი პოლიტიკური ძალა ვერ ჩაიგდებს ხელისუფლებას ხელში, ამას საარჩევნო სისტემა და დაბალი ბარიერი უზრუნველყოფს, გვჭირდება ხელისუფლების შტოებს შორის ბალანსი, არა ისეთი დაპირისპირება პრეზიდენტის ინსტიტუტის მიმართ, როგორც დღეს აქვთ პიროვნულად მარგველაშვილის მიმართ, არამედ გვჭირდება პრეზიდენტი, რომელიც დამოუკიდებელი შტო იქნება და დააბალანსებს მმართველი პოლიტიკური ძალის ხელში თავმოყრილ ძალაუფლებას. ამიტომ ბარიერი უნდა იყოს შეთანხმების საგანი და არ უნდა იყოს გარდამავალ დებულებებში, რომ წლევანდელ არჩევნებს ჩავატარებთ ამდენპროცენტიანი ბარიერით, შემდეგ ისევ გავზრდით და ა. შ. უნდა შევთანხმდეთ, რომ ჩვენს ქვეყანაში ბარიერი, სანამ პოლიტიკური სისტემა ბოლომდე არ გაიმართება, სანამ არ მიუახლოვდება იმ დემოკრატიულ სტანდარტს, როგორიც არის ევროპის წამყვან სახელმწიფოებში, უნდა იყოს დაბალი. რაც შეეხება იმას, რა მდგომარეობაში ჩაგვაყენა _ საკმაოდ არასახარბიელო და არაპროგნოზირებად სიტუაციაში ჩაგვაყენა იმიტომ, რომ რა დროს როგორ მოუნდება ხელისუფლებას ამ ბარიერის შეცვლა და რა მიდგომებს გამოიჩენს ბარიერის მიმართ, არავინ იცის. ერთჯერადს ყოველთვის სჯობია, პოლიტიკურმა სპექტრმა საკმაოდ ხანგრძლივ პერიოდზე გათვლილი თამაშის წესები იციან.

_ თქვენი აზრით, რამდენად არის იმის ალბათობა, რომ სწორედ საკონსტიტუციო ცვლილებები აღმოჩნდეს ის თემა, რომელმაც შესაძლოა, ქვეყანაში პოლიტიკური პროცესები შეცვალოს?

_ პოლიტიკური პროცესები, გარკვეულწილად, უკვე შეცვალა საკონსტიტუციო პროცესმა. მას განსაკუთრებულად ხელი შეუწყო ბატონი ბუკიკიოს განცხადებებმა და, ზოგადად, „ვენეციის კომისიის“ დასკვნამ. პრაქტიკულად, ერთი ერთში რასაც ამბობდა ოპოზიცია, რასაც ამბობდა სამოქალაქო სექტორი, ზუსტად იგივე საკითხებზე გაამახვილა ყურადღება „ვენეციის კომისიამ“ და ის საკითხები დაუწუნა ხელისუფლებას. პირდაპირ შემიძლია ვთქვა, ამან „ქართული ოცნება“ ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდო, განსაკუთრებულად მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდო ბატონი პარლამენტის თავმჯდომარე, რომელიც სათავეში ედგა ამ პროცესებს. რა თქმა უნდა, შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ეს შეიძლება დეტონატორი აღმოჩნდეს, ამან შეიძლება ქუჩის გამოსვლები გამოიწვიოს, საკონსტიტუციო ცვლილებები არ არის ის საკითხი, რომელიც ჩვენისთანა, სოციალურად მძიმე მდგომარეობაში მყოფ მოსახლეობას ქუჩაში გამოიყვანს. სამწუხაროდ, ხალხში არ არის ასეთი მაღალი პოლიტიკური კულტურა და იმ ადამიანებს, რომლებიც ყოველდღიური ლუკმა-პურის მოპოვებით არიან დაკავებულნი, ამას ვერ მოსთხოვ, მან განსაზღვროს, ამ კონსტიტუციას რა მოჰყვება და რა სიკეთეს შეიძლება მისგან ველოდოთ. ამიტომ, ეს სულაც არ მიკვირს და არ ველოდები, რომ ვიღაც ქუჩაში გამოვა, თუმცა, საერთაშორისო არენაზე, ქვეყნის შიგნითაც, იმ ადამიანებში, ვინც ერკვევა პოლიტიკურ პროცესებში და ვინც ძალიან კარგად იცის, რა მოჰყვება ხოლმე იმიჯის შელახვას, მათ შორის, საერთაშორისო ასპარეზზე, ბუნებრივია, ამან სერიოზულად დააზარალა ხელისუფლება.

