მეტად თუ ნაკლებად, ადამიანი ცდილობს, ეძებოს და იპოვოს ჯანსაღი და ხარისხიანი პროდუქტი. პური მთელ მსოფლიოში განსაკუთრებით აქტიურად მოიხმარება. ბუნებრივია, ადამიანისთვის მნიშვნელოვანია, იგი იყოს უსაფრთხო, კონტროლდებოდეს მზა პროდუქცია და დამზადების პროცესი იყოს გამჭვირვალე.

მალხაზ დოლიძე _ პურის მრეწველთა კავშირის თავმჯდომარე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი:
_ საიდან ხდება ხორბლის ტრანსპორტირება?
_ სიმართლეს რომ თვალებში ჩავხედოთ, დღეს პურპროდუქტების წარმოება საქართველოში, რა თქმა უნდა, მრავალფეროვანია. დამთავრდა ის დრო, როდესაც რაოდენობაზე კეთდებოდა აქცენტი. ფაქტი არის ერთი, რომ თბილისში პურპროდუქტების დარგი განვითარდა და პურის მწარმოებლები მომრავლდნენ, ტირაჟირდა და დღეს მწარმოებლები არა რაოდენობაში, არამედ ხარისხში ეჯიბრებიან. ეს არის ძალიან კარგი ტენდენცია.
საქართველო წელიწადში მოიხმარს მილიონ ტონამდე ხორბალს. ჩვენი ქვეყანა თავის სამყოფ ხორბალს, ჯერჯერობით, ვერ აწარმოებს (ყველაზე დიდი მოსავალი იყო 250 000 ტონა). ამ ეტაპზე შირაქში ხდება ხორბლის აღება. ამბობენ, რომ ცუდი მოსავალი არ არის, რაც ძალიან კარგია, მაგრამ ჯერ მაინც შემოტანილ ხორბალზე ვართ დამოკიდებული. რამდენადაც ვიცი, ხორბლის ტრანსპორტირება ხდება ფოთის პორტში გემების საშუალებით და ასევე ბათუმის პორტში. ხორბალი შემოდის და იფქვება. ასევე საბაჟოების მეშვეობით საქართველოში ხორბალი შემოდის რუსეთიდან. ყაზბეგიდან შემოდის ფქვილიც, მაგრამ უფრო დიდი რაოდენობით ხდება ხორბლის იმპორტი. ცოტა უსიამოვნო ფაქტი იყო ის, რომ ხორბლის შემომტანებს ფიტოსანიტარიული კონტროლი მოსთხოვეს, ანუ ხორბლის ხარისხის დამადასტურებელი დოკუმენტი. ფიტოსანიტარიული კონტროლი, უფრო მეტად, მარცვლოვან კულტურებზე იყო, მაგრამ ხორბალზე არასდროს ყოფილა. ამ ფაქტმა ერთი ტომარა ფქვილის ღირებულება 1-2 ლარით ნამდვილად გააძვირა იმიტომ, რომ ამაზე გარკვეული გადასახადია.
დაახლოებით სამასი ქართული ტრაილერი მუშაობს ხორბლის შემოტანაზე რუსეთიდან. ცნობისთვის: ხორბლის ყველაზე დიდი გამტანი რუსეთიდან გახლავთ თურქეთი. ის არის პირველი ექსპორტიორი, შემდეგ ამუშავებს ამ ხორბალს და მესამე სამყაროს ქვეყნებზე ყიდის. შესაძლებელია, ეს საქართველომაც გააკეთოს. ბიზნესში არაფერია ცუდი. საქართველოში არის კიდეც რამდენიმე ფირმა, რომელიც ამ მეთოდს იყენებს _ შემოაქვს ხორბალი, ამუშავებს და გასაყიდად გააქვს. საერთოდ, ბიზნესი რაც მეტად თავისუფალია, მით მეტად მომგებიანია.
_ ამ მხრივ მეწარმეობის ხელშეწყობა რა დონეზეა?
