„გული +“, „სკამი“, „მიცვალებულთა კუნძულზე“, „სამოთხე ჩვენი ქალაქის ქუჩებში“, „მიზერერე“, „გილოცავთ ახალ წელს“, _ ეს იმ ფილმების მოკლე ჩამონათვალია, სადაც მსახიობ თამარ მაყაშვილს უთამაშია. დიდი და საინტერესო გზა გამოიარა, თუმცა გასაკეთებელი კიდევ ბევრი აქვს.

„ჩემს ცხოვრებაში ძალიან დიდი როლი ითამაშეს უფროსმა მეგობრებმა. რთული იყო მე-9 კლასში ფრანც კაფკას გაგება, მაგრამ ვკითხულობდი. მაშინ კარგი წიგნის შოვნა პრობლემა იყო. ამას რომ ვამბობ, ახალგაზრდებს უკვირთ. დღეს წიგნი ყველგან იყიდება, მაგრამ ძალიან ძვირი ღირს.
როდესაც საყვარელ ავტორებზე მეკითხებიან, პირველ რიგში ვაჟა-ფშაველას ვასახელებ. ეს არის გენია. მსოფლიო ლიტერატურაში ბადალი არ ჰყავს. ყველა კითხვაზე, რაც კი ოდესმე ცხოვრებაში გამჩენია, პასუხი ვაჟას შემოქმედებაში მიპოვია, როგორც პროზაში, ასევე _ პოეზიაში“, _ გვითხრა მსახიობმა თამარ მაყაშვილმა და თან დასძინა, _ სათქმელს, რომელიც მას დაუგროვდა, აუცილებლად იტყვის თავის მონოსპექტაკლში, რომელზეც უკვე მუშაობს.

