წინასაარჩევნო კამპანია ნელ-ნელა დასასრულისკენ მიდის, შესაბამისად, ეს პროცესი განსაკუთრებულ ეტაპს უახლოვდება. ამასობაში კი პოლიტიკური დაძაბულობა პიკს აღწევს. ჩვენთვის კარგად ნაცნობი თემა, „ომეგა ჯგუფის“ საქმე, ბიზნესრეკეტი სახელმწიფოს სახელით, სწორედ წინასაარჩევნოდ გამოაშკარავდა, მთელი კვირის მანძილზე კი საზოგადოებამ იხილა ჩანაწერების ომი და ხელისუფლების წინააღმდეგ არსებული შესაძლო კომპრომატები, რომელზეც მირზა სუბელიანი გავრცელებულ ჩანაწერებში საუბრობს; ამის პარალელურად კი პროკურატურამ ჩანაწერების საკუთარი ვერსია შემოგვთავაზა. ამასობაში პოლიტიკური პარტიების ლიდერები საზღვარგარეთ შეხვედრებს მართავენ და ჩვენს ქვეყანაში არსებული დაუჯერებელი ფაქტების შესახებ სტრასბურგში პოლიტიკურ ფრაქციებს ინფორმაციებს აწვდიან.

ამ თემაზე, ასევე წინასაარჩევნო გარემოზე, გრიგოლ ვაშაძის კანდიდატურაზე, არჩევნების გაყალბების ალბათობასა და მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე „ქრონიკა+“-ს „ევროპელი დემოკრატების“ ლიდერი _ პაატა დავითაია ესაუბრა:

_ წინასაარჩევნო გარემოზე დავიწყოთ საუბარი: ის, რომ მთელი ეს პერიოდი 2008 წლის აგვისტოს ომის დაწყება და ამასთან დაკავშირებით სალომე ზურაბიშვილს განცხადებები მთავარ თემად იქცა, მის პროვოცირებაში მმართველი გუნდის მხარდამჭერები და ექსპერტების ნაწილი სწორედ გაერთიანებულ ოპოზიციას ადანაშაულებს, როგორია თქვენი მოსაზრება?
_ შეიძლება ითქვას, ცოტა სასაცილო სიტუაცია შეიქმნა. ვინ დაიწყო ომი, რატომ დაიწყო, ზოგი იწყებს ამ თემებზე საუბარს და შემდეგ მის მიერ ნათქვამ სიტყვებს ცვლის. განსაკუთრებით კი სალომე ზურაბიშვილი, რომელიც ჯერ განცხადებას აკეთებს, შემდეგ კი ამბობს, რომ მას ისე არ უთქვამს, როგორც საზოგადოებამ გაიგო და განმარტებების გაკეთებას ცდილობს. მით უმეტეს ძალიან საინტერესოა ის ფაქტი, რომ ზურაბიშვილის მიერ დაწერილი წიგნი რუსულმა მხარემ ჰააგის საერთაშორისო სასამართლოში წარადგინა, როგორც მტკიცებულება. ამ მოცემულობაში ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ რუსეთი არ აღიარებს ჰააგის სასამართლოს იურისდიქციას და არ არის რომის სტატუსის წევრი, სწორედ ამიტომ რუსული მხარიდან დაკითხვაზე დაბარებული არავინ იქნება. რაც შეეხება რუსული მხარის მოთხოვნით დაბარებულ მოწმეს, ეს მოწმე იქნება სალომე ზურაბიშვილი. მას პრეზიდენტობის შემთხვევაშიც დაიბარებენ დაკითხვაზე. თქვენ წარმოიდგინეთ, რუსული მხარის მოთხოვნით, როგორც მოწმე, ისე რომ წარდგეს პრეზიდენტის სტატუსით, რამდენად რთული და მძიმე მდგომარეობა შეიქმნება ჩვენი ქვეყნისთვის. თუმცა ნებისმიერ შემთხვევაში ის სასამართლოში რუსული მხარის მოთხოვნით წარდგება და, შესაბამისად, ნებისმიერ შემთხვევაში ეს მძიმე ვითარებას შექმნის. სიმართლე გითხრათ, მეცინება. იცით, რატომ? მათ უნდათ, რომ ქართულ მხარეს დააბრალონ ეს ომი, მაგრამ როდესაც სამართლებრივად მიდიან და ხალხის რეაქციას ხედავენ, უცებ ყველა უკან იხევს. რუსებს ასეთი გამოთქმა აქვთ: „ი ხოჩიტსია, ი კოლიტსია“. ასეთი რამ სჭირთ ამათ. რაც შეეხება სამართლებრივ შეფასებას, დროებითი საპარლამენტო კომისიისა და ტალიავინის კომისიის მიერ ეს ყველაფერი შეფასდა. ჩვენი კომისიისა და ტალიავინის კომისიის დასკვნებს შორის განხვავება ერთადერთ ნაწილშია. ტალიავინი წერს, რომ ქართულმა მხარემ საბრძოლო მოქმედებაში უფრო მეტი ძალა გამოიყენა.
თუმცა სწორედ ტალიავინის დასკვნას იშველიებენ იმ აზრის განსამტკიცებლად, რომ ომი თითქოს საქართველომ დაიწყო, ამ დროს რასთან გვაქვს საქმე?
დიახ, ამ ტალიავინის დასკვნას მარტივად იყენებენ. ისინი მხოლოდ ამ ამონარიდზე ლაპარაკობენ, რეალურად კი კონტექსტში სულ სხვანაირად არის. ყველას კი არ აქვს სრულად წაკითხული ეს დასკვნა. მოქალაქეებს არ აქვთ წაკითხული და, შესაბამისად, ეს ყველაფერი პიარზეა აგებული, იმისთვის, რომ მოსახლეობა დააჯერონ, თითქოს ტალიავინის დასკვნის თანახმად ჩვენ დავიწყეთ ომი. მთელი „ქართული ოცნების“ ნარატივი არის, რომ თითქოს ჩვენ დავიწყეთ ომი. დავუშვათ, ეს ასეა, მაშინ რატომ არ არის გამოძიება დაწყებული? რატომ არ არის სათანადო შეფასება მიცემული? რატომ ამბობს იუსტიციის მინისტრი, რომ ომი რუსებმა დაიწყეს? რატომ შეცვალა პოზიცია. ისევ და ისევ იმ რუსულ გამონათქვამს გამოვიყენებ: „ი ხოჩიტსია, ი კოლიტსია“. რეალურად, ვერაფერს აკეთებენ, აქედან გამომდინარე, მოკლედ რომ გითხრათ, ეს თემა არაფერი არის გარდა იმისა, რომ ვიღაც თავის აზრს გამოხატავს, ფინჯან ყავაზე რომ საუბრობენ, დაახლოებით ისე, სწორედ ამ დონის საარჩევნო კამპანიაა ომთან დაკავშირებით.