_ დღეს ისედაც ვხედავთ, რა ვითარებაა და რა გაჭირვებაა ქვეყანაში და კიდევ ფიქრობენ, რა გააძვირონ და მეწარმეს საგადასახადო კუთხით რა წაართვან, ეს უკვე ძალიან ცუდია. კი ამბობენ, მცირე და საშუალო მეწარმეებს ხელი შევუწყოთო, მაგრამ ამას, ჯერჯერობით, მხოლოდ დეკლარირების დონეზე ვხედავ. გაოცებული ვარ, არც აინტერესებთ დოკუმენტების გაცნობა, რომ კანონის მიხედვით გადავდგათ ნაბიჯები ჩვენც და მათაც. სამწუხაროდ, უნდა აღვნიშნო, რომ ადრე დიდი წისქვილების უმეტესობა გაიყიდა და აზერბაიჯანული გახდა. აზერბაიჯანელებთან საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მაგრამ ეს იყო გადამამუშავებელი მრეწველობა, რომელსაც ხორბალი უნდა გადაემუშავებინა და ფქვილად ექცია. გორის წისქვილი, კაჭრეთის წისქვილი, მარნეულის წისქვილი, ყოფილი „მზეკაბანი“ _ ეს ყველაფერი ერთ-ერთი აზერბაიჯანული ფირმის მფლობელობაში გადავიდა. იმ დროს ძალიან ბევრი შეცდომა დაუშვეს. ახლაც ფინანსთა მინისტრმა გამოაცხადა, რომ დამატებითი ღირებულების გადასახადში გარკვეული შეღავათები მისცეს ფარმაცევტებს, სხვა მწარმოებლებსა და ა. შ. ყოველთვის ვაყენებ ერთ საკითხს და მინდა, ეს ხაზგასმით აღვნიშნო: იმისთვის, რომ კვების პროდუქტი არ გაძვირდეს, დამატებითი ღირებულების გადასახადი, რომელიც ომხმარებლის გადასახდელია, კვების პროდუქტებზე არ უნდა აღემატებოდეს 10%-ს. ეს ფასის წარმოქმნაში გარკვეულ შეღავათების წარმოშობას შეუწყობს ხელს. დროა, ეს საკითხი მოგვარდეს. ერთი პერიოდი, როდესაც ეკონომიკური გაჭირვება იყო, აზერბაიჯანმა საერთოდ მოხსნა დამატებითი ღირებულების გადასახადი. ეს ძალიან კარგი იყო. მეწარმეებს ნამდვილად მიეცათ შეღავათები.
ახლა საუბარია ბრუნვის გადასახადზე მცირე მეწარეებთან დაკავშირებით. მაღაზიებისთვის ეს ძალიან კარგია, მაგრამ ჩემთვის, როგორც მეწარმისთვის, ეს რაში გამოიხატება? მეწარმეობის ხელშეწყობა არის ის, როდესაც მეწარმეს ნამდვილად შეუწყობ ხელს და ეს ხელშეწყობა გამოხატული იქნება პრაქტიკულად _ დამატებითი ღირებულების გადასახადი კვების პროდუქტებზე კარგი იქნება 10%-ის ფარგლებში. რუსეთში ეს მაჩვენებელი ნამდვილად არის 10%. რატომ გააქვს თურქეთს ყველაზე მეტი ხორბალი რუსეთიდან და ყიდის შემდეგ სხვა ქვეყნებზე? იმიტომ, რომ თურქ მეწარმეებს საკუთარი ქვეყანა ხელს უწყობს. ქვეყანამ მწარმოებლებს ხელი უნდა შეუწყოს და არა პირიქით _ ბარიერები შეუქმნას. ბუნებრივია, გადასახადი ყველამ უნდა გადაიხადოს. სახელმწიფო ბარიერების ქვეყანა არ უნდა იყოს.
ამბობენ, მანქანებმა ტექნოლოგიური დათვალიერება უნდა გაიაროს და არ უნდა იაროს ძველმა მანქანებმა. ეს ძალიან კარგია, მივესალმები კარგ მანქანებს. მაგრამ ხომ უნდა დაფიქრდნენ, ვინ ზის იმ ძველ მანქანაზე, რომ ის ადამიანი პურის ფულს შოულობს და ჯერ მის ხელშეწყობაზე ფიქრია საჭირო? ლოზუნგებით ლაპარაკი ადვილია. ან, თუნდაც, ღამის თბილისზე რომ საუბრობენ. კვების მრეწველობის მთელი პროდუქციის 25% ღამით შედიოდა მაღაზიაში და ეს ძალიან კარგი იყო. წარმოებაში ადგილი თავისუფლდებოდა. მერე თქვეს, რომ ამით მცირე მაღაზიები ზარალდებოდა.