_ ექსპერტთა დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელზე გადასვლა ნაჩქარევი გადაწყვეტილება იყო. პარალელურად, მონარქიის აღდგენაზე დაიწყო საუბარი. ამგვარი შედეგის მიღებაზე ხომ არ არის გათვლილი ჩვენში პოლიტიკური ექსპერიმენტების ასე უხეშად და გაუაზრებლად გატარების მცდელობები?

_ ის რომ, სამწუხაროდ, ჩვენს პოლიტიკურ ელიტას და განსაკუთრებით, მმართველ ელიტას არ ჰყოფნის პოლიტიკური კულტურა და საერთოდ, ჩვენს ქვეყანაში კონსტიტუციონალიზმის დეფიციტია, ეს წარმოაჩინა ბოლო პროცესმაც. სამწუხაროდ, გადის წლები და მართლაც ერთი და იგივეს დაწყება თავიდან გვიწევს. მართლა მეცოდება „ვენეციის კომისიაც“ და ძალიან ბევრი ჩვენი ევროპელი კოლეგა, რომელიც ფიქრობს, რომ დადგა დრო, ჩვენ აღარ უნდა ვასწავლოთ საქართველოში, როგორ უნდა შექმნან დემოკრატიის ფუნდამენტი. გავიდა წლები, ეს ქართველებმა ისწავლესო. შემდეგ მოვა ახალი ხელისუფლება და აღმოჩნდება ხოლმე, რომ არაფერიც არ გვისწავლია და ყველაფერი თავიდან იწყება. თუ დღეს საქართველოში ვერ ან არ ხვდება ხელისუფლება იმას, რომ ოპოზიციისთვის თვითმიზანი არ არის კრიჭაში ჩაუდგეს მას, ოპოზიცია გიჩვენებს სწორ გზას, ოპოზიცია გეკამათება, ოპოზიცია გასწავლის, რომ ამ პროცესის ხელიდან გაშვება არ შეიძლება, მით უმეტეს, თუ ხედავ, რომ ოპოზიციაც, სამოქალაქო სექტორიც, საერთაშორისო საზოგადოებაც ერთ აზრზეა, უნდა გეყოს გონიერება, ასე არ შეიძლება და რაღაც შეცვალო. ჩვენ დღეს ზუსტად ეს სურათი გვაქვს, ცალკეა „ქართული ოცნება“, ცალკეა ყველა, ვინც ჩამოვთვალე და ერთმანეთს ვედავებით ერთ რამეში, რომ ქვეყანაში უნდა იყოს ხელისუფლების შტოების ბალანსი და ამას უზრუნველყოფს მაღალი ლეგიტიმაციის მქონე პრეზიდენტის ინსტიტუტის დატოვება, რომ ამას უზრუველყოფს პარლამენტი, რომელიც იქნება მრავალპარტიული და ერთ პოლიტიკურ ძალას არ ექნება აბსოლუტური ძალაუფლება, შესაბამისად, პარლამენტი უფრო კარგად შეასრულებს თავის ფუნქციას, რომ ამას უზრუველყოფს შედარებით დაბალი ბარიერი და საარჩევნო კოდექსი, სადაც ვინმე კი არ იქნება პრივილეგირებული და ამ შემთხვევაში, ყოველთვის მმართველი პარტიაა, არამედ, ყველას ექნება თანაბარი შესაძლებლობები, წარმოაჩინოს თავისი ძალა. დღეს სერიოზული განხილვის საგანია ბლოკი, შეტევა წამოვიდა პოლიტიკურ პარტიებზე პარლამენტის თავმჯდომარის მხრიდან, „ქართული ოცნების“ პოლიტიკოსების მხრიდან, _ კეთილი ინებოს პოლიტიკურმა პარტიამ და ბლოკების გარეშე დაუმტკიცოს ამომრჩეველს, რომ მათ მხარდამჭერები ჰყავთო. ძალიან კარგია, რომ ქვეყანაში პოლიტიკური პარტიები ბევრად უფრო ძლიერები გახდნენ, არ იყოს ამდენი პოლიტიკური მოთამაშე, რომელიც ვერანაირ შედეგს ვერ დებს, მაგრამ იმას, რომ პოლიტიკურმა პარტიამ შედეგი აჩვენოს, ეს არ მოხდება, თუ პოლიტიკური პარტია, გარდა მმართველისა, ჩაყენებულია მძიმე მდგომარეობაში, მას არ აქვს ფინანსები, ხელს არ უწყობს საარჩევნო კოდექსი, საარჩევნო კომისიებში არ ჰყავს წარმომადგენლები, ხელს უშლი, რომ ბლოკი შექმნას, მხოლოდ შენ გაფინანსებს ბიზნესი, ბუნებრივია, ასე ვერც ერთი პოლიტიკური პარტია ვერ მიაღწევს და თითის გაშვერა, რომ მათ ხალხი მხარს არ უჭერს და მარტო ჩვენ გვიჭერს, იმდენად გულუბრყვილო საქციელია, რომ ამას ყველა ძალიან კარგად ხვდება.

_ ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არჩევნები ახლოვდება. როგორ პოლიტიკურ ფორმაში ხვდებიან ამ არჩევნებს ქართული პოლიტიკური სცენის ძირითადი აქტორები? რა გეგმები აქვს თქვენს პარტიას ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის?

_ სამწუხაროდ, ვერა და ვერ მივაღწიეთ ქვეყანაში, რომ არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე მაინც არ ვიცოდეთ თამაშის წესები. ჩვენ დღესაც არ ვიცით, როგორი იქნება თამაშის წესი და როგორ ჩატარდება ეს არჩევნები და თუნდაც 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნები. ამიტომ ვერ ვხვდებით, მაინც და მაინც, წელგამართულნი, განსაკუთრებით, ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიები. ალბათ, ხელისუფლებას შიგნით გადაწყვეტილი აქვს, როგორი უნდა იყოს საარჩევნო სისტემა და მან ძალიან კარგად იცის და თავისთვის დადგენილი აქვს თამაშის წესები. ჩვენთვის ეს თამაშის წესები არ არის დადგენილი. არის შესაძლებლობა, უკან დაბრუნდეს საკონსტიტუციო პროცესი, მაგალითად, პრეზიდენტმა დაადოს ვეტო და მისი მოტივირებული შენიშვნები გაითვალისწინონ, ანუ არის შანსი, რომ ყველაფერი შეიცვალოს. ამ ცვლილებისკენ მოუწოდებს მას „ვენეციის კომისია“, ამისკენ მოუწოდებენ ქვეყნის შიგნით აბსოლუტურად ყველა. არ გამოვრიცხავ, „ქართული ოცნება“ დაფიქრდეს, ან დააფიქრონ იმაზე, რომ ასეთი სიჯიუტე ამ პროცესში, საბოლოოდ, ქვეყანას ზიანს მიაყენებს. ვნახოთ, შეიძლება, მართლაც კომპრომისზე წავიდეს, ყოველ შემთხვევაში, ოპოზიცია მზად ვართ კონსენსუსისთვის, მზად ვართ, რომ რაღაც დავთმოთ! ძალიან კარგად გვესმის, კონსენსუსი არ ნიშნავს იმას, რომ სამ მოთხოვნას გიყენებ, მაინცდამაინც, სამივე უნდა შემისრულო; ისიც გვესმის, რომ ჩვენ და მათაც უკან დაიხიონ, მთავარია, რომ შევთანხმდეთ. ვნახოთ, ოპოზიციის შიგნით შეთანხმება მიმდინარეობს, რაზე შეიძლება იყოს მიღწეული კონსენსუსი, ამას შევთავაზებთ ხელისუფლებას. რაც შეეხება „ახალი მემარჯვენეების“ მზადებას არჩევნებისთვის, ეს თავიდან ბოლომდე დამოკიდებულია იმაზე, როგორი წინასაარჩევნო გარემო გვექნება.

_ რას შეიძლება ნიშნავდეს ის, რომ თბილისის მერობისთვის ბრძოლაში „ქართული ოცნების“ ფალავანი კახი კალაძე იქნება? რა შედეგითაც არ უნდა დასრულდეს თბილისის მერობისთვის ბრძოლა, მეტ-ნაკლებად, ცხადი გახდება პოლიტიკურ ძალებს შორის ბალანსის თანაფარდობა. თქვენი აზრით, მისი სავარაუდო შედეგები რა გავლენას იქონიებს ან როგორ აისახება ჩვენს შიდა პოლიტიკაზე?