_ ეს კამპანია კი არის ასეთი დონის, მაგრამ ოპოზიციაც, თავის მხრივ, ხომ აჰყვა ამ ყველაფერს და ამის ირგვლივ ააგო თავადაც კამპანია, ამაზე რას იტყვით?
_ საერთოდ, ძალიან საინტერესო საარჩევნო კამპანიაა. არაერთ საარჩევნო კამპანიაში მიმიღია მონაწილეობა, თუმცა ეს კამპანია იმით არის განსხვავებული, რომ ეს ერთმანეთში კომპრომატების ომია და მეტი არაფერი, ეს არის ის, რაც ხალხს სჭირდება, ამით სანახაობა იქმნება. კიდევ ერთხელ ხაზს ვუსვამ: 2006 წლიდან კამპანიებში ვმონაწილეობ და საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ ყველა წინასაარჩევნო კამპანია სანახაობაა, თუმცა თამაშის წესები განსაზღვრულია. დღეს კი ვხედავთ, რომ თამაშის წესები განსაზღვრული არ არის. თქვენ წარმოგიდგენიათ, რომ საქართველოს პრეზიდენტი შეიძლება გახდეს ადამიანი, რომელიც ჰააგის საერთაშორისო სასამართლოში რუსული მხარიდან გამოვა, რომელმაც ქართული ნორმალურად არ იცის, რომელიც სერიოზულ პრობლემას ზედაპირულად უყურებს, საქართველოს პრეზიდენტი შეიძლება გახდეს ადამიანი, რომელიც დაპირისპირებული იქნება ყველასთან, გარდა „ქართული ოცნებისა“. პრეზიდენტი უნდა იყოს გამაერთიანებელი, შემკრავი. საუბარი იმაზე, რომ სალომე ზურაბიშვილი შეკრავს და დააახლოებს, აბსურდია. ვის დააახლოებს და შეკრავს, მაინტერესებს, ელემენტარულად საუბარი და დიალოგის წარმოება არ შეუძლია.
_ თქვენ ახსენეთ, რომ ზურაბიშვილი ურთიერთსაწინააღმდეგო განცხადებებს აკეთებს. ეს ყველაფერი საზოგადოების პროტესტმა გამოიწვია?
_ რა თქმა უნდა, ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც გამოდის, მით უმეტეს, საარჩევნო კამპანიის პერიოდში და საზოგადოების, საპატრიარქოს მხრიდან წინააღმდეგობას იღებს, იძულებულია, თავისი განცხადებები შეცვალოს. როცა ასეთ ურთიერთსაპირისპირო განცხადებებს აკეთებს, როგორ გაიგოს ამომრჩეველმა, როდის იტყუება და როდის ამბობს სიმართლეს? პირდაპირ შემიძლია გითხრათ, რომ დღეს „ქართულ ოცნებას“ არჩევნების გაყალბების პრობლემა არ აქვს, მაგრამ „ქართულ ოცნებას“ აქვს სერიოზული პრობლემა დაჯერების კუთხით. მას ძალიან გაუჭირდება, საზოგადოება დააჯეროს იმაში, რომ არჩევნები ზურაბიშვილმა მოიგო. პოლიტიკას რომ თავი დავანებოთ, ძალიან ბევრი ნაცნობი მყავს „ქართული ოცნებიდან“, ეს ხომ არ არის ფაშისტური პარტია, გამარჯობა რომ არ ვუთხრა, ვინც „ქართულ ოცნებაშია“. იყო დრო, მათთან ერთად 2008 წელს გაერთიანებულ ოპოზიციაში ვიყავი. დიდი ხანია, პოლიტიკაში ვარ, შესაბამისად, ყველას ვიცნობ და „ქართული ოცნების“ მომხრეებიც კი არ აძლევენ ხმას სალომე ზურაბიშვილს. მე იმას კი არ ვამბობ, რომ ისინი მაინცდამაინც გრიგოლ ვაშაძეს აძლევენ ხმას, უბრალოდ, მათ არ სურთ, სალომე ზურაბიშვილს დაუჭირონ მხარი. პოლიტიკის გარეშე რომ ვთქვათ, ელემენტარულად, ხალხის განწყობა იგრძნობა, მათ შორის, ჩემს სამეზობლოშიც, რომელთა ნაწილი „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერია, ისინიც ამბობენ, რომ ზურაბიშვილს არავითარ შემთხვევაში მისცემენ ხმას.
_ რით აიხსნება ის ფაქტი, რომ მმართველმა გუნდმა ასეთ კანდიდატზე დადო ფსონი? როგორ ფიქრობთ, მათ ეს გაუაზრებლად გააკეთეს თუ გააზრებულად?