_ მწარმოებლები ვინ არიან?
_ პურის მწარმოებელი დღეს, თბილისში, საკმაოდ ბევრია. ძალიან ბევრია „იფქლის“ წარმოება. სხვათა შორის, საქმის კურში ვარ და ისინი ძალიან კარგ რობოტებსა და დანადგარებს იყენებენ. პარალელურად, ამ დარგში ტექნიკური უნივერსიტეტის პროფესორი ვარ და, ძალიან ხშირად, ჩემს სტუდენტებს ვურჩევ ხოლმე, რომ დაათვალიერონ ეს ქარხნები იმიტომ, რომ მათში საკმაო ინვესტიციაა ჩადებული და ძალიან კარგად არის უზრუნველყოფილი. ბევრი მცირე წარმოებაც გახლავთ. ისინიც საკმაოდ კარგად არის ტექნიკურად აღჭურვილი.
_ პურპროდუქტების უვნებლობასთან დაკავშირებით რას გვეტყვით?
_ პური, როგორც ასეთი, მსოფლიოში მიიჩნევა ნომერ პირველ პროდუქტად იმიტომ, რომ პურს ჭამს მსოფლიოს, დაახლოებით, 60%. საქართველოში კი პური კვების ძირითადი პროდუქტია. პურის წარმოება არის მარტივი ტექნოლოგიური პროცესი. რას ნიშნავს მარტივი? ხორბალი იქცევა ფქვილად და ფქვილი იქცევა პურად. პურის ცხობა მიმდინარეობს 230 გრადუსზე. უკვე 100 გრადუსზე ყველა მიკრობი კვდება, ამიტომ აქ არ გვაქვს რისკი. პურში მუშაობს ჰასპის სისტემა _ მოვიდა ნედლეული? მას უნდა მოჰყვეს საკუთარი ხარისხის დოკუმენტი, რომ მიმღებმა ნახოს, რა ნედლეული მიუვიდა. იგივე ხდება სხვა მასალაზეც. შემდეგ უკვე ამ კომპონენტებისგან შედგება მთლიანი პური: მარილი _ პური _ საფუარი _ ეს არის პური.
_ პურის წარმოების პროცესში რა დანამატები გამოიყენება?
_ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ პურის წარმოებაში ხმარობენ საღებავებს. სხვათა შორის, ეს გამოწვეულია ერთი საცხობის ქმედებიდან, რომელიც გამოვიდა სლოგანით: ჩვენ არ ვღებავთ. თითქოს ისინი არ ღებავდნენ და სხვა ყველა მწარმოებელი ღებავდა. ეს იყო კონკურენტების ჩამოსაშორებლად გადადგმული ნაბიჯი. სხვათა შორის, ყველაზე მეტ დანამატს სწორედ ეს ფირმა იყენებდა. კონკრეტულ მწარმოებელს არ დავასახელებ. ძირითადად, ხმარობენ ფერმენტირებულ ალაოს. რას ნიშნავს ფერმენტირებული ალაო? ის არის ნატურალური პროდუქტი. ერთი ტონა ეს პროდუქტი ღირს 800 ლარი და კიდევ მეტი. ის შემოდის რუსეთიდან და სხვადასხვა საცხობი (მათ შორის, ავსტრიული, გერმანული…) მას სხვადასხვა პროცენტული რაოდენობით იყენებს. საზიანო თვისებები მას არანაირად აქვს.
რა თქმა უნდა, ადრე იყო პრეცედენტები, როდესაც კოლერებს იყენებდნენ. კოლერი დამწვარი შაქარია. ის აშავებდა პროდუქტს. სხვადასხვა დანამატსაც იყენებდნენ. დღეს, მით უმეტეს, ამდენი კონტროლის პირობებში, არავინ ფიქრობს საზიანო დანამატების გამოყენებაზე. ფერმენტირებულ ალაოს საკმაოდ ძვირი ფასი აქვს და მას ყველა მწარმოებელი იყენებს: ზოგი _ 15%-ს, ზოგი _ 20%-ს, ზოგი _ 40%-ს და ა. შ. ამიტომაც არის, რომ ზოგჯერ პური ძალიან შავია, ზოგჯერ _ არც ისე. ზოგადად, დანამატების გამოყენების საკითხი ძალიან პოპულარულია მთელ მსოფლიოში. ეს მხოლოდ ჩვენი ქვეყნისთვის არ არის დამახასიათებელი. ყველა ქვეყანაში წარმოებულ პურში არის დანამატები და ეს ჩვენამდეც მოვიდა.