_ ჩემდა გასაკვირად, კალაძემ საკმაოდ კარგი პოლიტიკური ალღო და უნარი გამოამჟღავნა, მიუხედავად იმისა, რომ ადრე არ ყოფილა პოლიტიკით დაკავებული, „ქართული ოცნების“ ძალიან ბევრი პოლიტიკური ლიდერისგან განსხვავებით. 16 წლის პოლიტიკური სტაჟი ამის თქმის უფლებას მაძლევს, ყოველ შემთხვევაში, შეფასების უნარი მაინც გამომიმუშავდა. კალაძის განცხადებები არის ბევრად უფრო პოლიტიკოსის განცხადებები, ვიდრე სხვა ლიდერების. თვითონ კალაძემ მიაღწია „ოცნების“ შიგნით თუ თვითონ „ოცნებაში“ გადაწყვიტეს, არ ვიცი, მაგრამ სწორი გადაწყვეტილება მიიღეს. ჩემი აზრით, ის არის კონკურენტუნარიანი კანდიდატი და, მთლიანობაში, საკმაო ინტრიგა შეჰმატა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებს. ამ არჩევნებზე არიან საკმაოდ სერიოზული კანდიდატები „ნაციონალური მოძრაობიდანაც“, ასევე სერიოზული კანდიდატია „ევროპული საქართველოდან“ და მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ ელენე ხოშტარია საკმაოდ კარგი პოლიტიკოსი აღმოჩნდა. დარწმუნებული ვარ, სხვა ოპოზიციური პარტიებიდანაც იქნებიან სერიოზული კანდიდატები. მეორე _ რაც ყველაზე მთავარია, ასე მგონია, რომ თბილისის მერი არის იმდენად მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ფიგურა, რომ თუ კალაძე მერი გახდება და, სავარაუდოდ, გახდება, ის სერიოზულ კაპიტალს დაიგროვებს სამომავლოდაც და უფრო მკვეთრად წინწამოწეული ფიგურა გახდება „ქართულ ოცნებაში“. რამდენად კარგი იქნება ეს ქართული პოლიტიკისთვის, ამ წუთას ვერ გეტყვით, გააჩნია, როდესაც კალაძე მერი გახდება, როგორ გამოაჩენს თავის უნარს და შესაძლებლობებს. თბილისი საკმაოდ დიდი ასპარეზია იმისთვის, რომ სიკეთეები გააკეთო და პოლიტიკური ტრამპლინი შეიქმნა. ეს იმაზეა დამოკიდებული, როგორ გზას დაადგება კალაძე. დღეს რა პრეტენზიაც მაქვს „ქართული ოცნების“ მიმართ, ის არის, რომ ნაკლებად პროგრესულები არიან, ნაკლებ ანგარიშს უწევენ ევროპულ დემოკრატიას და ვერ ხვდებიან, რომ ამ საძირკვლის გარეშე ვერც ერთი ნორმალური სახელმწიფო ვერ აშენდება.

_ ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტრომ დემირელის კოლეჯის მენეჯერ მუსტაფა ემრე ჩაბუქს ლტოლვილის სტატუსი არ მიანიჭა. ოფიციალური ინფორმაციით, გაითვალისწინეს ჩაბუქთან დაკავშირებით მიმდინარე საექსტრადიციო პროცედურა და სამინისტრომ მხედველობაში მიიღო თურქეთის რესპუბლიკის საელჩოს მიერ ქართული მხარისთვის, კონკრეტულად, ჩაბუქის მიმართ წარმოდგენილი დიპლომატიური გარანტიები. სამინისტრომ ამ საქმეზე გადაწყვეტილების მიღებისას გაითვალისწინა თურქეთში არსებულ მდგომარეობასთან დაკავშრებით წამების საკითხებში გაეროს სპეციალური მომხსენებლის უახლესი ანგარიში და აღნიშნა, რომ მას თურქეთის ციხეში წამება არ ელოდება. როგორ შეაფასებთ სოზარ სუბარის უწყების გადაწყვეტილებას?

