ლევან ბერძენიშვილი: „ნარკოპოლიტიკის შესუსტება და მისი ლიბერალიზაცია მთელ მსოფლიოში ტენდენციაა“

როგორ უნდა შეფასდეს ბოლო დროს ბათუმში განვითარებული მოვლენები? მომხადრზე ხელისუფლების დაგვიანებული რეაგირება რით არის გამოწვეული? რას ნიშნავს პოლიტიკურად სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება „რუსთავი 2“-ის საქმეზე? რამდენად მისაღებია ვახტანგ ხმალაძის ინიციატივა პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით? რამდენად გამოხატულია და რა შედეგის მომტანია ქვეყანაში არაფორმალური მმართველობა? რა კითხვის ნიშნებს სვამს ხელისუფლების მიერ გატარებული ნარკოპოლიტიკა?

ამ და სხვა კითხვებით „ქრონიკა+“-მა „რესპუბლიკური პარტიის“ ერთ-ერთ ლიდერს, ლევან ბერძენიშვილს მიმართა:

_ ბატონო ლევან, როგორ შეაფასებთ ბოლო დროს ბათუმში განვითარებულ მოვლენებს?

_ ჩემი აზრით, ეს იყო ძალიან ფართომასშტაბიანი პროვოკაცია, რომელშიც უბრალო ხალხი ჩართეს. ძნელი არ არის ადამიანის მიყვანა იმ მდგომარეობამდე, რაშიც ეს ხალხი აღმოჩნდა. ყველას მიმართ ბრალდება შეიძლება (ვინც ვანდალურად იქცეოდა), მაგრამ ისიც კარგად გვესმის, რომ ასეთ მდგომარეობამდე ადამიანის მიყვანა შეიძლება. მთავარია, გამოძიებამ გამოავლინოს ის ხალხი, ვინც ეს ყველაფერი დაგეგმა და გააკეთა. არ მგონია, რომ ამის უკან რამე პოლიტიკური კომპონენტი იდგეს, ამის უკან, უპირველესად, თანამდებობებთან დაკავშირებული რაღაც ტიპის დაპირისპირებაა. შეიძლება ეს იყოს სუს-ის და შინაგან საქმეთა სამინისტროს, ან კონკრეტულ ადამიანებს შორის წინააღმდეგობა, _ ძველი პატრულის უფროსი, ახალი უფროსი და სხვ. გამოიყენეს მთელი არსენალი, რომელსაც ასლან აბაშიძე იყენებდა, როდესაც თბილისისგან მტრის ხატს ქმნიდა, _ რომ, აი, თათრებს გვეძახიან და ა. შ. თითქოს რამე პრობლემა არსებობდეს ჩვენ შორის, _ თბილისელებს, გორელებს, ბათუმელებს შორის. ასეთი პრობლემა ნამდვილად არ არსებობს.

ამიტომ ეს ყველაზე უსინდისო ხალხია, ვინც ცდილობს, მდგომარეობა ამ მხრივ დაძაბოს. მადლობა ღმერთს, ამას რამე სერიოზული ნიადაგი არ გააჩნია.

რაც შეეხება შეფასებას, არ ვიცი, გამოძიება რას იტყვის, მაგრამ ერთი რამ ფაქტია, შინაგან საქმეთა სამინისტროც და უშიშროების სამსახურიც ცუდად მუშაობენ, რადგან ამოდენა მოვლენის პრევენცია ვერ შეძლეს. უშიშროება, უპირველეს ყოვლისა, უნდა ფლობდეს ინფორმაციას, არის თუ არა ამდენი უკმაყოფილო და შეიძლება თუ არა მათგან იმის მიღწევა, რასაც მიაღწიეს, ანუ ვანდალიზმის გამოვლინება. ეს ერთი.