რა თქმა უნდა, პურის ნატურალიზაცია მნიშვნელოვანია. რით არის უკეთესი „მწვანე პროდუქტები“? რაც უფრო ნატურალურია და ჯანსაღი, მით მეტია მასზე მოთხოვნა. კვების მრეწველობის მიმართულებით მსოფლიოში ძალიან დაჩქარდა პროცესები. ეს იმიტომ, რომ დრო, ელექტროენერგია გაძვირდა, ასევე გაზი… მწარმოებელი რომ დიდხანს აწარმოებს, ის, ბუნებრივია, ბევრს ხარჯავს. ამ დროს მეწარმე ფიქრობს, რომ რაც შეიძლება სწრაფი მეთოდებით განახორციელოს ყველა პროცესი. ამას ჰქვია ინტენსიური მეთოდები _ როდესაც მწარმოებელი ინტენსიური მეთოდებით აცხობს პურს, მისთვის უკვე საჭიროა, გამოიყენოს ბიოქიმიური ელემენტები, ანუ ფერმენტები. ფერმენტები, მაგალითად, აჩქარებს შაქრის გახსნის პროცესს, ტექნოლოგიურ პროცესებს და ა. შ. არსებობს ფერმენტები, რომელსაც ბევრი მეპურე ხმარობს, მაგრამ ბევრმა არ იცის, რა არის ეს კონკრეტულად და ამბობს, რომ ვიტამინი დაუმატა.
_ ამ სფეროში მომუშავე კადრი რამდენად პროფესიონალია?
_ ერთ-ერთ დიდ საკითხად მიმაჩნია, რომ ჩვენს ქვეყანაში უკვე დადგა დრო, მოვითხოვოთ პურპროდუქტებში შესაბამისი ცოდნა. ელემენტარულად, პროფესიული ტექნიკუმის დონეზე მაინც. დასაქმების პროცესში უნდა ხდებოდეს დიპლომის მოთხოვნა და ამის შემდეგ უნდა შეეძლოს მსურველს მუშაობა. ყველა დეტალის ცოდნაა აუცილებელი. მარილის დოზაც ნორმებშია და მას არ უნდა გადააჭარბონ. ხშირად ახსენებენ უსაფუვრო პურს. საერთოდ არ არსებობს უსაფუვრო პური. ამას ყოველთვის ყველასთან დავამტკიცებ. ყველა პურში არის საფუარი, თუ საფუარს არ ხმარობენ, გამოიყენება დამამჟავებლები და ეს იგივე საფუარია. საფუვრის დუღილის შედეგად გამოიყოფა ნივთიერება ზიმაზა, რომელიც ხელს უწყობს დუღილს და ქმნის პურის მოცულობას, მის გემოვნურ თვისებებსა და სხვას. ყველაზე ცუდი ის არის, რომ ხალხს განათლება არ აქვს. მაგალითად, სურსათის უვნებლობის სამსახურს მოვთხოვდი, რომ როდესაც წარმოებასთან ექნება საქმე, მწარმოებლებს მოსთხოვოს და შეაფასოს, რამდენია სპეციალისტი. თუ არადა, ადამიანი უნდა წავიდეს ტექნიკურ სასწავლებელში, ისწავლოს და დიპლომი აიღოს.