თამარ მაყაშვილი:
_ ოქტომბერ-ნოემბერში ვაპირებ მონოსპექტაკლის გაკეთებას, რომელიც ჩემი ცხოვრების ისტორიას აღწერს. ეს იქნება მხატვრული და სხვათა შორის, ამ ისტორიაში ყველა ადამიანი დაინახავს საკუთარ თავს. მინდა, რომ ერთხელ და სამუდამოდ ყველა კითხვაზე გავცე პასუხი.
_ ვისთან ერთად მუშაობთ?
_ ძალიან მეხმარებიან ჩემი მეგობრები: მარინა ცხაკაია, ასევე კომპოზიტორები, რომლებმაც უამრავი კარგი სიმღერა მაჩუქეს.
_ სპექტაკლში იმღერებთ?
_ დიახ, სპექტაკლში შევასრულებ ქართულ და რუსულ რომანსებს. იქნება მუსიკალური ჭრა და ვფიქრობ, რომ საინტერესო გამოვა. ამიტომ მჭირდება მომზადებისთვის დიდი დრო, რომ თუ გამოვა, მაგარი უნდა გამოვიდეს ან საერთოდ _ არა.
_ მონოსპექტაკლის გარდა სხვა რას საქმიანობთ, რა ხდება შემოქმედებაში ახალი, კარგი და საინტერესო?
_ სხვა ისეთი მნიშვნელოვანი არაფერი ხდება ჩემს ცხოვრებაში. ამას წინათ ვთქვი, რომ ქართულ თეატრს დღეს ძალიან უჭირს. გადასულები ვართ მხოლოდ ექსპერიმენტებზე და არაფერი ღირებული არ იქმნება. ნელ-ნელა ქართული თეატრი კარგავს თავის იერსახეს.
_ მაგალითად, რას კარგავს, რას გულისხმობთ?
_ როგორც დიდი ილია იტყოდა, სცენა არის ის ადგილი, სადაც შენ შეგიძლია სიმართლე იღაღადო და არა მხოლოდ წარმოდგენა აჩვენო. იგრძნობა ძალიან დიდი დილეტანტიზმი, ამიტომ საჭიროა მეტი პროფესიონალი კადრი, განათლებული ადმიანები, მე თეატრალებზე ვსაუბრობ. ჩემთვის შედეგია მთავარი და არა ციფრებზე საუბარი. ცხოვრებაში ბევრი შევქმენი და საკმაოდ საინტერესო თეატრალური გზა გამოვიარე. ძალიან მინდა, რომ ამ ყველაფერში მეტი ახალგაზრდა იყოს ჩართული.
_ თუმცა საკმაოდ ბევრი ახალგაზრდა წამოვიდა. როგორ ფიქრობთ, პროდუქტი არ იდება?
_ წამოვიდა, მაგრამ პროდუქტი არ იდება, დღეს უნივერსიტეტ დამთავრებული მოდის თეატრში და აბსოლუტურად არაფერი იცის. ამიტომაა საჭირო განათლება. ჩემი შვილებისთვის კითხვა არასდროს დამიძალებია. ისინი წიგნთან ინტერესით მივიდნენ და არა _ დაძალებით. ხშირად ვამბობ, _ სცენაზე ყოველთვის ჩანს, არტისტი თუ უწიგნურია. მსახიობი ნინო კასრაძე გენიალური რატომ არის? ის ძალიან დიდი ინტელექტუალია.
არ მწყინს, რომ არ ვმუშაობ, რადგან ბევრჯერ მითქვამს, რომ სახლში რამდენიმე ვაჟკაცი მეზრდება, რომელსაც მოვლა და დევნა სჭირდება. ჯობს, ისინი კაცებად გაიზარდონ და არა გაურკვეველ ადამიანებად. ოჯახი არის ჩემი შემოქმედება.
_ თქვენ წეღან ახსენეთ, რომ ქართული თეატრი თავის იერსახეს კარგავს. რას გულისხმობდით?
_ ხარისხი და პროფესიონალიზმია დაკარგული. თითზე ჩამოსათვლელი ახალგაზრდაა, რომელიც ძალიან კარგად აზროვნებს: ვანიკო ხუციშვილი, გაგა გოშაძე, დათუნა თავაძე და სხვები. ძალიან ბევრი რაღაცას აკეთებს და თითქოს კონცეფციურია, მაგრამ ჩემთვის მიუღებელია.
_ როგორ ფიქრობთ, რატომ?
_ მე-20 საუკუნეში ქართული თეატრი აღზევების პიკზე იყო, არტისტისა და რეჟისორის დუეტები, კომპოზიტორისა და სცენოგრაფის, მხატვრისა და მსახიობის, აბსოლუტურად ყველასი. ახლა ყველაფერი აირია. გვყავდა ძალიან განათლებული თაობა. დღესაც არიან განათლებულები, მაგრამ ისინი სხვა რაღაცებს არიან მიდებ-მოდებული, რადგან მხოლოდ თეატრით ვერ იარსებებ ადამიანი. აღარ გაქვს დაინტერესება. ისეთი სისულელეების კეთებაზე არიან გადასულები, რომ თვითონ არტისტებს მობეზრდათ ეს ყველაფერი. პროდუქტი მასობრივად არ იდება. სამწუხაროდ, ზღვარს ქვემოთ წამოვიდა განათლება. ინტელექტი ხომ არ არის მარტო წიგნის კითხვა, ეს შინაგანად უნდა გქონდეს.
_ მოკლედ, საუბრის დროს ვახსენეთ განათლება, ინტელექტი, ხარისხიანი პროდუქტი და ბოლოს მაინც თეატრების მმართველებამდე მივდივართ…
_ საერთოდ, მმართველობის ინსტიტუტი რომ შემოვიდა თეატრში, სწორედ მანდაა პრობლემა. კომერციაზე არიან გადასულები. ახლა ნებისმიერ დეკორაციაზე, მაგალითად, ვაშლზე, გჭირდება გამოწერა, ხელის მოწერა, დამტკიცება, წინ და უკან სირბილი და ადამიანმა რაზე უნდა იფიქროს, _ შემოქმედებით პროცესზე თუ კომერციაზე? ადრე თეატრებში ბიუჯეტი იყო გამოყოფილი, დღეს სხვამ უნდა დაგიმტკიცოს და, საბოლოო ჯამში, ბიუროკრატიამდე მივედით…
_ მით უმეტეს, მსახიობის ბედი პირდაპირ დაკავშირებულია რეჟისორზე, სამხატვრო ხელმძღვანელზე.
_ რასაკვირველია. მმართველზე, რომელმაც სულ სადღაც უნდა ირბინოს, რეკოს, მოიძიოს სპონსორები და, ამ დროს, შემოქმედებითი დრო უკვე აღარ რჩება. მომხრე ვარ, თუკი იქნებოდა ბევრი პატარ-პატარა სცენა, სადაც ექსპერიმენტის დონეზე გააკეთებდნენ სპექტაკლს. რატომ არის, რომ ქართული კინო, ძირითადად, უცხოელების დაფინანსებით კეთდება? იმიტომ რომ თვითონ დარბიან ამ თანხების მოსაძიებლად და სულ ვაი-ვაგლახით შოულობენ ამ ფულს, კიდევ რაღაცას ფაფხურობენ, მაგრამ ერთი და იგივე თემატიკაზე, 90-იანი წლები.
ჩვენ გადავედით ევროპულ ხედვაზე, იმათთვის ვაკეთებთ კინოს და არა ჩვენთვის. „არაჩვეულებრივი გამოფენა“ უცხოელისთვის მიუღებელია, სამაგიეროდ ჩემთვისაა მისაღები. იმ დღეს ერთ-ერთ გადაცემაში ვუსმენდი და ვხედავ, რომ შენი მომღერალი არ სჭირდებათ, შენი არტისტი არ სჭირდება, შენი არაფერი არ უნდათ, არ გაქვს დაფასება. შინაურს შენდობა არ აქვსო, ამ დონეზე ვართ.
მაგალითისთვის, „ოქროს ტალღაზე“ დასასწრები ბილეთის ფასი 300 ლარი არ უნდა ღირდეს, რადგან ისეთი ფასი უნდა დაადო, რომ მეც შემეძლოს წასვლა და _ შენც, მით უმეტეს, შენი მომღერლებისა და კომპოზიტორების კონკურსია.
_ საუბრის დასაწყისში თქვენ აღნიშნეთ, რომ მონოსპექტაკლისთვის ემზადებით, სადაც მთელ ჩემს ცხოვრებას მოვყვებიო. რა სათქმელი დაუგროვდა თამარ მაყაშვილს?
_ ბევრი რამ დამიგროვდა. სამწუხაროდ, ღირსებასა და ზნეობას ვკარგავთ. აღარ გვახსოვს ჩვენი ქლაქი, რომელიც ნელ-ნელა ფერებს კარგავს. ქალქი, სადაც იეთიმ გურჯი დადიოდა… ბევრი რამ გვავიწყდება _ ვაჟა, ილია, აკაკი… არ გვიყვარს ჩვენი მსახიობები და მათ უმეტესობას არ ვიცნობთ, სამაგიეროდ ძალიან კარგად ვიცით ტელევიზორში 2 დღის გამოჩენილები.

გიორგი საკარული