ვინ ითხოვს სახელმწიფო საიდუმლოებებზე ინტერფრაქციული ნდობის ჯგუფის შექმნას?!

„გაზპრომთან“ მოლაპარაკების ეტაპები დასრულდა და საბოლოო შეთანხმებაც მიღწეულია, თუმცა უცნობია, კონკრეტულად რა მნიშვნელოვანი გზავნილები და პუნქტებია შესული ორ ქვეყანას შორის გაფორმებულ ხელშეკრულებაში. თავიდან ამბობდნენ, რომ არაფერი იყო დასამალი და ყველაფერი გასაჯაროვდებოდა, შემდეგ არსებული დოკუმენტის ნეგატიურ კონტექსტში მოხსენიება დაიწყო. ხელისუფლება „გაზპრომთან“ გასაფორმებელი კონტრაქტის პირობებს არ ასაჯაროებს და აცხადებს, რომ დოკუმენტი კომერციული საიდუმლოებაა. შესაბამისად, საზოგადოებისთვის უცნობი რჩება, თუ რას უნდა ელოდოს საქართველო მაგისტრალური გაზსადენით სომხეთში გაზის ტრანზიტის სანაცვლოდ.

დღეს უკვე ქვეყნის საპარლამენტო უმცირესობა კომერციულ ინტერესებთან დაკავშირებულ სახელმწიფო საიდუმლოებებზე ინტერფრაქციული ნდობის ჯგუფის შექმნას ითხოვს. ინიციატივა ფრაქცია „ევროპული საქართველოს“ თავმჯდომარე სერგო რატიანმა გაახმოვანა.

 

„ქრონიკა+“-მა კითხვებით ინიციატივის ავტორს, სერგო რატიანს მიმართა:

_ რის საფუძველზე გაგიჩნდათ ინტერფრაქციული ნდობის საბჭოს შექმნის იდეა?

_ ეს იდეა (კანონის შექმნის) დაიბადა მაშინ, როდესაც ხელისუფლება „გაზპრომთან“ დაკავშირებით გვეუბნებოდა, რომ, ფაქტობრივად, მას არ შეუძლია აჩვენოს, გაასაჯაროოს ეს ინფორმაცია, რადგან არსებობს კომერციული საიდუმლოების ფაქტორი და მისი გამჟღავნება არ შეიძლება. აქედან გამომდინარე, ვხედავთ, რომ გარკვეული ხარვეზია კანონში, როცა პარლამენტის არც ერთ წევრს არ შეუძლია ნახოს სახელმწიფოსთვის მნიშვნელოვანი ხელშეკრულება და ამით ზედამხედველობა გაუწიოს მთავრობას მაშინ, როდესაც ქვეყანაში არსებობს ნდობის ჯგუფი და სახელმწიფოს გარკვეული სფეროები ცნობილი ხდება კონკრეტული პირებისთვის. ეს კონკრეტული პირები კი არიან პარლამენტის წევრები და ისინი კონტროლს და ზედამხედველობას უწევენ გარკვეულ გადაწყვეტილებებს.

სწორედ ამიტომ გაჩნდა იდეა, რომ შეიქმნას ინტერფრაქციული ნდობის ჯგუფი, რათა კომერციული ხელშეკრულებების ნახვა შეგვეძლოს, რომელიც რეალურად წარმოადგენს სახელმწიფო ინტერესებს და ეხება სტრატეგიულ ობიექტებს.

ხელისუფლება ამბობს, რომ როდესაც არის (ან იქნება) დავა კონკრეტულ საკითხებზე, ამ დოკუმენტს მაშინ გაასაჯაროებს, თუმცა, ყოველ შემთხვევაში, ისინი გაასაჯაროებენ თუ არა, ვფიქრობთ, რომ უნდა გასაჯაროვდეს, მაგრამ საერთოდ არ არსებობს არგუმენტი, რომ პარლამენტის წევრებს მსგავსი ხელშეკრულებების ნახვისა და მთავრობისთვის ზედამხედველობის გაწევის საშუალება არ მიეცეთ.

_ მსგავსი ნდობის გუნდის არსებობის შემთხვევაში ვის ექნება ხელშეკრულებების ნახვის საშუალება?

_ ეს არის ინტერფრაქციული ჯგუფი და თითო ფრაქციას საშუალება ექნება, თითო წევრი წარმოადგინოს.