დიმიტრი გორგიშელი „იფქლის“ ტექნოლოგი გახლავთ. გაერომ კონკურსი ჩაატარა და მე და ბატონმა დიმიტრიმ შევქმენით სახელმძღვანელო, ეს პროცესი დასრულებულია. იქ იყვნენ მიწვეულები კვების სხვა პროდუქტების სპეციალისტები. ახლახან საგურამოში შეკრებაზე ვიყავით და იქ ჩვენი პროგრამების პრეზენტაცია გავაკეთეთ. შესანიშნავი პროგრამებია. გამოიყენონ და ისწავლონ. ეცოდინებათ, რაზე მუშაობენ. დაწყებულია ნედლეულის პროგრამა: როგორი ნედლეული უნდა იხმარო და როგორ უნდა შეამოწმო ის? რა სინესტის უნდა იყოს ფქვილი? _ მეწარმემ ეს უნდა იცოდეს. ერთ-ერთი პროგრამა ითვალისწინებს, როგორ უნდა დაიწყო მოზელა? მოზელის რა მეთოდებია? _ არსებობს კლასიკური და ჩქარი მეთოდი. მეწარმე ორივეში უნდა ერკვეოდეს. პროგრამულად გათვალისწინებულია, ცხობის რა მეთოდებია, რა ტემპერატურებია. არსებობს ასევე პურის რეცეპტორული მეთოდი _ როგორ უნდა განსაზღვრო სწორი შემადგენლობა და თანმიმდევრობა. ამას ყველაფერს მნიშვნელობა აქვს.
_ თუ არსებობს ისეთი სისტემა, რომელიც პურის ყველა მწარმოებლისთვის საერთო სტანდარტებს ითვალისწინებს?
_ პურის სტანდარტი არსებობდა. ის ახლაც მუშაობს, მაგრამ მას შემდეგ, რაც პურის ფასის ლიბერალიზაცია მოხდა, შემოღებულია დეკლარირებული სტანდარტი, რაც ნიშნავს, რომ კონკრეტული მწარმოებელი საკუთარ წარმოებაში შეიმუშავებს თავის სტანდარტს, ამ სტანდარტს დაბეჭდავს საკუთარ პროდუქციაზე და მისით იმუშავებს. მთავრობა ამის უფლებას იძლევა. დღეს მწარმოებელთა უმრავლესობა დეკლარირებული სტანდარტით სარგებლობს. ეს ასე არის უცხო ქვეყნებშიც იმიტომ, რომ ზოგი მარილიან პურს ანიჭებს უპირატესობას, ზოგი _ უმარილოს… ეს არის თავისუფლება. მაგრამ ის ძირითადი სტანდარტი, რომლითაც უნდა განისაზღროს წონა, ზომა და ა. შ., არსებობს. სტანდარტს ჰქვია 56/67, ეს არის საერთო სტანდარტი, რომელსაც ჰქვია სახელმწიფოთაშორისო სტანდარტი. მისი დაცვა ყველასთვის აუცილებელია _ შემმოწმებლისთვისაც და მწარმოებლისთვისაც. ის გულისხმობს, როგორ უნდა განისაზღვროს წონა, რაზე ვრცელდება შემოწმება და ა.შ. მსგავსი სტანდარტები აუცილებელია, ანუ დოკუმენტი, ჩარჩო, რომელსაც უნდა მოერგოს ყველა მეწარმე. არსებობს სახელმწიფოთაშორისო წესები, რომელიც პურის წარმოებაში ჩართულმა ყველა მეწარმემ უნდა დაიცვას. ეს წესები ეხება სიმჟავეს, ფორიანობას, წონას, გამოცხობასა და ა. შ.
_ პროდუქციაზე მონიტორინგს ვინ აწარმოებს?
_ პროდუქციის უპირველესი შემფასებელი არის მომხმარებელი. მომხმარებლის გარდა, მონიტორინგს აწარმოებს სურსათის უვნებლობის სამსახური, რომელსაც შეუძლია, წაიღოს პროდუქცია და შეამოწმოს ის. მსგავს მონიტორინგს საგადასახადო სამსახურიც აწარმოებს. არსებობს სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურო, მომხმარებელთა უფლებების დაცვის საზოგადოება და ა. შ.
_ პურის ფასის სტაბილურობა რაზეა დამოკიდებული?
_ პურის ფასი შედგება შემდეგისგან: ფქვილი, ნედლეული, ენერგეტიკა, გადასახადები, ხელფასები, ტრანსპორტირება, მარილი, საფუარი და დამხმარე მასალები, მეწარმის მოგება და რეალიზატორის მოგება. შეიძლება, რომელიმე გამოაკლდეს? რომელიმე ამ მაჩვენებლის ცვლილება, თავისთავად, განსაზღვრავს პურის ფასს. პურის წარმოება არის ყველაზე გამჭვირვალე დარგი. ნუ მოიმატებს რომელიმე ამ შემადგენელი ნაწილის მაჩვენებლი და არ მოიმატებს ფასი პურზე. იცით, ყველაზე მეტად როდის იზრდება ფასი? ხორბალი რომ მოდის ბათუმიდან თბილისამდე, ის უფრო ძვირი ღირს, ვიდრე ამერიკიდან რომ ჩამოიტანო თბილისში.