ასევე, ხელისუფლებამ საჭირო ზომები დროულად ვერ მიიღო, ფაქტობრივად, ქალაქი დაალეწინა და პროცესში მხოლოდ ამის შემდეგ ჩაება. მგონი, ძალიან მძიმე იყო, როდესაც ყველაფერი ექვსსაათიანი დაგვიანებით მოხდა. ისეთი შთაბეჭდილებაა, რომ დიდხანს მსჯელობდნენ გადაწყვეტილების მისაღებად. იქნებ, იმას ელოდნენ, თავიდანვე ცნობილი ყოფილიყო, რომ სახელმწიფო ჩაერეოდა და ამისთვის ხალხს დრო და ენერგია დაახარჯინეს? რა თქმა უნდა, ეს შეცდომაა.

რაც მთავარია, განცხადებები: გამოძიებამდე ყველა განცხადება პოლიტიკურად გაუმართლებელია და, საერთოდ, ადამიანის უფლებათა თვალსაზრისით კატასტროფულია. როცა ჯერ საქმე გამოძიებული არ არის, ხალხი დაჭერილი არ იყო და ცხადდებოდა, რომ იციან, ვინ არის დამნაშავე. მერე ირკვევა, რომ ასე არ არის, რადგან ამის უკან სერიოზული პოლიტიკური კომპონენტი არ დგას.

უბრალოდ, პოლიტიკურად სუსტი ფიგურები აღმოჩნდნენ, რომლებმაც იფიქრეს, რომ რახან აჯანყება-ვანდალიზმია, იქნებ, რამეში გამოგვადგესო და ა. შ. სამარცხვინოა, რომ ვიღაცები ვერ გაერკვნენ. ცუდი იყო, რომ ვარშალომიძემ მეორე დღეს მხარდასაჭერი მიტინიგი გამოაცხადა. მერე რაღაცებს მიხვდნენ და ეს ამბავი გააუქმეს, მაგრამ მათ შეცდომები დაუშვეს.

ხელისუფლებამ კი დააგვიანა და, რაც მთავარია, პრევენციის შეუძლებლობა დაფიქსირდა, რაც აუცილებელი უნდა ყოფილიყო. მანამდე უნდა სცოდნოდათ, რომ ასეთი მასობრივი აქცია მზადდება და, რასაკვირველია, ამის უკან ხალხი იდგა, ვინც ამ აქციას თვეობით ამზადებდა.

ახლა, მაგალითად, ვინმე ღოღობერიძე ამდენი ხანია იმუქრება, რომ ასეთ რამეს მოაწყობს.

რაც შეეხება გამართლებას, _ ვანდალიზმს, მანქანების მსხვრევას, ხანძარს, პოლიციის სამმართველოს მიმართ ცეცხლის სროლას არანაირი გამართლება არ აქვს. ამას ვერც იმით ავხსნით, რომ რაღაც პოლიტიკური დევნაა, ვერც იმით, რომ შიმშილია და სხვ. იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც შენ წინააღმდეგ ტირანებია, სხვანაირი ბრძოლის ხერხები არის საჭირო.

თუ ვინმეს უნდოდა, აქედან რევოლუცია აეგორებინა, ეს უბრალოდ ბრიყვი ხალხია, რადგან რევოლუცია აქედან არ კეთდება. ასეთი უიდეო ხალხისგან, რომელიც გადარეულია და მანქანას წვავს, რევოლუცია კი არა, საერთოდ არაფერი კეთდება.

_ მომხდარზე ხელისუფლების დაგვიანებული რეაგირება რით არის გამოწვეული?

_ ორი რამით: პირველი, რომ მათ გადაწყვეტილება ვერ მიიღეს. გადაწყვეტილების მიმღები პირები გვიან ჩაერთნენ. ანუ არ ეუბნებოდნენ, შეიძლება ვინმეს ეძინა კიდევაც, დაზუსტებით ვერაფერს გეტყვით.

მეორე: ვერ გაბედეს ეს ჩარევა. ბოლოს და ბოლოს, მაინც მოუწევდათ და ეგონათ, რომ საკითხი თავისით გადაწყდებოდა.