_ არ ვიცი, როგორ აიხსნება ეს ფაქტი, მაგრამ შემიძლია ერთი რამ დანამდვილებით გითხრათ, რომ ქართულ პოლიტიკაში ბიძინა ივანიშვილის შემოსვლის შემდეგ ქართული პოლიტიკა არალოგიკური გახდა. ქმედებები არის სრულიად არალოგიკური. მაგალითად, შევარდნაძის, წინა ხელისუფლების დროს თავისუფლად შემეძლო განმესაზღვრა ლოგიკური სვლები. გამეკეთებინა პროგნოზი, რა შეიძლებოდა მომხდარიყო, ამ მოცემულობაში კი წარმოუდგენელია რამის პროგნოზირება. დავუშვათ, რომ „ქართულ ოცნებას“ თავის საპრეზიდენტო კანდიდატად დაესახელებინა გუნდის ნებისმიერი წევრი, მაგალითად, მაია ცქიტიშვილი, თამარ ჩუგოშვილი, ან თუნდაც ნინო გოგუაძე. შეგნებულად დავასახელე შესაძლო ქალი კანდიდატები. რომელიმე მათგანის დასახელების შემთხვევაში ნამდვილად არ იქნებოდა საზოგადოების მხრიდან ისეთი დიდი დოზის ნეგატივი, როგორიც სალომეს შემთხვევაშია. ვთქვათ, რა ნეგატივი შეიძლებოდა ყოფილიყო მაია ცქიტიშვილზე, რომელიც არავინ არ იცის, ვინ არის? ერთადერთი, რაც მის შესახებ ვიცით, არის ის, რომ იყო ბიძინა ივანიშვილის თანაშემწე. „ქართულ ოცნებაში“ იცით, როგორი ბეგრაუნდია შექმნილი, _ მნიშვნელობა არ აქვს, ვინ ხარ, მთავარია, ბიძინა ივანიშვილს უნდოდეს. მაგალითად, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი მამუკა ბახტაძე _ ამ ადამიანს პრემიერ-მინისტრად გახდომის თეორიული შანსი არ ჰქონდა. პრემიერ-მინისტრი ეს ხომ პოლიტიკური ბეგრაუნდია, ეს არის ბრძოლა, ეს არის პოლიტიკური გამოცდილება, ამ ყველაფრის გარეშე უცებ ბახტაძე პრემიერ-მინისტრი გახდა. რატომ უცებ? იმიტომ, რომ ივანიშვილმა ასე გადაწყვიტა. დავუშვათ, ბიძინა ივანიშვილი რომ გავწიოთ, ხომ წარმოგიდგენიათ, როგორ ბრძოლა იქნებოდა „ქართული ოცნების“ წევრებს შორის იმისთვის, რომ ქვეყნის პრემიერი გამხდარიყვნენ. დავუბრუნდეთ პრეზიდენტობის კანდიდატს და ცქიტიშვილის თემას: მაია ცქიტიშვილის დასახელების შემთხვევაში საზოგადოებას არ ექნებოდა უარყოფითი რეაქცია, რადგან მას არ ჰქონდა პოლიტიკური განცხადებები გაკეთებული და ვერ ექნებოდა, რადგან პოლიტიკური ფიგურა არ ყოფილა. ვიმეორებ: მინისტრობამდე იყო ივანიშვილის თანაშემწე. ამ ქალმა, ვგულისხმობ ზურაბიშვილს, თავად გამოიწვია ნეგატივი.
_ ჩვენ ექსპერტების შეფასება მოვისმინეთ, ნაწილი ფიქრობს, რომ ზურაბიშვილი უმეცარია, ხოლო მეორე ნაწილის აზრით ის შეგნებულად აკეთებს მსგავს განცხადებებს. თქვენ როგორ ფიქრობთ, ამ ქალს ეს ყველაფერი უმეცრებით მოსდის თუ _ შეგნებულად?
_ ვერ ვიტყვი, რომ ეს ქალი უმეცარია. არ შეიძლება, ისეთ ქალზე თქვა უმეცარიაო, რომელიც საფრანგეთში დეპარტამენტის შეფი, ასევე ელჩიც იყო და საპასუხისმგებლო თანამდებობებზე მუშაობდა. ძალიან მიჭირს ამაზე ლაპარაკი. არ ვიცი, რაში სჭირდება ასეთი განცხადებების გაკეთება. შეიძლება, ფინჯან ყავაზე საუბრისას ივანიშვილს მოეწონა მისი გამონათქვამები და ამიტომ ეს ქალი ამას იმეორებს, თუმცა შემდეგ დაუყოვნებლივ საზოგადოების ნეგატიური რეაქცია მოჰყვება და მისივე ნათქვამს ცვლის.
_ დიდი ნაწილი ფიქრობს, რომ 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები ეს არის რეფერენდუმი, ვის ირჩევს ქართველი ხალხი _ რუსეთს თუ დასავლეთს. თქვენ სალომე ზურაბიშვილის განცხადებებში რუსეთის ინტერესებს ვერ ხედავთ?
_ აბოლუტურად გეთანხმებით. შევჯერდეთ იმაზე, რომ რუსეთის ინტერესები იკვეთება. როგორ ხდება ამ რუსეთის ინტერესების გატარება, ეს სხვა სქემაა. განვიხილოთ პირველი სიტუაცია: ხარ რუსეთის აგენტი, მეორე: ხარ გავლენის აგენტი, მესამე: გევასება რუსეთი და მეოთხე: გაუაზრებლად აკეთებ ამ ყველაფერს და რუსეთის ინტერესებს ატარებ. ასე რომ, არ ვიცი, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში რა ხდება. აგენტობის საბუთი არ გვიჭირავს ხელში, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, მისი განცხადებები იმაზე მეტყველებს, რომ ის რუსეთის ინტერესებს ატარებს. მე, მაგალითად, ირაკლი ოქრუაშვილის მჯერა, როდესაც მან ზურაბიშვილის ნათქვამი გააღჟერა, რომლის მიხედვითაც აფხაზეთი განგრენად მოიხსენია, ასევე მჯერა არაღიარების პოლიტიკასთან დაკავშირებითაც. დააკვირდით ზურაბიშვილის მოქმედებებს და ამას ნათლად დავინახავთ. ახლა, როცა ჩვენ ინტერვიუს ვწერთ, დღეს თურქულ პრესაში ბუმია ზურაბიშვილის ახალციხეში გაკეთებულ განცხადებებთან დაკავშირებით. რეალურად, მისი პრეზიდენტობის შემთხვევაში, თურქეთის თემას გადავიმტერებთ. ვფიქრობ, რომ თუ სალომე ზურაბიშვილი პრეზიდენტი გახდა, პირველი, ვინც ბიძინა ივანიშვილს დაუპირისპირდება, სწორედ სალომე ზურაბიშვილი იქნება. ის ივანიშვილს პრობლემებს შეუქმნის, ცალსახად _ მისი ხასიათიდან გამომდინარე.
_ ხასიათზე გამახსენდა, ივანიშვილის მიერ პლასტილინად წოდებულმა მარგველაშვილმა სულ სხვა ხასიათი გამოავლინა. თქვენთვის მოქმედი პრეზიდენტი პლასტილინად დარჩა?
_ პირდაპირ შემიძლია გითხრათ, რომ თუ სალომე ზურაბიშვილი პრეზიდენტი გახდა, ივანიშვილს გიორგი მარგველაშვილი მოენატრება. მარგველაშვილი კი პლასტილინად დარჩა. ჩამოვთვალოთ, რაში გაუწია მარგველაშვილმა წინააღმდეგობა, მხოლოდ ორ რამეში: 1. ეს იყო სასახლეში შესვლა; 2. ვეტო გამოიყენა რამდენჯერმე. ის, რაც თითქოს გარედან დაპირისპირებად ჩანდა, იყო ვეტოს გამოყენება რამდენიმე საკითხში. განვიხილოთ კონსტიტუციის თემა, მთელი ოპოზიცია შევიკრიბეთ, პრეზიდენტთან განვიხილავდით, დავაქციეთ ქვეყანა, ის კი მივიდა და ხელი მოუწერა. საბოლოოდ, ყველაფერს ივანიშვილის სასარგებლოდ აკეთებდა.