_ ბოლოს, პურის მრეწველთა კავშირის დაარსებისა და არსებობის შესახებ გვითხარით…
_ პურის მრეწველთა კავშირი 1865 წლიდან ითვლის საკუთარ მოღვაწეობას. ამ კავშირის პირველი თავმჯდომარე, ასე ვთქვათ, პურის უსტაბაში, იყო სოფრომ ვარაზი. ეს გახლდათ არაჩვეულებრივი ადამიანი, ჩამოსული რაჭის მაღალმთიანი სოფლიდან, რომელსაც ჰყავდა შესანიშნავი შვილები. მისი შვილი, ვასილ ვარაზი, 1936 წელს წარდგენილი იყო ნობელის პრემიაზე. ის გახლდათ ტროპიკული დაავადებების პროფესორი. ის მამის პროფესიას არ გაჰყვა. მისი შვილი კი ავთანდილ ვარაზი გახლდათ.
1973 წელს შეიქმნა ორგანიზაცია, რომელსაც ერქვა თბილპური, ანუ _ თბილისის პური. ის აერთიანებდა ყოფილ სახელმწიფო ქარხნებს. სულ რვა ქარხანა იყო, მათ შორის ვიყავით ჩვენც. დღე-ღამეში 50 ტონა პურს ვაწარმოებდით. დღეს არც ერთი ეს ქარხანა აღარ არსებობს. მეპურეებს ჩვენი წინადადებები გვქონდა სახელმწიფო ორგანოების შესახებ. 90-იან წლებში ამ სფეროში დიდი დაძაბულობაც შეიქმნა. შემდეგ ჩვენ დავაარსეთ პურის მრეწველთა კავშირი, ანუ ყოფილი ქარხნები გავერთიანდით. სასამართლოს წესით რეგისტრაცია გავიარეთ და დავფუძნდით, როგორც ორგანიზაცია. პირველი კავშირის თავმჯდომარე გახლდათ ვიტალი კვინიკაძე, სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი. მის შემდეგ თავმჯდომარე იყო თემურ კენჭაძე.
სოფრომ ვარაზს რომ დავუბრუნდეთ, იგი გახლდათ სოფელ მუხლიდან. მან პურის მრეწველთა კავშირი დააარსა. ეს იყო პურის გილდია. თვითონ ძალიან საინტერესო და ავტორიტეტული კაცი ბრძანდებოდა. ამის შემდეგ, 70-იან წლებში, პურის ქართული თონეები გადააკეთეს და მექანიკური გახადეს. მექანიკური გახადა რაჟდენ გამსახურდიამ. ეს უკანასკნელი ცუდი პურის გამკეთებელთან სუფრასთან არ დაჯდებოდა და ღვინოს არ დალევდა, იმდენად უყვარდა საკუთარი საქმიანობა. ასეთი პატრიოტი ადამიანები იყვნენ ამ დარგში, რომლებსაც თავიანთი საქმიანობა თავიანთი ქალაქი და ურთიერთობა უყვარდათ. მეც ვცდილობ, ძველი რაღაცები არ დავკარგო. ალბათ, მოგვიანებით გავაკეთებთ _ პურის დღე გვინდა ჩავატაროთ და ჩვენი მეპურეები საკუთარი პროდუქციით წარდგებიან. ადრე გამსახურდიას მედალიც გაკეთდა, რომელიც ძველ მეპურეებს გადავეცით. კარგი იყო მსგავსი ღონისძიება.

სსტ 23. საქართველოს კანონი პურ-ფუნთუშეულის შესახებ:
დამამზადებლის გარანტია:
• დამამზადებელი იძლევა პურის წინამდებარე სტანდარტის მოთხოვნებთან შესაბამისობის გარანტიას, თუ დაცული იქნება ტრანსპორირებისა და შენახვის პირობები;
• საცალო სავაჭრო ქსელში პურის რეალიზაციის ვადაა, არა უმეტეს, 24 საათისა ღუმლიდან გამოღების მომენტიდან.