ალაგმვა პირველივე წუთს უნდა მომხდარიყო. როდესაც ასეთი ძალადობრივი აქციაა, იქ გამოხატვის თავისუფლებაზე საუბარი არ არის. კაციშვილი ვერ ეტყოდა, ეს რატომ ქენითო. ეს ყველაფერი გადაიზარდა რა ძალადობაში, იმწუთშივე უნდა აღკვეთილიყო.

ზოგი ამბობს, რომ ეს ტექნიკურად შეუძლებელი აღმოჩნდა, რაც ნიშნავს შემდეგს, _ უშიშროება იმდენად ცუდად მუშაობს, რომ არ იცის, ბათუმში რამდენი სპეცრაზმელი უნდა ჰყავდეს. ანუ ეს ნიშნავს, რომ საქმის საერთოდ აზრზე არ არიან. ეს კიდევ უფრო უარესი პასუხია.

ამიტომ ისინი ამ პასუხს არ ამბობენ. ამბობენ, რომ თავს ვუყრიდით ძალებს, ვაცალეთ დაღლილიყვნენო, რაც წარმოუდგენელი სისულელეა. ამაში ისინი გულწრფელები არ არიან. ხელისუფლებამ, უპირველესად, სიტუაციის შეფასებაში დაუშვა შეცდომა. მერე საზოგადოებრივი მხარდაჭერა ექნებოდა თუ არა, ამაში დარწმუნებული არ იყვნენ.

ეს ცოტა მოულოდნელია ხელისუფლებისგან, რომელიც საკონსტიტუციო უმრავლესობითაა სათავეში მოსული.

_ რას ნიშნავს თქვენთვის სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება „რუსთავი 2“-ის საქმეზე?

_ ეს ნიშნავს, რომ საქართველოში მიღებული გადაწყვეტილება სტრასბურგმა დამაიმედებლად და მყარად არ მიიჩნია. შეაჩერა მისი აღსრულება, რადგან ჩათვალა, რომ ამაში უფრო ღრმად გარკვევა არის საჭირო. ანუ არ ენდო საქართველოს ხელისუფლებას, რადგან ინფორმაცია ჰქონდათ და საკმარისი ინფორმაცია იმისთვის, რომ ეს ნდობა არ ყოფილიყო.

ერთ-ერთი მთავარი ინფორმაცია, რატომაც არ ენდნენ, იყო ორგზის წარდგენილი სიები ქართველი მოსამართლეებისა, რომელიც სტრასბურგმა ორჯერ დაიწუნა. რადგან საქართველოს მხარეს ეთქვა, თუ ვინ არ უნდა იყოს ამ სიაში, ვინ არ აკმაყოფილებს მოთხოვნებს და ესენი მაინც ტენიდნენ.

მაინცდამაინც ასე რატომ უნდოდათ, ეს მათი პრობლემაა, მაგრამ სტრასბურგი ის ადგილი არ არის, სადაც შეიძლება საქართველომ კუნთებით რამე გაიტანოს. რადგან სტრასბურგი მიჩვეულია არა მარტო საქართველოსთან, არამედ რუსეთთან, თურქეთთან, სხვა დიდ ქვეყნებთან სერიოზულ დაპირისპირებას. ახლა ქართული მხარე  რატომ აპირებდა და რა ძალით ცდილობდა ხელი გადაეგრიხა სტრასბურგისთვის, ეს ცოტა ძნელი წარმოსადგენია.

მერეც, ქართული მხარე სულ ამბობდა, რომ ეს არის დავა ორ სუბიექტს შორის, მაგრამ სახელმწიფო ამ დავაში იმაზე მეტად ჩაერია, ვიდრე მოსალოდნელი იყო (მართლა რომ სუბიექტებს შორის დავა ყოფილიყო). ამან გამოიწვია ის დაეჭვება. ამიტომ იქაურმა კოლეგიამ, სრული შემადგენლობით, ერთხმად შეაჩერა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება.