_ თუმცა უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეს პროცესები, მათ შორის, ვეტოს გამოყენების შემთხვევები, საზოგადოებამ დაპირისპირებად მიიჩნია, როგორ ფიქრობთ, რატომ?
_ საზოგადოების პრობლემა იცით, რა არის? _ შედეგს არ უყურებს. მხოლოდ მიმდინარე პროცესებზე აკეთებს ანალიზს და ეს პროცესები როგორ სრულდება, იმას არ უყურებს. ეს ძალიან ცუდია, რადგან შედეგია ამოსავალი წერტილი და არა კონკრეტული პროცესი. პროცესით იქმნება შედეგი და ამიტომაც შექმნილი შედეგია მნიშვნელოვანი. მაგალითად, ფეხბურთის მატჩზე რომ გავავლოთ პარალელი, ყველას გსმენიათ ასეთი ფრაზა: „რა მაგრად ითამაშეს ჩვენებმა, მაგრამ წააგეს“. შედეგია ის, რომ წააგეს. დაახლოებით ასეთი თემაა.
_ ყველაზე მნიშვნელოვანი, რა შეიძლებოდა გააკეთებინა მარგველაშვილს?
_ ყველაზე მთავარი, მარგველაშვილს რაც უნდა გააკეთებინა, იყო ის, რომ მას დიდი შანსი ჰქონდა, გაერთიანებული ოპოზიციის პრეზიდენტობის კანდიდატი ყოფილიყო. არა მხოლოდ ჩვენი გაერთიანებული ოპოზიციის, არამედ მთლიანად ყველა ოპოზიციური ძალის. ამაზე საუბარი ნამდვილად იყო. მე უკვე შემიძლია, რომ ეს გავაჟღერო, როგორც ლიდერთა საბჭოს აღმასრულებელმა მდივანმა და ინტერპარტიული ჯგუფის წევრმა, შიდა კონსულტაციები ამ თემაზე შედგა. ჩვენ შევუთვალეთ ამ ადამიანს. იცით, რატომ დარჩა პლასტილინად? _ მას ჰქონდა შანსი, ისევ გამხდარიყო საქართველოს პრეზიდენტი. კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ ეს იქნებოდა მთლიანად გაერთიანებული ოპოზიცია საპარლამენტო და არასაპარლამენტო პარტიები, თუმცა მარგველაშვილმა ეს არ გააკეთა.
_ რით ახსით მის ამ გადაწყვეტილებას?
_ არ ვიცი, რით ავხსნა, ჩემთვის მისი ეს ნაბიჯი სრულიად არალოგიკურია. პლასტილინობით _ სხვა ვერაფრით ვხსნი მის ამ ნაბიჯს.
_ წინასაარჩევნოდ ჩანაწერების ომია გაჩაღებული. რაზე მეტყველებს ეს ყველაფერი და რას იტყვით ბოლო დროს გამოქვეყნებულ ჩანაწერებზე, რომელიც მირზა სუბელიანს ეხება?
_ სამწუხარო იცით, რა არის? _ ვერ გავიზარდეთ ვერავინ და სპირალში ვტრიალებთ. „ოცნებამ“ ძალიან სულელური შეცდომა დაუშვა, როდესაც დადგმული ჩანაწერები გამოაქვეყნა. ეს შეცდომა დაუშვა „ნაციონალურმა მოძრაობამაც“, ციხის კადრები ხომ ერთია, რეალური, დანარჩენი დადგმულია. ეს ხომ ყველამ ვიცით. წარმოუდგენელია, დამდგარ და გადაღუნულ მდგომარეობაშიც ცოცხი გქონდეს უკან. ეს შეუძლებელია ჯანმრთელობის კუთხითაც, რადგან ადამიანი ასეთ დროს მოკვდება. მით უმეტეს, დამდგარ მდგომარეობაში. ვისაც ამის სჯერა, სცადოს და გაიკეთოს ცოცხი ფარშავანგივით, თუ გამოუვა. ამიტომ რისი დაჯერება გაწყობს, ეს სხვა თემაა, რეალობა კი სულ სხვაა.
_ რეალურად ხომ ამ ცოცხების თემით მოვიდა „ოცნება“ ხელისუფლებაში?
_ გეთანხმებით, ხალხი აჰყვა და დაიჯერა ეს ყველაფერი. ახლა უკვე „ოცნებამ“ ყველანაირ ზღვარს გადააბიჯა და რაც არ უნდა უთხრას საზოგადოებას, არ დაუჯერებს. მაგალითად, წინა ხელისუფლების დროს ვიღაცებს სჯეროდა, რომ მიშამ ვიღაცას ძუძუ მოაჭამა. სჯეროდეთ, რადგან „ნაციონალური მოძრაობა“ ზღვარს გადაცდენილი იყო. ახლა რომ თქვა, ივანიშვილმა მოაჭამა ვიღაცას ძუძუო, საზოგადოება დაიჯერებს. დააკვირდით, „ოცნებას“ რა ჭირს? _ იმდენად არის ზღვარს გადასული, რომ ყოველდღე თავს იმართლებს. მთელი საარჩევნო კამპანია ხელისუფლება თავის მართლების რეჟიმშია და მუდმივად ახსენებს 9 წელს. საერთოდ არ მაინტერესებს ეს 9 წელი. მე ძალიან კარგად ვიცი, რაც იყო ამ 9 წლის განმავლობაში, მაგრამ ახლა მომავალი მაინტერესებს. ჩემი შვილის, მეგობრების, საკუთარი თავის მომავალი მაინტერესებს. ყოველდე ვატარებ ლექციებს და სტუდენტებს ვხვდები, ერთი მხრივ, ძალიან მსიამოვნებს მათთან კომუნიკაცია, მე ამით ქვეყნის მომავალს ვუყურებ, თუმცა მათი დათრგუნვილი ნახვა ჩემთვის ძალიან მძიმეა.