_ მსგავსი პრეცედენტი თუ არსებობს სხვა ქვეყნებში?

_ სხვა ქვეყანაში რომ არ ვეძებოთ, საერთოდ, ნდობის ჯუფი ჩვენს ქვეყანაში გვაქვს, რომელიც საიდუმლოებებს ეცნობა. როდესაც არსებობს სფერო, რისი ნახვის უფლებაც აქვთ პარლამენტარებს და არ შეუძლიათ, ეს არის არასწორი და ამის გარეშე პარლამენტი არასრულფასოვანია. შემიძლია ვთქვა, რომ ამ კანონის მიღება, გარკვეულწილად, პარლამენტის ღირსების საკითხია.

_ განაგრძობთ მუშაობას ამ საკითხზე?

_ პირველი მოსმენით კომიტეტზე უკვე გავიდა ეს კანონი და წინასწარ განვაცხადე, რომ ჩვენ, „ევროპული საქართველო“, ღია ვართ მოლაპარაკებისთვის და ნებისმიერ შენიშვნას, რასაც რაციონალურად მივიჩნევთ, მივიღებთ. სხვათა შორის, იქ გამოთქმული შენიშვნები მივიღეთ და ვთქვით კიდევაც, რომ სერიოზული კონსულტაციებს გავივლით იმისთვის, რომ უმრავლესობას ამ ჯგუფის მიუღებლობის საბაბი არ ჰქონდეს.

იყო ინიციატივა, _ ხომ არ სჯობია, თვითონ ნდობის ჯგუფის კანონში შევიტანოთ ცვლილება და მისი ფუნქციები გავაფართოოთ? მიმაჩნია, რომ თუ სერიოზული თანხმობა იქნება უმრავლესობის მხრიდან, ჩვენ მზად ვართ, რომ უმცირესობის წევრებთან კონსულტაციები გავიაროთ, თუმცა, წინასწარ ვიცი, რომ ასეთი მზაობა წევრებში არის. მზად ვარ, შევცვალოთ ეს ინიციატივა და ნდობის ჯგუფს უფლებამოსილება გავუფართოოთ, მიუხედავად იმისა, რომ მე ცალკე ჯგუფის შექმნა უფრო რაციონალური მგონია, რადგან მსგავსი ხელშეკრულებები შეიძლება ეხებოდეს სხვადასხვა სფეროს. ამ შემთხვევაში, მაინც, სახელმწიფოს მთავარი ინტერესი იკვეთება და მზად ვართ, რომ კონსულტაციები და მოლაპარაკებები დავიწყოთ.

თუმცა, განხილვის დღეს, იქვე უმრავლესობამ, განაცხადა, რომ არ უჭერენ მხარს ამ ინიციატივას, ამით, კი, ფაქტობრივად მათ სულისკვეთებას ვხედავთ.

 

 

„ქრონიკა+“-ს ესაუბრება „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელი“ _ გიგი წერეთელი:

_ მომავალშიც, თუკი მთავრობა განაცხადებს, რომ არ შეიძლება, რომელიმე სტარტეგიული მნიშვნელობის ობიექტთან დაკავშირებით პარლამენტის წევრებს ინფორმაცია მიეწოდოს, ინტერფრაქციული ნდობის საბჭო ამაზე იზრუნებს.

როდესაც საკითხი ეხება პოლიტიკურად და ეკონომიკურად ისეთ მნიშვნელოვან თემას, როგორიც „გაზპრომია“, აუცილებელია, რომ იგი გამჭვირვალე იყოს, რადგან ყველამ ვიცით, რომ „გაზპრომი“ არ არის მხოლოდ ენერგეტიკული კომპანია, ის უძლიერესი ინსტრუმენტია რუსეთის ხელში, მათ შორის, პროპაგანდისტული, ასევე პროექტების დაფინანსების მიმართულებით. უმნიშვნელოვანესია იმ გაზსადენის სტრატეგიული როლი, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე გადის. ასე რომ, აღნიშნული ხელშეკრულება არც ეკონომიკურად არის მომგებიანი და არც _ პოლიტიკურად, თან არც საჯაროვდება. ამბობენ: დეტალებს ვერ გავასაჯაროებთო. რატომ დათმეს 15-წლიანი ბრძოლის შემდეგ?! _ მთავრობის ამგვარმა რეზისტენტულმა დამოკიდებულებამ წარმოშვა აზრი, რომ იმ პრინციპით, როგორც თავდაცვის სფეროში არის ნდობის ჯგუფი, ფრაქციების წარმომადგენლობით, ასეთი ტიპის მნიშვნელოვან ეკონომიკურ საკითხებთან დაკავშირებით, წარმოიშვას ჯგუფი, რომელსაც ხელმისაწვდომობა ექნება ამგვარ საკითხებზე და პარლამენტი ვაკუუმში არ იქნება, მით უფრო, როცა მას და მის წევრებს კონსტიტუციური უფლება აქვთ, ნებისმიერ ინფორმაციას ფლობდნენ.