მეც შევაჩერებდი, რადგან სამმა მოსამართლემ განიხილა ეს საქმე და თქვა, რომ მოდი, დიდ ჟიურის გადავცეთ, რადგან ჩვენ ვერ გადავწყვეტთო. მერე ამ სამივე მოსამართლემ უკვე დიდი ჟიურის შემადგენლობაში თქვა, რომ ყველაფერი გარკვეულიაო. მაშინ რატომ გადასცეს? ამას მარტო სტრასბურგი კი არა, ნებისმიერი იკითხავს, აქ ლოგიკა სად არის? თუ შენ გუშინ ეჭვი გეპარებოდა, ახლა სხვები რომ მოვიდნენ, ის პოზიცია მაინც დაგეფიქსირებინა, რომ ეჭვი გეპარება.

ამ დროს დააფიქსირეს, რომ ყველაფერი სწორადაა და მიიღეს გადაწყვეტილება, რომელიც ქვეყანაში ვითარებას ცვლიდა. ეს მარტო იმის გამო არ შეიძლება, რომ ვიღაცის ბრძანებას ასრულებ. ამით, რეალურად, ფეხებზე დაიკიდო ამხელა კონგლომერატი, როგორიცაა ევროსაბჭო და ევროსასამართლო. ასეთ შემთხვევაში ის ყოველთვის ძალიან მკაცრად იქცევა ხოლმე, ამიტომ მოსალოდნელი იყო ის, რაც მოხდა. არა მარტო პირველი შეჩერება მორიგი მოსამართლის მიერ, არამედ შემდგომი შეჩერება.

_ პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით როგორი პოზიცია გაქვთ? უმრავლესობა აქტიურად ვახტან ხმალაძის ინიციატივას განიხილავს…

_ ვახტანგ ხმალაძის ინიციატივა ჩემთვის ცნობილია. ეს მაშინაც ჰქონდა, როდესაც ჩვენი პარტიის წევრი იყო. მაგრამ არსებული ვითარებიდან გამომდინარე, საერთოდ იმაზე ლაპარაკი, რომ პრეზიდენტი საერთო-სახალხოდ არჩეული არ იყოს, ვიღაცის მარტო ერთ სურვილს ნიშნავს, რომ ყველა, პრეზიდენტი იქნება თუ სხვა ვინმე, ერთი პოლიტიკური ძალიდან იყოს არჩეული.

ამიტომ არანაირი გარანტია არ გვაქვს, რომ ეს ასე არ იქნება (გინდ, 150 კაცმა აირჩიოს პრეზიდენტი და გინდ, _ სამასმა). ვფიქრობ, არსებული პოლიტიკური ვითარება გვკარნახობს, რომ პრეზიდენტი ხალხმა უნდა აირჩიოს (როგორც რაღაცნაირი საპირწონე) და მას არ უნდა ჩამოერთვას უფლებამოსილებები. ეს საკმარისი აქვს იმისთვის, რომ საპირწონე იყოს.

რეალურად, ამბობენ, რომ პრეზიდენტი კაცია მარტო ომის შემთხვევაშიო, _ უშიშროების საბჭოსაც ვერ მოიწვევს და ა. შ. ანუ მათი ნაბიჯები არ არის ნაკარნახევი ქვეყნის ინტერესებიდან, ეს ნაკარნახევია ერთი პოლიტიკური ძალის დღევანდელი ინტერესებიდან. არ ითვალისწინებენ, რომ ხვალ შეიძლება მათთვის არასასურველი პოლიტიკური ძალა აღმოჩნდეს ამავე მდგომარეობაში, ისარგებლოს ყველა სიკეთით და არ ჰქონდეს ბალანსი.

ძალიან მნიშვნელოვანია შემოწმებისა და ბალანსის სისტემა. თუ პრეზიდენტი იქნება დანიშნული 150 ან 300 კაცის მიერ, არანაირი ბალანსი და შემოწმება აღარ იქნება.

_ რამდენად გამოხატულია ქვეყანაში არაფორმალური მმართველობა?