_ სხვათა შორის, ის ახალგაზრდები, რომლებზეც ახლა საუბრობთ, ნიჰილიზმით არიან განწყობილი და ბევრ მათგანს საერთოდ არ უნდა არჩევნებზე მისვლა, ეს ხომ პოლიტიკური წარსულისა და აწმყოს დამსახურებაა?
_ აბსოლუტურად გეთანხმებით და სწორედ ამ ახალგაზრდების 80% მეკითხება, _ რამე კარგი პროგრამა ხომ არ იცითო? უმრავლესობა ქვეყნიდან გაქცევაზე ფიქრობს. ეს კატასტროფაა. ამიტომაც ვამბობ, რომ მე მაინტერესებს მომავალი და არა წარსულის 9 წელი. ჩვენ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ეს ხელისუფლება შეიცვალოს ან თავად უნდა გააკეთონ დასკვნები, მაგრამ არა მგონია, მათ შეძლონ სწორი დასკვნების გამოტანა. ისინი სისტემის მძევლები გახდნენ. რაც წინა ხელისუფლებას დაემართა, ის სჭირთ ამათაც. შეიძლება ყოველთვის სამართალდამცველი ორგანოები იყოს პრობლემა, შევარდნაძისთვისაც, სააკაშვილისთვისაც ივანიშვილისთვისაც, შეიძლება ასე?! ყოველთვის სამართალდამცველი სისტემები ინგრევა. ხელისუფლების ასაფეთქებლად ეს სისტემა ყოველთვის ნაღმია.
_ წინასაარჩევნო კვლევები რაზე მეტყველებს?
_ ბოლო კვლევებმა როგორც აჩვენა, ლიდერობს გრიგოლ ვაშაძე, ხოლო სალომე ზურაბიშვილსა და დავით ბაქრაძეს შორის დიდი განსხვავებია არ არის. ბატონი შალვა ნათელაშვილის მხარდამჭერიც, დაახლოებით, 10% ან, შეიძლება ითქვას, უფრო მეტია. ეს ყველაფერი კი ცხადყოფს, რომ ოპოზიციური განწყობა საზოგადოებაში ძალიან დიდია, სად აკუმულირდება ეს ხმები, ჯერჯერობით, ზუსტად არ ვიცი. ხელისუფლებას აწყობს, რომ ამ არჩევნებზე ამომრჩევლის აქტივობა იყოს დაბალი, რომ თავისი ამომრჩეველი მაქსიმალურად მიიყვანოს და მერე პროცენტი აწიოს. ამიტომ მოსახლეობა არჩევნებზე უნდა მოვიდეს, რა თქმა უნდა, მსურს, რომ ხმა მისცეს გრიგოლ ვაშაძეს, მაგრამ თუ გრიგოლ ვაშაძეს არ მისცემს ხმას, მისცეს ნებისმიერს, სალომე ზურაბიშვილის გარდა.
_ მიუხედავად იმისა, რომ ვაშაძე გაერთიანებული ოპოზიციის კანდიდატია, მაინც „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ასოცირდება, საზოგადოების გარკვეული ნაწილი სწორედ იმიტომ არ უჭერს მხარს მას, რომ ის, ერთგვარად, „ნაციონალურ მოძრაობას“ წარმოადგენს, რას ეტყოდით ამ ადამიანებს?
_ ვინც ასე ფიქრობს, მინდა, მათ ვუთხრა, რომ ოპოზიციურ გაერთიანებაში „ნაციონალური მოძრაობის“ გარდა სხვა პარტიებიც არიან. რაც შეეხება ვაშაძეს, ის იყო სახელმწიფოს მოხელე და მინისტრი, „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი კი 2017 წელს გახდა. დღეს რამდენი სახელმწიფო მოხელე ვიცით, რომელიც „ქართული ოცნების“ წევრია და იმ 9-წლიანი სისხლიანი რეჟიმის მონაწილეები იყვნენ, განსაკუთრებით კი მოსამართლეები. არანაირი ასოცირება ვაშაძის „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ არ ხდება, მას არანაირ დანაშაულთან არ აქვს საქმე. იმ ადამიანებმა, ვინც ასე საუბროს, მოიკითხონ მურუსიძეები, რომლებიც „ქართულლ ოცნებას“ ჰყავს. მინდა გითხრათ, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“ ოპოზიციურ გაერთიანებაში შემავალი პარტიები იგივე შეცდომების გამეორების საშუალებას არ მივცემთ. თუ დავინახე, რომ ვიღაც რევანშით მოდის ან იგივე სისტემის აღდგენით, პირდაპირ შემიძლია გითხრათ, რომ პირველი, ვინც „ნაცონალური მოძრაობის“ წინააღმდეგ ამოიღებს ხმას, ეს იქნება პაატა დავითაია. მე ეს ღიად ვუთხარი პრეზიდენტ სააკაშვილსაც.
_ როდესაც გრიგოლ ვაშაძეზე ვსაუბრობთ, აუცილებლად უნდა დავსვა ეს კითხვა: საზოგადოების არც თუ ისე მცირე ნაწილისთვის ის ისეთივე რუსეთუმე კანდიდატია, როგორც სალომე ზურაბიშვილი, მეტიც: ვაშაძეს მის მიერ ნათქვამი სიტყვებიც შეახსენეს, სადაც ის ამბობს, რომ რუსული კულტურის ნაწილია, ამაზე რას იტყვით?