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრომ 2001 წელს მიიღო კანონი „პურის, პურ-ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოების სანიტარიული წესებისა და ნორმების დამტკიცების შესახებ“. ეს კანონი დღეს აღარ არსებობს. სულ მალე, 2012 წელს დაეკარგა ძალა. ეს კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს:
• წინამდებარე სანიტარიული წესები და ნორმები (შემდგომში – სანიტარიული წესები) განსაზღვრავს ჰიგიენურ მოთხოვნებს პურის, პურ-ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო (კრემიანი და უკრემო) ნაწარმის მწარმოებელი საწარმოების, საამქროებისა და უბნებისადმი (შემდგომში საწარმოებისადმი) საკუთრების ფორმისა და უწყებრივი დაქვემდებარების მიუხედავად; აგრეთვე მოთხოვნებს წარმოების რეჟიმის, შენახვის, რეალიზაციის, პურის, პურ-ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის ხარისხისადმი;
• ახალი და მოქმედი საწარმოების რეკონსტრუქციის დაპროექტებისა და მშენებლობისას უნდა იხელმძღვანელონ პურის, პურ-ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის საწარმოების ტექნოლოგიური დაპროექტების სამშენებლო ნორმებით, აგრეთვე,წინამდებარე სანიტარიული წესების მოთხოვნებით;
• მშენებლობის, რეკონსტრუქციის, კაპიტალური შეკეთების პროექტები, აგრეთვე ექსპლუატაციაში შეყვანა ახლად აშენებული ან კაპიტალურად შეკეთებული, რეკონსტრუირებული და გადაიარაღებული საწარმოებისა, რაც უნდა შეთანხმდეს საქართველოს სახელმწიფო-სანიტარიული ზედამხედველობის ორგანოებთან და უწყებებთან;
• პურის, პურ-ფუნთუშეულისა და საკონდიტრო ნაწარმის წარმოებისათვის განკუთვნილი შენობის ექსპლუატაციაში შეყვანა უნდა გახორციელდეს საქართველოს სახელმწიფო სანიტარიული ზედამხედველობის წარმომადგენელთა აუცილებელი მონაწილეობით.
დღეს არც ეს კანონი არსებობს და არც მსგავსი. ის ითვალისწინებდა ყველა იმ მოთხოვნას, რომელიც იყო მიმართული პურპროდუქტების წარმოებასთან დაკავშრებული ნებისმიერი მოცემულობის მოწესრიგებისკენ. კანონში გაწერილი იყო შემდეგი: მოთხოვნები ტერიტორიებისადმი, მოთხოვნები წყალმომარაგებისა და კანალიზაციისადმი, მოთხოვნები განათებისადმი, მოთხოვნები გათბობისა და ვენტილაციისადმი, მოთხოვნები სამრეწველო და დამხმარე სათავსებისადმი, საყოფაცხოვრებო სათავსებისადმი, მცირე სიმძლავრის საწარმოებისადმი, მოწყობილობებისადმი, ინვენტარისადმი, ტარისადმი და მათი სანიტარიული დამუშავება, მოთხოვნები ნედლეულის, ნახევარფაბრიკატების, წარმოებისათვის ნედლეულის მომზადებისადმი და მზა პროდუქციის გამოშვებისადმი, მზა პროდუქციის რეალიზაციისადმი, მღრღნელებსა და მწერებთან ბრძოლის ღონისძიებები, ადამიანის ყოფითი გარემოს სანიტარიული დაცვა, ადმინისტრაციის მოვალეობები და პასუხისმგებლობა წინამდებარე წესების დაცვასა და ა. შ.
ნებისმიერ შემთხვევაში საჭიროა, არსებობდეს კანონი, ის იყოს კონკრეტულ ქვეყანას მორგებული და რეალურად მუშაობდეს. ეს სისტემა ნამდვილად არის მოსაწესრიგებელი. ყველაზე საბაზისო საჭიროება კი ამ სფეროში სპეციალიზებული კადრების არსებობაა. საჭიროა, ხდებოდეს ისეთი სემინარებისა და ტრენინგების ორგანიზება, რომელიც დააკმაყოფილებს ამ მიმართულებით დაინტერესებულ ადამიანებს და უზრუნველყოფს პროფესიონალი კადრების არსებობას. რაც უფრო ნაკლები იქნება პროფესიონალი, მით მეტი შეცდომა დაიშვება.

მარიამ ტიელიძე