_ რასაკვირველია, ეს უკვე ნიშნებიც არ არის. ბიძინა ივანიშვილი არაფერზე პასუხს არ აგებს და მთავრობა ვერაფერ გადაწყვეტილებას ვერ იღებს ბიძინა ივანიშვილის გარეშე. ეს არის აშკარა კრიზისი, როდესაც ხალხის მიერ არჩეული და ამხელა უპირატესობის მქონე პოლიტიკური ძალა ქვეყანას ვერ მართავს და ერთი კაცის ინტერესებს ექვემდებარება.

_ ხელისუფლების ნარკოპოლიტიკის მიმართ რა დამოკიდებულება გაქვთ? ოპოზიციის წარმომადგენელთა ოჯახის წევრების მიმართ ნარკოტიკის ჩადების შემთხვევები გახშირდა…

_ საერთოდ, უნდა ვთქვათ, რომ ნარკოპოლიტიკის შესუსტება და მისი ლიბერალიზაცია მთელ მსოფლიოში ტენდენციაა. ამიტომ დეკრიმინალიზაციის მოთხოვნა, რომელიც სწორი მოთხოვნაა, ჩვენი მთავრობის სიმპათიით არ სარგებლობს. მეტიც, სანამ რამე ბოლო საშუალება არსებობს, ამით სარგებლობენ და ცდილობენ, რამენაირად პოლიტიკური ამოცანებიც შეასრულონ.

ახლა ავიღოთ ის, რომ ერთდროულად ერთი, მეორე, მესამე ფიგურის შვილები არიან ამაში ჩართული. მაგრამ, როგორც წესი, მათ მიმართ გატარებული ღონისძიებები ეგრევე თავისუფლების აღკვეთას გულისხმობს ხოლმე. ანუ თუ სხვების მიმართ შეიძლება რბილი გადაწყვეტილება იყოს, აქ აუცილებლად მკაცრ აღკვეთის ღონისძიებას გამოიყენებენ.

ეს არის ხელისუფლების მიერ სასამართლო ხელისუფლების გამოყენება პოლიტიკური მიზნით, რაც, რა თქმა უნდა, შემაშფოთებელია. ასე არ უნდა იყოს არავითარ შემთხვევაში. ვინც უნდა იყოს, ვისი შვილიც უნდა იყოს, საერთოდ ნარკომოხმარება არ შეიძლება მიიჩნეოდეს ნარკოდანაშაულად, უნდა მოხდეს დეკრიმინალიზაცია და გადავიდეთ სხვა სასჯელებზე, როგორიცაა, ვთქვათ, ჯარიმა, ადმინისტრაციული სასჯელი, მაგრამ არა სისხლის სამართლის სასჯელი. ეს უკვე უკულტურობაა და მსოფლიო უკვე გაერკვია ამ საკითხებში.

_ ამ ფონზე, ნარკოტიკების ჩადების ინსტიტუტი როგორ გამოიყურება?

_ ჩადების ამბავი მე არ ვიცი, რამდენად დამაჯერებელია, ვერ გეტყვით, რადგან ჩემი თვალით არ მინახავს, ვის რა ჩაუდეს. ვფიქრობ, ვითარება ისეც არ არის, რომ ძალიან ჩადება დასჭირდეთ, რადგან ახალგაზრდობაში საკმაოდ ლიბერალურია დამოკიდებულება ამ ნარკოტიკების მიმართ.

_ ბოლოს, რა პოლიტიკური გეგმები გაქვთ „რესპუბლიკელებს“?

_ „რესპუბლიკელების“ პოლიტიკური გეგმა ძალიან მარტივია. ადგილობრივი არჩევნები იქნება ოქტომბერში, მარტო იქნება თუ სხვასთან ერთად, ვაპირებთ, რომ შედეგი ვაჩვენოთ და დავბრუნდეთ პოლიტიკაში.

ჩვენ საკრებულოში წარმოდგენილი ვართ და ვაპირებთ, გავაგრძელოთ საკრებულოებში ჩვენი წარმომადგენლობა, ეს იქნება თბილისი, ბათუმი თუ სხვა ადგილები.

 

გელა მამულაშვილი