_ ჩვენ ხომ თავიდანვე ვთქვით, რომ შედეგებზე უნდა გავამხვილოთ ყურადღება. ამიტომაც გესაუბრებით შედეგებით. რუსეთის მოქალაქე იყო ახლანდელი ეკონომიკის მინისტრი ქობულია, რუსეთის მოქალაქე იყო ბიძინა ივანიშვილი, თუმცა შემდეგ პრემიერ-მინისტრი გახდა. საქართველოს მოქალაქეები არიან, რომლებსაც არასდროს ჰქონიათ რუსეთის მოქალაქეები, თუმცა მთელი ცხოვრება რუსეთის ინტერესებს ატარებენ. აქედან გამომდინარე, პასპორტი არ წყვეტს, ვინ ხარ და რას წარმოადგენ. მით უმეტეს, ვაშაძემ აგვისტოს ომის შემეგ უარი თქვა რუსეთის მოქალაქეობაზე და პასპორტი ჩააბარა. დროებითი საპარლამენტო კომისიის მუშაობის პერიოდში გრიგოლ ვაშაძე ორჯერ მყავს დაკითხული. მთელი ომის განმავლობაში ვხედავდი, თუ როგორ მუშაობდა ის ქართული პოლიტიკისა და საქართველოსთვის. ის იყო ერთ-ერთი ყველაზე ხისტი მომლაპარაკებელი რუსეთთან, რომელმაც კარგად იცოდა მისი პოლიტიკა. გრიგოლ ვაშაძის დამსახურებაა, რომ ლათინოამერიკულმა ქვეყნებმა არ მოახდინეს აღიარება, მან ფეხდაფეხ დაიარა ყველა ის პატარა სახელმწიფო და ყველა ბერკეტი გამოიყენა იმისთვის, რომ არაღიარების პოლიტიკა შემდგარიყო. ამ ამბავში კი ვატიკანიც აქტიურად ჩაერთო და ვატიკანთან ურთიერთობა სწორედ ვაშაძემ დაალაგა. მე არ ვიმეორებ ვიღაცის ნათქვამს, ეს ყველაფერი ნანახი მაქვს, როგორც პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილეს. ძალიან ზედმეტი ვისაუბრე და ბევრი ინფორმაციის გაჟონვა მომიწია, რადგან ეს სახელმწიფო პოლიტიკაა, რომელიც მიმდინარეობდა. რაც შეეხება ვაშაძის განცხადებას, სადაც ის ამბობს, რომ რუსული კულტურის ნაწილია, მე, მაგალითად, აბსოლუტურად თავისუფლად ვსაუბრობ რუსულად, ჩემი ორივე შვილი ერთი 6 წლის, ხოლო მეორე 20-ის, ისინიც ანალოგიურად თავისუფლად ფლობენ რუსულ ენას. მე მათ სახლში რუსულად ვესაუბრები, რადგან გარეთ რუსულს ვერ ისწავლიან, მეც ვცემ პატივს რუსულ კულტურას. ადამიანი იქ ცხოვრობდა, მოღვაწეობდა, მისი მეუღლე ნინო ანანიაშვილი პრიმა ბალერინა იყო, შესაბამისად, ის რუსული კულტურის ნაწილი იყო. ასევე რუსული კულტურის ნაწილად შეიძლება ჩაითვალოს ადამიანი, რომელიც რესტორანში რუსულ სიმღერებს უსმენს და ამ დროს საქართველოს სადღეგრძელოს სვამს. რუსულ ენას ნახევარი მსოფლიო სცემს პატივს და ეს არის საერთაშორისო ორგანიზაციების სამუშაო ენა. ამიტომ ეს არ არის პრობლემა. ჩემთვის მთავარია, რომ პოლიტიკის წარმოება სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე მოხდეს და ეს იყოს ოკუპაციის წინააღმდეგ მიმართული, რასაც გრიგოლ ვაშაძე აკეთებდა. ამიტომ ვუჭერ მას მხარს და მინდა, რომ გაიმარჯვოს.
_ თქვენ, როცა ვაშაძის დამსახურებებზე მესაუბრებით, ამ დროს მმართველი გუნდი და ზურაბიშვილის მხარდამჭერები ამბობენ, რომ რუსული ჯარის საქართველოდან გაყვანა სწორედ სალომე ზურაბიშვილის დამსახურებაა, რამდენად შეესაბამება ეს რეალობას?
_ როდესაც ამას ამბობს ვიღაც, ეს ამ თემის აბსოლუტური არცოდნაა. მარტივად გეტყვით, ეს იყო სტამბულის სამიტის გადაწყვეტილება, რომელიც 1999 წელს ედუარდ შევარდნაძის მმართველობისას მოხდა. მისი მინისტრობის პერიოდს დაემთხვა ზუსტად ის ფაქტი, რომ რუსებმა შეასრულეს ნაკისრი ვალდებულება. რაც შეეხება „ქართულ ოცნებას“, როგორ მოვიდა ივანიშვილი ხელისუფლებაში, რომ რუსეთთან დაალაგებდა ურთიერთობას, მე მასზე ვამბობ, რუსეთში ნაშოვნ ფულზე, მის სამეგობროზე, რუსულ ინტერესებზე, დაალაგა რუსეთთან? _ ვერ დაალაგა, რადგან რუსეთი ოკუპანტია. იცის, რაც უნდა. მას მთელი საქართველო უნდა.
_ ჩვენ ვიცით, რა გვინდა?
_ ყველაზე მთავარი კითხვა სწორედ ეს არის. ეს კითხვა მომეწონა, პირველი ჟურნალისტი ხართ, ვინც ეს მკითხა. მე ამ კითხვას ვსვამ ყოველთვის. ქართულმა საზოგადოებამ არ იცის, რა უნდა. აფხაზებს უნდა დამოუკიდებლობა, ოსებს უნდა ოსებთან შეერთება, რუსებს უნდათ ოკუპაცია, ჩვენ რა გვინდა, არ ვიცით.
_ საზოგადოების გაურკვევლობა თავისთავად აისახება პოლიტიკურ პროცესებზე და შესაბამისად გვაქვს ის მოცემულობა, რასაც ვიმსახურებთ…
_ გეთანხმებით და თქვენ ხომ გსმენიათ გამონათქვამი: „ხალხი იმსახურებს იმ ხელისუფლებას, რომელიც ჰყავს“. საზოგადოებამ უნდა ისწავლოს თავის შეცდომებზე, საზოგადოება უნდა მიხვდეს, რომ ივანიშვილის არჩევით შეცდომა დაუშვა. ახლა კი უნდა იფიქროს იმაზე, როგორ გამოასწოროს ეს შეცდომა. საარჩევნო საკანონმდებლო ბაზა, რომელიც „ქართულმა ოცნებამ“ შექმნა, იმის თეორიულ შანსსაც კი არ იძლევა, რომ გაიმარჯვო. ძალაუფლების აბსოლუტური მითვისება ხდება. ყველა ასე იქცეოდა და რევოლუციით მთავრდებოდა. 2012 წელს, როდესაც ხელისუფლების ცვლილება არჩევნების გზით მოხდა, გახარებული ვიყავი, რადგან ვიფიქრე, რომ სპირალიდან გამოვედით. დღეს კი ნათელია, რომ საზოგადოებაში ნიჰილიზმია და ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლის შესაძლებობას ვერ ხედავენ. საზოგადოების დიდი ნაწილი ფიქრობს, რომ მაინც გააყალბებენ არჩევნებს. ამ ნიჰილიზმს კი ხელისუფლება თესავს, რადგან სოციალურად აქტიურმა ადამიანებმა ქვეყანა დატოვონ და მონური ფსიქოლოგიის მქონე ადამიანების მართვა შეძლონ. ამიტომ საზოგადოებას მინდა ვუთხრა, რომ ნუ იქნებიან ნიჰილისტურად განწყობილები, არ არის ისე, რომ მაინც გააყალბებენ, უნდა მოვიდნენ არჩევნებზე და რაც უფრო მეტი ამომრჩეველი მისცემს ხმას ოპოზიციურ კანდიდატს, გაყალბება უფრო გაუჭირდება.