_ ხელისუფლების პოზიცია ცხადია, მას არ სურს ურთიერთობა გაამწვავოს მეზობლებთან, მაგრამ არსებობს ადამიანის უნივერსალური უფლებები, რომელიც ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა დაიცვან, მაშინაც კი, როდესაც ამან შეიძლება, გარკვეული ხინჯი შემოიტანოს მეზობელი ქვეყნების ურთიერთობაში. იმ ფონზე, როდესაც ჩვენ ვხედავთ, რა ხდება თურქეთში, რამდენი ადამიანია დაპატიმრებული, ევროკავშირი პირდაპირ ეუბნება თურქეთს, რომ ვერ აკმაყოფილებს მოთხოვნებს სწორედ ადამიანის უფლებების დაცვის თვალსაზრისით, ჩვენ კი გავაგრძელებთ თქვენთან ურთიერთობას, მაგრამ ამ ეტაპზე გამორიცხულია ევროკავშირის წევრად გახდომაო, მარტო იხელმძღვანელო გაეროს მიერ მომზადებული დასკვნებით და ასეთ საკითხებს არ გაუწიო მნიშვნელობა, არასწორია. ჩემთვის ძალიან რთულია ლაპარაკი, არ მაქვს არანაირი ინფორმაცია ჩაბუქის საქმიანობასთან დაკავშირებით. ხელისუფლებამ უნდა გამოითხოვოს თურქეთიდან იმის დამამტკიცებელი საბუთები, რომ ჩაბუქი საფრთხეს უქმნის თავის ქვეყანას. წინააღმდეგ შემთხვევაში, გამოდის, რომ ჩვენ არაფრად მივიჩნიეთ ადამიანის ბედი და იმისთვის ვიმეტებთ, რომ თავის ქვეყანაში, სადაც კარგად არ არის დაცული ადამიანის უფლებები და მასშტაბური ხასიათი მიიღო ხელისუფლების ოპონენტების დაკავებამ, გავწიროთ ეს ადამიანი ასეთ ქვეყანაში დაბრუნებისთვის. ხელისუფლებას სკრუპულოზური მუშაობა სჭირდება. ყველა ინტერესზე მაღლა უნდა დადგეს ადამიანის უფლება.

_ სოხუმის ე. წ. ხელისუფლებამ გალის რაიონში მცხოვრები მოსახლეობის სამართლებრივი სტატუსი განსაზღვრა. აპრილიდან აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლების შს სამინისტროს საპასპორტო სამმართველომ საბუთების მიღება დაიწყო, რომლითაც გალის რაიონში მცხოვრები მოსახლეობა აფხაზეთში ბინადრობის ნებართვას მიიღებს. მათთვის განსაზღვრული სტატუსი კი ასეთია: უცხო ქვეყნების მოქალაქეები ან მოქალაქეობის არმქონე პირები მიიღებენ დოკუმენტს, რომლითაც დასტურდება მათზე გაცემული ნებართვა, მუდმივად იცხოვრონ აფხაზეთის რესპუბლიკაში და თავისუფლად შევიდნენ ან დატოვონ აფხაზეთის რესპუბლიკა.

როგორ შეაფასებდით გალის რაიონში მცხოვრები მოსახლეობისთვის აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლების მიერ განსაზღვრულ სამართლებრივ სტატუსს?

_ ვფიქრობ, ეს ლოგიკური გამოძახილია ხელისუფლების იმ რბილი პოლიტიკისა, რომელსაც რუსეთთან ატარებს. როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ, რომ აბაშიძე-კარასინის ფორმატი აუცილებელია, აუცილებელია სწორედ იმისთვის, თუ რაიმე პროგრესისკენ წავა. ამ ფორმატის შექმნისა და ჟენევის ფორმატის ჩანაცვლების შემდეგ, რომლის მნიშვნელობა აშკარად დაჩრდილა და დააკნინა აბაშიძე-კარასინის ფორმატმა, სასიკეთო არაფერი ხდება, პიქირით, რუსეთმა, რომელმაც გემო მოუსინჯა და ნახა, რომ საქართველომ გადაყლაპა ერთხელ, მეორედ მავთულხლართების გაბმა, მოძრაობის შეზღუდვა, მიწების მიტაცება და ა. შ. უკვე ვნახეთ კარასინის განცხადებები, _ აბა, რა გეგონათ, ის პროცესები მიმდინარეობს, რომელიც თქვენ უნდა გცოდნოდათო. ამიტომ, მე ასე მგონია, რომ რაღაც ილუზიის შექმნა, რომ რუსეთთან მოლაპარაკებით რამეს მივაღწევთ, სწორი არ არის, ჩვენ უნდა გავაგრძელოთ ის კურსი, რომელზედაც ევროპა და აშშ გვერდზე გვიდგას, თუ საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას მთელი მოსფლიო აღიარებს და გაგრძელდება აფხაზეთისა და ე. წ. სამხრეთ ოსეთის არაღიარების პოლიტიკა, ეს სწორედ ევროპისა და აშშ-ს დამსახურებაა. ჩვენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია, არაღიარების პოლიტიკა გაგრძელდეს და ჩვენი დასავლელი მეგობრების დახმარებით გარკვეულ პოზიტიურ შედეგს მივიღებთ!

 

თამარ ბატიაშვილი