საკომიტეტო სხდომაზე ამ შეთავაზებაზე საკმაოდ ხმაურიანი მოსმენა იყო. ჯერჯერობით, განხილვა არ დასრულებულა, რადგან ჩვენც დავსვით მოდერნიზების საკითხი, უმრავლესობამაც ნდობის ჯგუფის ფორმატის გაფართოების საკითხი წამოაყენა, რომ ისინი თავდაცვის გარდა მსგავს საკითხებში ჩაერთონ.

საჭიროა ინტერფრაქციული ჯგუფის შექმნა, მისი ანალოგიებიც არის, მთავარი აქ პოლიტიკური ნებაა, _ მთავრობას უნდა მისი გასაჯაროება? არ მალავს ისეთ რამეს, რაც მას ცუდ მდგომარეობაში ჩააყენებს? არ მალავს „გაზპრომთან“ დაკავშირებით გაურკვეველს? თუ უნდათ, რომ მუდმივი ეჭვის ქვეშ იყოს ეს საკითხი, მაშინ ამ ჯგუფის შექმნაზე უარს იტყვიან.

გვახსოვს, რომ ურთიერთგამომრიცხავი განცხადებები კეთდებოდა _ ჯერ ამბობდნენ, არაფერი დასამალი არ იყო, სათქმელი არაფერი ჰქონდათო; ხან ამბობდნენ, რომ უდიდესი მიღწევაა ეს ხელშეკრულებაო; მერე პრემიერმა თქვა, რომ არაფერი საზეიმო აქ არ არისო; უმრავლესობის რამდენიმე წევრმაც თქვა, რომ იგი წამგებიანია, _ ეს ხომ არ არის რომელიმე მიწის ნაკვეთის პრივატიზების საკითხი? _ ეს არის ხელშეკრულება, რომელმაც ქვეყანა, კრიტიკულ პერიოდში, შეიძლება, რთულ მდგომარეობაში ჩააყენოს და ჩვენ გვინახავს რუსეთისგან მსგავს კრიტიკულ დროს გაზის გადაკეტვის პრეცედენტი, იყო სხვა უსიამოვნებებიც.

_ ახლა ვინ არის ჩართული ამ საბჭოს შექმნის საკითხში?

_ საპროცედურო კომიტეტის წევრები არიან ჩართულები და ვნახოთ, მოვლენები როგორ განვითარდება. ჩვენ არ დავსვამდით საკითხს ამგვარად, რომ მოხერხებულიყო იგივე ენერგეტიკის მინისტრთან შეხვედრა. პოლიტიკური დებატები, რომელიც ამ საკითხთან დაკავშირებით მოვითხოვეთ, არ  დაკმაყოფილდა. შესაბამისად, თუ არ ხერხდება ასეთ სახით მოლაპარაკება, შესაძლოა, წარმომადგენლობითმა, ამ ინტერფრაქცულმა ჯგუფმა მიიღოს ეს საჭირო ინფორმაცია და შემდეგ როგორც მიიჩნევა საჭიროდ, ისე მიაწოდებს პარლამენტს, ან საზოგადოებას.

 

ვახტანგ ხომიზურაშვილი _ ეკონომიკის ექსპერტი:

_ რაც შეეხება, ამ ხელშეკრულებას, იგი თავისთავად ყველასთვის გამჭვირვალე უნდა იყოს, ეს მთავრობისთვისაა, პირველ რიგში, მომგებიანი.

მეორე რიგში, ის საკითხი დგება, თუ ვინ იქნება თვითონ ამ ნდობის საბჭოს შემადგენლობაში.