_ 2013 წლისა და 2018 წლის წინასაარჩევნო პერიოდი რომ შევადაროთ, 2013 წელს ივანიშვილმა თქვა, რომ იმ შემთხვევაში თუ მოსახლეობა მარგველაშვილს მხარს არ დაუჭერდა, ის ქვეყანას დატოვებდა. ბევრი ფიქრობს, რომ ამ შანტაჟით მოიგო მარგველაშვილმა. თქვენი აზრით?
_ თუ ვინმეს თავის მოტყუება უნდა, რა თქმა უნდა, ასე იფიქრებს. ბიძინა ივანიშვილი რომ არ წავიდა ქვეყნიდან, ამით , ვინც ამის გამო მისცა ხმა მარგველაშვილს, რამით ცხოვრება გაუუმჯობესდა?! ივანიშვილი იქნება თუ არა ქვეყანაში, ამას მათთვის არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს, მაქსიმუმ, თუ კარგი ხე აქვს ეზოში, გამოართმევენ და ფულს გადაუხდიან. პირდაპირ ვამბობ, ვინც ასე საუბრობს, ისინი არიან მონური ფსიქოლოგიის ადამიანები. 2013 წელს მხოლოდ მარგველაშვილს კი არა, ხელისუფლების მიერ დასახელებულ ნებისმიერ კანდიდატს ექნებოდა გამარჯვების შანსი, რადგან 2012-ში შეიცვალა ხელისუფლება და ჯერ კიდევ მოწოდების სიმაღლეზე იყვნენ. საინტერესო ის არის, რომ სანამ მარგველაშვილს დაასახელებდნენ 2013 წელს საპრეზიდენტო კანდიდატად, NDI და IRI კვლევებით მას მინისტრებს შორის ყველაზე დაბალი რეიტინგი ჰქონდა. საბოლოო ჯამში, ვფიქრობ, რომ მარგველაშვილმა ივანიშვილს არ უმტყუნა.
_ მოსალოდნელია, რომ ხელისუფლება ყველანაირ ბერკეტს გამოიყენებს ზურაბიშვილის გაპრეზიდენტებისთვის, მათ შორის, როგორც თქვით, გააყალბებს არჩევნებსაც? თქვენ, როგორც ოპოზიცურ გაერთიანებას, ამის თავიდან ასაცილებლად რა ბერკეტები გაქვთ?
_ ცალსახად ვარ დარწმუნებული, რომ რეალური არჩევნების შემთხვევაში ჩვენ გამარჯვებულები ვართ, დანარჩენი კი საზოგადოებაზეა დამოკიდებული. მე ვთქვი, რომ ხელისუფლებას არჩევნების გაყალბების პრობლემა არ აქვს. ხელისუფლებას აქვს დაჯერების პრობლემა, რომ ზურაბიშვილმა მოიგო არჩევნები. სალომე ზურაბიშვილის გაპრეზიდენტების ერთადერთი შანსი არჩევნების გაყალბებაა, ამიტომ იქნება ტოტალური გაყალბება. ეს რომ არ მოხდეს, ყველა უნდა მივიდეს და შემოხაზოს ოპოზიციური კანდიდატი. საზოგადოებამ უნდა მისცეს მანდატი ისეთ ძალას, რომელიც რეალურად შეცვლის მდგომარეობას. ჩვენს გაერთიანებას უნარი შესწევს არა მხოლოდ პრეზიდენტის პოსტი შეცვალოს, არამედ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები მოიწვიოს და ხელისუფლება შეცვალოს.
_ თუ არჩევნები გააყალბეს და ზურაბიშვილი პრეზიდენტი გახდა რა მოცემულობის წინაშე დავდგებით?
_ ასეთ შემთხვევაში საზოგადოების რეაქცია ძალიან მძიმე იქნება. ამას აუცილებლად მოყვება პროტესტი, ეს იქნება დღეს თუ ეს იქნება ხვალ _ ამაზე იქნება მკვეთრი რეაქცია. „ქართული ოცნება“ ვერ გაექცევა საზოგადოების რეაქციას.
_ თუმცა არ დავივიწყოთ, რომ ხალხის ნაწილის აზრით არჩევნებზე მისვლას აზრი არ აქვს, რადგან მაინც ზურაბიშვილი გავა. ასეთი ადამიანებიც ხომ არ გამოვლენ ქუჩაში?..
_ გავიხსენოთ 2003 და 2012 წლები, ზუსტად ასეთი ხალხი წყვეტს შემდეგ ყველაფერს. ხალხი ძალიან კარგად აღიქვამს პროცესებს. ერთი ნაწილია, რომელიც ნიჰილიზმში ვარდება და მიდის, ხოლო მეორე ნაწილი ნიჰილიზმიდან ძალიან აგრესიულად გამოდის. „ქართულმა ოცნებამ“ ყველა კარი დაკეტა, ეს კი ძალიან სახიფათოა, რადგან როცა ყველა კარი შიგნიდან იკეტება, მერე ეს კარები ერთდროულად ქარიშხლის გზით აუცილებლად იღება. უახლოეს ისტორიას გადახედოს „ქართულმა ოცნებამ“, ზოგიერთი „ქართული ოცნების“ წევრი ამ უახლესი ისტორიის ნაწილია. პირად საუბრებში ბევრს ესმის ეს ყველაფერი, მაგრამ მამა-მამარჩენალს ვერაფერს უბედავენ.
_ სტრასბურგში თქვენს ვიზიტთან დაკავშირებით რომ ვისაუბროთ, რა იყო ვიზიტის მთავარი თემა?
_ სტრასბურგში ძალიან მნიშვნელოვანი ვიზიტი გვქონდა. ჩვენ ყველა პოლიტიკურ ფრაქციას შევხვდით, რომელსაც გავაცანით წინასაარჩევნო სიტუაცია, „ომეგა ჯგუფის“ საქმე, ასევე სიმართლისთვის მებრძოლი მამების შესახებაც ვისაუბრეთ, შევხვდით გენერალურ სამდივნოს, ამ თემების შესახებ ინფორმაცია მივაწოდეთ ვენეციის კომისიასაც; საქმის კურსში დელატურად ჩავაყენეთ მონიტორინგის სამსახური, რომელიც საქართველოზე მუშაობდა. ამ ყველაფერმა დიდი ინტერესი გამოიწვია და ევროპის საბჭოდან ძალიან ყურადღებით აკვირდებიან პროცესებს. ინტენსიურ თანამშრომლობას ვგეგმავთ, მით უმეტეს, მონიტორინგის ჯგუფის წარმომადგენელი ჩამოდის და ყველა ამ თემას ადგილზე გაეცნობა. დიდი იმედი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოხსენებაში მოხვდება.
_ როგორი იყო მათი რეაქცია?
_ წინასაარჩევნო სიტუაცია ისედაც ცნობილი იყო, რაც შეეხება „ომეგა ჯგუფის“ ამბავს, _ ალ კაპონეს ფილმს გვიყვებითო?! _ ასეთი რეაქცია ჰქონდათ. წარმოიდგინეთ, როგორია, როცა უყვები, რომ ყოფილმა გენერალურმა პროკურორმა ყოფილი მინისტრი გაიტაცა, ჩააგდო სარდაფში და გაუპატიურებას აპირებდა. ეს შეიძლება საქართველოში მარტივი აღსაქმელია, თუმცა ევროპაში ეს რთული აღსაქმელია, ხანდახან ჰგონიათ, რომ ჰოლივუდის ფილმზეა საუბარი. ჩვენ ჩანაწერებიც გადავეცით და გაოცებულები დარჩნენ.
_ „ომეგა ჯგუფის“ საქმე ახსენეთ. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ თემის მიმართ? რასთან გვაქვს საქმე? რაზე მეტყველებს ეს ყველაფერი? ჩვენ ვცხოვრობთ ქვეყანაში, სადაც მაფიოზები და ბანდები მართავენ პროცესებს?
_ მარტივად გეტყვით: არის ხალხი, ვისაც აქვს ჭკუა, როგორ აკეთოს ფული. ამასთანავე, არის ხალხი, ვისაც არ აქვს ფულის საშოვნი ჭკუა, მაგრამ შეუძლია, სხვას წაართვას ფული. ეს მდგომარეობაა, ვიღაც შოულობს ფულს, ვიღაც ართმევს. სწორედ წართმევასთანაა საქმე, რომელშიც ჩინოვნიკები მონაწილეობენ.
_ ამ ჩანაწერებში ივანიშვილის სახელიც ფიგურირებს, თუმცა ამბობენ, რომ ივანიშვილის სახელს იყენებენ და მისი სახელით ცდილობენ შანტაჟს. როგორ გგონიათ, ივანიშვილი რამდენად მონაწილეობდა ამ ყველაფერში?
_ თქვენი სახელით რომ ვიღაცას აშანტაჟებდნენ, თქვენი რეაქცია რა იქნება? _ რა თქმა უნდა, ძალიან მკაცრად მოსთხოვთ პასუხს იმას, ვინც თქვენს სახელს იყენებს. ივანიშვილის შემთხვევაში მსგავსი რამ მოხდა? _ მე მგონი არა. აქედან გამომდინარე, ჩნდება კითხვა: რატომ არ ჰქონდა ადეკვატური რეაქცია? ე. ი. რაღაც ხდება. არ ვიცი, _ რა, როგორც იურისტს, ამის მტკიცებულება არ მაქვს. ბატონმა ოქუაშვილმა თქვა, რომ არსებობს ჩანაწერი და შესაძლოა, ეს მოვისმინოთ კიდეც, თუმცა ჩემთვის მთავარი კითხვაა, _ თუ ივანიშვილის სახელს იყენებდნენ, რატომ არ ჰქონდა მას შესაბამისი რეაქცია?!
_ თუმცა არის საუბარი იმაზეც, რომ ამ ჩანაწერებმა სათანადო რეაქცია არ გამოიწვია საზოგადოებაში სწორედ იმიტომ, რომ ოქუაშვილის პიროვნება ფიგურირებდა…
_ საზოგადოებაში ზოგს მოსწონს, როცა მდიდარ ადამიანს ფულს ართმევენ, თუმცა არის ნაწილი, რომლისთვისაც ეს მიუღებელია, რადგან ფიქრობს, რომ ხვალ მას მიადგებიან. ასეთი ნაწილი კი ძალიან დიდია. ბიზნესმენები, რომლებიც ჩასვრილები არიან და მთელი მისი ცხოვრება ჩასვრილები იყვნენ, ფინჯან ყავაზე საუბრობენ, რომ რამე თუ არ მოხდა, ხვალ ჩვენ მოგვადგებიანო. ამას „ოცნების“ გასაგონად ვამბობ. ამ ჩასვრილ ბიზნესმენებს კი მერე საწერ კალამს ვერ გააგდებინებენ. ათი პროკურატურა იქნება შესაქმნელი. ვის აფინანსებს ბიზნესი? ჩემთან ერთ ლარს ვერ ნახავთ ჩარიცხულს. თუ ბიზნესმენს თანხმობა არ აქვს, ის ფულს არ რიცხავს.
_ რა არის ივანიშვილის გამოსავალი, რომ თავად არ გახდეს სისტემის მძევალი?
_ თვითგადარჩენის ინსტინქტი, ამან უნდა იმუშაოს, შესაძლოა, არ იმუშაოს. „ქართული ოცნებიდან“ ყველა ცდილობს, ივანიშვილის დასაცავად მიმართული განცხადებების გაკეთებისგან თავი შეიკავოს. ისინი მათ ლიდერს ღიად არ იცავენ, სულ 2-3 კაცია, რომელიც გაუგებარ განცხადებებს აკეთებს. ივანიშვილი ამაზე უნდა დაფიქრდეს. ის თავისი გარემოცვის მძევალი გახდა.
_ დაბოლოს რა დაგანახათ წინასაარჩევნო პროცესებმა?
_ ბევრ წინააღმდეგობას შევხვდით, სიმართლე გითხრათ, საარჩევნო კამპანიით არ ვარ კმაყოფილი, თუმცა ეს მხოლოდ ჩემი გადასაწყვეტი არ არის. არ მინდა, მოვლენებს წინ გავუსწრო.

ნენე ინჯგია