რეალურად, ნდობის საბჭოს შემადგენლობა ობიექტური უნდა იყოს, ეს ობიექტურობა თუ დარღვეულია, მაშინ, შეიძლება, ნაწილობრივ გამართლებული იყოს მთავრობის პოზიცია. ისე, კლასიკურ ვარიანტში კი, რასაკვირველია, თვითონ მთავრობა უნდა იყოს დაინტერესებული ნებისმიერი მოლაპარაკების გამჭვირვალობით, რა თქმა უნდა, კონფიდენციალობის გათვალისწინებით. რაც შეეხება „გაზპრომს“ და მასთან შეთანხმებას, ვფიქრობ, რომ აქ საკითხი ასე დგას _ რომელ მხარეს აქვს მეტი ალტერნატივა? მეტი ბერკეტი? _ ჩვენ ალტერნატივები, პრაქტიკულად, არ გაგვაჩნია (ტრანზიტს ვგულისხმობ) და „გაზპრომს“ ალტერნატივები აქვს (სულ ცუდი ალტერნატივა სჯობს მის არარსებობას), აქედან გამომდინარე, ქართულ მხარეს არ აქვს არაფერი სავაჭრო „გაზპრომთან“, ანუ ის მაინც იძულებულია, რომ შემოთავაზებულ პირობებს დასთანხმდეს. კერძო პირები და მათი კერძო ინტერესები უკვე სხვა საკითხია, ეს ყოველივე სხვა ორგანოებმა უნდა განიხილონ.

ნდობის საბჭოს რაც შეეხება, კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ ეს თვითონ შემადგენლობაზეა დამოკიდებული, რამდენად ობიექტურები არიან. თუ ეს საბჭო იმ ადამიანებით დაკომპლექტდება, ვისაც მოსახლება ენდობა და არ არიან ტენდენციურნი, ამ შემთხვევაში, ვფიქრობ, რომ უშუალოდ სახელმწიფო უნდა დაინტერესდეს, რომ მაქსიმალურად გამჭვირვალე გახადოს პროცესები და თვითონაც გადაინაწილოს ეს პასუხისმგებლობა ნებისმიერი დონის შეთანხმებისას.

„ქრონიკა+“ საპროცედურო საკითხთა და წესების კომიტეტის თავმჯდომარის პირველ მოადგილეს, გურამ მაჭარაშვილს დაუკავშირდა:

_ ეს ინიცირება მათ კომიტეტში შემოვიდა, თუმცა კომიტეტმა იგი არ გაიზიარა, შესაბამისად, არსებულ დოკუმენტზე ახლა მისმა ინიციატორებმა უნდა იმუშაონ.

ჩვენ კი დასკვნას დავწერთ და იგი ბიუროზე გავა.

 

ამავე კომიტეტის წევრმა, ენძელა მაჭავარიანმა კი „ქრონიკა+“-თან საუბრისას აღნიშნა:

_ თავისთავად საკითხი და იდეა იმის შესახებ, რომ პარლამენტს წვდომა ჰქონდეს კომერციულ თუ სხვა სახის სახელმწიფოებრივ დოკუმენტზე, მნიშვნელოვანია. პარლამენტს არსებული კანონმდებლობითაც აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ინფორმაცია მოიპოვოს: „რაც შეეხება წარმოდგენილ ინიციატივას, მასზე კომიტეტზე უკვე ვიმსჯელეთ. იგი არ იყო შესაბამისობაში პარლამენტის რეგლამენტთან, ამიტომ ამ წინადადებას, წარმოდგენილი სახით, კომიტეტმა მხარი არ დაუჭირა, თუმცა პლენარულ სხდომაზე მაინც გავა და ვიმსჯელებთ. ვნახოთ, რა არგუმენტებს  წარმოადგენენ ინიციატორები.

„ქრონიკა+“ ასევე დაუკავშირდა საქართველოს ენერგეტიკის მინისტრის მოადგილე მარიამ ვალიშვილს, რომელმაც კომენტარზე უარი განაცხადა.

საბოლოოდ, ინტერფრაქციული ნდობის საბჭოს ჩამოყალიბებაზე საპროცედურო საკითხთა და კომიტეტის წევრებმა უარი თქვეს, თუმცა ინიციატორები მუშაობას აგრძელებენ.

საინტერესოა, გასაჯაროვდება თუ არა „გაზპრომთან“ დადებული ხელშეკრულების დეტალები, თუ ისევ პოლიტიკოსების არაპროგნოზირებადი და, ზოგჯერ, მოულოდნელი შეფასებების იმედზე უნდა დავრჩეთ?..

 

 

 

ნინო ტაბაღუა